ఐఆర్ఎన్ఎస్ఎస్-1ఏ ఉపగ్రహం
ఐఆర్ఎన్ఎస్ఎస్ అనునది ఇండియన్ రీజినల్ నావిగేసన్ శాటిలైట్ సిస్టం అను అంగ్లపదం యొక్క సక్షింప్త నామం. 2013 నాటికి నౌకాయాన, విమానయాన, ఇతర వాహన గమనాగమన పర్యవేక్షణకు అవసరమైన స్వంత ఉపగ్రహ ఆధారిత దిక్సూచి వ్యవస్థ భారత దేశానికి లేదు. ఈ విషయంలో భారతదేశం విదేశాల సహకారం తీసుకుంటున్నది. స్వంత దిక్సూచి వ్యవస్థ ఏర్పరచుకొనే ఉద్దేశంతో రూపొందించిన ప్రణాళికయే ఈ ఐఆర్ఎన్ఎస్ఎస్ (IRNSS=Indian Regional navigation satellite system). భారతదేశం లోని మొత్తం భూభాగాన్ని, సముద్రభాగాన్ని 24 గంటల పర్యవేక్షించడానికి 7 (ఏడు) ఐఆర్ఎన్ఎస్ ఎస్ ఉపగ్రహాలను అంతరిక్షంలో ప్రవేశపెట్టాలని నిర్ణయించారు. ఆ పరంపరలో మొదటగా ప్రయోగించినదే ఐఆర్ఎన్ఎస్ ఎస్-1ఏ ఉపగ్రహం. ఐఆర్ఎన్ఎస్ఎస్ శ్రేణికి చెందిన భారతీయ అంతరిక్ష పరిశోధన సంస్థ ఇస్రో తయారు చేసింది.
| దస్త్రం:IRNSS.jpg ఐఆర్ఎన్ఎస్ఎస్-1ఏ ఉపగ్రహం | |
| మిషన్ రకం | నావిగేసన్ |
|---|---|
| ఆపరేటర్ | ఇస్రో |
| COSPAR ID | 2013-034A |
| SATCAT no. | 39199 |
| మిషన్ వ్యవధి | 10 సంవత్సరాలు |
| అంతరిక్ష నౌక లక్షణాలు | |
| బస్ | I-1K |
| తయారీదారుడు | ISRO Satellite Centre Space Applications Centre |
| లాంచ్ ద్రవ్యరాశి | 1,425 కిలోగ్రాములు (3,142 పౌ.) |
| డ్రై ద్రవ్యారాశి | 614 కిలోగ్రాములు (1,354 పౌ.)[1] |
| శక్తి | 1,660 watts |
| మిషన్ ప్రారంభం | |
| ప్రయోగ తేదీ | 1 July 2013, 18:11 UTC |
| రాకెట్ | PSLV-XL C22 |
| లాంచ్ సైట్ | సతీష్ ధావన్ అంతరిక్ష కేంద్రం FLP |
| కాంట్రాక్టర్ | ISRO |
| కక్ష్య పారామితులు | |
| రిఫరెన్స్ వ్యవస్థ | Geocentric |
| రెజిమ్ | Geosynchronous |
| రేఖాంశం | 55° East |
| Perigee altitude | 35,701 కి.మీ. (22,184 మై.)[1] |
| Apogee altitude | 35,881 కి.మీ. (22,295 మై.)[1] |
| వాలు | 27.59 degrees[1] |
| వ్యవధి | 1436.03 minutes[1] |
| ఎపోచ్ | 22 January 2015, 16:27:41 UTC[1] |
ఈ ఉపగ్రహాన్ని అంతరిక్షంలో నిర్దేశించిన కక్ష్యలో ప్రవేశపెట్టడానికి పిఎస్ఎల్‌వి అనే ఉపగ్రహవాహక నౌకను ఉపయోగించారు. పిఎస్ఎల్ వి-సీ22 ఉపగ్రహవాహక నౌక XL రకానికి చెందిన రాకెట్. ఇది 1400-1700 కిలో బరువు ఉన్న ఉపగ్రహాలను సుర్యానువర్తిత కక్ష్యలోను, భూస్థిర బదిలీ కక్ష్యలోను ప్రవేశపెట్టగల సామర్ధ్యాన్ని కలిగి ఉంది.
