వికీపీడియా

లక్సెంబర్గ్

లక్సెంబోర్గ్ పశ్చిమ ఐరోపాలో ఉన్న ఒక భూ పరివేష్టిత దేశం. ఇది పశ్చిమసరిహద్దు, ఉత్తరసరిహద్దులో బెల్జియం ఉంది. తూర్పుసరిహద్దులో జర్మనీ, దక్షిణసరిహద్దులో ఫ్రాన్స్ ఉన్నాయి. లక్సెంబర్గ్ రాజధాని అయిన లక్సెంబగ్ నగరం బ్రసెల్స్, స్ట్రాస్బర్గ్ నగరాలతో యూరోపియన్ యూనియన్ మూడు రాజధాని నగరాలలో ఒకటిగా ఉంది.[7] యూరోపియన్ కోర్ట్ ఆఫ్ జస్టిస్ ప్రధాన కేంద్రంగా యురేపియన్ యూనియన్‌లో అత్యధిక న్యాయవ్యవస్థ అధికారం కలిగి ఉంది.లక్సెంబర్గ్ సంస్కృతి, ప్రజలు, భాషలు పొరుగు దేశాలతో బాగా ముడిపడివున్నాయి. ఇది ముఖ్యంగా ఫ్రెంచ్, జర్మనీ సంస్కృతుల మిశ్రమాన్ని కలిగి ఉంది. లక్సెంబర్గిష్, ఫ్రెంచ్, జర్మనీ అనే మూడు అధికారిక భాషలుగాన్నాయి. రెండవప్రపంచ యుద్ధసమయంలో జర్మనీ దండయాత్రలు పునరావృతం అయినకారణంగా ఫ్రాన్స్, జర్మనీ మధ్య మధ్యవర్తిత్వం కొరకు, ఇతర ప్రధానవిషయాలు యూరోపియన్ యూనియన్ పునాదికి దారి తీసాయి.[8] దేశవైశాల్యం 2,586 చదరపు కిలోమీటర్ల (998 చదరపు మైళ్ల). ఇది ఐరోపాలో అతి చిన్న సార్వభౌమ దేశాలలో ఒకటిగా ఉంది. ఇది సంయుక్త రాష్ట్ర " రోడ్ ఐలాండ్ లేదా ఉత్తర ఇంగ్లండ్షైర్ ఆంగ్ల కౌంటీ వైశాల్యానికి సమానం.[9] 2016 లో లక్సెంబర్గ్ జనసంఖ్య 5,76,249 కలిగి ఉంది. ఇది ఐరోపాలో అత్యల్ప-జనాభా కలిగిన దేశాల్లో ఒకటిగా ఉంది.[10] అయినప్పటికీ అత్యధిక జనాభా పెరుగుదల కలిగిన దేశాలలో ఇది ఒకటిగా ఉంది.[11] ఒక రాజ్యాంగ రాజు ప్రతినిధి ప్రజాస్వామ్యంగా ప్రభుత్వానికి గ్రాండ్ డ్యూక్ హెన్రీ నాయకత్వం వహిస్తాడు. ప్రపంచంలో మిగిలిన ఉన్న ఏకైక గ్రాండ్ డచీ దేశంగా ఉంది. లక్సెంబోర్గ్ ఆధునిక ఆర్థిక వ్యవస్థ, ప్రపంచంలో అత్యధిక జి.డి.పితో అభివృద్ధి చెందిన దేశాలలో ఒకటిగా ఉంది.లక్సెంబర్గ్ నగరంలో నిర్వహించిన పాత త్రవ్వకాలు, కోటలను 1994 లో యునెస్కో ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశంగా ప్రకటించింది. ఇందుకు విస్తారమైన కోట, పాత నగరాల అసాధారణమైన సంరక్షణ కారణంగా ఉన్నాయి.[12] లగ్జంబర్గ్ చరిత్ర 963 లో ప్రారంభం అయిందని భావిస్తున్నారు. మొదటి సీగ్ఫ్రీడ్ ట్రియర్ సమీపంలోని రోమన్ యుగపు కోట లూయిలిన్బర్హక్, 'లిటిల్ కాస్టిల్', చుట్టుపక్కల ప్రాంతాన్ని సెయింట్ మాక్సిమ్ ఇంపీరియల్ అబ్బీ నుండి అభ్యర్థించి పొందినట్లు భావిస్తున్నారు.[13][14] సీగ్ఫ్రీడ్ వారసులు వారి భూభాగాన్ని వివాహం, యుద్ధం, పరస్పర సంబంధాల ద్వారా విస్తరించారు.13 వ శతాబ్దం చివరలో లక్సెంబోర్గ్ కౌంట్స్ గణనీయమైన భూభాగాన్ని పాలించింది.[15] 7వ హెన్రీ లక్సెంబర్గ్ కౌంట్ జర్మన్లు ​​, పవిత్ర రోమన్ చక్రవర్తి అయ్యాడు. మద్యయుగంలో లక్సెంబర్గ్ హౌస్ నాలుగు పవిత్ర రోమన్ చక్రవర్తులను తయారు చేసింది. 1354 లో 4వ చార్లెస్ కౌంటీని లూసియానాలోని డచీకి విస్తరించారు. సిగిస్మండ్‌కు మగ వారసుడు లేనందున డచీ బుర్గుండిన్ సర్కిల్లో భాగంగా మారింది, తరువాత లక్సెంబ్స్బర్గ్ నెదర్లాండ్స్‌లోని పదిహేడు ప్రోవిన్సుల్లో ఒకటిగా మారింది.[16] శతాబ్దాలుగా ఫ్రాన్స్, లక్సెంబర్గ్ భూభాగాల మధ్య గొప్ప వ్యూహాత్మక ప్రాముఖ్యత గల లక్సెంబర్గ్ నగరం, కోట క్రమంగా ఐరోపాలో అత్యంత ప్రసిద్ధ కోటలలో ఒకటిగా నిర్మించబడింది. 14 లూయిస్ ఫ్రాన్స్, ఆస్ట్రియాకు చెందిన మరియా థెరిస్సియా లక్సెంబోర్గ్ మొదటి ఫ్రెంచ్ రిపబ్లిక్, నెపోలియన్‌ సామ్రాజ్యంలో భాగంగా మారింది.[17] ప్రస్తుతము ఉన్న లగ్జంబర్గ్ దేశం మొదటిసారిగా 1815 నుండి వియన్నా కాంగ్రెస్లో ఉద్భవించింది. గ్రాండ్-డచీ శక్తివంతమైన కోటతో నెదర్లాండ్ చెందిన మొదటి విలియం పర్షియన్ సైన్యంతో స్వాధీనం చేసుకున్న తరువాత ఒక స్వతంత్ర దేశంగా మారింది.మరొకవైపు ఫ్రాన్స్ నుండి మరో దండయాత్ర కొనసాగింది.[18] 1839 లో బెల్జియన్ విప్లవం గందరగోళం తరువాత లక్సెంబర్గ్ పూర్తిగా ఫ్రెంచ్-మాట్లాడే భాగం బెల్జియానికి, లక్సెంబర్గ్-మాట్లాడే భాగం (అరెర్లండ్ ల్యాండ్, అరాన్ చుట్టుప్రక్కల ప్రాంతాన్ని మినహాయించి) లక్సెంబర్గ్ ప్రస్తుత దేశంగా మారింది.[19] 20 వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో రెడ్ లాండ్స్ ఐరన్-ధాతువు మైదానాల రూపురేఖలను మారుస్తూ ఉక్కు పరిశ్రమ దేశాన్ని పారిశ్రామికీకరణ మార్గంలో నడిపింది. లక్సెంబర్గ్ నగరంలో ప్రధాన ఉక్కు ఉత్పత్తిదారుగా ఉన్న ఆర్సెలర్ మిట్టల్ ఇప్పటికీ ఈ కాలంలోనే రిమైండర్గా ఉంది. 1970 లో ఉక్కు పరిశ్రమ క్షీణించిన తరువాత దేశాన్ని ప్రపంచ ఆర్థిక కేంద్రంగా, బ్యాంకింగ్ కేంద్రంగా అభివృద్ధి చెందింది. లక్సెంబర్గ్ విశ్వవిద్యాలయానికి నిధిసహాయం చేయడం ద్వరా లక్సెంబర్గ్ ప్రభుత్వం దేశాన్ని విఙానమార్గంలో పయనించజేయడానికి జాతీయ అంతరిక్ష కార్యక్రమ స్థాపన చేయడం మీద దృష్టిసారించి 21 వ శతాబ్దం ప్రారంభం నుండి 2020 నాటికి రోబోటిక్ చంద్రసంబంధమైన సాహసయాత్రలో మొట్టమొదటి ప్రమేయం కలుగజేసుకుంది.[20] లక్సెంబర్గ్ యూరోపియన్ యూనియన్ ఒ.ఇ.సి.డి. ఐక్యరాజ్యసమితి ఎన్.ఎ.టి.ఒ., బెనెలక్స్ వ్యవస్థాపక సభ్యదేశంగా ఉంది. ఆర్థిక, రాజకీయ, సైనిక సమగ్రతకు అనుకూలంగా తన రాజకీయ ఏకాభిప్రాయాలను ప్రతిబింబిస్తుంది. దేశం రాజధాని, అతిపెద్ద నగరం అయిన లక్సెంబర్గ్ నగరం యురేపియన్ యూనియన్ అనేక సంస్థలు, సంస్థల కేంద్రంగా ఉంది. ఐక్యరాజ్యసమితి భద్రతా మండలిలో లక్సెంబర్గ్ 2013, 2014 సంవత్సరాల్లో సేవలు అందించింది. ఇది దేశ చరిత్రలో మొదటిదిగా ప్రత్యేకత సంతరించుకుంది.[21] 2016 లో లక్సెంబర్గ్ పౌరులు 172 దేశాలకు, భూభాగాల్లో వీసా రహిత లేదా వీసా-ఆన్ అరైవల్ అవకాశాన్ని కలిగి ఉన్నారు. ఇది కెనడా, స్విట్జర్లాండ్ వంటి దేశాలతో ప్రపంచంలో లక్సెంబర్గ్ పాస్పోర్ట్ 15 వ స్థానంలో ఉంది.[22]

