నీలోఫర్ హనీంసుల్తాన్
నిలుఫెర్ హనీంసుల్తాన్ ( Ottoman Turkish ننرزسزاسا , " వాటర్ లిల్లీ ", వివాహం: ప్రిన్సెస్ నీలోఫర్ ఖనుమ్ సుల్తాన్ ఫర్హత్ బేగం సాహిబా [2] [3] [4] Urdu: نیلوفر فرحت بیگم صاحبہ 1916 జనవరి 4 - 1989, హైదరాబాదుకు చెందిన కోహినూర్ అని ముద్దుగా పిలుచుకునే ఆమె ఒక ఒట్టోమన్ యువరాణి. ఆమె భారతదేశంలోని హైదరాబాదు చివరి నిజాం మీర్ ఉస్మాన్ అలీ ఖాన్ రెండవ కుమారుడు మొజామ్ జా మొదటి భార్య. [5] [6]
నిలుఫర్ హనీంసుల్తాన్ | |||||
---|---|---|---|---|---|
హైదరాబాద్ యువరాణి నీలోఫర్, ఒట్టోమన్ సామ్రాజ్య యువరాణి[1] | |||||
జననం | నిలుఫర్ హనీంసుల్తాన్ 1916 జనవరి 4 గోజ్టెప్ ప్యాలెస్, కాన్స్టాంటినోపుల్, ఒట్టోమన్ సామ్రాజ్యం (ప్రస్తుత ఇస్తాంబుల్, టర్కీ]) | ||||
మరణం | 1989 జూన్ 12 పారిస్, ఫ్రాన్స్ | (వయసు 73)||||
Burial | |||||
Spouse | |||||
| |||||
తండ్రి | దమద్ మొరాలిజదే సెలాహిద్దీన్ అలీ బే | ||||
తల్లి | అదిలే సుల్తాన్ |
జీవితం తొలి దశలో
మార్చునిలోఫర్ హనమ్ సుల్తాన్ 1916 జనవరి 4 న ఇస్తాంబుల్ లోని గోజ్టెప్ ప్యాలెస్లో జన్మించింది. ఆమె తల్లి కుటుంబం ఒట్టోమన్ సామ్రాజ్యాన్ని పరిపాలిస్తున్న సమయంలో. ఆమె తండ్రి దమద్ మొరాలిజడే సెలాహెద్దీన్ అలీ బే, మొరాజాదే మెహమ్మద్ అలీ బే, జెహ్రా అలీయే హనీమ్ ల కుమారుడు. ఆమె తల్లి అదిలే సుల్తాన్, షెహజాదే మెహమ్మద్ సెలాహెద్దీన్, టెవ్హిడే జాటిల్ హనీమ్ కుమార్తె, సుల్తాన్ ఐదవ మురాద్ మనుమరాలు.[7]
1918 డిసెంబరులో, రెండు సంవత్సరాల వయస్సులో, ఆమె తన తండ్రిని కోల్పోయింది. మార్చి 1924 లో సామ్రాజ్య కుటుంబం బహిష్కరణ సమయంలో, ఆమె, ఆమె తల్లి ఫ్రాన్స్లో స్థిరపడ్డారు, మధ్యధరా నగరమైన నీస్లో నివాసం ఏర్పరుచుకున్నారు. [8]
వివాహం
మార్చు1931 లో ఖలీఫా రెండవ అబ్దుల్మెజిద్ తన ఏకైక కుమార్తె దుర్రూషెహ్వార్ సుల్తాన్ ను హైదరాబాద్ నిజాం మీర్ ఉస్మాన్ అలీ ఖాన్ పెద్ద కుమారుడు, వారసురాలు ఆజం జాకు, నాసియే సుల్తాన్, ఎన్వర్ పాషా కుమార్తె మహ్పేకర్ హనుంసుల్తాన్ ను నిజాం రెండవ కుమారుడు మోజామ్ జాకు ఇచ్చి వివాహం జరిపించాలని నిశ్చయించారు. కొన్ని ఆధారాల ప్రకారం, నిజాం తన పెద్ద కుమారుడి కోసం ఆమె బంధువు దుర్రూషెహ్వార్ చేతిని పొందడానికి తీవ్రంగా ప్రయత్నిస్తున్నాడు. ఆమె కుటుంబం డిమాండ్ చేసిన అధిక పెరుగుదలతో అసంతృప్తి చెందిన అతను చివరికి రెండవ ఒట్టోమన్ వధువును ఒప్పందంలో చేర్చడానికి అంగీకరించాడు. [9] ఏదేమైనా, సెహ్జాదే ఉస్మాన్ ఫువాద్, అతని భార్య ఈజిప్టు యువరాణి కెరిమే హనామ్ నిజాం చిన్న కుమారుడు నిలోఫర్ ను వివాహం చేసుకోవాలని కోరుకున్నారు, అతను ధనవంతుడిని వివాహం