తెలంగాణ వంటకాలు
తెలంగాణ వంటకాలు అనేవి తెలంగాణ రాష్ట్రానికి చెందిన ప్రత్యేకమైన ఆహార సంస్కృతి. దక్కన్ పీఠభూమిపై ఉన్న తెలంగాణ రాష్ట్రంలో ఎక్కువ వరి, చిరుధాన్యం, రోటి ఆధారిత వంటకాలు ఉంటాయి.
 |
| ఈ వ్యాసం భారతీయ వంటలు శీర్షికలో భాగం |
| తయారుచేసే పద్ధతులు, వంటసామగ్రి |
| ప్రాంతీయ వంటలు |
పంజాబీ – మొఘలాయి – రాజస్థానీ – |
|
బెంగాలీ – అస్సామీ – ఒరియా – |
|
విదేశీ – చారిత్రక – జైన (సాత్విక) – |
| Ingredients and types of food |
|
ముఖ్యమైన వంటకాలు – తీపి పదార్ధాలు – |
| See also: |
| మార్చు |
విధానం
మార్చుతెలంగాణ రాష్ట్రంలో అనేక రకాల వంటకాలు ఉన్నాయి. తెలంగాణ గ్రామాల్లోని ప్రజలు ఇప్పటికీ వంటలో సాంప్రదాయ పద్ధతులనే ఉపయోగిస్తున్నారు. ఇందులో కట్టెల పొయ్యి, గ్యాస్ పొయ్యి వంటకాలు ఉన్నాయి.
ముఖ్య ఆహారం
మార్చుతెలంగాణలో వరిబియ్యం ముఖ్యమైన ఆహారం. జొన్న నుండి తయారుచేసిన రోటి, సర్వపిండిలను కూడా ఆహారంగా తీసుకుంటారు. చింతపండుతో చేసిన పచ్చి పులుసు తెలంగాణ ప్రత్యేకత. కోడి, మేక, చేపల పులుసు, వేపుడు మాంసాహారం ముఖ్య వంటకాలు. ఇవేకాకుండా అనేక రకాల కూరగాయల వంటకాలు కూడా ఉన్నాయి.[1]
తెలంగాణలోని వంటకాలు వారి స్వంత రుచి ప్రకారం తయారుకాబడుతున్నాయి. దసరా, సంక్రాంతి వంటి పండుగలలో బియ్యపు పిండితో చేసిన అత్యంత ప్రజాదరణ పొందిన సకినాలు, గరిజెలు, చేబిళ్ళలు, మురుకులు చాలా రుచికరమైనవిగా ఉంటాయి.[2]
కావలసినవి
మార్చుతెలంగాణలోస్థానికంగా దొరికే అనేక పదార్థాలు ఇక్కడి వంటకాల్లో ప్రధానమైనవిగా ఉంటాయి. టమాటాలు, వంకాయలు, చేదు పొట్లకాయలు, పప్పులు, చింతపండు వంటి తాజా కూరగాయలు శాఖాహార వంటకాల్లో పెద్ద పాత్ర పోషిస్తాయి. వంటలలో కోడిమాంసం కంటే మేక, గొర్రెపిల్ల ఆధారిత, చేపల వంటకాలకు అధిక ప్రాధాన్యత ఉంటుంది.
శాఖాహార భోజనం
మార్చు
తెలంగాణలోని అనేక ప్రాంతాలలో చింతపండు, ఎర్ర మిరపకాయలు (కొరైవికారం), ఇంగువ ప్రధానంగా తెలంగాణ వంటలో ఉపయోగిస్తారు. పుంటికూర (గోంగూర) అనేది కూరలు, పచ్చళ్ళలో విస్తృతంగా ఉపయోగించే ఒక ప్రధానమైన ఆకుకూర.[3]
- సర్వప్ప, మసాలా పాన్ కేక్, ప్రధానమైన అల్పాహారం, దీనిని బియ్యం పిండి, శనిగపప్పు, అల్లం, వెల్లుల్లి, నువ్వుల గింజలు, కరివేపాకు, మపచ్చి మిరపకాయలతో తయారు చేస్తారు[4]
- పుంటికూర శనిగపప్పు: 'గోంగూర ఘోష్ట్‌'కి శాకాహార ప్రత్యామ్నాయం, శనగపప్పుని సుగంధ ద్రవ్యాలలో వండుతారు. ఆవాలు, కరివేపాకులతో పోపు చేస్తారు
- బచచ్చలి కూర: చింతపండు పేస్ట్‌తో వండిన చిక్కటి పాలకూర కూర
- పప్పుచారు
- అనకాయ కూర
- ఆలుగడ్డ కుర్మా
- దోసకాయ - దోసకాయ తొక్కు
- బగారా అన్నం
- కట్టుచారు
- చోక్ధ్రా
రుచికరమైన వంటకాలు
మార్చు- హైదరాబాదీ బిర్యానీ
- హైదరాబాదీ హలీమ్
- సజ్జ రోటి
- మక్కా రోటి
- సర్వ పిండి
- ఉపుడు పిండి
- కుడుములు
- రైల్ పాలారం
- ఒడపా
- ప్యాలాలు
- మురుకులు
- సాభూధన ఉప్మా
