1967 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు
నాల్గవ లోక్‌సభలోని 523 మంది సభ్యులలో 520 మందిని ఎన్నుకోవడానికి 1967 ఫిబ్రవరి 17, 21 మధ్య భారతదేశంలో సాధారణ ఎన్నికలు జరిగాయి.ఇది లోక్‌సభ మునుపటి సెషన్‌తో పోలిస్తే 15 మంది పెరిగింది.[1] రాష్ట్ర అసెంబ్లీలకు ఎన్నికలు కూడా ఏకకాలంలో జరిగాయి.
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
లోక్‌సభలోని 523 సీట్లలో 520 261 seats needed for a majority | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Registered | 250,207,401 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Turnout | 61.04% ( 0.12 శాతం | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 నియోజకవర్గాల వారీగా ఫలితాలు | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ప్రస్తుత భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వం గణనీయంగా తగ్గిన మెజారిటీతో అధికారాన్ని నిలుపుకుంది. మార్చి 13న ఇందిరా గాంధీ ప్రధానమంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేసింది.[2]
నేపథ్యం
మార్చు1967 నాటికి భారతదేశంలో ఆర్థిక వృద్ధి మందగించింది - 1961-1966 పంచవర్ష ప్రణాళిక 6% వార్షిక వృద్ధిని లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది, అయితే వాస్తవ వృద్ధి రేటు 2%. లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి ఆధ్వర్యంలో 1965 నాటి పాకిస్తాన్‌తో జరిగిన యుద్ధంలో భారతదేశం విజయం సాధించిన తర్వాత ప్రభుత్వ ప్రజాదరణ పెరిగింది. అయితే యుద్ధం అంతకుముందు 1962 చైనాతో యుద్ధంతో పాటు ఆర్థిక వ్యవస్థపై ఒత్తిడి తెచ్చింది. భారత జాతీయ కాంగ్రెస్‌లో అంతర్గత విభేదాలు ఉద్భవించాయి, దాని ఇద్దరు ప్రముఖ నాయకులు నెహ్రూ, లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి ఇద్దరూ మరణించారు. లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి తర్వాత ఇందిరా గాంధీ నాయకురాలిగా ఎన్నికైంది. అయితే 1966 పార్టీ నాయకత్వ పోటీలో ఆమెకు ప్రత్యర్థిగా ఉన్న ఉప ప్రధాని మొరార్జీ దేశాయ్‌కు మధ్య విభేదాలు తలెత్తాయి.[3]
ఫలితాలు
మార్చుగుజరాత్తో సహా ఏడు రాష్ట్రాలలో కాంగ్రెస్ పరాజయాలను చవిచూసింది, ఇక్కడ కాంగ్రెస్ 24 సీట్లలో 11 స్థానాలను గెలుచుకోగా, స్వతంత్ర పార్టీ 12 స్థానాలను గెలుచుకుంది; మద్రాసు రాష్ట్రంలో 39 స్థానాల్లో కాంగ్రెస్ 3, డీఎంకే 25 స్థానాలను గెలుచుకుంది; ఒరిస్సాలో 20 స్థానాలకు గాను 6, స్వతంత్ర పార్టీ 8 స్థానాలు గెలుచుకున్నాయి. రాజస్థాన్‌లో 20కి 10 సీట్లు గెలిచిన స్వతంత్ర పార్టీ 8 సీట్లు గెలుచుకుంది, పశ్చిమ బెంగాల్‌లో 40కి 14, కేరళలో 19కి 1 మాత్రమే గెలిచింది. ఢిల్లీలో 7కి 1 గెలుపొందగా మిగిలిన 6 భారతీయ జనసంఘ్ గెలుచుకుంది.[1] ఎన్నికల తర్వాత ఒక నెల తర్వాత ఉత్తరప్రదేశ్‌లో పాలనను కోల్పోయిన పార్టీ తొమ్మిది రాష్ట్రాలలో అధికారం నుండి కూడా తొలగించబడింది.[4]
| |||||
|---|---|---|---|---|---|
| పార్టీ | ఓట్లు | % | సీట్లు | +/- | |
| భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | 59,490,701 | 40.78గా ఉంది | 283 | –78 | |
| భారతీయ జనసంఘ్ | 13,580,935 | 9.31 | 35 | +21 | |