చేసుకోవడానికి సిద్ధంగా ఉన్నాడు. వారు ఆమెకు దుస్తులు ధరించి, అందంగా కనిపించేలా చేసి, ముజామ్ జాకు పరిచయం చేశారు. అప్పుడు అందగత్తెగా ఉన్న నీలోఫర్ ఎంత ఆకర్షణీయంగా ఉందంటే మహ్పేకర్తో పోల్చలేకపోయాడు. ముజామ్ జా ఆమెను చూడగానే మహ్పేకర్ గురించి పూర్తిగా మరిచిపోయి, నీలోఫర్ ను పెళ్లి చేసుకోవాలని పట్టుబట్టాడు. వివాహ ఏర్పాట్లు చేసినందుకు, ఉస్మాన్ ఫుయాద్ 1952 వరకు సంవత్సరానికి £25,000 అందుకున్నాడు.
వివాహానికి ఒక రోజు ముందు, రాకుమారులు లండన్ నుండి ఎక్స్ ప్రెస్ రైలులో నీస్ చేరుకుని, నెగ్రెస్కో హోటల్ లో బస చేశారు. 1931 నవంబరు 12 న, పదిహేనేళ్ళ వయసులో, నీస్ లోని విల్లా కారాబాసెల్ లో నిలోఫర్ మోజామ్ జాను వివాహం చేసుకున్నాడు. నిజాం పెద్ద కుమారుడికి నిలోఫర్ బంధువు దుర్రూషెహ్వార్ తో వివాహం జరిగింది. అబ్దుల్మెజిద్ సవతి సోదరి ఎమిన్ సుల్తాన్ భర్త దమాద్ మెహమ్మద్ షరీఫ్ పాషా ఈ వివాహాన్ని జరిపించారు. ఏ థౌజండ్ అండ్ వన్ నైట్స్, ఎ ముస్లిం వెడ్డింగ్ వంటి శీర్షికలతో స్థానిక వార్తాపత్రికలు భారతీయ యువరాజులు వివాహాలకు వచ్చినప్పుడు వారి ఫోటోలతో నిండిపోయాయి. పెళ్లి తర్వాత వధూవరులు తాము బస చేసిన హోటల్ కు తిరిగి వచ్చారు. మతపరమైన వేడుక తరువాత, నూతన వధూవరులు తమ పౌర వివాహాన్ని పూర్తి చేయడానికి బ్రిటిష్ కాన్సులేట్ కు వెళ్లారు, వారి ముందస్తు ఒప్పందాన్ని ధృవీకరించారు, దీని ప్రకారం, విడాకులు లేదా భర్త మరణిస్తే, నిలోఫర్ కు డెబ్భై ఐదు వేల డాలర్ల పరిహారం లభిస్తుంది.
నీస్ లో ఉత్సవాల తరువాత, యువరాణిలు, వారి భర్తలు 1931 డిసెంబరు 12 న వెనిస్ నుండి భారతదేశంలోని హైదరాబాదులోని తన మామ ఆస్థానానికి బయలుదేరారు. వారు ఓషన్ లైనర్ పిల్స్నా ఎక్కారు. మహాత్మాగాంధీ 1931లో లండన్ లో జరిగిన రెండో రౌండ్ టేబుల్ కాన్ఫరెన్స్ కు హాజరై తిరిగి భారత్ కు వస్తున్నారు. ఆయన యువరాణిలను కలిసినట్లు సమాచారం. దారిలో వారికి చీరలు ఎలా ధరించాలో, నిజాం సమక్షంలో ఆశించిన మర్యాదలు నేర్పించారు. బొంబాయిలో దిగిన తర్వాత నిజాం ప్రయివేటు రైలు ఎక్కారు.[10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] వీరితో పాటు నిలోఫర్, దుర్రెహ్వర్ తల్లులు కూడా వచ్చారు. వారి భవిష్యత్తు గర్భధారణకు సహాయపడటానికి ఒక మంత్రసాని, ఒక ఫ్రెంచ్ మహిళ కూడా ఉంది. యువరాణిలు హైదరాబాద్ చేరుకోగానే వారికి ఘనస్వాగతం లభించింది. 1932 జనవరి 4 న చౌమహల్లా ప్యాలెస్ లో విందు జరిగింది. అనంతరం వారు తమ తమ ఇళ్లలో స్థిరపడ్డారు. నిలోఫర్, మౌజం జా నౌభత్ పహాడ్ లోని హిల్ ఫోర్ట్ భవనంలో స్థిరపడ్డారు. మోజమ్ జా నిలోఫర్ పై మక్కువ పెంచుకుని, ఆమెకు పెయింటింగ్ వేసి ఫొటో తీశాడు.
