పుడ్ ప్రాసెసింగ్ పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖ

ఫుడ్ ప్రాసెసింగ్ పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖ ( MOFPI ) భారతదేశంలో ఫుడ్ ప్రాసెసింగ్‌కు సంబంధించిన నియమాలు, నిబంధనలు, చట్టాల రూపకల్పన, నిర్వహణకు బాధ్యత వహించే భారత ప్రభుత్వ మంత్రిత్వ శాఖ.

Ministry of Food Processing Industries
Branch of Government of India
దస్త్రం:MOFPI logo.svg
Ministry of Food Processing Industries
సంస్థ అవలోకనం
స్థాపనం	1947
అధికార పరిధి	Government of India
ప్రధాన కార్యాలయం	New Delhi
వార్ర్షిక బడ్జెట్	₹1,400 crore (US$180 million) (2018-19 est.)
Minister responsible	Chirag Paswan
ఏజెన్సీ కార్యనిర్వాహకుడు/లు	Chirag Paswan, Cabinet Minister Ravneet Singh Bittu, Minister of State Anita Praveen, Secretary
వెబ్‌సైటు
https://mofpi.gov.in/

బలమైన ఫుడ్ ప్రాసెసింగ్ పరిశ్రమను అభివృద్ధి చేయడం, గ్రామీణ రంగంలో ఉపాధిని పెంపొందించడం, ఆధునిక సాంకేతికతతో రైతులను ప్రారంభించడం వంటి లక్ష్యాలతో మంత్రిత్వ శాఖ 1988లో స్థాపించబడింది.

మంత్రిత్వ శాఖ విధులు

• విధాన మద్దతు & అభివృద్ధి
• ప్రచార & సాంకేతిక
• సలహా & నియంత్రణ

MOFPI లక్ష్యాలు

• రైతుల ఆదాయాన్ని పెంచేందుకు వ్యవసాయోత్పత్తుల మెరుగైన వినియోగం మరియు విలువ జోడింపు.
• వ్యవసాయ-ఆహార ఉత్పత్తుల నిల్వ, రవాణా &ప్రాసెసింగ్ కోసం మౌలిక సదుపాయాలను అభివృద్ధి చేయడం ద్వారా ఆహార ప్రాసెసింగ్ గొలుసులోని అన్ని దశలలో వృధాను తగ్గించడం.
• దేశీయ బాహ్య వనరుల నుండి ఆహార ప్రాసెసింగ్ పరిశ్రమలలోకి ఆధునిక సాంకేతికతను ప్రవేశపెట్టడం.
• వ్యవసాయ అవశేషాలు ప్రాథమిక వ్యవసాయ ఉత్పత్తుల యొక్క ఉప-ఉత్పత్తుల గరిష్ట వినియోగం అలాగే ప్రాసెస్ చేయబడిన పరిశ్రమ.
• ఉత్పత్తి మరియు ప్రక్రియ అభివృద్ధి మెరుగైన ప్యాకేజింగ్ కోసం ఫుడ్ ప్రాసెసింగ్‌లో R&Dని ప్రోత్సహించడం.
• విలువ జోడించిన ఎగుమతులను ప్రోత్సహించడానికి విధాన మద్దతు, ప్రచార కార్యక్రమాలు భౌతిక సౌకర్యాలను అందించడం

MOFPI పాత్రలు

మంత్రిత్వ శాఖ యొక్క వ్యూహాత్మక పాత్ర విధులు మూడు వర్గాల క్రిందకు వస్తాయి:

• విధాన మద్దతు అభివృద్ధి & ప్రమోషనల్
• సాంకేతిక & సలహా
• రెగ్యులేటరీ.

ఇది మొత్తం జాతీయ ప్రాధాన్యతలు లక్ష్యాల పరిధిలో తన డొమైన్‌లోని అన్ని పరిశ్రమల కోసం విధానాలు ప్రణాళికల రూపకల్పన & అమలుకు సంబంధించినది. దీని ప్రధాన దృష్టి ప్రాంతాలలో-అవస్థాపన అభివృద్ధి, సాంకేతికత అప్ గ్రేడేషన్, వెనుకబడిన అనుసంధానాల అభివృద్ధి, నాణ్యతా ప్రమాణాల అమలు ప్రాసెస్ చేయబడిన ఆహార ఉత్పత్తుల కోసం దేశీయ ఎగుమతి మార్కెట్లను విస్తరించడం.