ప్రయోగ వివరాలు
మార్చుఐఆర్ఎన్ఎస్ ఎస్-1ఏ ఉపగ్రహాన్ని ఆంధ్రప్రదేశ్లోని నెల్లూరు జిల్లాలోని శ్రీహరికోటలో ఉన్న సతీష్ ధావన్ అంతరిక్షకేంద్రంలోని మొదటి ప్రయోగ వేదిక నుండి, పిఎస్ఎల్ వి-సీ22ద్వారా అంతరిక్ష కక్ష్యలో ప్రవేశ పెట్టారు.ఉపగ్రహాన్నిరాత్రి 11గంటలకు UTC సమయంలో (23:41 గంటల స్థానిక సమయం) 2013, జూలై 1 న కక్ష్యలో విజయవంతంగా ప్రవేశపెట్టారు. ఈ ఉపగ్రహం జీవిత కాలం 10 సంవత్సరాలు.[2] ఉపగ్రహాన్ని అంతరిక్షంలో భూ సమన్వయ కక్ష్యలో (Geosynchronous) ప్రవేశపెట్టారు.
ఉపగ్రహ వివరాలు
మార్చుఉపగ్రహం బరువు మొత్తం 1425 కిలోలు. ఇంధన రహిత ఉపగ్రహం బరువు 614 కిలోలు. ఉపగ్రహం కొలతలు 1.59 మీX1.5 మీX1.5 మీ. ఉపగ్రహం రెండు వైపుల రెండు సౌరపలకలను అమర్చారు. ఇవి 1660 వ్యాట్ ల విద్యుత్తును ఉత్పత్తి చేస్తాయి. దీనికి 90 అంపియర్ అవర్ సామర్ధ్యమున్న లిథియం-అయాన్ బ్యాటరీని అనుసంధానించారు. ఉపగ్రహం 440 న్యూటను శక్తిగల ద్రవ అపోజి మోటరు (లిక్విడ్ అపోజీ మోటర్) ను, 22 న్యూటను శక్తిగల 12 థ్రస్టరును కలిగి ఉంది.[3]
ఐఆర్ఎన్ఎస్ వ్యవస్థ భూతల, ఆకాశ, సాగరాల్లో దిక్సూచి సేవలందిస్తుంది. ఓడల గమనాన్ని ఎపటికప్పుడు పర్యవేక్షించేందుకు ఉపయోగపడుతుంది. విపత్తుల సమయంలో బాధితులకు సహాయకారిగా పనిచేస్తుంది. భారతదేశం చుట్టూ 1,500 కి.మీ దాకా విస్తరించిన ప్రాంతంలో సేవలందిస్తుంది. ఇప్పటివరకు అమెరికా (జీపీయస్), రష్యా (గ్లోనాస్), ఐరోపా (గెలీలియో), చైనా (బేయ్‌డోవ్), జపాన్ (క్వాసీజెనిత్) లు మాత్రమే స్వంత నావిగేసన్ వ్యవస్థలను కలిగి ఉన్నాయి. త్వరలో భారతదేశంకూడా వాటి వరుసలో చేరబోతున్నది.