పబ్లిక్ ఫిగర్, స్వచ్ఛంద సంస్థలు
మార్చుసంతానం లేకపోవడంతో నిలోఫర్ వ్యక్తిగత జీవితం శూన్యంగా అనిపించినా, ఆమె ప్రజా జీవితాన్ని ఎంతో ప్రకాశవంతంగా తీర్చిదిద్దారు. ఆమె ఆ సమయంలో ఎలైట్ ఉమెన్స్ క్లబ్ అయిన లేడీ హైదరీ క్లబ్ లో భాగంగా ఉంది. తన కుటుంబంలోని ఇతర మహిళల మాదిరిగా కాకుండా (టర్కీలోని ఆమె పుట్టిన కుటుంబం, భారతదేశంలోని ఆమె వైవాహిక కుటుంబం రెండింటికీ ఇది వర్తిస్తుంది) తమ గౌరవాన్ని, "గౌరవాన్ని" తమ "బహిరంగ కళ్ళజోడు" తయారు చేయకపోవడంలోనే ఉందని భావించిన నిలోఫర్ చాలా స్వేచ్ఛగా నగరం చుట్టూ తిరగడానికి ఇష్టపడింది, బహిరంగ కార్యక్రమాలలో పాల్గొనడానికి ప్యాలెస్ జెనానాను తరచుగా విడిచిపెట్టింది. కాక్టెయిల్ పార్టీలు, అర్థరాత్రి సందడి.[18] పలు కార్యక్రమాలకు హాజరైన ఆమె పలు కార్యక్రమాలను ప్రారంభించారు. హైదరాబాద్ రాజకుటుంబానికి చెందిన మరే మహిళ కూడా కాక్టెయిల్ పార్టీలకు, అధికారిక బహిరంగ కార్యక్రమాలకు హాజరుకాకపోవడంతో నిలోఫర్ మహిళల అభ్యున్నతికి మార్గదర్శకంగా నిలిచింది. ఆమె అందం, చురుకైన ప్రజా జీవితం పత్రికలలో ప్రస్తావన పొందింది, ఆమె పత్రికల కవర్ పేజీలలో కనిపించింది. ప్రపంచంలోని 10 మంది అందమైన మహిళల్లో ఒకరిగా ఆమె ఎంపికయ్యారు. ఆమెకు హైరాబా కోహ్-ఇహ్-నూర్ (ప్రసిద్ధ కోహ్-ఇహ్-నూర్ చేత హైరాబాద్ వజ్రం) అనే మారుపేరు ఉంది.
నిజాం కుటుంబానికి నిలోఫర్, దుర్రూషెహ్వార్ ఎంతో ఆధునికతను తీసుకొచ్చాయి. బాగా చదువుకున్నవారు, అధునాతనులు, పాశ్చాత్యులు కావడంతో హైదరాబాద్ లోని మహిళలు తమ ముసుగులు, ఏకాంతం నుంచి బయటకు వచ్చేలా ప్రోత్సహించారు. గర్వించదగిన నిజాం బహిరంగ కార్యక్రమాలకు వారితో పాటు వచ్చేవాడు. నిజాంను 'నాన్న' అని సంబోధించిన ఏకైక వ్యక్తి నీలోఫర్ కాగా, సొంత కూతుళ్లు కూడా ఆయనను 'సర్కార్' అని సంబోధించారు. మార్గరెట్ ఇ. కజిన్స్ స్థాపించిన జాతీయ సంస్థ ఇండియన్ ఉమెన్ కాన్ఫరెన్స్ (ఐడబ్ల్యుసి) హైదరాబాద్ చాప్టర్ కు నిలోఫర్ చాలా కాలం అధ్యక్షురాలిగా ఉన్నారు. సరోజినీ నాయుడు కుమార్తె, పద్మజ నాయుడు హైదరాబాద్ లోని నిలోఫర్ కు మంచి స్నేహితురాలు. రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం సమయంలో, ఆమె నర్సుగా శిక్షణ పొందింది, సహాయక చర్యలలో సహాయపడింది.
