ఇంద్రజిత్ గుప్తా
ఇంద్రజిత్ గుప్తా (1919 మార్చి18 - 2001 ఫిబ్రవరి 20) కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (సిపిఐ)కి చెందిన భారతీయ రాజకీయ నాయకుడు. 1996 నుండి 1998 వరకు, ప్రధానమంత్రులు హెచ్‌డి దేవెగౌడ,ఐకె గుజ్రాల్ యునైటెడ్ ఫ్రంట్ ప్రభుత్వాలలో కేంద్ర హోం మంత్రిగా పనిచేసాడు.1947లో స్వాతంత్ర్యం వచ్చినప్పటి నుండి హోం మంత్రిత్వ శాఖ సిపిఐని మూడుసార్లు నిషేధించినందున, గుప్తాతో సహా అనేకమంది సభ్యులను జైలుకు పంపడం లేదా చాలా కాలం పాటు భూగర్భంలోకి నెట్టడం వంటి పాత్రలను నాటకీయంగా తిప్పికొట్టింది.[2] అతను భారత పార్లమెంటు దిగువసభ అయిన లోక్‌సభకు పదకొండు సార్లు ఎన్నికై, ఎక్కువ కాలం పనిచేసిన సభ్యుడు. [a] సిపిఐ భారత అత్యవసర పరిస్థితికి మద్దతు ఇచ్చిన తర్వాత 1977లో అశోక్ కృష్ణ దత్ చేతిలో ఓడిపోవడంతో అతను తన ఏకైక ఎన్నికల పరాజయం చవిచూశారు.[3][4]
Indrajit Gupta | |
|---|---|
| Minister of Home Affairs | |
| In office 29 June 1996 – 19 March 1998 | |
| ప్రధాన మంత్రి | H. D. Deve Gowda I. K. Gujral |
| అంతకు ముందు వారు | H. D. Deve Gowda |
| తరువాత వారు | L. K. Advani |
| President of World Federation of Trade Unions[1] | |
| In office 1989–1999 | |
| అంతకు ముందు వారు | Sándor Gáspár |
| తరువాత వారు | Ibrahim Zakaria |
| General Secretary of Communist Party of India | |
| In office 1990–1996 | |
| అంతకు ముందు వారు | Chandra Rajeswara Rao |
| తరువాత వారు | Ardhendu Bhushan Bardhan |
| Member of Parliament, Lok Sabha | |
| In office 20 October 1989 – 20 February 2001 | |
| అంతకు ముందు వారు | Narayan Choubey |
| తరువాత వారు | Prabodh Panda |
| నియోజకవర్గం | మిడ్నపూర్ |
| In office 1980–1989 | |
| అంతకు ముందు వారు | Alhaj M.A.Hannan |
| తరువాత వారు | Manoranjan Sur |
| నియోజకవర్గం | Basirhat, West Bengal |
| In office 1967–1977 | |
| అంతకు ముందు వారు | New Seat |
| తరువాత వారు | Somnath Chatterjee |
| నియోజకవర్గం | Alipore, West Bengal |
| In office 1960–1967 | |
| అంతకు ముందు వారు | Biren Roy |
| తరువాత వారు | Ganesh Ghosh |
| నియోజకవర్గం | Calcutta South West |
| వ్యక్తిగత వివరాలు | |
| జననం | 1919 మార్చి 18 Calcutta, Bengal Presidency, British India |
| మరణం | 2001 ఫిబ్రవరి 20 (వయసు 81) Kolkata, West Bengal, India |
| జాతీయత | Indian |
| రాజకీయ పార్టీ | Communist Party of India |
| జీవిత భాగస్వామి | Suraiya |
జీవితం తొలిదశ
