దర్శన ఝవేరి
దర్శన ఝవేరి | |
|---|---|
| జననం | 1940 (age 83–84) |
దర్శన ఝవేరి (జననం 1940), నలుగురు ఝవేరి సోదరీమణులలో చిన్నది, భారతీయ శాస్త్రీయ నృత్య రూపమైన మణిపురి నృత్యంలో ప్రముఖ భారతీయ నృత్యకారిణి.[1] ఆమె గురు బిపిన్ సింగ్ శిష్యురాలు. 1958లో తన సోదరీమణులతో కలిసి వేదికపై ప్రదర్శన ఇవ్వడం ఆమె ప్రారంభించింది.[2] ఆమె 1972లో మణిపురి నర్తనాలయ స్థాపకులలో ఒకరు, ఇది భారతదేశంలో మణిపురి నృత్యాన్ని ప్రాచుర్యంలోకి తెచ్చింది. ప్రస్తుతం ఆమె ముంబై, కోల్‌కతా, ఇంఫాల్‌లలో కేంద్రాలను కలిగి ఉంది.[3][4]
దర్శన ఝవేరి 50 సంవత్సరాలకు పైగా మణిపురి నర్తకిగా ఉంది, సాంప్రదాయ నృత్య రూపంలోని తాండవ్, లాస్య రెండింటిలో ఆమె ప్రత్యేకత కలిగి ఉంది. దేశంలోనే కాక, విదేశాలలోనూ ఆమె వివిధ ప్రదర్శనలు ఇచ్చింది. ఆమెను భారత ప్రభుత్వం 2000వ సంవత్సరంలో పద్మశ్రీ పురస్కారంతో సత్కరించింది.
1960లో గురు బిపిన్ సింగ్‌తో కలసి ఆమె పరిశోధనా పని మొదలుపెట్టింది. అప్పటి నుంచి వారిద్దరూ మణిపురి నృత్య సంప్రదాయాన్ని అభ్యసించడంతో పాటు, మౌఖికంగా రికార్డ్ చేసారు. వారు మణిపూర్ సంప్రదాయాలు, బోధనా కోర్సులను రూపొందించారు, వారు వివిధ పత్రికలకు వ్యాసాలు వ్రాసారు. అలాగే, వివిధ సెమినార్లు, సమావేశాలలో అసంఖ్యాక ఇంటర్వ్యూలు, ప్రదర్శనలు ఇచ్చారు.
ప్రాచీన భారతీయ సంస్కృతిలో బ్యాచిలర్ ఆఫ్ ఆర్ట్స్ డిగ్రీలో, ఆమె బోధిస్తోంది. అలాగే, ఆమె 40 ఏళ్లుగా రీసెర్చ్ స్కాలర్‌గా ఉంది. ఆమె ముంబై, కోల్‌కతా, మణిపూర్‌లలో మణిపురి నర్తనాలయ వ్యవస్థాపకులలో ఒకరు, ఇప్పుడు డైరెక్టర్‌గా కూడా వ్యవహరిస్తోంది. ఆమె ఎగ్జిక్యూటివ్ ప్రెసిడెంట్‌గా ఉన్న ముంబైలోని మణిపురి నృత్యకేంద్రంలో బోధన, సృజనాత్మక ఉత్పత్తి, ప్రదర్శనలు, పరిశోధనలు, ప్రచురణలు, ప్రజా సంబంధాలు, నిధుల సేకరణ వంటి బాధ్యతలతో సంస్థలో చురుకుగా వ్యవహరిస్తోంది. అదనంగా, ఆమె మణిపురి నృత్యంపై వివిధ పుస్తకాలు రాసింది. మరికొన్ని ప్రచురణలకు ఆమె సహ రచయితగా కూడా ఉంది.
గుజరాతీ కుటుంబాలు భరతనాట్యంకంటే ముందే మణిపురికేసి అడుగులు వేసాయి. గురుదేవ్ రవీంద్రనాథ్ ఠాగూర్ తన నృత్య నాటకాలలో స్త్రీ పాత్రల కోసం మణిపురి రూపాన్ని ఉపయోగించాడు. 1956లో, ఇంఫాల్ రాజభవనంలోని గోవింద్‌జీ ఆలయంలో మణిపురి నృత్యాలను ప్రదర్శించి, మొదటి మణిపురియేతర సోదరీమణులుగా ఝవేరి సిస్టర్స్ పేరు తెచ్చుకున్నారు.