| స్వతంత్ర పార్టీ | 12,646,847 | 8.67 | 44 | +26 | |
| కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా | 7,458,396 | 5.11 | 23 | –6 | |
| సంయుక్త సోషలిస్ట్ పార్టీ | 7,171,627 | 4.92 | 23 | కొత్తది | |
| కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్క్సిస్ట్) | 6,246,522 | 4.28 | 19 | కొత్తది | |
| ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం | 5,529,405 | 3.79 | 25 | +18 | |
| ప్రజా సోషలిస్ట్ పార్టీ | 4,456,487 | 3.06 | 13 | +1 | |
| రిపబ్లికన్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా | 3,607,711 | 2.47 | 1 | –2 | |
| బంగ్లా కాంగ్రెస్ | 1,204,356 | 0.83 | 5 | కొత్తది | |
| రైతులు & వర్కర్స్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా | 1,028,755 | 0.71 | 2 | +2 | |
| అకాలీదళ్ - సంత్ ఫతే సింగ్ | 968,712 | 0.66 | 3 | కొత్తది | |
| ఆల్ ఇండియా ఫార్వర్డ్ బ్లాక్ | 627,910 | 0.43 | 2 | 0 | |
| ఇండియన్ యూనియన్ ముస్లిం లీగ్ | 413,868 | 0.28 | 2 | 0 | |
| కేరళ కాంగ్రెస్ | 321,219 | 0.22 | 0 | కొత్తది | |
| జమ్మూ & కాశ్మీర్ నేషనల్ కాన్ఫరెన్స్ | 210,020 | 0.14 | 1 | కొత్తది | |
| అకాలీదళ్ - తారా సింగ్ | 189,290 | 0.13 | 0 | కొత్తది | |
| జన క్రాంతి దళ్ | 183,211 | 0.13 | 1 | కొత్తది | |
| జన కాంగ్రెస్ | 136,631 | 0.09 | 0 | కొత్తది | |
| ఆల్ పార్టీ హిల్ లీడర్స్ కాన్ఫరెన్స్ | 112,492 | 0.08 | 1 | 0 | |
| యునైటెడ్ గోన్స్ - సెక్వేరియా గ్రూప్ | 100,137 | 0.07 | 1 | కొత్తది | |
| పీపుల్స్ ఫ్రంట్ | 42,725 | 0.03 | 0 | కొత్తది | |
| డెమోక్రటిక్ నేషనల్ కాన్ఫరెన్స్ | 30,788 | 0.02 | 0 | కొత్తది | |
| యునైటెడ్ గోన్స్ - ఫుర్తాడ్ గ్రూప్ | 1,714 | 0.00 | 0 | కొత్తది | |
| నాగాలాండ్ జాతీయవాద సంస్థ | 0 | 0.00 | 1 | కొత్తది | |
| స్వతంత్రులు | 20,106,051 | 13.78 | 35 | +15 | |
| నియమించబడిన సభ్యులు | 3 | –11 | |||
| మొత్తం | 145,866,510 | 100.00 | 523 | +15 | |
| చెల్లుబాటు అయ్యే ఓట్లు | 145,866,510 | 95.51 | |||
| చెల్లని/ఖాళీ ఓట్లు | 6,858,101 | 4.49 | |||
| మొత్తం ఓట్లు | 152,724,611 | 100.00 | |||
| నమోదైన ఓటర్లు/ఓటింగ్ శాతం | 250,207,401 | 61.04 | |||
| మూలం: భారత ఎన్నికల సంఘం | |||||
రాష్ట్రాల వారీగా
మార్చు| రాష్ట్రం
(# సీట్లు) |
పార్టీ | పోటీ చేసిన సీట్లు | సీట్లు గెలుచుకున్నారు | % ఓట్లు | |
|---|---|---|---|---|---|
| ఆంధ్రప్రదేశ్ (41) | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | 41 | 35 | 46.82 | |
| స్వతంత్ర పార్టీ | 19 | 3 | 13.75 | ||
| కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా | 22 | 1 | 12.62 | ||
| కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్క్సిస్ట్) | 9 | 0 | 6.2 | ||
| భారతీయ జనసంఘ్ | 4 | 0 | 1.0 | ||
| స్వతంత్ర | 63 | 2 | 18.52 | ||
| అస్సాం (14) | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | 14 | 10 | 45.84 | |
| ప్రజా సోషలిస్ట్ పార్టీ | 4 | 2 | 12.80 | ||
| కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా | 4 | 1 | 8.27 | ||
