బాగేశ్రీ రాగం
బాగేశ్రీ ( IAST ) ఒక హిందుస్తానీ శాస్త్రీయ రాగం . ఇది అర్థరాత్రి పాడే ప్రసిద్ధ రాగం. ఈ రాగం ఒక ప్రేమికురాలు తన ప్రేమికుడితో తిరిగి కలవడానికి వేచి ఉన్న భావోద్వేగాన్ని వర్ణిస్తుంది. ఇది మొదటిసారి పదహారవ శతాబ్దంలో అక్బర్ చక్రవర్తి కొలువులో ప్రసిద్ధ గాయకుడు మియాఁ తాన్సేన్ పాడినట్లు చెప్పబడింది. .
| థాట్ | కాఫి (థాట్)[ఆధారం చూపాలి] |
|---|---|
| రకము | ఆదవ-సంపూర్ణ |
| రోజులో రాగం పాడే సమయం | నడిరేయి[1] |
| ఆరోహణ | S G̱ M̄ D Ṉ Ṡ |
| అవరోహణ | Ṡ Ṉ D M̄ G̱ R S |
| పకడ్ | D n s, m, m P D, m g R S |
| వాది | మ |
| సమవాది | స |
| నానార్ధకం | వాగీశ్వరి[1] |
| దగ్గరగా ఉండే రాగాలు | రాగేశ్రీ |
ఇరవయ్యవ శతాబ్దంలో, బాగేశ్రి రాగం కర్ణాటక సంగీతంలో విస్తృతంగా ప్రజాదరణ పొందింది.
సిద్ధాంతం
మార్చుబాగేశ్రీ యొక్క సిద్ధాంతపరమైన అంశాలు క్రింది విధంగా ఉన్నాయి:
ఆరోహాణావరోహణాలు
మార్చువాది, సమవాది
మార్చు- వాది : మధ్యమ (మ)
- సమవాది : షడజ్ (స)
ధ ని స, మ, మ ప ధ, మ గ రి స
- వrజిత్ స్వర - ఆరోహణ లో రి ప
- జతి : - ఓధవ్ సంపూర్ణ
సంగీత సంప్రదాయాలు & సంబంధాలు
మార్చుథాట్ : కాఫీ
సమయ్ (టైమ్)
మార్చుఈ రాగ సమయం మద్య రాత్రి (రాత్రి మధ్యలో).
కర్ణాటక సంగీతం
మార్చు| మేళకర్త | 22వ, ఖరహరప్రియ |
|---|---|
| ఆరోహణ | S G₂ M₁ D₂ N₂ Ṡ |
| అవరోహణ | Ṡ N₂ D₂ N₂ P M₁ G₂ R₂ S |
ఇరవయ్యో శతాబ్దం లో, బాగేశ్రి రాగం కర్ణాటక సంగీతంలో విస్తృతంగా ప్రజాదరణ పొందింది, ఇది 22 వ మేలకర్త ఖరహరప్రియ అని పిలువబడే కాఫీ థాట్ యొక్క మేళకార్త నుండి జన్య రాగం. [2] ఈ రాగం ఒక జన్య రాగం (ఉత్పన్నం), ఈ రాగ ఆరోహణ స్థాయిలో అన్ని ఏడు స్వరాలు ఉండవు.
నిర్మాణం, లక్షణం
మార్చుబాగేశ్రి ఒక అసమాన రీతిలో ఉంటుంది, ఈ రాగ ఆరోహణలో పంచమం, రిషబమ్ ఉండవు. ఈ రాగాన్ని కర్ణాటక సంగీత వర్గీకరణలో ఆదవ-సంపూర్ణ రాగం [2] అని పిలుస్తారు (ఆరోహణలో 5 స్వరాలు, అవరోహణ స్థాయిలో 7 స్వరాలు ఉన్నాయి). దాని ఆరోహణ-అవరోహణ క్రమం ఈ కింది విధంగా ఉంటుంది ( కర్ణాటక సంగీతంలో స్వర్ణాలు , నోటిఫికేషన్, నిబంధనలకు సంబంధించిన వివరాలు చూడండి):
ఈ స్కేల్ నోట్స్ షడ్జమం, చతుశృతి రిషభం, సాధారణ గాంధారం, శుద్ధ మధ్యమం, పంచమం, చతుశృతి దైవతం, కైశికి నిషాదం లను ఉపయోగిస్తుంది .
జనాదరణ పొందిన గీతాలు
మార్చుబాగేశ్రి కర్ణాటక సంగీతంలో ఒక ప్రసిద్ధ రాగం అయింది. [2] ఇది ఆనందకరమైన రాగమైనప్పటికీ కర్ణాటక సంగీత నిబంధనలలో ఈ రాగానికి రూపాంతరాలు నిషిద్ధం, అందువలన సంస్కరణ కొలమానం ( అలాపన ) కోసం చాలా అవకాశాలను ఉండవు. [2] ఈ స్కేల్ కొన్ని కృతుల్లో ఉపయోగించబడింది. అదనంగా, అనేక దేవరనామాలు, అష్టపదులు, తిరుప్పుగళ్‌లు, ఇతర సాహిత్యం ఈ రాగంలో స్వరపరిచారు. ఇది సాధారణంగా వృత్తముల్లో, పదాలలో, భజనల్లో, రాగమాలికల్లో, ప్రధాన కీర్తన పాడేసిన తర్వాత కచేరీలలో పాడతారు. [2]
బాగేశ్రీలో కొన్ని ప్రసిద్ధ కూర్పులు :
- అరుణగిరినాథర్ రచించిన ఎరు మియిల్ ఎరి విలయాదు
- ఎం.డి.రామనాథన్ చే సాగర శయన
- పాపనాశం శివన్ ద్వారా మనమే అరియేన్
- పురందరదాస కృతి అంతకనదుతరిగె కించిత్తు
- నారాయణ తీర్థ కృతి గోవిందమిహ
ఇవి కూడ చూడండి
మార్చు- రాగాలలో స్వరపరచిన సినిమా పాటల జాబితా