నీలోఫర్ హాస్పిటల్
మార్చు1949లో యువరాణి పనిమనుషుల్లో ఒకరైన రఫతున్నీసా బేగం ప్రసవ సమయంలో వైద్య సదుపాయాలు లేకపోవడంతో మరణించింది. తన ప్రియమైన పనిమనిషి మరణవార్త విన్న యువరాణి చాలా దిగ్భ్రాంతికి గురైంది. ఇకపై ఏ తల్లి చావుకు గురికాకుండా చూడాలని నిర్ణయించుకుంది. ఈ వైద్య సదుపాయాల లేమి వల్ల తలెత్తే సమస్యలను నిలోఫర్ తన మామకు తెలియజేసింది. ఫలితంగా నగరంలోని రెడ్ హిల్స్ ప్రాంతంలో మహిళలు, పిల్లల కోసం ప్రత్యేక ఆసుపత్రిని నిర్మించారు. నిజానికి, ఆమె గౌరవార్థం ఆసుపత్రికి నిలోఫర్ ఆసుపత్రి అని పేరు పెట్టారు, ఆమె దాని పోషకురాలిగా పేరు పెట్టారు, ఆమె హైదరాబాదులో నివసించినంత కాలం ఈ పదవిని కొనసాగించారు. నేటికీ, ఈ ఆసుపత్రి బాగా ప్రసిద్ధి చెందింది, రెడ్ హిల్స్ పరిసరాలలో ఒక ప్రముఖ ల్యాండ్ మార్క్. ఆమె సవతి మనవడు హిమాయత్ అలీ మీర్జా ఆసుపత్రికి వచ్చే రోగులు, కుటుంబాలకు ఆహారం, ఆర్థిక సహాయం అందించడం ద్వారా సహాయం చేస్తాడు.[19]
తరువాత సంవత్సరాలు
మార్చుచాలా సంవత్సరాలు గడిచాయి, నిలోఫర్ గర్భం ధరించలేకపోయింది, ఆమె కజిన్ కు ఇద్దరు కుమారులు ఉన్నారు. యూరప్ లోని పలువురు వైద్యులను సంప్రదించిన ఆమె వైద్య సందర్శన కోసం అమెరికా వెళ్లాలని యోచిస్తున్నారు. 1948 లో, నిలోఫర్ను వివాహం చేసుకున్న పదిహేడు సంవత్సరాల తరువాత, ఆమె భర్త మోజామ్ జా రెండవ భార్య రజియా బేగంను తీసుకున్నాడు, ఆమె త్వరలోనే వారి మొదటి బిడ్డకు, కుమార్తెకు జన్మనిచ్చింది. నిలోఫర్ ఫ్రాన్స్ లోని తన తల్లి వద్ద ఉండేందుకు వెళ్లింది. నాలుగేళ్ల తర్వాత 1952లో విడాకులు తీసుకున్నారు. ముప్పై ఆరేళ్ళ వయసులో కూడా అందంగా ఉన్న ఆమె పత్రికల దృష్టిని ఆకర్షిస్తూనే ఉంది, పదేపదే సినిమా పాత్రలు ఆఫర్లు వచ్చాయి, కానీ ఆమె తిరస్కరించింది.[20]
1954 లో, నిలోఫర్ కు తన తండ్రిని ఖననం చేయడానికి సహాయం కోరుతూ దుర్రూషెహ్వార్ నుండి కాల్ వచ్చింది. తన తండ్రి మృతదేహాన్ని ఇస్తాంబుల్ లో ఖననం చేయడానికి ఆమె అనేక ప్రయత్నాలు చేసింది, కాని టర్కీ ప్రభుత్వం నుండి అనుమతి పొందలేకపోయింది. టర్కీలోనో, హైదరాబాద్ లోనో ఖననం చేయాలనుకున్నారు. నిజాం ప్రభుత్వంలో మాజీ అధికారి, ఆ సమయంలో పాకిస్తాన్ గవర్నర్ జనరల్ గా ఉన్న తన స్నేహితుల్లో ఒకరైన మాలిక్ గులాం మహమ్మద్ కు నిలోఫర్ ఫోన్ చేసింది. అప్పటి సౌదీ అరేబియా రాజు సౌద్ బిన్ అబ్దుల్ అజీజ్ అల్ సౌద్ కు ఫోన్ చేసి ఈ అభ్యర్థనను తెలియజేశారు. రాజు అభ్యర్థనను అంగీకరించడానికి అంగీకరించాడు, చివరికి అతన్ని సౌదీ అరేబియాలో అల్-బాకీలో ఖననం చేశారు.[21]