Grand Duchy of Luxembourg

జండా
నినాదం: 
"Mir wëlle bleiwe wat mir sinn" (Luxembourgish)
"We want to remain what we are"
గీతం: "Ons Heemecht"
"Our Homeland"
Location of  Luxembourg  (dark green)

– on the European continent  (green & dark grey)
– in the European Union  (green)

రాజధానిLuxembourg
49°36′N 6°7′E / 49.600°N 6.117°E / 49.600; 6.117
అధికార భాషలుLuxembourgish
French
German[1]
Nationality (2013)
పిలుచువిధంLuxembourgish, Luxembourger
ప్రభుత్వంUnitary parliamentary constitutional monarchy
• Monarch (list)
Henri
Xavier Bettel
Etienne Schneider
శాసనవ్యవస్థChamber of Deputies
Independence
• from the French Empire and elevation to Grand Duchy of Luxembourg
15 March 1815
• Independence in personal Union with the Netherlands Treaty of London)
19 April 1839
• Reaffirmation of Independence Treaty of London
11 May 1867
23 November 1890
• from the German Reich
1944 / 1945
విస్తీర్ణం
• మొత్తం
2,586.4 km2 (998.6 sq mi) (168th)
• నీరు (%)
0.60%
జనాభా
• January 2017 estimate
Increase 590,667[3] (170th)
• 2001 census
439,539
• జనసాంద్రత
222.8/km2 (577.0/sq mi) (60th)
GDP (PPP)2017 estimate
• Total
$63.549 billion[4] (94th)
• Per capita
$107,736[4] (2nd)
GDP (nominal)2017 estimate
• Total
$59.997 billion[4] (71st)
• Per capita
$101,715[4] (3rd)
జినీ (2014)Positive decrease 28.7[5]
low · 19th
హెచ్‌డిఐ (2015)Increase 0.898[6]
very high · 20th
ద్రవ్యంEuro (€)b (EUR)
కాల విభాగంUTC+1 (CET)
• Summer (DST)
UTC+2 (CEST)
వాహనాలు నడుపు వైపుright
ఫోన్ కోడ్+352
ISO 3166 codeLU
Internet TLD.luc
  1. Not the same as the Het Wilhelmus of the Netherlands.
  2. Before 1999, Luxembourgish franc.
  3. The .eu domain is also used, as it is shared with other European Union member states.
  4. ^ "CIA – The World Factbook – Field Listing – Distribution of family income – Gini index". United States government. Archived from the original on 13 జూన్ 2007. Retrieved 3 May 2013.