పన్నులు & సుంకాల హేతుబద్ధీకరణతో సహా అనుకూలమైన విధాన వాతావరణాన్ని సృష్టించడం ద్వారా భారీ సమీకృత ప్రాసెసింగ్ సామర్థ్యాలను అభివృద్ధి చేయడానికి దేశీయ విదేశీ పెట్టుబడులను ఆకర్షించడానికి మంత్రిత్వ శాఖ ఉత్ప్రేరకం సులభతరం చేస్తుంది. ఇది విదేశీ సహకారాలు, ఎగుమతి ఆధారిత యూనిట్లు (EOUలు) మొదలైన వాటి కోసం దరఖాస్తులను ప్రాసెస్ చేస్తుంది. కాబోయే పారిశ్రామికవేత్తకు అతని ప్రయత్నంలో సహాయం చేస్తుంది/మార్గనిర్దేశం చేస్తుంది.

సరళీకరణ తర్వాత, ఇది పెద్ద సంఖ్యను ఆమోదించింది. జాయింట్ వెంచర్లు, విదేశీ సహకారాలు, పారిశ్రామిక లైసెన్సులు వివిధ ఆహార ప్రాసెసింగ్ ప్రాంతాలలో 100% EOU ప్రతిపాదనలు పరిశ్రమ వేగవంతమైన వృద్ధిని సులభతరం చేయడానికి ప్రధాన విధాన కార్యక్రమాలను చేపట్టింది.

రెగ్యులేటరీ

మునుపు MoFPI నియంత్రణ బాధ్యతలు ఫ్రూట్ ప్రొడక్ట్స్ ఆర్డర్ (FPO)ని అమలు చేయడం, అయితే, ఆహార భద్రత ప్రమాణాల చట్టం, 2006 అమలులోకి రావడం ద్వారా, ఈ నియంత్రణ బాధ్యతలు మంత్రిత్వ శాఖ నియంత్రణలో ఉన్న ఫుడ్ సేఫ్టీ అథారిటీ ఆఫ్ ఇండియా, న్యూఢిల్లీకి బదిలీ చేయబడ్డాయి. ఆరోగ్యం కుటుంబ సంక్షేమం.

కేబినెట్ మంత్రులు

• గమనిక: MoS, I/C – రాష్ట్ర మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత)

