దొరసానిపాడు
దొరసానిపాడు, ఏలూరు జిల్లా, ద్వారకా తిరుమల మండలానికి చెందిన గ్రామం.ఇది జిల్లా కేంద్రమైన ఏలూరుకు సుమారు 40 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. ఇక్కడ మెరక తోటల వ్యవసాయం అధికంగా జరుగుతుంది.ఇది మండల కేంద్రమైన ద్వారకాతిరుమల నుండి 3 కి. మీ. దూరం లోను ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 829 ఇళ్లతో, 3059 జనాభాతో 737 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 1565, ఆడవారి సంఖ్య 1494. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 1043 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 5. గ్రామం జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 588212.[2]
దొరసానిపాడు | |
|---|---|
 దొరసానిపాడు గ్రామంలో ఒక వీధి | |
 | |
.svg)  దొరసానిపాడు | |
| అక్షాంశ రేఖాంశాలు: 16°58′13.584″N 81°15′25.920″E / 16.97044000°N 81.25720000°E | |
| దేశం | భారతదేశం |
| రాష్ట్రం | ఆంధ్రప్రదేశ్ |
| జిల్లా | ఏలూరు |
| మండలం | ద్వారకా తిరుమల |
| విస్తీర్ణం | 7.37 కి.మీ2 (2.85 చ. మై) |
| జనాభా (2011)[1] | 3,059 |
| • జనసాంద్రత | 420/కి.మీ2 (1,100/చ. మై.) |
| అదనపు జనాభాగణాంకాలు | |
| • పురుషులు | 1,565 |
| • స్త్రీలు | 1,494 |
| • లింగ నిష్పత్తి | 955 |
| • నివాసాలు | 829 |
| ప్రాంతపు కోడ్ | +91 ( 08829  ) |
| పిన్‌కోడ్ | 534426 |
| 2011 జనగణన కోడ్ | 588212 |
గ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాల ఒకటి, ప్రైవేటు ప్రాథమిక పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి. బాలబడి, ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల, మాధ్యమిక పాఠశాల‌లు ద్వారకాతిరుమలలో ఉన్నాయి. ఉన్న ఒక సంచార వైద్య శాలలో డాక్టర్లు లేరు. ముగ్గురు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. సమీప ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం, ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతోంది. ప్రధాన జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. జాతీయ రహదారి, రాష్ట్ర రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు, మట్టిరోడ్లూ ఉన్నాయి.
ఊరిపేరు
మార్చుఈ గ్రామనామం దొరసాని, పాడు అనే రెండు తెలుగు పదాల కలయికతో ఏర్పడింది. దొరగారి భార్యను దొరసానిగా పిలవడం పల్లెలలో వాడుక. పాడు అనగా నిఘంటువు ప్రకారం ఉత్తరపదంగా ఉపయోగించినప్పుడు గ్రామం అని అర్ధం వస్తుంది.
గ్రామంలో ప్రధాన పంటలు
మార్చుఈ గ్రామంలో ప్రదానంగా వరి, మొక్కజొన్న, చెరకు, పసుపు, మామిడి, జీడిమామిడి, నిమ్మ, కొబ్బరి, పామాయిల్, కొకొ వంటివి ప్రధానమైన పంటలు.
గ్రామంలో ప్రధాన వృత్తులు
మార్చుఈ గ్రామంలో వ్యవసాయం ప్రదానవృత్తిగా కలిగి ఉంది.
గణాంకాలు
మార్చు2001 వ.సంవత్సరం జనాభా లెక్కల ప్రకారం గ్రామ జనాభా 2725. ఇందులో పురుషుల సంఖ్య 1408, మహిళల సంఖ్య 1317, గ్రామంలో నివాస గృహాలు 644 ఉన్నాయి.