| భారతీయ జనసంఘ్ | 3 | 0 | 5.48 | ||
| స్వతంత్ర | 18 | 0 | 19.08 | ||
| బీహార్ (53) | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | 53 | 34 | 34.81 | |
| సంయుక్త సోషలిస్ట్ పార్టీ | 34 | 7 | 17.83 | ||
| కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా | 17 | 5 | 9.93 | ||
| స్వతంత్ర | 99 | 4 | 13.95 | ||
| భారతీయ జనసంఘ్ | 48 | 1 | 11.05 | ||
| ప్రజా సోషలిస్ట్ పార్టీ | 32 | 1 | 7.38 | ||
| స్వతంత్ర పార్టీ | 25 | 0 | 3.41 | ||
| గుజరాత్ (24) | స్వతంత్ర పార్టీ | 21 | 12 | 39.92 | |
| భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | 24 | 11 | 46.92 | ||
| స్వతంత్ర | 28 | 1 | 9.51 | ||
| హర్యానా (9) | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | 9 | 7 | 44.06 | |
| భారతీయ జనసంఘ్ | 7 | 1 | 19.85 | ||
| స్వతంత్ర | 36 | 1 | 19.77 | ||
| స్వతంత్ర పార్టీ | 2 | 0 | 5.6 | ||
| సంయుక్త సోషలిస్ట్ పార్టీ | 5 | 0 | 5.5 | ||
| జమ్మూ & కాశ్మీర్ (6) | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | 6 | 5 | 50.52 | |
| జమ్మూ & కాశ్మీర్ నేషనల్ కాన్ఫరెన్స్ | 4 | 1 | 24.92 | ||
| భారతీయ జనసంఘ్ | 3 | 0 | 20.34 | ||
| కేరళ (19) | కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్క్సిస్ట్) | 9 | 9 | 24.56 | |
| కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా | 3 | 3 | 7.99 | ||
| సంయుక్త సోషలిస్ట్ పార్టీ | 3 | 3 | 8.24 | ||
| ముస్లిం లీగ్ | 2 | 2 | 6.6 | ||
| భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | 19 | 1 | 36.15 | ||
| స్వతంత్ర | 12 | 1 | 7.36 | ||
| కేరళ కాంగ్రెస్ | 5 | 0 | 5.12 | ||
| మధ్యప్రదేశ్ (37) | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | 37 | 24 | 40.78గా ఉంది | |
| భారతీయ జనసంఘ్ | 32 | 10 | 29.56 | ||
| స్వతంత్ర | 61 | 2 | 13.65 | ||
| స్వతంత్ర పార్టీ | 2 | 1 | 2.74 | ||
| మద్రాసు (39) | ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం | 25 | 25 | 35.78 | |
| స్వతంత్ర పార్టీ | 8 | 6 | 9.16 | ||
| కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్క్సిస్ట్) | 5 | 4 | 6.85 | ||
| భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | 39 | 3 | 41.69 | ||
| స్వతంత్ర | 36 | 1 | 4.07 | ||
| మహారాష్ట్ర (45) | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | 45 | 37 | 48.51 | |
| రైతులు మరియు కార్మికుల పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా | 11 | 2 | 7.54 | ||
| కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్క్సిస్ట్) | 7 | 2 | 5.14 | ||
| సంయుక్త సోషలిస్ట్ పార్టీ | 5 | 2 | 3.74 | ||
| స్వతంత్ర | 62 | 1 | 11.45 | ||
| ప్రజా సోషలిస్ట్ పార్టీ | 8 | 1 | 2.55 | ||
| భారతీయ జనసంఘ్ | 26 | 0 | 7.36 | ||
| రిపబ్లికన్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా | 17 | 0 | 12.71 | ||
| మైసూర్ (27) | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | 27 | 18 | 49.02 | |