నం.	చిత్తరువు		మంత్రి (జనన-మరణ) నియోజకవర్గం	పదవీకాలం			రాజకీయ పార్టీ	మంత్రిత్వ శాఖ	ప్రధాన మంత్రి
				నుండి	కు	కాలం
ఫుడ్ ప్రాసెసింగ్ పరిశ్రమల మంత్రి
1			జగదీష్ టైట్లర్ (జననం 1944) ఢిల్లీ సదర్ ఎంపీ (MoS, I/C)	25 జూన్ 1988	2 డిసెంబర్ 1989	1 సంవత్సరం, 160 రోజులు	భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (I)	రాజీవ్ II		రాజీవ్ గాంధీ
2			శరద్ యాదవ్ (1947–2023) బదౌన్ ఎంపీ	6 డిసెంబర్ 1989	10 నవంబర్ 1990	339 రోజులు	జనతాదళ్	విశ్వనాథ్		విశ్వనాథ్ ప్రతాప్ సింగ్
3			హుక్మ్‌దేవ్ నారాయణ్ యాదవ్ (జననం 1939) సీతామర్హి ఎంపీ	21 నవంబర్ 1990	21 జూన్ 1991	212 రోజులు	సమాజ్‌వాదీ జనతా పార్టీ (రాష్ట్రీయ)	చంద్ర శేఖర్		చంద్ర శేఖర్
4			గిరిధర్ గమాంగ్ (జననం 1943) కోరాపుట్ ఎంపీ (MoS, I/C)	21 జూన్ 1991	17 జనవరి 1993	1 సంవత్సరం, 210 రోజులు	భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (I)	రావు		పివి నరసింహారావు
5			తరుణ్ గొగోయ్ (1936–2020) కలియాబోర్ (MoS, I/C) ఎంపీ	17 జనవరి 1993	13 సెప్టెంబర్ 1995	2 సంవత్సరాలు, 239 రోజులు
6			బ్రిగేడియర్ కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ డియో AVSM (జననం 1941) దెంకనల్ ఎంపీ (MoS, I/C)	15 సెప్టెంబర్ 1995	16 మే 1996	244 రోజులు
–			అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి (1924–2018) లక్నో ఎంపీ (ప్రధాని)	16 మే 1996	1 జూన్ 1996	16 రోజులు	భారతీయ జనతా పార్టీ	వాజ్‌పేయి ఐ		అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి
–			హెచ్‌డి దేవెగౌడ (జననం 1933) ఎన్నిక కాలేదు (ప్రధాని)	1 జూన్ 1996	6 జూలై 1996	35 రోజులు	జనతాదళ్	దేవెగౌడ		హెచ్‌డి దేవెగౌడ
7			దిలీప్ రే (జననం 1954) ఒడిశా రాజ్యసభ ఎంపీ (MoS, I/C)	6 జూలై 1996	21 ఏప్రిల్ 1997	1 సంవత్సరం, 172 రోజులు
				21 ఏప్రిల్ 1997	25 డిసెంబర్ 1997			గుజ్రాల్		ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్
8			S. జైపాల్ రెడ్డి (1942–2019) ఆంధ్ర ప్రదేశ్ రాజ్యసభ ఎంపీ	25 డిసెంబర్ 1997	19 మార్చి 1998	84 రోజులు
–			అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి (1924–2018) లక్నో ఎంపీ (ప్రధాని)	19 మార్చి 1998	3 ఫిబ్రవరి 1999	321 రోజులు	భారతీయ జనతా పార్టీ	వాజ్‌పేయి II		అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి
9			ప్రమోద్ మహాజన్ (1949–2006) మహారాష్ట్రకు రాజ్యసభ ఎంపీ	3 ఫిబ్రవరి 1999	13 అక్టోబర్ 1999	252 రోజులు
ఈ వ్యవధిలో మంత్రిత్వ శాఖ రద్దు చేయబడింది
ఫుడ్ ప్రాసెసింగ్ పరిశ్రమల మంత్రి
10			చమన్ లాల్ గుప్తా (1934–2021) ఉదంపూర్ ఎంపీ (MoS, I/C)	1 సెప్టెంబర్ 2001	1 జూలై 2002	303 రోజులు	భారతీయ జనతా పార్టీ	వాజ్‌పేయి III		అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి
11			NT షణ్ముగం (జననం 1947) వెల్లూరు MP (MoS, I/C)	1 జూలై 2002	15 జనవరి 2004	1 సంవత్సరం, 198 రోజులు	పట్టాలి మక్కల్ కట్చి
–			అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి (1924–2018) లక్నో ఎంపీ (ప్రధాని)	15 జనవరి 2004	17 జనవరి 2004	2 రోజులు	భారతీయ జనతా పార్టీ
12			రాజ్‌నాథ్ సింగ్ (జననం 1951) ఉత్తరప్రదేశ్‌కు రాజ్యసభ ఎంపీ	17 జనవరి 2004	22 మే 2004	126 రోజులు
13			సుబోధ్ కాంత్ సహాయ్ (జననం 1951) రాంచీకి MP (MoS, I/C 22 మే 2009 వరకు)	23 మే 2004	22 మే 2009	6 సంవత్సరాలు, 241 రోజులు	భారత జాతీయ కాంగ్రెస్	మన్మోహన్ ఐ		మన్మోహన్ సింగ్
				28 మే 2009	19 జనవరి 2011			మన్మోహన్ II
14			శరద్ పవార్ (జననం 1940) మాధా (2009–2014) మహారాష్ట్రకు రాజ్యసభ ఎంపీ ( 2014 నుండి)	19 జనవరి 2011	26 మే 2014	3 సంవత్సరాలు, 127 రోజులు	నేషనలిస్ట్ కాంగ్రెస్ పార్టీ
15			హర్‌సిమ్రత్ కౌర్ బాదల్ (జననం 1966) భటిండా ఎంపీ	27 మే 2014	30 మే 2019	6 సంవత్సరాలు, 112 రోజులు	శిరోమణి అకాలీదళ్	మోదీ ఐ		నరేంద్ర మోదీ
				31 మే 2019	17 సెప్టెంబర్ 2020			మోడీ II
16			నరేంద్ర సింగ్ తోమర్ (జననం 1957) మొరెనా ఎంపీ	17 సెప్టెంబర్ 2020	7 జూలై 2021	293 రోజులు	భారతీయ జనతా పార్టీ
17			పశుపతి కుమార్ పరాస్ (జననం 1952) హాజీపూర్ ఎంపీ	7 జూలై 2021	19 మార్చి 2024	2 సంవత్సరాలు, 256 రోజులు	రాష్ట్రీయ లోక్ జనశక్తి పార్టీ
18			కిరెన్ రిజిజు (జననం 1971) అరుణాచల్ వెస్ట్ ఎంపీ	20 మార్చి 2024	10 జూన్ 2024	82 రోజులు	భారతీయ జనతా పార్టీ
19			చిరాగ్ పాశ్వాన్ (జననం 1982) హాజీపూర్ ఎంపీ	10 జూన్ 2024	అధికారంలో ఉంది	69 రోజులు	లోక్ జనశక్తి పార్టీ (రామ్ విలాస్)	మోడీ III