ప్రారంభ జీవితం
మార్చుదర్శన ఝవేరి ముంబైలో గుజరాతీ కుటుంబంలో పుట్టి పెరిగింది. ఆరేళ్ల వయసులో, ఆమె తన అక్కలు నయన, రంజనలు గురు బిపిన్ సింగ్ వద్ద మణిపురి నృత్యం నేర్చుకోవడం చూసింది. వెంటనే, ఆమె కూడా తన సోదరి సువర్ణతో కలిసి నృత్య రూపకాన్ని నేర్చుకోవడం ప్రారంభించింది.[5] తరువాత, ఆమె సూత్రధారి క్షేత్రితోంబి దేవి నుండి సాంప్రదాయ రాస్లీలా నృత్యాలను, గురు మైతేయ్ తోంబా సింగ్ నుండి నాట పంగ్, కుమార్ మైబి నుండి సాంప్రదాయ మైబి జాగోయ్ నేర్చుకుంది.
కెరీర్
మార్చు1950ల నాటికి, ఝవేరి సోదరీమణులు - నయన, రంజనా, సువర్ణ, దర్శన - భారతదేశం, విదేశాలలో కలిసి వేదికపై ప్రదర్శనలు ఇవ్వడం ప్రారంభించారు. ఝవేరి సోదరీమణులు తమ గురువు కళావతి దేవితో కలిసి 1972లో ముంబై, కోల్‌కతా, ఇంఫాల్ లలో మణిపురి నర్తనాలయాన్ని స్థాపించారు.[6] కాలక్రమేణా వారి పేరు మణిపురి నృత్యానికి పర్యాయపదంగా మారింది.[7] దర్శన నాట్యంపై అనేక పుస్తకాలు, కథనాలను ప్రచురించింది.[8]
ప్రముఖ నృత్య విమర్శకుడు సునీల్ కొఠారి 2008 కథనం ప్రకారం, "మణిపురి నృత్యం ఆలయ సంప్రదాయాన్ని నగరాలకు తీసుకురావడానికి వారు ఎంతో కృషి చేసారు".[9][10]
అవార్డులు, సన్మానాలు
మార్చు- దర్శన ఝవేరి సంగీత నాటక అకాడమీ అవార్డును 1996లో సంగీత నాటక అకాడమీ, భారత జాతీయ నృత్య, సంగీతం, నాటక అకాడమీ ద్వారా అందుకుంది.[11]
- ఆమెను 2002లో పద్మశ్రీతో భారత ప్రభుత్వం సత్కరించింది.[12]
- 2018లో ఆమెకు కాళిదాస్ సమ్మాన్ అవార్డు లభించింది.
మూలాలు
మార్చు- ↑ Ajith Kumar, P.K. (2 March 2007). "Dancer's mission". The Hindu. Archived from the original on 19 March 2007. Retrieved 29 March 2010.
- ↑ "Subtle expressions: Darshana Jhaveri enthralled the audience with her Manipuri dance recital". The Hindu. 16 February 2007. Archived from the original on 13 January 2008. Retrieved 31 March 2010.
- ↑ "Illuminating show on dance choreography: It was a happy confluence of teachers and disciples as Sri Shanmukhananda Sabha, Mumbai, celebrated its Golden Jubilee". The Hindu. 21 November 2003. Archived from the original on 25 February 2004. Retrieved 31 March 2010.
{{cite news}}: More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help) - ↑ Doshi, p. 43
- ↑ "Learn a traditional art form: Darshana Jhaveri". The Times of India. 29 Jan 2010. Archived from the original on 11 August 2011. Retrieved 31 March 2010.
{{cite news}}: More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help) - ↑ Singha, p. 177
- ↑ "Sisters in sync". India Today. 13 February 2008. Retrieved 31 March 2010.
- ↑ "Darshana Jhaveri". Archived from the original on 2015-09-24. Retrieved 2024-02-02.
- ↑ "DANCING QUEENS". India Today. 16 January 2008. Retrieved 31 March 2010.
- ↑ "Dance Listings: DOWNTOWN DANCE FESTIVAL". New York Times. 24 August 2007. Retrieved 31 March 2010.
- ↑ Dance Manipuri awardees Archived 5 సెప్టెంబరు 2018 at the Wayback Machine Sangeet Natak Akademi website
- ↑ "Padma Awards" (PDF). Ministry of Home Affairs, Government of India. 2015. Archived from the original (PDF) on 15 October 2015. Retrieved 21 July 2015.
{{cite web}}: More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help)