విద్యా సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాల ఒకటి, ప్రైవేటు ప్రాథమిక పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి. బాలబడి, ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల, మాధ్యమిక పాఠశాల‌లు, సమీప జూనియర్ కళాశాల, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల, సమీప అనియత విద్యా కేంద్రం, ద్వారకాతిరుమల లోను, ఇంజనీరింగ్ కళాశాల, సమీప వైద్య కళాశాల, మేనేజిమెంటు కళాశాల, పాలీటెక్నిక్, వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల‌లు ఏలూరు లోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
మార్చుప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
మార్చుఒక సంచార వైద్య శాలలో డాక్టర్లు లేరు. ముగ్గురు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. సమీప ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం, ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. డిస్పెన్సరీ, పశు వైద్యశాల, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
మార్చుగ్రామంలో2 ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. ఎమ్బీబీయెస్ కాకుండా ఇతర డిగ్రీలు చదివిన డాక్టర్లు ఇద్దరు ఉన్నారు. ఒక మందుల దుకాణం ఉంది.
తాగు నీరు
మార్చుగ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. బావుల నీరు కూడా అందుబాటులో ఉంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది. చెరువు ద్వారా గ్రామానికి తాగునీరు లభిస్తుంది.
పారిశుధ్యం
మార్చుమురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
వేంకటేశ్వర స్వామి గిరిప్రదక్షిణ మండపం
మార్చు
ద్వారకాతిరుమల వేంకటేశ్వరస్వామి, అమ్మవార్ల ఉత్సవమూర్తులు సంక్రాంతి, కనుమ పండుగల రోజల్లో జరిగే గిరిప్రదక్షిణ సందర్భంగా దొరసానిపాడు గ్రామంలో విడిది చేసేందుకు గిరిప్రదక్షిణ మండపం నిర్మించారు. వంటశాల, మండపం, రేకుషెడ్డు, చుట్టూ ప్రాకారాలతో ఉండే ఈ ప్రాంగణాన్ని 17-05-2000న ఆనాటి రాష్ట్ర దేవాదాయ ధర్మాదాయ శాఖ మంత్రి దండు శివరామరాజు ప్రారంభించారు.
ద్వారకా తిరుమల వేంకటేశ్వరస్వామి, అమ్మవార్ల ఉత్సవమూర్తులను సంక్రాంతి రోజున ఊరేగింపుగా గిరిప్రదక్షిణ ప్రారంభిస్తారు. కార్యక్రమంలో భాగంగా స్వామి వారిని ఊరేగింపుగా దొరసానిపాడు గ్రామానికి తీసుకువచ్చి ఇక్కడ గల స్వామివారి గిరిప్రదక్షిణ మండపంలో రాత్రికి విడిది చేయిస్తారు. రాత్రి విడిది పూర్తికాగానే ఉదయం కనుమ పండుగ రోజున మండపం నుంచి ఊరేగింపుగా గిరి చుట్టూ తిరుగుతూ ద్వారకా తిరుమల చేరుకుంటారు.మా దొరసానిపాడు గ్రామంలో ప్రతి సంవత్సరం శ్రీ వేంకటేశ్వరస్వామి గిరి ప్రదక్షిణకి వస్తారు. గ్రామంలో మత సామరస్యంగా ఆ కలియుగ వైకుంఠ నారాయణకి మంగల వాయిద్యలతో ఆహ్వానం పలుకుతారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
మార్చుదొరసానిపాడులో సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతోంది. ప్రధాన జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. జాతీయ రహదారి, రాష్ట్ర రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు, మట్టిరోడ్లూ ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
మార్చుగ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం ఉన్నాయి. ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. రోజువారీ మార్కెట్, వారం వారం సంత, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ.లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. సినిమా హాలు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
విద్యుత్తు
మార్చుగ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 7 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
మార్చుదొరసానిపాడులో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
- వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 56 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 313 హెక్టార్లు
- శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 31 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 55 హెక్టార్లు
- బంజరు భూమి: 72 హెక్టార్లు
- నికరంగా విత్తిన భూమి: 207 హెక్టార్లు
- నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 165 హెక్టార్లు
- వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 114 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
మార్చుదొరసానిపాడులో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
- బావులు/బోరు బావులు: 114 హెక్టార్లు
మూలాలు
మార్చు- ↑ 1.0 1.1 2011 ఆంధ్ర ప్రదేశ్ జనగణన డేటా - గ్రామాలు దత్తాంశ సమితి (in ఇంగ్లీష్), భారత రిజిస్ట్రార్ జనరల్, జనగణన కమిషనరు కార్యాలయం, Wikidata Q42501043, archived from the original on 11 July 2017
- ↑ "Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011".