చరిత్ర మార్చు

  •  
    హోలీ రోమన్ చక్రవర్తి, బొహెమియా రాజు నాలుగవ చార్లెస్,హౌస్ ఆఫ్ లక్సెంబర్గ్[23]
  •  
    లక్సెంబర్గ్ నగర కోట చారిత్రక మ్యాప్.
  •  
    1867లో ధ్వంసం చేయడానికి ముందు లక్సెంబర్గ్ చాయాచిత్రం

దేశం మార్చు

లక్సెంబర్గ్ గురించి నమోదు చేయబడిన చరిత్ర[24] ప్రారంభంలో సెయింట్ మాక్సిమ్ అబ్బే ట్రైర్‌తో ఎక్స్చేంజ్ చట్టం ద్వారా సా.శ. 963 లో సిగ్ఫ్రీడ్, కౌంట్ ఆఫ్ ఆర్డెన్నెస్ చే బోక్ రాక్లో ఉన్న లూయిలిన్బర్హక్ [25] (నేడు లక్సెంబర్గ్ కాజిల్) కొనుగోలుతో ప్రారంభమవుతుంది. ఈ కోట చుట్టూ ఒక పట్టణం క్రమంగా అభివృద్ధి చెందింది.ఇది గొప్ప వ్యూహాత్మక విలువలతో దేశంలోని ప్రధాన కేంద్రంగా మారింది.

డచీ మార్చు

14వ శతాబ్దంలో లక్సెంబర్గ్‌ను పవిత్ర రోమన్ చక్రవర్తులు పాలించారు. 1437 లో లక్సెంబోర్గ్ హౌస్ ఒక వారసత్వ సంక్షోభంతో బాధపడింది. సింహాసనాన్ని అధిషించడానికి పురుష వారసత్వం లేనందువలన డచెస్ ఎలిసబెత్ ఈ ప్రాంతాలను ఫిలిప్ ది గుడ్ ఆఫ్ బుర్గుండికి విక్రయించింది.[26] తరువాతి శతాబ్దాల్లో లక్సెంబర్గ్ కోట దాని చుట్టుపక్కల యజమానులు బోర్బన్స్, హాబ్స్బర్గ్స్, హోహెన్జొలెర్న్స్, ఫ్రెంచ్లచే విస్తృతంగా విస్తరించబడి బలోపేతం అయింది.

19వ శతాబ్ధం మార్చు

1815 లో నెపోలియన్ ఓటమి తరువాత లగ్జంబర్గ్ ప్రుస్సియా, నెదర్లాండ్స్ మధ్య వివాదాస్పదమైంది. నెదర్లాండ్స్తో వ్యక్తిగత సమాఖ్యలో జర్మనీ కాన్ఫెడరేషన్లో గ్రాండ్ డచీగా లక్సెంబర్గ్‌ను ఏర్పాటు చేసింది. అదే సమయంలో నెదర్లాండ్స్‌లో భాగంగా ఉంది. ప్రుస్సియా దళాల చేత లగ్జంబర్ కోట ప్రుస్నియా ప్రావీన్స్లో ఒకటిగా పరిపాలించబడింది.[27] ఈ అమరిక 1839 నాటి మొదటి లండన్ ఒప్పందం ద్వారా సవరించబడింది. ఈ తేదీ నుండి లక్సెంబర్గ్ పూర్తి స్వతంత్ర దేశంగా పరిగణించబడుతుంది.[28][29][30][31]

 
లక్సెంబర్గ్ సిటీ: పాసేస్సే నదీ లోయను పర్యవేక్షించే దిశగా లేదా పాత వంతెనగా పిలవబడే పాసెర్రెల్; ఇది 1861 లో ప్రారంభించబడింది.

1830-1839 మద్య కొనసాగిన బెల్జియన్ తిరుగుబాటు తరువాత 1839 సంధి సమయంలో దేశంలోని ప్రధానమైన ఫ్రాంకోఫోన్ పశ్చిమ ప్రాంతం బెల్జియంకు బదిలీ చేయబడడంతో లక్సెంబర్గ్‌లో పూర్తి స్వాతంత్ర్యం నెలకొల్పబడినప్పటికీ లక్సెంబర్గ్ భూభాగం సగభాగంగా తగ్గింది. ఎందుకంటే . 1842 లో లక్సెంబోర్గ్ జర్మన్ కస్టమ్స్ యూనియన్లో (జోలెవెరిన్) చేరింది.[32] ఇది జర్మనీ మార్కెట్ ప్రారంభించడం లక్సెంబర్గ్ ఉక్కు పరిశ్రమ అభివృద్ధి. 1855 నుండి 1875 వరకు లక్సెంబగ్ రైల్వే నెట్వర్క్ విస్తరణ చేయబడింది. ప్రత్యేకించి లక్సెంబర్గ్-థియోన్విల్లే రైల్వే లైన్ నిర్మాణాన్ని అక్కడ నుండి యూరోపియన్ పారిశ్రామిక ప్రాంతాలను కలుపుతుంది.[33] 1861 లో ప్రస్ఫుట దళాలు ఇప్పటికీ కోటను కాపాడుకుంటూ పస్సేస్సే నది లోయలో మొదటి రహదారి వంతెన విల్లే హట్ను కలుపుతూ 1859 లో దక్షిణాన బోర్బన్ పీఠభూమిలో స్థాపించిన లక్సెంబర్గ్ రైల్వే స్టేషన్‌ ప్రధాన కేంద్రంగా నిలిచింది.1866 లక్సెంబర్గ్ సంక్షోభం ప్రుసియా, ఫ్రాన్స్ మధ్య యుద్ధానికి దారితీసింది. గ్రాండ్ డచీ స్వాతంత్ర్యం, 1867 రెండవ లండన్ ఒప్పందం ద్వారా తటస్థత తిరిగి నిర్ధారించబడ్డాయి. ప్రుస్సియా దళాలు లక్సెంబర్గ్ కోట నుండి ఉపసంహరించబడ్డాయి, బాక్, పరిసర కోటలు విచ్ఛిన్నం చేయబడ్డాయి.[34]