మార్చుగుప్తా కలకత్తాలోని బ్రహ్మో కుటుంబానికి చెందినవాడు. అతని తండ్రి తరపు తాత,బెహారీ లాల్ గుప్తా,బరోడా సివిల్ సర్వీస్ దివానుగా, అతని అన్నయ్య, రణజిత్ గుప్తా, పశ్చిమ బెంగాల్ సివిల్ సర్వీస్ ప్రధాన కార్యదర్శిగా పనిచేసారు.అతని తండ్రి, సతీష్ చంద్ర గుప్తా ( 1877–1964 సెప్టెంబరు 7),అతను భారతదేశ అకౌంటెంట్ జనరల్ ఆఫ్ ఇండియాకు చెందిన తనిఖీ, లెక్కల శాఖలో ఉద్యోగిగా పనిచేసాడు. తరువాత సెంట్రల్ లెజిస్లేటివ్ అసెంబ్లీ కార్యదర్శిగా పనిచేసి 1933లో పదవీ విరమణ చేసాడు.[5] బల్లిగంజ్ ప్రభుత్వ పాఠశాల విద్య తర్వాత,ఉన్నత పాఠశాల విద్యకు అతను సిమ్లా వెళ్ళాడు.అక్కడ అతని తండ్రి ఉద్యోగరీత్యా బదిలీ అయ్యాడు. తరువాత గుప్తా ఢిల్లీలోని సెయింట్ స్టీఫెన్స్ కళాశాలలో చదివాడు. తరువాత కేంబ్రిడ్జ్లోని కింగ్స్ కళాశాలకు వెళ్ళాడు.[6] ఇంగ్లండ్‌లో చదువుతున్నప్పుడు రజనీ పామే దత్ ప్రభావంతో కమ్యూనిస్టు ఉద్యమంలో చేరాడు. యూనివర్శిటీ ఆఫ్ కేంబ్రిడ్జ్ [6] నుండి ట్రిపోస్‌తో అతను 1938లో కలకత్తాకు తిరిగి వచ్చి రైతులు, కార్మికుల ఉద్యమంలో చేరాడు.[7] అతను తన కమ్యూనిస్ట్ కార్యకలాపాలకు జైలుకు వెళ్లడమే కాకుండా,పార్టీలో మెతక వైఖరిని అవలంబించినందుకు 1948లో 'పార్టీ జైలు'కి కూడా శిక్ష అనుభవించాడు.[7] 1948-50లో కమ్యూనిస్టులపై అణిచివేత జరిగినప్పుడు అతను భారతదేశంలో రహస్య ప్రదేశానికి వెళ్లాడు.[2]
పార్లమెంటేరియన్
మార్చుభారత పార్లమెంటు దిగువ సభ అయిన లోక్‌సభకు గుప్తా 1960లో మొదటిసారిగా ఉప ఎన్నికలో ఎన్నికయ్యాడు.ఆ తరువాత, 1977 నుండి 1980 వరకు స్వల్ప కాలం మినహా, అతను మరణించే వరకు లోక్‌సభ సభ్యుడుగా కొనసాగాడు.తరువాత సంవత్సరాల్లో, అతను లోక్‌సభలో అతి పెద్ద సభ్యుడిగా ఉన్న ఫలితంగా 1996, 1998, 1999లో తాత్కాలిగా అధ్యక్షుడుగా పనిచేశాడు. కొత్తగా ఎన్నికైన సభ్యుల ప్రమాణ స్వీకారాన్ని నిర్వహించేందుకు తాత్కాలిక స్పీకర్ కార్యాలయం ఒక ఉత్సవంగా ఉంటుంది.[2]
అతను కలకత్తా నైరుతి నుండి 1962 నుండి 1967 వరకు రెండవ, మూడవ లోక్‌సభ సభ్యుడుగా,అలీపూర్ నుండి 1967-1977 మద్యకాలంలో నాలుగవ,ఐదవ లోక్‌సభలలో ప్రాతినిధ్యం వహించాడు.1980 నుండి 1989 వరకు ఏడవ,ఎనిమిదవ లోక్‌సభలలో బసిర్‌హత్‌కు ప్రాతినిధ్యం వహించాడు.1989 నుండి గుప్తా మరణించే వరకు పశ్చిమ బెంగాల్‌లోని మిడ్నాపూర్ పార్లమెంటరీ నియోజకవర్గం నుండి తొమ్మిదవ లోక్‌సభ నుండి, పదమూడవ లోక్‌సభవరకు ఎన్నికయ్యాడు.[8][9]
గుప్తా అనేక పార్లమెంటరీ కమిటీలలో విశేష సేవలందించాడు. అతను 1995-1996 మధ్యకాలంలో రక్షణ పార్లమెంటరీ స్థాయీ సంఘ అధ్యక్షుడుగా ఉన్నాడు.1999 నుండి మరణించే వరకు సబార్డినేట్ లెజిస్లేషన్ సంఘ అధ్యక్షుడుగా ఉన్నాడు.అతను 1990-1991 సమయంలో నియమాల సంఘ సభ్యుడుగా,1985-1989 మధ్య సాధారణ ప్రయోజనాల సంఘం,1998-2000 మధ్య రక్షణ సంఘం, 1986-1987 మధ్య కాలంలో పిర్యాదుల సంఘం, 1986-1987, 1989లో వ్యాపార సలహా సంఘం,1990-1991 మధ్య గ్రంథాలయ సంఘం,1990లో లోక్‌సభ సచివాలయ నియమాలను సమీక్షించే సంఘాలలో సభ్యుడుగా కొనసాగాడు.[8]