| స్వతంత్ర పార్టీ | 11 | 5 | 14.29 | ||
| ప్రజా సోషలిస్ట్ పార్టీ | 5 | 2 | 5.12 | ||
| సంయుక్త సోషలిస్ట్ పార్టీ | 2 | 1 | 2.61 | ||
| స్వతంత్ర | 45 | 1 | 22.0 | ||
| ఒరిస్సా (20) | స్వతంత్ర పార్టీ | 17 | 8 | 30.87 | |
| భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | 20 | 6 | 33.33 | ||
| ప్రజా సోషలిస్ట్ పార్టీ | 5 | 4 | 16.1 | ||
| సంయుక్త సోషలిస్ట్ పార్టీ | 2 | 1 | 4.5 | ||
| స్వతంత్ర | 16 | 1 | 10.81 | ||
| పంజాబ్ (13) | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | 13 | 9 | 37.31 | |
| అకాలీదళ్ - సంత్ ఫతే సింగ్ | 8 | 3 | 22.61 | ||
| భారతీయ జనసంఘ్ | 8 | 1 | 12.49 | ||
| స్వతంత్ర | 25 | 0 | 9.32 | ||
| రాజస్థాన్ (23) | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | 22 | 10 | 39.95 | |
| స్వతంత్ర పార్టీ | 14 | 8 | 27.04 | ||
| భారతీయ జనసంఘ్ | 7 | 3 | 10.27 | ||
| స్వతంత్ర | 64 | 2 | 17.12 | ||
| ఉత్తర ప్రదేశ్ (85) | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | 85 | 47 | 33.44 | |
| భారతీయ జనసంఘ్ | 77 | 12 | 22.18 | ||
| సంయుక్త సోషలిస్ట్ పార్టీ | 43 | 8 | 10.27 | ||
| స్వతంత్ర | 190 | 8 | 17.08 | ||
| కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా | 17 | 5 | 3.26 | ||
| ప్రజా సోషలిస్ట్ పార్టీ | 27 | 2 | 3.74 | ||
| స్వతంత్ర పార్టీ | 38 | 1 | 4.77 | ||
| రిపబ్లికన్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా | 24 | 1 | 4.07 | ||
| కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్క్సిస్ట్) | 6 | 1 | 1.19 | ||
| పశ్చిమ బెంగాల్ (40) | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | 40 | 14 | 39.69 | |
| స్వతంత్ర | 44 | 7 | 15.28 | ||
| కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్క్సిస్ట్) | 16 | 5 | 15.65 | ||
| కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా | 11 | 5 | 9.14 | ||
| బంగ్లా కాంగ్రెస్ | 7 | 5 | 9.36 | ||
| ఆల్ ఇండియా ఫార్వర్డ్ బ్లాక్ | 6 | 2 | 4.88 | ||
| ప్రజా సోషలిస్ట్ పార్టీ | 2 | 1 | 1.7 | ||
| సంయుక్త సోషలిస్ట్ పార్టీ | 3 | 1 | 1.49 | ||
| మూలం: భారత ఎన్నికల సంఘం | |||||
మూలాలు
మార్చు- ↑ 1.0 1.1 "General Election of India 1967, 4th Lok Sabha" (PDF). Election Commission of India. p. 5. Archived from the original (PDF) on 18 జూలై 2014. Retrieved 13 జనవరి 2010.
- ↑ Sakshi (16 April 2024). "Fourth lok Sabha Elections-1967: కాంగ్రెస్ కోటకు బీటలు". Archived from the original on 16 April 2024. Retrieved 16 April 2024.
- ↑ "politics since independence". The Age. 2 June 1970. Archived from the original on 11 May 2017. Retrieved 29 March 2014.
- ↑ Ananth, V. Krishna (2017-02-22). "Why 1967 general election was a watershed in Indian politics and the lessons it left behind". DNA India (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 12 July 2019. Retrieved 2020-12-03.