1890 వరకు రాజ్యానికి నెదర్లాండ్స్ రాజు " గ్రాండ్ డ్యూక్ ఆఫ్ లక్సెంబర్గ్ "గా రెండు దేశాల మధ్య " పర్సనల్ యూనియన్ " నిర్వహిస్తూ, నాయకత్వం వహించాడు. మూడవ విలియం మరణం తరువాత నెదర్లాండ్స్ సింహాసనం తన కుమార్తె విల్హెల్మినాకు వెళ్ళింది. లక్సెంబర్గ్ అప్పుడు నసావు కుటుంబ ఒప్పందం ఆధారంగా పురుష వారసత్వానికి కట్టుబడి ఉంది. ఫలితంగా లక్సెంబర్ఘ్ అధికారం నసావు-వెయిల్బర్గ్ అడాల్ఫ్‌కు బదిలీ చేయబడింది.[35] 1870 లో ఫ్రాంకో-ప్రుస్సియన్ యుద్ధం సమయంలో లూసియానా రైల్వేస్ ను డచీ ద్వారా మెట్జ్ (ఫ్రాన్సులో భాగం) నుండి సైనికులు, థియోన్ విల్లెకు కేటాయించటానికి, థియోన్విల్లేకు అవసరమైన సరుకులు పంపిణీ చేయడానికి, లక్సెంబర్గ్ తటస్థత జర్మనీ గౌరవించటానికి, ఫ్రాన్స్‌ కానీ లేదా జర్మనీ కానీ దేశాన్ని ఆక్రమించలేదు.[36][37] కానీ 1871 లో ఫ్రాన్స్‌పై జర్మనీ విజయం సాధించిన కారణంగా మెర్జ్, థియోన్విల్లాలతో ఉన్న లోరైన్‌తో లక్సెంబర్గ్ సరిహద్దు ఫ్రాన్సులో కొంతభాగం సరిహద్దులుగా జర్మన్ సామ్రాజ్యంతో ఒప్పందం కుదుర్చుకుంది. ఇది జర్మనీకి అల్సాస్-లోరైన్ ఫ్రాంక్ఫర్ట్ రైల్వేలను నియంత్రించటం, సైనిక ప్రయోజనాన్ని విస్తరించడానికి అనుమతించింది.

 
View to Place de la Constitution and Gëlle Fra monument, from the capital's Metz square at the Adolphe Bridge end of Avenue de la Liberté, connecting with the railway station

20వ శతాబ్ధం మార్చు

 
Frontier with German Empire's Alsace-Lorraine, from 1871 to 1918

1914 ఆగస్టులో జర్మనీ లక్సెంబర్గ్ తటస్థతను ఉల్లంఘించి ఆక్రమించుకోవడం కారణంగా ఫ్రాన్స్‌లో జరిగిన ఇంపీరియల్ యుద్ధం జర్మనీని రైల్వే లైన్లను ఉపయోగించుకునేందుకు అనుమతించింది. అదే సమయంలో ఫ్రాన్స్ వారిని తిరస్కరించింది. ఏదేమైనప్పటికీ జర్మన్ ఆక్రమణ ఉన్నప్పటికీ లక్సెంబర్గ్ స్వాతంత్ర్యం, రాజకీయ యంత్రాంగాల నిర్వహణకు అనుమతించబడింది.

1940 లో రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం తరువాత నాజీ జర్మనీ వెహ్ర్‌మాక్ట్ దేశంలోకి ప్రవేశించినప్పుడు లక్సెంబర్గ్ తటస్థత మళ్లీ ఉల్లంఘించబడింది.ఇది "పూర్తిగా సమర్ధించ బడింది.[38] మొదటి ప్రపంచ యుద్ధానికి విరుద్ధంగా రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం సమయంలో జర్మన్ లక్సెంబర్గ్ ఆక్రమణలో ఈ దేశం జర్మనీ భూభాగంగా వ్యవహరించబడింది. అనధికారికంగా థర్డ్ రీచ్ ప్రక్కన ఉన్న ప్రాంతానికి అనుసంధానించబడింది. నార్మాండీ దండయాత్రలో పాల్గొన్న స్వచ్ఛందంగా చిన్న సమూహాన్ని పంపించి. లండన్‌లో ఉన్న బహిష్కరణ కారణంగా ప్రభుత్వం మిత్రరాజ్యాలకు మద్దతు ఇచ్చింది. లక్సెంబర్గ్ 1944 లో విముక్తి పొందింది, 1945 లో ఐక్యరాజ్యసమితిలో స్థాపక సభ్యదేశంగా మారింది. రాజ్యాంగంలోని లక్సెంబర్గ్ తటస్థ స్థాయి అధికారికంగా 1948 లో ముగిసింది., 1949 లో ఇది నాటో వ్యవస్థాపక సభ్యదేశంగా మారింది.

1951 లో యూరోపియన్ బొగ్గు, ఉక్కు సమాజంలోని ఆరు వ్యవస్థాపక దేశాలలో లక్సెంబర్గ్ ఒకటిగా మారింది. ఇది 1957 లో యూరోపియన్ ఎకనామిక్ కమ్యూనిటీగా, 1993 లో యూరోపియన్ యూనియన్‌గా మారింది. 1999 లో లక్సెంబర్గ్ యూరోజోన్‌లో చేరింది. 2005 లో ఐరోపా కోసం ఒక రాజ్యాంగాన్ని నెలకొల్పిన యురేపియన్ యూనియన్ ఒప్పందంపై ఒక ప్రజాభిప్రాయ సేకరణ జరిగింది.[39]

భౌగోళికం మార్చు

 
The largest towns are Luxembourg, Esch-sur-Alzette, Dudelange, and Differdange.