ప్రతిపక్ష నాయకుడు,సిపిఐ సమూహ నాయకుడిగా,లోక్‌సభలో గుప్తా ప్రసంగాలు 'మితవాదంతో కూడిన శక్తి,హేతుబద్ధమైన విమర్శ'తో గుర్తించబడ్డాయి.అతను రాజకీయ ప్రత్యర్థుల ప్రశంసలను కూడా పొందాడు.పదవిపై మోజు లేకపోయినప్పటికీ, గుప్తా 1996-98లో యునైటెడ్ ఫ్రంట్ ప్రభుత్వంలో క్యాబినెట్ బెర్త్‌ను అంగీకరించాడు.హోం మంత్రిగా,గుప్తా ప్రభుత్వ వైఫల్యాల గురించి ముక్కుసూటిగా ఉండేవాడు.అతని స్పష్టమైన పరిశీలనలతో ట్రెజరీ బెంచ్‌ల మధ్య చాలా మంది ఆశ్చర్యార్థకం కనబరిచారు.అతను హోం మంత్రిగా,ప్రధాన ప్రతిపక్ష పార్టీగా బిజెపి ఉన్నప్పుడు,ఒక తుఫాను రోజు తర్వాత మరింత గొంతుతో విపక్ష సభ్యులను కలవడంపై అతనికి ఇష్టమైన పదబంధం: "నేను ప్రతిపక్షంలో ఉంటే మీరు చేసిన పనిని నేను చేసి ఉండేవాడిని."అని అన్నాడు [2]
గుప్తా 1992లో 'ఉత్తమ పార్లమెంటేరియన్ అవార్డు' అందుకున్నాడు.[8] అతను 37 సంవత్సరాల పాటు లోక్‌సభకు పనిచేశాడు.మరణించినప్పుడు రాష్ట్రపతి కె.ఆర్.నారాయణన్ తన సంతాప సందేశంలో " గాంధీయ, సరళత, ప్రజాస్వామ్య దృక్పథ విలువలకు లోతైన నిబద్ధత." గల వ్యక్తి అని మూడు లక్షణాలను ఉపయోగించి నివాళులర్పించాడు.[2]
పార్టీసభ్యుడుగా
మార్చు1938లో భారతదేశానికి తిరిగి వచ్చిన తర్వాత,అతను కమ్యూనిస్ట్ పార్టీకి "ఏదైనా తగిన హోదాలో" తనసేవలను అందించాలని అనుకుంటున్నట్లు లేఖ రాశాడు.పార్టీ ప్రాథమికక్షేత్ర దశలో, పార్టీ 'టెక్నికల్ సెల్' నిర్వహణ బాధ్యత తీసుకున్న అలియాస్ సూర్య కింద గుప్తా పనిచేశాడు.1964లో, పార్టీ చీలిపోయినప్పుడు, ఎస్.ఎ. డాంగే నేతృత్వంలోని మాతృసంస్థ ద్వారా ప్రమాణం చేసిన జాతీయ కౌన్సిల్‌లోని 35 మంది సభ్యులలో గుప్తా కూడా ఉన్నాడు. కాంగ్రెస్ పార్టీపై ఎల్లప్పుడూ సందేహాస్పదంగా ఉండే అతను 1996లో యునైటెడ్ ఫ్రంట్ క్యాబినెట్‌లో తనపార్టీ మద్దతుతో చేరాలనే ఆలోచనను అధికారికంగా వ్యతిరేకించాడు.కానీ పార్టీలో అధిక సభ్యులు మద్దతు తెలిపినందున తన వ్యతిరేకతను విరమించుకున్నాడు.[2]
గుప్తా భారత కమ్యూనిస్టు పార్టీలో అట్టడుగు స్థాయి నుంచి ఎదిగాడు. గుప్తా 1990లో 71 ఏళ్ల వయసులో సీపీఐ ప్రధాన కార్యదర్శిగా నియమితులయ్యాడు.1996 వరకు ఆరేళ్లపాటు ఆ పదవిలో కొనసాగాడు. చురుకైన కార్మిక సంఘవాది.గుప్తా అంతకుముందు 1980-90 సమయంలో అఖిల భారత కాంగ్రెస్ కార్మిక సంఘం ప్రధాన కార్యదర్శిగా ఉన్నాడు.అతను ప్రపంచ కార్మిక సంఘాల సమాఖ్య ఉపాధ్యక్షుడిగా ఉన్నాడు. 1998లో దాని అధ్యక్షుడిగా ఎన్నికయ్యాడు [2]
గుప్తా మర్యాదకు కట్టుబడి ఉండేవాడు. రాజకీయాల్లోకి ప్రవేశించిన తరువాత అతను కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ అధికారిక ప్రవర్తనా నియమావళిని అంగీకరించాడు.దాని నుండి అతను ఎన్నడూ వైదొలగలేదు. అతను వెస్ట్రన్ కోర్ట్ వద్ద రెండు గదుల భవనం నివసించాడు.అతను మంత్రి అయ్యే వరకు లోక్‌సభకు నడిచి వెళ్ళాడు. తదనంతరం,అతను సాధారణ జీవితాన్ని గడిపాడు. అతను పొందవలసిన అనేక సౌకర్యాలకు దూరంగా ఉన్నాడు. ఆయన మంత్రిగా ఉన్నప్పుడు, విమాన ప్రయాణం తర్వాత తన కోసం అధికారిక కారును విమానాశ్రయం ప్రాంగణంలోకి ప్రవేశించడానికి ఎప్పుడూ అనుమతించలేదు.బదులుగా అతను విమానాశ్రయ ప్రాంగణంలోకి చేరుకోవడానికి ఎయిర్‌లైన్ బస్సును ఉపయోగించాడు.[2]
