వికీపీడియా

ప్రొజెస్టెరాన్

ప్రొజెస్టెరాన్ (C21H30O2) అనేదిపునరుత్పత్తి వ్యవస్థలో ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తున్న హార్మోన్.హార్మోన్లు శరీరానికి ఎలా పని చేయాలో చెప్పే రసాయన దూతలు.స్త్రీలలో లేదా పుట్టినప్పుడు స్త్రీకి కేటాయించబడిన వ్యక్తులలో (AFAB), ప్రొజెస్టెరాన్ ఋతుస్రావంకి మద్దతు ఇస్తుంది మరియు గర్భం యొక్క ప్రారంభ దశలను నిర్వహించడానికి సహాయపడుతుంది.[1]

ప్రొజెస్టెరాన్ 2D సౌష్టవం
ప్రొజెస్టెరాన్ 3D సౌష్టవం

మందుల అధ్యయనం ప్రకారం ఈ సమ్మేళనం యొక్క వాణిజ్య రూపం, గర్భిణీ స్త్రీల కార్పస్ లూటియం నుండి పొందబడింది లేదా సంశ్లేషణ చేయబడింది:పనిచేయని గర్భాశయ రక్తస్రావం, డిస్మెనోరియా, బెదిరింపు లేదా పునరావృత గర్భస్రావం మొదలైన వాటి చికిత్సలో ఉపయోగిస్తారు.[2]

సంశ్లేషణ మార్చు

ప్రొజెస్టెరాన్ అనేది స్త్రీ అండాశయాల ద్వారా అండోత్సర్గము తర్వాత (ఫెలోపియన్ ట్యూబ్‌లోకి గుడ్డు విడుదలైన క్షణం) ఉత్పత్తి చేయబడిన సహజ హార్మోన్.కార్పస్ లుటియం, తాత్కాలిక ఎండోక్రైన్ గ్రంథి, ప్రొజెస్టెరాన్‌ను స్రవిస్తుంది.[3]ప్రొజెస్టెరాన్ అనేది ప్రొజెస్టోజెన్స్ అని పిలువబడే హార్మోన్ల తరగతికి చెందిన స్టెరాయిడ్ హార్మోన్. ఇది ఋతు చక్రం యొక్క రెండవ భాగంలో అండోత్సర్గము తర్వాత స్త్రీ శరీరం ఉత్పత్తి చేసే తాత్కాలిక ఎండోక్రైన్ గ్రంధి అయిన కార్పస్ లుటియం ద్వారా స్రవిస్తుంది.[4]ప్రొజెస్టెరాన్-వంటి లక్షణాలతో కూడిన సింథటిక్ స్టెరాయిడ్ హార్మోన్లను ప్రొజెస్టిన్స్ అంటారు.గర్భనిరోధక మాత్రలు మరియు చర్మపు పాచెస్ వంటి గర్భనిరోధకాలను అభివృద్ధి చేయడానికి ప్రొజెస్టిన్ తరచుగా ఈస్ట్రోజెన్,మరొక హార్మోన్తో కలిపి ఉపయోగిస్తారు. సాధారణ రుతుక్రమం ఆగిన లక్షణాల చికిత్సలో ప్రొజెస్టిన్ కూడా ఉపయోగపడుతుంది.ప్రొజెస్టెరాన్ మరియు ప్రొజెస్టిన్‌లను అర్థం చేసుకోవడం స్త్రీలు తమ పునరుత్పత్తి ఆరోగ్యం గురించి సమాచారం ఎంపిక చేసుకోవడంలో సహాయపడుతుంది.[4]