లక్సెంబోర్గ్ ఐరోపాలో అతి చిన్న దేశాలలో ఒకటి, ప్రపంచంలోని మొత్తం 194 స్వతంత్ర దేశాలలో 179 వ స్థానంలో ఉంది. దేశంలో 2,586 చదరపు కిలోమీటర్లు (998 చదరపు మైళ్ళు) పరిమాణంలో, 82 కి.మీ (51 మై) పొడవు, 57 కి.మీ (35 మై) వెడల్పు ఉంటుంది. ఇది అక్షాంశాల మధ్య 49 ° నుండి 51 ° ఉత్తర అక్షాంశం, 5 ° నుండి 7 ° తూర్పురేఖంశంలో ఉంది.[ఆధారం చూపాలి]

తూర్పుసరిహద్దులో లక్సెంగ్ రైన్ల్యాండ్-పాలటినేట్, సార్లాండ్ జర్మన్ బుండెస్లాండర్‌కు సరిహద్దుగా ఉంది. దక్షిణసరిహద్దులో ఇది లోరైన్ ఫ్రెంచ్ రీజియన్‌ సరిహద్దుగా ఉంది. గ్రాండ్ డచీ బెల్జియం వాలూన్ ప్రాంతం సరిహద్దులుగా ఉంది. ముఖ్యంగా లక్సెంబర్గ్, లీజ్ రాష్ట్రాలు వీటిలో భాగంగా జర్మన్-మాట్లాడే బెల్జియం కమ్యూనిటీ పశ్చిమ, ఉత్తర సరిహద్దులుగా ఉన్నాయి.

దేశం ఉత్తర భాగాన్ని 'ఓస్లింగ్' అని పిలుస్తారు. ఇది ఆర్డెన్నెస్లో భాగంగా ఉంది. ఇది కొండలు, తక్కువ ఎత్తైన పర్వతాలతో ఆధిపత్యం వహిస్తుంది. ఇందులో విల్వెడ్డాంగే సమీపంలోని కేనిఫ్[40] దేశంలో అత్యధిక ఎత్తు 560 మీటర్ల (1,837 అడుగులు)కలిగిన ప్రాంతంగా ఉంది. హుల్దాంజ్ సమీపంలోని 559 మీటర్ల, రాంబ్రోచ్ సమీపంలో 554 మీటర్ల దూరంలో ఉన్న 'నెపోలియన్స్గార్డ్' వద్ద ఇతర పర్వతశిఖరాలు ఉన్నాయి. ఈ ప్రాంతంలో జనసాంధ్రత తక్కువగా ఉంది. కేవలం ఒక టౌన్ (విల్ట్జ్)లో నాలుగు వేల మందికి పైగా ప్రజలు నివసిస్తున్నారు.

 
అల్సెయిడ్ సమీపంలో లక్సెంబోర్గ్ గ్రామీణ ప్రాంతం

దేశంలోని మూడింట రెండొంతుల మందిని "గుట్లాండ్" అని పిలుస్తారు. ఇది ఒస్లింగ్ కంటే ఎక్కువ జనసాంద్రత కలిగి ఉంది. ఇది మరింత విభిన్నమైనది, ఐదు భౌగోళిక ఉప-ప్రాంతాలుగా విభజించబడుతుంది. దక్షిణ-సెంట్రల్ లక్సెంబర్గ్‌లో లక్సెంబర్గ్ పీఠభూమి ఉంది. ఇది పెద్ద చదునైన ఇసుకరాయి నిర్మాణం, లక్సెంబర్గ్ నగరం ప్రదేశం. లిటిల్ స్విట్జర్లాండ్, లక్సెంబోర్గ్‌కు తూర్పున క్రియాజన్య భూభాగం, మందపాటి అడవులు ఉన్నాయి. ఆగ్నేయ సరిహద్దు వెంట నడుస్తున్న మోసేల్లే లోయ అతితక్కువగా ఉన్న ప్రాంతం.దక్షిణ, నైరుతిలో ఎర్ర భూములు లక్సెంబర్గ్ పారిశ్రామిక హృదయం స్థానంగా, లక్సంబర్గ్ అతిపెద్ద పట్టణాలకు నిలయంగా ఉంది.

లక్సెంబోర్గ్, జర్మనీ మధ్య సరిహద్దు మూడు నదులతో ఏర్పడింది: మోసేలే, సావుర్, ది అవర్. ఇతర ప్రధాన నదులు ఆల్జెట్టే, అటెర్ట్, ది క్లార్వ్, ది విల్ట్జ్. మధ్యయుగ సౌర్, అటెర్ట్ లోయలు గుట్లాండ్, ఒస్లింగ్ల మధ్య సరిహద్దుగా ఏర్పడతాయి.

2012 ఎన్విరాన్మెంటల్ పెర్ఫార్మెన్స్ ఇండెక్స్ ప్రకారం పర్యావరణ పరిరక్షణలో లక్సెంబర్గ్ ప్రపంచంలోని ఉత్తమ పర్యావరణ రక్షణ విధానం కలిగిన దేశాలలో ఒకటిగా 132 దేశాల్లో 4 వ స్థానంలో ఉంది [41] లక్సెంబర్గ్ లోని మెర్సర్ ప్రపంచంలో మొదటి పది నివాసయోగ్యమైన నగరాల్లో 6 వ స్థానంలో ఉంది.[42]

లగ్జంబర్గ్ ఒక సముద్ర వాతావరణం అధిక వర్షపాతం కలిగిన దేశంగా గుర్తించబడింది. ప్రత్యేకించి వేసవికాలం చివరిలో. వేసవికాలాలు వెచ్చగా ఉంటాయి, శీతాకాలాలు చల్లగా ఉంటాయి.[43]

ఆర్ధికరంగం మార్చు

 
Luxembourg is part of the Schengen Area, the EU single market, and the Eurozone (dark blue)
 
Graphical depiction of Luxembourg's product exports in 28 colour-coded categories
 
