బుధవాడ (జే.పంగులూరు)

బూదవాడ, బాపట్ల జిల్లా, జే.పంగులూరు మండలానికి చెందిన గ్రామం.ఇది మండల కేంద్రమైన జనకవరం పంగులూరు నుండి 8 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన చీరాల నుండి 42 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 1137 ఇళ్లతో, 4107 జనాభాతో 1106 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 2012, ఆడవారి సంఖ్య 2095. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 1335 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 331. గ్రామ జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 590750.

బుధవాడ (జే.పంగులూరు)
రెవెన్యూ గ్రామం
బుధవాడ (జే.పంగులూరు)
అక్షాంశ రేఖాంశాలు: 15°50′52.94″N 80°8′31.45″E
దేశం	భారతదేశం
రాష్ట్రం	ఆంధ్రప్రదేశ్
జిల్లా	బాపట్ల
మండలం	జే.పంగులూరు
విస్తీర్ణం	11.06 కి.మీ2 (4.27 చ. మై)
జనాభా  (2011)	4,107
• జనసాంద్రత	370/కి.మీ2 (960/చ. మై.)
అదనపు జనాభాగణాంకాలు
• పురుషులు	2,012
• స్త్రీలు	2,095
• లింగ నిష్పత్తి	1,041
• నివాసాలు	1,137
ప్రాంతపు కోడ్	+91 ( 08593  )
పిన్‌కోడ్	523167
2011 జనగణన కోడ్	590750

విద్యా సౌకర్యాలు

గ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు మూడు, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి, ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి. సమీప బాలబడి జనకవరం పంగులూరు ఉంది. సమీప జూనియర్ కళాశాల జె.పంగులూరులోను, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల ఇంకొల్లులోనూ ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల గుంటూరులోను, పాలీటెక్నిక్‌ అద్దంకిలోను, మేనేజిమెంటు కళాశాల ఇంకొల్లులోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల ఇంకొల్లులోను, అనియత విద్యా కేంద్రం, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల‌లు ఒంగోలులోనూ ఉన్నాయి.

వైద్య సౌకర్యం

ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం

బుదవాడలో ఉన్న ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ఒకరు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. పశు వైద్యశాల, సంచార వైద్య శాల గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.

ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం

గ్రామంలో2 ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. ఎమ్బీబీయెస్ కాకుండా ఇతర డిగ్రీలు చదివిన డాక్టర్లు ఇద్దరు ఉన్నారు. రెండు మందుల దుకాణాలు ఉన్నాయి.

తాగు నీరు

గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. బావుల నీరు కూడా అందుబాటులో ఉంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. చెరువు ద్వారా గ్రామానికి తాగునీరు లభిస్తుంది.

పారిశుధ్యం

మురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.

సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు

బుదవాడలో సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. పోస్టాఫీసు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.

గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతోంది. జాతీయ రహదారి, ప్రధాన జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. రాష్ట్ర రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు, మట్టిరోడ్లూ ఉన్నాయి.

మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు

గ్రామంలో వ్యవసాయ పరపతి సంఘం ఉంది. గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం ఉన్నాయి. ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. రోజువారీ మార్కెట్, వారం వారం సంత, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. సహకార బ్యాంకు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.

ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు

గ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో ఆటల మైదానం ఉంది. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.

విద్యుత్తు

గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 16 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.

భూమి వినియోగం

బుదవాడలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది

• వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 138 హెక్టార్లు
• వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 39 హెక్టార్లు
• శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 2 హెక్టార్లు
• వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 4 హెక్టార్లు
• సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 10 హెక్టార్లు
• బంజరు భూమి: 78 హెక్టార్లు
• నికరంగా విత్తిన భూమి: 832 హెక్టార్లు
• నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 628 హెక్టార్లు
• వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 292 హెక్టార్లు

నీటిపారుదల సౌకర్యాలు

బుదవాడలో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.

• కాలువలు: 146 హెక్టార్లు
• బావులు/బోరు బావులు: 146 హెక్టార్లు

ఉత్పత్తి

బుదవాడలో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.

ప్రధాన పంటలు

వరి, మిరప

జిల్లా పరిషత్తు ఉన్నత పాఠశాల

1. ఈ పాఠశాలలో గ్రామీణ నీటిపారుదల విభాగం ఆధ్వర్యంలో, రెండు లక్షల రూపాయల వ్యయంతో నిర్మించిన శుద్ధజల కేంద్రాన్ని 2014,డిసెంబరు-1,న ప్రారంభించారు.
2. 2015,డిసెంబరు-28 నుండి 30 వరకు, కడప జిల్లా రాజంపేటలో నిర్వహించిన రాష్ట్రస్థాయి వాలీబాల్ పోటీలలో అండర్-14 విభాగంలో, ఈ పాఠశాలకు చెందిన ఇస్తర్ల కోమాలిక, తన ప్రతిభ ప్రదర్శించి జాతీయస్థాయి పోటీలకు ఎంపికైనది. ఈమె 2016,జనవరి-12 నుండి 14 వరకు తెలంగాణా రాష్ట్రంలోని మహబూబ్ నగర్ లో నిర్వహించు జాతీయస్థాయి పోటీలలో మన రాష్ట్రం తరపున పాల్గొంటుంది.

పశువుల ఆసుపత్రి

గ్రామస్థులైన ఈమని సుబ్బారెడ్డిగారి కోరికమేరకు, దాసరి నారాయణరావుగారు, కేంద్రమంత్రిగా ఉండగా, వారి లోక్‌సభ నిధులు ఐదు లక్షల రూపాయలతో ఈ ఆసుపత్రి నిర్మించారు.