సౌష్టవం మార్చు

ప్రొజెస్టెరాన్ అనేది C21-స్టెరాయిడ్ హార్మోన్, దీనిలో ప్రెగ్నేంకంకాళ సౌష్టవ 3 మరియు 20 కార్బన్ స్థానాల్లో ఆక్సో ప్రత్యామ్నాయాలను కలిగి ఉంటుంది మరియు C(4)-C(5) వద్ద అసంతృప్తంగా ఉంటుంది.ఇది 20-ఆక్సో స్టెరాయిడ్, 3-ఆక్సో-డెల్టా(4) స్టెరాయిడ్ మరియు C21-స్టెరాయిడ్ హార్మోన్.ఇది ప్రెగ్నేన్ యొక్క హైడ్రైడ్ నుండి ఉద్భవించింది.[5]ఇది తప్పనిసరిగా జీవరసాయన సమ్మేళనాల ప్రొజెస్టోజెన్ తరగతికి చెందిన ఒక స్టెరాయిడ్ హార్మోన్, ఇది ఒక నిర్దిష్ట అమరికలో ప్రధానంగా కార్బన్, హైడ్రోజన్, ఆక్సిజన్ అణువులతో రూపొందించబడిన నాలుగు రింగుల బయోయాక్టివ్ నిర్మాణాన్ని కలిగి ఉన్నది.

చరిత్ర మార్చు

పునరుత్పత్తి హార్మోన్ ప్రొజెస్టెరాన్ ఉనికిని ఇద్దరు ప్రఖ్యాత అమెరికన్ వైద్య పరిశోధకులు - వైద్యుడు జార్జ్ వాషింగ్టన్ కార్నర్ మరియు గైనకాలజిస్ట్ విల్లార్డ్ మైరాన్ అలెన్ 1930 సంవత్సరంలో కనుగొన్నారు.ఈ హార్మోన్ యొక్క పాత్రలు మరియు ఔషధం మరియు చికిత్సలో దాని సాధ్యమైన అనువర్తనాలపై వారి సంచలనాత్మక అధ్యయనాలను కొనసాగిస్తూ, ఈ ఇద్దరు శాస్త్రవేత్తలు 1933లో ప్రొజెస్టెరాన్ యొక్క స్ఫటికాకార అవశేషాలను వేరుచేసి శుద్ధి చేసిన వారిలో మొదటివారు.చివరికి, ప్రొజెస్టెరాన్ యొక్క రసాయన నిర్మాణాన్ని 1934లో ప్రముఖ జర్మన్ బయోకెమిస్ట్ అడాల్ఫ్ బ్యూటెనాండ్ అంచనా వేశారు, దీని కోసం అతనికి 1939లో రసాయన శాస్త్రంలో ప్రతిష్టాత్మక నోబెల్ బహుమతి లభించింది.[6]

భౌతిక ధర్మాలు మార్చు

లక్షణం/గుణం మితి/విలువ
అణు సూత్ర< C21H30O2
అణు భారం 314.5 గ్రా /మోల్
స్థితి తెల్లని వాసన లేని స్ఫటికాలు లేదా పొడి
మరుగు స్థానం 394.13°C (స్థూల అంచనా)[7]
సాంద్రత 1.1719(D20)[8]
ద్రవీభవన ఉష్ణోగ్రత 128-132°C[7]
నీటిలో ద్రావణియత 8.81మి.గ్రా/లీ,25°C వద్ద[9]

వియోగం చెందెలా వేడి చేసినప్పుడు, అది తీవ్రమైన పొగ మరియు చికాకు కలిగించే పొగలను విడుదల చేస్తుంది.[10]