Banque et Caisse d'Épargne de l'État in the city of Luxembourg

లక్సెంబర్గ్ స్థిరమైన, అధిక ఆదాయం కలిగిన మార్కెట్ ఆర్థికవ్యవస్థలో ఆధునిక అభివృద్ధి, తక్కువ ద్రవ్యోల్బణం, అధిక స్థాయి ఆవిష్కరణలు ఆర్థికరంగానికి ప్రోత్సాహం అందిస్తున్నాయి.[44] నిరుద్యోగం సాంప్రదాయకంగా తక్కువగా ఉంది. అయినప్పటికీ ఇది 2012 మే నాటికి 6.1% అధికరించింది. ఇది 2008 ప్రపంచ ఆర్థిక సంక్షోభ ప్రభావం ఎక్కువగా ఉంది.[45] ఫలితంగా లక్సెంబర్గ్ ఆర్థిక వ్యవస్థ 2012 లో అతితక్కువ వృద్ధిరేటును అంచనా వేసింది.[46] ఐ.ఎం.ఎఫ్ ప్రకారం 2011 లో, లక్సెంబోర్గ్ ప్రపంచంలోనే రెండవ అత్యంత సంపన్న దేశం, $ 80,119 కొనుగోలు-శక్తి సమానత (పి.పి.పి.) ఆధారంగా తలసరి జి.డి.పి. తో.[47] ఐక్యరాజ్యసమితి మానవ అభివృద్ధి సూచికలో లక్సెంబర్‌బర్గ్ 13 వ స్థానంలో,ది హెరిటేజ్ ఫౌండేషన్ ఇండెక్స్ ఆఫ్ ఎకనామిక్ ఫ్రీడం జాబితాలో [48] 26 వ స్థానం ఎకనామిస్ట్ ఇంటలిజెన్స్ యూనిట్ జీవన ఇండెక్స్ నాణ్యతను 4 వ స్థానంలో నిలిచింది. [49]

తలసరి బాహ్య లేదా రుణ నుండి జి.డి.పి. నిష్పత్తి పరిగణనలోకి తీసుకున్నప్పుడు లక్సెంబర్గ్ బాహ్య రుణం చాలా ఎక్కువగా ఉంటుంది. తలసరి బాహ్య రుణ (2014) $ 3,696,467, జీడీపీలో ఇది 3443% రెండు పరిమాణాలు ప్రపంచంలోనే అత్యధికంగా ఉంది. [50][better source needed]

పారిశ్రామిక రంగంల్ 1960 ల వరకు ఉక్కు ఆధిపత్యం కొనసాగింది. రసాయనాలు, రబ్బర్లు, ఇతర ఉత్పత్తుల వైపు ఆర్థికరంగం మళ్ళించబడింది. గత దశాబ్దాల్లో ఉక్కు ఉత్పత్తిలో క్షీణతకంటే ఆర్థికరంగం అభివృద్ధి అధికంగా ఉంది. సేవలలో ముఖ్యంగా బ్యాంకింగ్, ఫైనాన్స్, ఎక్కువ భాగం ఆర్థిక ఉత్పాదనలో భాగస్వామ్యం వహిస్తున్నాయి. లక్సెంబోర్గ్ ప్రపంచంలో రెండవ అతిపెద్ద పెట్టుబడి నిధి కేంద్రంగా (యునైటెడ్ స్టేట్స్ తరువాత), యూరోజోన్లో అత్యంత ముఖ్యమైన ప్రైవేటు బ్యాంకింగ్ కేంద్రం, పునర్బీమా సంస్థలకు యూరోప్ ప్రముఖ కేంద్రంగా ఉంది. అంతేకాకుండా లక్సెంబర్గ్ ప్రభుత్వం ఇంటర్నెట్ ప్రారంభాలను ఆకర్షించడానికి ఉద్దేశించింది. స్కైప్, అమెజాన్ తమ ప్రాంతీయ ప్రధాన కార్యాలయాలను లక్సెంబర్గ్కు మార్చిన పలు ఇంటర్నెట్ కంపెనీల్లో ప్రధాన్యతకలిగి ఉన్నాయి.

2009 ఏప్రిల్ లో లక్సెంబోర్గ్ బ్యాంకింగ్ రహస్య చట్టాలపై అలాగే పన్ను స్వర్గంగా ఉంది. దాని ఖ్యాతి జి 20 ద్వారా సందేహాస్పదమైన బ్యాంకింగ్ ఏర్పాట్లు కలిగిన దేశాల "గ్రే లిస్ట్"కు జోడించటానికి దారితీసింది. ప్రతిస్పందనగా దేశం వెంటనే సమాచార మార్పిడికి ఒ.ఇ.సి.డి. ప్రమాణాలను స్వీకరించిన తరువాత, "అంతర్జాతీయంగా అంగీకరించిన పన్ను ప్రమాణాన్ని గణనీయంగా అమలు చేసిన అధికార పరిధుల" విభాగంలో చేర్చింది.[51][52] 2010 మార్చిలో ది సమ్డే టెలిగ్రాఫ్ కిమ్ జోంగ్-ఇల్ రహస్య ఖాతాలలో $ 4 బిలియన్ అ.డా. లక్సెంబడ్ బ్యాంకులలో ఉన్నాయని నివేదించింది.[53] 2012 ఏప్రిల్ లో ది గార్డియన్ నివేదించిన ప్రకారం, యు.కె. లోని లాభదాయకమైన ఆదాయం ద్వారా లక్సెంబోర్క్స్ పన్ను లొసుగుల నుండి లాభదాయకమైన అమెజాన్.కో.యు ప్రయోజనాలు కూడా ఉన్నాయి. [54] లక్సెంబర్గ్ టాక్స్ జస్టిస్ నెట్వర్క్ 2011 ఆర్థిక సీక్రెట్ జాబితాలో ప్రపంచంలోని అతిపెద్ద పన్నుల స్వర్గంలో మూడో స్థానంలో నిలిచింది. కేమన్ ఐలాండ్స్ కంటే కొద్దిస్థాయిలో మాత్రమే వెనుక ఉంది.[55] 2013 లో లక్సెంబోర్గ్ ప్రపంచంలో రెండవ సురక్షితమైన పన్ను స్వర్గంగా పేర్కొంది. స్విట్జర్లాండ్ తరువాత.వ్యవసాయం చిన్న, కుటుంబ యాజమాన్యంలోని పొలాలు ఆధారంగా ఉంది.

లక్సెంబోర్గ్ ముఖ్యంగా బెల్జియం, నెదర్లాండ్స్ (బెనెలక్స్ చూడండి) కు దగ్గరగా ఉన్న వాణిజ్య, ఆర్థిక సంబంధాలు కలిగి ఉంది, యు.యూలో సభ్యదేశంగా ఇది యూరోపియన్ మార్కెట్ ప్రయోజనాలను కలిగి ఉంటుంది.