- అంటు పులుసు (బజ్జీ)- (కూరగాయలతో పులుసు)
- కదంబం
- మక్క గూడలు
- బొబ్బర్ల గూడాలు
- సల్ల చారు
- పచ్చిపులుసు
- చల్ల చారు - మజ్జిగను చల్లబరచడం ద్వారా తయారుచేసిన వంటకం
- అటుకులు - పోహా
- మొక్కజొన్న గారెలు
- పొంగనల్లు
- ఉల్లిపాయ చట్నీతో సజ్జ కుడుములు
- సకినాలు - బియ్యం పిండి చిరుతిండి
- గరిజే - పప్పుతో చక్కెర లేదా బెల్లం కలయికతో నిండిన తీపి
- సాధులు- వరి రకాలు, ప్రధానంగా సద్దుల బతుకమ్మ పండుగ కోసం వండిన వివిధ రుచులు ఈ క్రింది విధంగా ఉన్నాయి- నువ్వులు (నువ్వులు), వేరుశెనగ (పాలీలు), బెంగాల్ గ్రామ్ (పుట్నాలు), కొబ్బరి (కోబారి), తారమింద్ (చింతపండు పులుసు), నిమ్మకాయ (నిమకాయ), మామిడి (మామిడికాయ), పెరుగు (పెరుగు)
- పాశం (తీపి) - 2 విధాలుగా చేయబడుతుంది; ఒకటి బెల్లం-పాలు, మరొకటి పిండితో తయారు చేసినవి
- గుడాల్లు - వివిధ బీన్స్, బ్లాకీ బీన్స్, మొక్కజొన్నలు, శనిగలు, మొలకలు, కొంత మసాల, ఉల్లిపాయలతో తయారుచేయబడింది
- కల్లెగూర ( కల్లెగలపుల కూర) - సంక్రాంతి పండుగ సమయంలో సాధారణంగా తయారుచేసే కూరగాయల కూర
- దాల్చా - పప్పు ఆధారిత వంటకం
- ఖుబానీ కా మీఠా - తీపి పదార్థం
పచ్చళ్ళు
మార్చు- రోటీ తొక్కులు - కూరగాయలను సెమీ ఫ్రై చేసి, స్టోన్ గ్రైండర్ టూల్స్‌పై లేదా దానికి తడ్కా కలిపి మిక్సీలో రుబ్బుతారు
- మామిడికాయ తొక్కు (అల్లం, ఆవ)
- చింతకాయ తొక్కు
- మునగాకు తొక్కు
- ఉసిరికాయ తొక్కు
- మీరం (రుచి కోసం పొడి మిరపకాయ)
మాంసాహారం ఆహారం
మార్చు- ఊరు కోడి పులుసు: తెలంగాణ ప్రత్యేక రుచికరమైన దేశీయ చికెన్ కర్రీ
- గోలిచ్చిన మాంసం: మసాలా మటన్ ఫ్రై
- అంకాపూర్ చికెన్: దేశీయ కోడి కూర (నిజామాబాద్ జిల్లాలోని ఒక గ్రామం పేరు పెట్టబడింది)
- బోటి కూర
- కాళ్ళ కూర (పాయ)
- మటన్ కూర
- మటన్ ఖీమా ముత్తీలు
- దోసకాయ మటన్
- మేక తలకాయ కూర
- మేక లివర్ ఫ్రై
- చింతచిగురు మాంసం
మూలాలు
మార్చు- ↑ "Article". The New Indian Express. 29 January 2014. Archived from the original on 18 September 2013. Retrieved 22 February 2014.
{{cite news}}: More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help) - ↑ "In Hyderabad, chicken crosses the road from Andhra to Telangana". The New Indian Express. 29 January 2014. Retrieved 22 February 2014.
- ↑ "The Telangana Table". LESLEY A. ESTEVES. Outlook Traveller. 1 June 2012. Archived from the original on 25 February 2014. Retrieved 22 February 2014.
{{cite news}}: More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help) - ↑ "article". The New Indian Express. 29 January 2014. Archived from the original on 18 September 2013. Retrieved 22 February 2014.
{{cite news}}: More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help)