ప్రొజెస్టెరాన్ ఏమి చేస్తుంది? మార్చు

అండోత్సర్గము తర్వాత గర్భం యొక్క సంభావ్యత కోసం ప్రొజెస్టెరాన్ ఎండోమెట్రియంను సిద్ధం చేస్తుంది.ఇది ఫలదీకరణ గుడ్డును అంగీకరించడానికి/స్వీకరించుటకు లైనింగ్‌ను చిక్కగా చేయడానికి ప్రేరేపిస్తుంది.ఇది గర్భాశయంలోని అండంను తిరస్కరించేలా చేసె కండరాల సంకోచాలను కూడా నిషేధిస్తుంది/నియంత్రిస్తుంది.శరీరం ప్రొజెస్టెరాన్ అధిక స్థాయిని ఉత్పత్తి చేస్తున్నప్పుడు, శరీరం అండోత్సర్గము చేయజాలదు.స్త్రీ ర్భవతి కాకపోతే, కార్పస్ లుటియం విచ్ఛిన్నమవుతుంది, శరీరంలో ప్రొజెస్టెరాన్ స్థాయిలను తగ్గిస్తుంది.ఈ మార్పు ఋతుక్రమాన్ని ప్రేరేపిస్తుంది.శరీరం గర్భం దాల్చినట్లయితే, పెరుగుతున్న పిండానికి ఆహారం అందించే ఎండోమెట్రియంలోని రక్త నాళాలను అందించడానికి ప్రొజెస్టెరాన్ శరీరాన్ని ప్రేరేపించడం కొనసాగిస్తుంది.హార్మోన్ కూడా గర్భాశయం యొక్క పరిమితిని మరింత సిద్ధం చేస్తుంది కాబట్టి అది ఫలదీకరణ అండాన్నిఅంగీకరించెలా చెస్తుంది.ప్లాసెంటా అభివృద్ధి చెందిన తర్వాత, ఇది కార్పస్ లుటియంకు మద్దతునిస్తూ ప్రొజెస్టెరాన్‌ను స్రవించడం కూడా ప్రారంభిస్తుంది.ఇది గర్భం అంతటా స్థాయిలు పెరగడానికి కారణమవుతుంది, కాబట్టి శరీరం ఎక్కువ గుడ్లను ఉత్పత్తి చేయదు. ఇది పాల ఉత్పత్తికి రొమ్ములను సిద్ధం చేయడానికి కూడా సహాయపడుతుంది.[4][11]

అనువర్తనాలు మార్చు

ప్రొజెస్టెరాన్ మరియు దాని సంబంధిత అణువులు ఆధునిక క్లినికల్ ప్రాక్టీస్‌లో, ముఖ్యంగా పునరుత్పత్తి వైద్య రంగాలలో కీలకమైన స్థానం కల్గి వున్నాయి.దీని చరిత్ర పాతది, కానీ ఇప్పటికీ దీని సంశోధన అభివృద్ధిలో ఉంది.ప్రస్తుతం, ప్రొజెస్టెరాన్ యొక్క ఫార్మకోకైనటిక్ మరియు ఫార్మాకోడైనమిక్ ప్రొఫైల్‌లు బాగా తెలిసినవి మరియు సహజ ప్రొజెస్టెరాన్ (P4) మరియు ప్రొజెస్టేషనల్ యాక్టివిటీ ఉన్న ఇతర అణువులు, అవి ప్రొజెస్టోజెన్‌లు లేదా గెస్టాజెన్‌లు మెరుగుపరచబడ్డాయి మరియు వాటి ఆసక్తి ఇప్పటికీ సజీవంగా ఉంది.[12]ప్రొజెస్టెరాన్ పరిశోధన యొక్క ఇటీవలి అధ్యయనాలు ఈ హార్మోన్ యొక్క శారీరక పాత్ర మరియు వైద్యపరమైన ప్రాముఖ్యతపై విశేషమైన అంతర్దృష్టులను అందిస్తాయి. ప్రొజెస్టెరాన్ అనే పేరుకు "గర్భధారణను ప్రోత్సహించడం" అని అర్ధం అయినప్పటికీ, ఈ స్టెరాయిడ్ హార్మోన్ గర్భధారణ ఏజెంట్ కంటే చాలా ఎక్కువ పాత్రను,ప్రాముఖ్యతను కలిగి వున్నది.ప్రొజెస్టెరాన్ ఋతు చక్రం మరియు గర్భం మాత్రమే కాకుండా ఇతర గోనాడల్ మరియు నాన్-గోనాడల్ హార్మోన్లైన ఆల్డోస్టెరాన్, కార్టిసాల్, ఎస్ట్రాడియోల్ మరియు టెస్టోస్టెరాన్ యొక్క ముఖ్యమైన స్టెరాయిడోజెనిక్ పూర్వగామిగా కూడా గుర్తించబడింది.[13]ప్రస్తుత పరిశోధనల ఆధారంగా, ప్రొజెస్టెరాన్ మరియు నూతన ప్రొజెస్టెరాన్-ఆధారిత మందులు గర్భనిరోధకం, పనిచేయని గర్భాశయ రక్తస్రావం చికిత్స, రోగనిరోధక ప్రతిస్పందన మరియు క్యాన్సర్ నివారణ వంటి అనేక ముఖ్యమైన విధులను కలిగి ఉన్నాయి.[13]