1. ↑ మంత్రిత్వ శాఖ యొక్క సామర్థ్యాలుఅక్టోబర్ 1999లో వ్యవసాయ మంత్రిత్వ శాఖకు బదిలీ చేయబడ్డాయి.

సహాయ మంత్రులు

నం.	చిత్తరువు		మంత్రి (జనన-మరణ) నియోజకవర్గం	పదవీకాలం			రాజకీయ పార్టీ	మంత్రిత్వ శాఖ	ప్రధాన మంత్రి
				నుండి	కు	కాలం
1			అరుణ్ సుభాశ్చంద్ర యాదవ్ (జననం 1974) ఖాండ్వా ఎంపీ	19 జనవరి 2011	12 జూలై 2011	174 రోజులు	భారత జాతీయ కాంగ్రెస్	మన్మోహన్ II		మన్మోహన్ సింగ్
2			హరీష్ రావత్ (జననం 1948) హరిద్వార్ ఎంపీ	19 జనవరి 2011	28 అక్టోబర్ 2012	1 సంవత్సరం, 283 రోజులు
3			చరణ్ దాస్ మహంత్ (జననం 1954) కోర్బా ఎంపీ	12 జూలై 2011	26 మే 2014	2 సంవత్సరాలు, 318 రోజులు
4			తారిఖ్ అన్వర్ (జననం 1951) మహారాష్ట్రకు రాజ్యసభ ఎంపీ	28 అక్టోబర్ 2012	26 మే 2014	1 సంవత్సరం, 210 రోజులు	నేషనలిస్ట్ కాంగ్రెస్ పార్టీ
5			సంజీవ్ బల్యాన్ (జననం 1972) ముజఫర్‌నగర్ ఎంపీ	27 మే 2014	9 నవంబర్ 2014	166 రోజులు	భారతీయ జనతా పార్టీ	మోదీ		నరేంద్ర మోదీ
6			నిరంజన్ జ్యోతి (జననం 1967) ఫతేపూర్ ఎంపీ	9 నవంబర్ 2014	30 మే 2019	4 సంవత్సరాలు, 202 రోజులు
7			రామేశ్వర్ తేలి (జననం 1970) దిబ్రూఘర్ ఎంపీ	31 మే 2019	7 జూలై 2021	2 సంవత్సరాలు, 37 రోజులు		మోడీ II
8			ప్రహ్లాద్ సింగ్ పటేల్ (జననం 1960) దామోహ్ ఎంపీ	7 జూలై 2021	7 డిసెంబర్ 2023	2 సంవత్సరాలు, 153 రోజులు
9			శోభా కరంద్లాజే (జననం 1966) ఉడిపి చిక్కమగళూరు ఎంపీ	7 డిసెంబర్ 2023	9 జూన్ 2024	185 రోజులు
10			రవ్‌నీత్ సింగ్ బిట్టు (జననం 1975) ఎన్నిక కాలేదు	10 జూన్ 2024				మోడీ III