ఉపగ్రహం లోని ఉపకరణాలు/పేలోడులు
మార్చుఈ ఉపగ్రహం రెండురకాల ఉపకరణాల సమూదాయాన్నికలిగిఉన్నది. అందులో ఒకటి దిక్సూచి (navigation payload) సంబంధించింది. రెండవది రేంజింగ్ (ranging) ఉపకరణాలు కలిగి ఉన్నాయి. నావిగేషన్ కు సంబంధించిన ఉపకరణాలు కలిగిన విభాగం ఓడల/నౌకల, విమాన తదితర యానాలకు సంబంధించిన దిక్సూచి సమాచారాన్ని వినియోగదారులకు పంపిణి చేస్తుంది. నావిగేషన్ కు సంబంధించిన ఉపకరణాలు L5- బ్యాండ్ (1176.45MHZ), S-బ్యాండ్ (2492.028 MHZ) లో పనిచేస్తాయి. నావిగేషన్ కు సంబంధించిన ఉపకరణాలలో అత్యంత కచ్చితమైన సమయాన్ని చూపించు రుబీడియం పరమాణు గడియారం అమర్చబడింది.[4]
రేంజింగ్ ranging) ఉపకరణాలభాగం C-బ్యాండ్ ట్రాన్స్‌పాండరును కల్గి, ఉపగ్రహం యొక్క కచ్చితమైన రేంజి తెలుపుతుంది. ఇదిభూమిపై దిశానిర్దేశం అందించగల ప్రాంత పరిధిని నిర్ధారిస్తుంది. లేజరు రేంజింగుకై కార్నర్ క్యూబ్ రెట్రోరేఫ్లేక్టరును ఐఆర్ఎన్ఎస్ఎస్-1ఈలో పొందుపరచారు.[4]
ఉపగ్రహం వలన పొందు సేవలు
మార్చు- ఇప్పటివరకు జీపీఎస్‌ఎస్‌ సేవలకోసం విదేశీ ఉపగ్రహాలపై ఆధారపడాల్సివస్తోంది. ఫలితంగా సున్నితమైన సైనిక సమాచారానికి రక్షణ ఉండదు.దేశీయ నావిగేషన్ వ్యవస్థ ద్వారా భద్రతతో కూడిన నావిగేషన్ సాధ్యమవుతుంది.
- పౌర, సైనిక అవసరాలకు ఐఆర్ఎన్ఎస్ఎస్ ఉపయోగపడుతుంది.వ్యక్తిగత రవాణాలో గమ్యాన్ని చేరేందుకు దిశానిర్దేశంతోపాటు ఎంతసమయంలో చేరటానికి వీలుంటుందో తెలుస్తుంది.
- వైద్యరంగంలో మెడికల్‌ ఎమర్జెన్సీకి ఎంతగానో ఉపకరిస్తుంది. ట్రాఫిక్‌లేని మార్గాలపై సమాచారం అందుతుంది.
- పర్వతారోహణ, బోటింగ్ వంటి వాటికి ఉపగ్రహ నావిగేషన్ ఉపకరిస్తుంది.
- సుదూరప్రాంతాల్లో ఉన్న మానవరహిత వాతావరణకేంద్రాలు, సీస్మిక్‌ కేంద్రాలపై సమాచారాన్ని సేకరించటానికి ఉపకరిస్తుంది.
- విమానయానంలో దీన్ని ఉపయోగించడం ద్వారా కచ్చిత ల్యాండింగ్, టేక్‌ఆఫ్‌తోపాటు, విమాన ప్రమాదాల్లో వేగంగా సహాయం అందించటానికి, అదే విధంగా ఇంధన నష్టాన్ని నివారించటానికీ వీలవుతుంది.
ఇవికూడా చూడండి
మార్చుమూలాలు/ఆధారాలు
మార్చు- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 "IRNSS-1A Satellite details 2013-034A NORAD 39199". N2YO. 22 January 2015. Retrieved 25 January 2015.
- ↑ "Indian PSLV successfully launches IRNSS-1A navigation satellite". nasaspaceflight.com. Archived from the original on 2016-02-03. Retrieved 2016-02-03.
{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link) - ↑ "PSLV-C22/IRNSS\1A" (PDF). isro.gov.in/sites/default/files/pdf/pslv-brochures/PSLVC22.pdf. Archived from the original (PDF) on 2014-12-28. Retrieved 2016-02-03.
- ↑ 4.0 4.1 "IRNSS-1A". Archived from the original on 2015-03-19. Retrieved 2016-02-03.