  • ప్రొజెస్టెరాన్ మాత్రమే స్థానిక లిగాండ్[14], అయితే ప్రొజెస్టోజెన్‌లు PRని సక్రియం చేసే మరియు ప్రొజెస్టెరాన్-వంటి ప్రభావాలకు దారితీసే అన్ని పదార్ధాలను కలిగి ఉంటాయి మరియు ప్రొజెస్టిన్‌లు సింథటిక్ PR అగోనిస్ట్‌లు(విరోధినిలు)[15]
  • సింథటిక్ ప్రొజెస్టెరాన్ ఉపయోగించినప్పుడు మెరుగైన ఫలితాలతో, సహాయక పునరుత్పత్తి చక్రాలలో లూటియల్ దశ మద్దతు కోసం ప్రొజెస్టెరాన్ ఉత్తమ ఎంపికగా కనిపిస్తుంది.[16][17]
  • గర్భస్రావం యొక్క చరిత్ర కలిగిన గర్భధారణ ప్రారంభంలో రక్తస్రావం కలిగి స్త్రీలు యోని ప్రొజెస్టెరాన్ వలన ఉపయోగం పొందుతారు.
  • యోని మైక్రోనైజ్డ్ ప్రొజెస్టెరాన్ 400 mg రోజుకు రెండుసార్లు చికిత్స చేయడం వలన ప్రత్యక్ష జనన రేటు పెరగడంజరుగుతుంది.[18][19]
  • ప్రొజెస్టెరాన్ , ఏక్కువ వయస్సు వారి గర్భం సమయంలో గర్భాశయం నిశ్చలతను నిర్వహిస్తుంది మరియు ముఖ్యంగా చిన్న గర్భాశయ గర్భాశయాలు ఉన్న రోగులలోడెలివరీని ఆలస్యం చేస్తుంది[20]
  • ఇటీవలి మెటా-విశ్లేషణ యోని ప్రొజెస్టెరాన్ ముందస్తు జనన ప్రమాదాన్ని తగ్గిస్తుంది మరియు మధ్య-త్రైమాసికంలో సోనోగ్రాఫిక్ గర్భాశయ పొడవు ≤25 మిమీతో సింగిల్టన్ గర్భధారణలో పెరినాటల్ ఫలితాలను మెరుగుపరుస్తుందని తెలిసింది.[21]

గర్భ నిరోధన మార్చు

  • మిశ్రమ నోటి గర్భనిరోధక మాత్రలలో, అండోత్సర్గము నిరోధించడానికి ఈస్ట్రోజెన్ మోతాదులు సరిపోవు. అయినప్పటికీ, ప్రొజెస్టిన్ భాగం, లేదా మినిపిల్స్ విషయంలో, ప్రొజెస్టిన్ మాత్రమే GnRHని అణిచివేస్తుంది, ఇది FSH మరియు LH విడుదలను తగ్గిస్తుంది.[22][23]