2015 మే నెలలో $ 171 బిలియన్ల అ.డా. యుఎస్ ట్రెజరీ సెక్యూరిటీల హోల్డింగ్స్లో ప్రపంచంలోని పదకొండో స్థానంలో ఉంది. [56] అయినప్పటికీ లక్సెంబర్గ్ నివాసితులు కాని లక్సెంబర్గ్‌లో సంరక్షక ఖాతాలలో నిర్వహించబడే సెక్యూరిటీలు కూడా ఈ సంఖ్యలో చేర్చబడ్డాయి.[57]

ప్రయాణసౌకర్యాలు మార్చు

 
Luxembourg's international airline Luxair is based at Luxembourg Airport, the country's only international airport.

లక్సెంబర్గ్ సమర్థవంతమైన రహదారి, రైలు, వాయు రవాణా సౌకర్యాలు, సేవలను కలిగి ఉంది. ఇటీవలి సంవత్సరాలలో రహదారి నెట్వర్క్ గణనీయంగా ఆధునీకరించబడింది. దీనితో 147 కిమీ (91 మైళ్ళు) పొడవైన వాహనమార్గాలు దేశాన్ని సమీపంలోని దేశాలకు అనుసంధానిస్తూ ఉన్నాయి. పారిస్‌కు అధిక వేగం టి.జి.వి. లింక్ రావడం నగర రైల్వే స్టేషన్ పునరుద్ధరణకు దారితీసింది., 2008 లో లక్సెంబర్గ్ విమానాశ్రయం వద్ద ఒక కొత్త ప్రయాణీకుల టెర్మినల్‌ను ప్రారంభించారు. తరువాతి కొద్ది సంవత్సరాల్లో సమీప ప్రాంతాల్లో రాజధాని, లైట్-రైలు మార్గాల్లో ట్రాంలను ప్రవేశపెట్టడానికి ప్రణాళికలు ఉన్నాయి.

లక్సెంబర్గ్లో 1000 వ్యక్తులకు కార్ల సంఖ్య 680.1 కు సమానంగా ఉంది - అన్ని రెండు రాష్ట్రాల కంటే మొనాకో ప్రిన్సిపాలిటీ, బ్రిటిష్ ఓవర్సీస్ భూభాగం జిబ్రాల్టర్ కంటే అధికంగా ఉన్నాయి.[58]

సమాచార రంగం మార్చు

లక్సెంబర్గ్లో టెలీకమ్యూనికేషన్స్ పరిశ్రమ సరళీకృతం చేయబడింది, ఎలక్ట్రానిక్ కమ్యూనికేషన్స్ నెట్వర్కులు గణనీయంగా అభివృద్ధి చెందాయి. వేర్వేరు ఆపరేటర్ల మధ్య పోటీ 2011 ప్రభుత్వం శాసన ఫ్రేమ్ పేక్ట్ టెలికాం[59] చేత హామీ ఇవ్వబడింది. ఇది యూరోపియన్ టెలికాం ఆదేశాలును లక్సెంబర్గ్ చట్టంలోకి మార్చింది. ఈ నెట్వర్క్లు, సేవలకు పెట్టుబడి ప్రోత్సహిస్తుంది. రెగ్యులేటర్ ఐ.ఎల్.ఆర్.- ఇన్స్టిట్యూట్ లక్సెంబోర్జియో డి రిజెలాలేషన్ [60] చట్టపరమైన నియమాలకు అనుగుణంగా నిర్ధారిస్తుంది.

లక్సెంబోర్గ్ ఆధునిక, విస్తృతంగా దేశవ్యాప్తంగా ఆప్టికల్ ఫైబర్, కేబుల్ నెట్వర్క్లను విస్తరించింది. 2010 లో లక్సెంబర్గ్ ప్రభుత్వం 2020 నాటికి దేశం పూర్తి 1 గిగాబిట్ / s కవరేజ్ సాధించడం ద్వారా చాలా అధిక-వేగవంతమైన బ్రాడ్బ్యాండ్ పరంగా ప్రపంచ నాయకుడిగా ఉండాలనే లక్ష్యంతో అత్యంత వేగవంతమైన నెట్వర్క్ల కోసం దాని జాతీయ వ్యూహాన్ని ప్రారంభించింది.[61] 2011 లో లక్సెంబోర్గ్‌లో ఎన్.జి.ఎ. కవరేజ్ 75% చేస్తుంది.[62] 2013 ఏప్రిల్ లో లక్సెంబోర్గ్ ప్రపంచవ్యాప్తంగా 6 వ అత్యధిక డౌన్లోడ్ వేగం, ఐరోపాలో రెండవ స్థానంలో ఉంది: 32,46 మెగాబైట్లు / s.[63] సెంట్రల్ ఐరోపాలో దేశ ఉపస్థితి స్థిరమైన ఆర్థిక వ్యవస్థ, తక్కువ పన్నులు టెలికమ్యూనికేషన్ పరిశ్రమకు అనుకూలంగా ఉన్నాయి.[64][65][66]

ఇది ఐ.టి.యు. ఐ.సి.టి. డెవలప్మెంట్ ఇండెక్స్‌లో ఇన్ఫర్మేషన్ అండ్ కమ్యూనికేషన్ టెక్నాలజీస్ అభివృద్ధిలో ప్రపంచంలోని 2 వ స్థానంలో ఉంది. గ్లోబల్ బ్రాడ్బ్యాండ్ క్వాలిటీ స్టడీ 2009 లో ఆక్స్ఫర్డ్ విశ్వవిద్యాలయం, యూనివర్శిటీ ఆఫ్ ఓవిడోతో 8 వ స్థానాన్ని పొందింది.[67][68]