1963 ఫిబ్రవరి 21న నిలోఫర్ ఎడ్వర్డ్ జూలియస్ పోప్ జూనియర్ ను పారిస్ లో వివాహం చేసుకున్నారు. అతను ఎడ్వర్డ్ జూలియస్ పోప్, మేరీ అల్లావే పోప్ ల కుమారుడు, ఆమె కంటే మూడు సంవత్సరాలు చిన్నవాడు. దౌత్యవేత్త, బిజినెస్ ఎగ్జిక్యూటివ్, స్క్రీన్ రైటర్, ఫిల్మ్ ప్రొడ్యూసర్. ఆమె తన పత్రాలు, డాక్యుమెంట్లు, ఛాయాచిత్రాలన్నింటినీ భద్రపరిచింది, వాటిని ఉపయోగించి, ఎడ్వర్డ్ ఆమె గురించి ఒక సినిమా తీయాలని అనుకున్నాడు.[22] [23]
మరణం, వారసత్వం
మార్చుఆమె 1989 జూన్ 12 న పారిస్ లో మరణించింది, ఫ్రాన్స్ లోని బాబిగ్నీ శ్మశానవాటికలో ఖననం చేయబడింది. తరువాత ఎడ్వర్డ్ పారిస్ వదిలి వాషింగ్టన్ కు తిరిగి వచ్చాడు. అక్కడ, అతను 1990 లో తన చిన్ననాటి క్లాస్మేట్ ఎవెలిన్ మాడాక్స్ పోప్ను వివాహం చేసుకున్నాడు. ఈ వివాహం జరిగిన ఐదు సంవత్సరాల తరువాత 1995 లో ఎడ్వర్డ్ మరణించాడు.
నిలోఫర్ మరణానంతరం ఆమె వారసత్వాన్ని, ఆమె చీరల సేకరణను పోప్ కుటుంబం ఉదారంగా పంచుకుంది. ఎడ్వర్డ్ పోప్ రెండవ భార్య ఎవెలిన్, తన సేకరణల నుండి విరాళాలు, మ్యూజియం ప్రదర్శనల ద్వారా యువరాణి నీలోఫర్ వారసత్వాన్ని గౌరవించడం కొనసాగించింది.
సన్మానాలు
మార్చు- డేమ్ గ్రాండ్ కాలర్ ఆఫ్ ది ఆర్డర్ ఆఫ్ ది ఈగల్ ఆఫ్ జార్జియా (రాయల్ హౌస్ ఆఫ్ జార్జియా). [24]
పూర్వీకులు
మార్చు8. Moralı Ibrahim Halil Pasha[25] | ||||||||||||||||
4. Moralızade Mehmed Ali Bey[25] | ||||||||||||||||
9. Zehra Hanım[26] | ||||||||||||||||
2. Moralızade Mehmed Selaheddin Bey[25] | ||||||||||||||||
10. Moralızade Ahmed Celaleddin Pasha[25] | ||||||||||||||||
5. Aliye Hanım[25] | ||||||||||||||||
1. Princess Niloufer | ||||||||||||||||
12. Murad V[27] | ||||||||||||||||
6. Şehzade Mehmed Selaheddin[25] | ||||||||||||||||
13. Reftarıdil Kadın[27] | ||||||||||||||||
3. Adile Sultan[25] | ||||||||||||||||
14. Ibrahim Bey[29] | ||||||||||||||||
7. Tevhide Zatıgül Hanım[28] | ||||||||||||||||
15. Hanım[29] | ||||||||||||||||
మూలాలు
మార్చు- ↑ Time Inc (1 March 1948). Life. p. 37. ISSN 0024-3019.
- ↑ The Studio. Offices of the Studio. 1948. p. 155.
- ↑ International Child Welfare Review. The Union. 1950. p. 139.