ఇవి కూడా చదవండి మార్చు

మూలాలు మార్చు

  1. ↑ "Progesterone". my.clevelandclinic.org. Retrieved 2024-04-08.
  2. ↑ "progesterone". dictionary.com. Retrieved 2024-04-08.
  3. ↑ Reproductive Hormones. Endocrine Society. January 24, 2022.
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 "Reproductive Hormones". endocrine.org. Retrieved 2024-04-08.
  5. ↑ "CHEBI:17026 - progesterone". ebi.ac.uk. Retrieved 2024-04-08.
  6. ↑ "Progesterone: Structure, Crucial Functions And Adverse Effects Of This Reproductive Hormone". netmeds.com. Retrieved 2024-04-08.
  7. ↑ 7.0 7.1 "57-83-0(Progesterone) Product Description". chemicalbook.com. Retrieved 2024-04-08.
  8. ↑ "PROGESTERONE". cameochemicals.noaa.gov. Retrieved 2024-04-08.
  9. ↑ "PROGESTERONE". pubchem.ncbi.nlm.nih.gov. Retrieved 2024-04-08.
  10. ↑ Lewis, R.J. Sr. (ed) Sax's Dangerous Properties of Industrial Materials. 11th Edition. Wiley-Interscience, Wiley & Sons, Inc. Hoboken, NJ. 2004., p. 3056
  11. ↑ "progesterone". britannica.com. Retrieved 2024-04-08.
  12. ↑ "Progesterone". sciencedirect.com. Retrieved 2024-04-08.
  13. ↑ 13.0 13.1 "Key to Life: Physiological Role and Clinical Implications of Progesterone". ncbi.nlm.nih.gov. Retrieved 2024-04-08.
  14. ↑ Carroll J.S., Hickey T.E., Tarulli G.A., Williams M., Tilley W.D. Deciphering the divergent roles of progestogens in breast cancer. Nat. Rev. Cancer. 2017;17:54–64. doi: 10.1038/nrc.2016.116.
  15. ↑ Ali S., Balachandran K., O’Malley B. 90 Years of progesterone: Ninety years of progesterone: The ‘other’ ovarian hormone. J. Mol. Endocrinol. 2020;65:E1–E4. doi: 10.1530/JME-20-0145.
  16. ↑ Van der Linden M., Buckingham K., Farquhar C., Kremer J.A., Metwally M. Luteal phase support for assisted reproduction cycles. Cochrane Database Syst. Rev. 2015;2015:CD009154. doi: 10.1002/14651858.CD009154.pub3.
  17. ↑ "Luteal phase support for assisted reproduction cycles". ncbi.nlm.nih.gov. Retrieved 2024-04-08.
  18. ↑ Coomarasamy A., Devall A.J., Brosens J.J., Quenby S., Stephenson M.D., Sierra S., Christiansen O.B., Small R., Brewin J., Roberts T.E., et al. Micronized vaginal progesterone to prevent miscarriage: A critical evaluation of randomized evidence. Am. J. Obstet. Gynecol. 2020;223:167–176. doi: 10.1016/j.ajog.2019.12.006
  19. ↑ "Micronized vaginal progesterone to prevent miscarriage: a critical evaluation of randomized evidence". pubmed.ncbi.nlm.nih.go. Retrieved 2024-04-08.
  20. ↑ Filicori M. Clinical roles and applications of progesterone in reproductive medicine: An overview. Acta Obstet. Gynecol. Scand. 2015;94:3–7. doi: 10.1111/aogs.12791.
  21. ↑ Romero R., Conde-Agudelo A., Da Fonseca E., O’Brien J.M., Cetingoz E., Creasy G.W., Hassan S.S., Nicolaides K.H. Vaginal progesterone for preventing preterm birth and adverse perinatal outcomes in singleton gestations with a short cervix: A meta-analysis of individual patient data. Am. J. Obstet. Gynecol. 2018;218:161–180. doi: 10.1016/j.ajog.2017.11.576.
  22. ↑ Apgar B.S., Greenberg G. Using progestins in clinical practice. Am. Fam. Physician. 2000;62:1839–1846.
  23. ↑ "Using progestins in clinical practice". pubmed.ncbi.nlm.nih.gov. Retrieved 2024-04-08.
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=ప్రొజెస్టెరాన్&oldid=4182274" నుండి వెలికితీశారు