వ్యక్తిగత జీవితం
మార్చుఅతను 62 సంవత్సరాల వయస్సులో,అతను చాలా సంవత్సరాల నుండి ప్రేమిస్తున్న సుార్యను వివాహం చేసుకున్నాడు.ఆమె మొదటి భర్త ఫోటోగ్రాఫర్ అహ్మద్ అలీ (సామాజిక కార్యకర్త నఫీసా అలీ తండ్రి)తో ఆమె మునుపటి వివాహం చట్టబద్ధంగా రద్దు చేయబడే వరకు అతను వేచి ఉన్నాడు.[6]
గమనికలు
మార్చు
మూలాలు
మార్చు- ↑ "Members bio profile of Lok Sabha website". National Informatics Centre, New Delhi & Lok Sabha. Retrieved 11 April 2013.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 "Biography – Indrajit Gupta". Vol. No. XLIV 07March 2001 B. No.35 (16Phalguna 1922). Research, Reference and Training Division, Ministry of Information and Broadcasting, Govt. of India. Retrieved 15 March 2007. ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని
<ref>ట్యాగు; "I&B" అనే పేరును విభిన్న కంటెంటుతో అనేక సార్లు నిర్వచించారు - ↑ "Freedom fighter and politician Indrajit Gupta passes away". Sumit Mitra. India Today. 5 March 2001. Retrieved 17 January 2019.
- ↑ "Indrajit Gupta: longest serving Parliamentarian". Hindustan Times. 13 August 2002. Retrieved 17 January 2019.
- ↑ "Obituary Reference" (PDF). Lok Sabha Debates. 33 (3): 651. 9 September 1964. Retrieved 6 October 2020.
- ↑ 6.0 6.1 6.2 Mitra, Sumit. "Gentleman Communist". Obituary. India Today. Archived from the original on 29 సెప్టెంబరు 2007. Retrieved 15 March 2007. ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని
<ref>ట్యాగు; "India Today" అనే పేరును విభిన్న కంటెంటుతో అనేక సార్లు నిర్వచించారు - ↑ 7.0 7.1 ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని
<ref>ట్యాగు;Boseఅనే పేరుగల ref లలో పాఠ్యమేమీ ఇవ్వలేదు - ↑ 8.0 8.1 8.2 "References made to passing away of Shri Indrajit Gupta". Part II Proceedings other than Questions and Answers (XIII Lok Sabha). Lok Sabha Debates. Archived from the original on 19 July 2003. Retrieved 15 March 2007.
- ↑ "Statistical Report on General Elections 1999 to the Thirteenth Lok Sabha" (PDF). Volume I (National and State abstracts). Election Commission of India, New Delhi. Archived from the original (PDF) on 30 September 2007. Retrieved 29 March 2007.
- ↑ Note Indrajit Gupta is only the longest serving member of Lok Sabha not Indian Parliament as Atal Bihari Vajpayee has been elected 12 times to Indian Parliament, 10 Times to Lok Sabha and twice to Rajya Sabha while Inderjit Gupta has won 11 times