గ్రామానికి వ్యవసాయం, సాగునీటి సౌకర్యం

1. పెద్ద చెరువు:- ఈ చెరువు స్థానిక ధనలక్ష్మీ కాలనీకి సమీపంలో ఉంది.
2. చిన్న చెరువు.

గ్రామ పంచాయతీ

1. ఈ గ్రామ పంచాయతీకి 1995లో జరిగిన ఎన్నికలలో శ్రీ ఇస్తర్ల ఆశీర్వాదాన్ని సర్పంచిగా ఏకగ్రీవంగా ఎన్నుకున్నారు. ఆయన 5 సంవత్సరాలు, ఉప సర్పంచి శ్రీ గాదె సుబ్బారెడ్డి సహకారంతో పనిచేసారు. తరువాత జరుగుబాటు లేక కూలి పనులతో కొంతకాలం కాలం వెళ్ళబుచ్చారు. ఇప్పుడు అనారోగ్యంతో బాధపడుతూ, వృద్ధాప్య పింఛను గూడా రాక, కుటుంబ భారాన్ని భార్యకు వదిలేసినారు.
2. ఈ గ్రామ పంచాయతీకి 2000వ సంవత్సరంలో జరిగిన ఎన్నికలలో, శ్రీ నంబూరి బాలయ్య, ఎన్నికలలో గెలిచి, 2006 వరకూ సర్పంచిగా పనిచేసారు. పదవీకాలం ముగిసిన తరువాత, ఈయన జరుగుబాటు లేక, పిల్లలకు తిండి పెట్టేటందుకు ఎలుకల బుట్టలు బాగుచేయటంతో పాటు, పావులూరు వీరాంజనేయస్వామి దేవాలయం వద్ద యాచిస్తున్నారు. తనకు వృద్ధాప్యపు పింఛను మంజూరు చేయమని అధికారుల చుట్టూ కాళ్ళరిగేలా తిరిగినా నిరాశే మిగిలినది.
3. ఈ గ్రామ పంచాయతీ కార్యాలయ భవనం శిథిలమవడంతో, ఎన్.ఆర్.ఇ.జి.ఎస్.నిధులు 9.5 లక్షలతో, ఒక నూతన భవనం నిర్మించుచున్నారు.

దేవాలయాలు

శ్రీ చెన్నకేశవస్వామి ఆలయం

ఈ ఆలయం శిథిలావస్థలో ఉంది. పునర్నిర్మాణం అవసరం.

శ్రీ అంకమ్మ తల్లి ఆలయం

ఈ ఆలయంలో 2014, జూలై-29, మొదటి శ్రావణ మంగళవారం నాడు, ఈమని వంశస్థుల ఆధ్వర్యంలో గ్రామస్థులు, వర్షాలు కురవాలని పూజలు చేపట్టినారు. ప్రత్యేకపూజలు జరిపి మొక్కులు తీర్చుకున్నారు. ఆచారం ప్రకారం, తప్పెట్ల సంబరం నిర్వహించారు. ఈ సంబరాలు 1-8-2014 వరకు నిర్వహించెదరు.

శ్రీ మద్విరాట్ పోతులూరి వీరబ్రహ్మేంద్రస్వామివారి ఆలయం

వంద సంవత్సరాలనాటి ఈ ఆలయానికి భక్తుల, దాతల ఆర్థిక సహకారంతో నూతన సొబగులు ఏర్పడినవి. ఈ ఆలయం శిథిలావస్థకు చేరుకొనడంతో సుమారు 3 లక్షల రూపాయల వ్యయంతో ఆలయానికి మరమ్మత్తులు చేయించారు. ఆలయానికి ముఖమండపం నిర్మాణం చేయించి, రంగులతో సర్వాంగ సుందరంగా తయారుచేయించారు.

గ్రామంలో ప్రధాన వృత్తులు

వ్యవసాయం, వ్యవసాయాధారిత వృత్తులు

గ్రామ ప్రముఖులు

ఈమని సుబ్బారెడ్డి, మాజీ మునసబు, చలనచిత్ర, రంగస్థల నటుడు. వీరు దాసరి నారాయణరావుగారికి అతి సన్నిహితులు.

గ్రామ విశేషాలు

బయట ఎండలు మండిపోతున్నాగానీ, ఈ గ్రామం మాత్రం చల్లగా ఉంటుంది. ఎందుకంటే గ్రామాన్ని ఆనుకొని, నిండు కుండలలాగా రెండు చెరువులు, వాటి కట్టలపై పెరిగిన వృక్షాలు ఉన్నాయి. ఇంకా గుడి, బడి ప్రాంతాలలో గూడా వందలాది చెట్లు, ప్రతి ఇంటిలోనూ రెండుకు తక్కుగాకుండా మొక్కలు దర్శనమిస్తాయి. దీనితో బయట గ్రామాలకంటే ఇక్కడ రెండు డిగ్రీల ఉష్ణోగ్రత తక్కువ ఉంటుంది. [6]

గణాంకాలు

2001 వ.సంవత్సరం జనాభా లెక్కల ప్రకారం గ్రామ జనాభా 3,806. ఇందులో పురుషుల సంఖ్య 1,908, మహిళల సంఖ్య 1,898, గ్రామంలో నివాస గృహాలు 972 ఉన్నాయి. గ్రామ విస్తీర్ణం 1,106 హెక్ట