- ↑ Hyderabad (Princely State). Reforms Committee (1938). Report, 1938, 1347 F. Government Central Press. p. 89.
- ↑ Seshan, K S S (2017-12-25). "Prince Moazzam Jah and his nocturnal court". The Hindu. Retrieved 2021-02-17.
- ↑ "Love, loss and longing: The journey of a Princess | Hyderabad News". The Times of India. 6 January 2016.
- ↑ Adra, Jamil (2005). Genealogy of the Imperial Ottoman Family 2005. pp. 20.
- ↑ Vâsıb, A.; Osmanoğlu, Osman Selaheddin (2004). Bir şehzadenin hâtırâtı: vatan ve menfâda gördüklerim ve işittiklerim. Yapı Kredi Yayınları. YKY. p. 95. ISBN 978-975-08-0878-4.
- ↑ Khan, Elisabeth (2019-12-23). "Ottoman Princesses in India (2). Part two: Princess Niloufer, the first…". Medium. Retrieved 2021-02-17.
- ↑ Seshan, K S S (2018-10-30). "The progressive princess of Hyderabad". The Hindu. Retrieved 2021-02-19.
- ↑ Garari, Kaniza (2019-09-30). "Did Mahatma Gandhi meet Princess Niloufer on ship? Panel looks for clues". Deccan Chronicle. Retrieved 2021-02-17.
- ↑ Garari, Kaniza (2019-10-01). "Hyderabad: Mahatma Gandhi did meet Niloufer, Durrushehvar on ship". Deccan Chronicle. Retrieved 2021-02-17.
- ↑ Acharya, Arvind (2016-01-17). "Revealed: Mahatma Gandhi had big impact on Princess Niloufer". Deccan Chronicle. Retrieved 2021-02-17.
- ↑ "A short biography of Princess Niloufer - The Siasat Daily". The Siasat Daily - Archive. 2017-01-03. Retrieved 2021-02-18.
- ↑ "The history of Niloufer Hospital". The Siasat Daily. 2020-06-20. Retrieved 2021-02-17.
- ↑ Khan, Ali (2019-10-09). "Social landscape of Hyderabad changed by the entry of Princesses". The Siasat Daily. Retrieved 2021-02-20.
- ↑ Nanisetti, Serish (2016-01-04). "The saga of Princess Niloufer". The Hindu. Retrieved 2021-02-18.
- ↑ Ifthekhar, J. S. (11 June 2017). "Niloufer, the beguiling princess of Hyderabad". Telangana Today.
- ↑ "Himayat Ali Mirza raises voice against negligence, illegal encroachments towards Nizam's properties". daijiworld.com. Retrieved 2021-10-02.
- ↑ "Princess Niloufer's 103rd birth anniversary on Friday". Telangana Today. 1916-01-04. Retrieved 2021-02-17.
- ↑ Moin, Ather (2019-01-04). "Hyderabad: Niloufer helped in Caliph's burial in Madina". Deccan Chronicle. Archived from the original on 2020-11-08. Retrieved 2021-02-17.
- ↑ "Bonhams: an antique diamond and gold brooch". Bonhams. Retrieved 2021-02-17.
- ↑ Dhiman, Anisha (2016-01-04). "Unravelling the royal mystery". Deccan Chronicle. Retrieved 2021-02-17.
- ↑ Studylib
- ↑ 25.0 25.1 25.2 25.3 25.4 25.5 25.6 "Makber'den Çankaya'ya". takvim.com.tr (in టర్కిష్). 2012-10-19. Retrieved 2021-02-16.
- ↑ Mehmet Nermi Haskan (2001). Yüzyıllar boyunca Üsküdar. Üsküdar Belediyesi. p. 689. ISBN 978-975-97606-2-5.
- ↑ 27.0 27.1 Adra, Jamil (2005). Genealogy of the Imperial Ottoman Family 2005. pp. 19.
- ↑ Reşad, Ekrem; Osman, Ferid (1911). "Musavver nevsâl-i Osmanî". Marmara University. p. 66. hdl:11424/48517.
- ↑ 29.0 29.1 Eldem, Edhem (2018). The harem seen by Prince Salahaddin Efendi (1861-1915). Searching for women in male-authored documentation. pp. 22–23.
బయటి లింకులు
మార్చు- Bardakçı, Murat (2017). Neslishah: The Last Ottoman Princess. Oxford University Press. ISBN 978-9-774-16837-6.