 
లక్సెంబర్గ్ నగరంలో క్లోచీ డి'లో లేదా సెంటర్ ద్రోస్బాచ్ ఎదురుగా చిహ్నాలు

లక్సెంబోర్గ్ అన్ని ప్రధాన ఐరోపా ఇంటర్నెట్ ఎక్స్ఛేంజ్‌లకు (ఎ.ఎం.ఎస్.-ఐ.ఎక్స్ అంస్టర్డాం [69] DE-CIX Frankfurt,[70] డి.ఇ.-సి.ఐ.ఎక్స్ ఫ్రాంక్ఫర్ట్,[71] లినక్స్ లండన్), డేటాసెంట్ర్లు, పి.ఒ.పి.లు అనవసరమైన ఆప్టికల్ నెట్వర్కుల ద్వారా అనుసంధానించబడి ఉంది.[72][73][74][75][76] అంతేకాక అంతర్జాతీయ డేటా హబ్ ఆపరేటర్ అయిన " యాన్కోట్ట్ ఆఫ్ వర్చ్యువల్ మీర్మేమ్ రూమ్ సర్వీసెస్ (వి.ఎం.ఎం.ఆర్)[77] కు దేశం అనుసంధానించబడి ఉంది.[78] ఇది లక్సెంబోర్గ్‌ను అన్ని ప్రధాన టెలికమ్యూనికేషన్ ఆపరేటర్లు [79], ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న డేటా క్యారియర్లతో అనుసంధానిస్తుంది. ఇంటర్కనెక్షన్ పాయింట్లు ఫ్రాంక్ఫర్ట్, లండన్, న్యూయార్క్, హాంకాంగ్ ఉన్నాయి.[80]

అనేక ప్రొవైడర్లు లక్సెంబర్గ్ లక్సెంగ్ను కలిపేందుకు ప్రధాన యూరోపియన్ డేటా కేంద్రాలు:

  • టెరాలింక్ [81] (పి. & టి లక్సెంబర్గ్, దీనిని ఇ.పి.టి. లక్సెంబర్గ్ అని కూడా పిలుస్తారు: ప్రస్తుత కార్యకర్త) [82]
  • లక్స్‌కనెక్ట్ [83] (షేర్ హోల్డర్: గవర్నమెంట్) లక్సొనెక్ట్ లగ్జంబర్గ్, ఆంస్టర్డాం మధ్య 2011 సిగ్నల్స్కు చెందిన డేటా సిగ్నల్స్ 100జి సహసంబంధ బదిలీని పరీక్షించింది.[84]
  • ఆర్టెలిస్ / సెగీకామ్[85] (లక్సెంబర్గ్, సార్లాండ్లో ప్రత్యామ్నాయ టెలీకమ్యూనికేషన్ ప్రొవైడర్)
  • శాటిలైట్ కనెక్టివిటీ - టెలిపోర్ట్స్ (ఎస్.ఇ.ఎస్.) [86] బ్రాడ్కాస్టింగ్ సెంటర్ యూరోప్,[87] పి & టి లగ్జంబర్గ్ టెలీపోర్ట్.[88][89][90]

లక్సెంబర్గ్ ఒక ఆప్టికల్ డి.డబల్యూ.డి.ఎం. నెట్వర్క్ ద్వారా టెరాలింక్ [91] అని పిలుస్తారు, స్థాయి 3, గ్లోబల్ క్రాసింగ్ వంటి అనేక టైర్ 1 అప్స్ట్రీమ్ ప్రొవైడర్లకు. టెరాలింక్ 100 గిగాబైట్లు / s వరకు కనెక్టివిటీలను అందిస్తుంది. 2011 లో ప్రత్యక్ష ట్రాఫిక్తో ఫ్రాంక్ఫర్ట్, లక్సెంబర్గ్ల మధ్య పి & టి లక్సెంబర్గ్ ఒక పొందికైన 100 గిగాబైట్లు / s ఐ.పి. కనెక్షన్ను స్థాపించారు.[92][93][94][95]

ఇంటర్నెట్ ఐ.పి.వి6 ప్రోటోకాల్ దేశంలో ప్రవేశించింది. ఇది రెస్టెన్, పి & టి లక్సెంబర్గ్ చేత ప్రవేశపెట్టబడింది.[96] లక్సెంబర్గ్ ఒక ఇంటర్నెట్ ఎక్చేంజ్ పాయింట్, ఒక కారియర్ " ఎథర్నెట్ ఎక్చేజ్ " పాయింటును కలిగి ఉంది.

  • ఎల్.యు.- సి.ఐ.ఎక్స్ లగ్జంబర్గ్ తటస్థ, వాణిజ్య ఇంటర్నెట్ ఎక్స్ఛేంజ్ పాయింట్ ఇది 2009 లో స్థాపించబడిన సెగేకోమ్, డాటాసెంట్రే లక్సెంబోర్గ్, గ్లోబల్ మీడియా సిస్టమ్స్, ఇనెక్సియో, లక్స్కానెక్ట్, పి &టి లక్సెంబర్గ్, రూట్ ఇసోలిషన్స్. ఇది ప్రధాన యూరోపియన్ ఇంటర్నెట్ నెట్వర్క్లకు ఒక చిన్న, వేగవంతమైన, సమర్థవంతమైన మార్గం అందిస్తుంది.[97][98] 2012 లో ఎల్.ఇ.ఎస్.టి., రెస్టెనా ఫౌండేషన్ ద్వారా నడిచే తటస్థ ఇంటర్నెట్ ఎక్స్ఛేంజ్, ఎల్.యు- సి.ఐ.ఎక్స్ తో విలీనం చేయబడింది.[99] 2013 మార్చిలో ఇతర ఐ.ఎక్స్ పునఃవిక్రేత కార్యక్రమాలు, ఎ.ఎం.ఎక్స్- ఐ.ఎక్స్ (ఆమ్స్టర్డామ్), లినక్స్ (లండన్), డి.ఇ- సి.ఐ.ఎక్స్ (ఫ్రాంక్ఫర్ట్) లకు కనెక్ట్ చేయడానికి దాని సభ్యులకు అవకాశాన్ని అందించడానికి ఎల్.యు- సి.ఐ.ఎక్స్ 'సెంట్రల్ యూరోపియన్ పీరింగ్ హబ్' ను ప్రారంభించింది. ), ఫ్రాన్సు-ఐ.ఎక్స్ (పారిస్) మొదలైనవి.[100]
  • 2013 మార్చిలో ఇతర ఐ.ఎక్స్. పునఃవిక్రయ కార్యక్రమాలు, ఎ.ఎం.ఎస్- ఐ.ఎక్స్ (ఆమ్స్టర్డామ్), లినక్స్ (లండన్),డి.ఇ-సి.ఐ.ఎక్స (ఫ్రాంక్ఫర్ట్) లకు కనెక్ట్ చేయడానికి దాని సభ్యులకు అవకాశాన్ని అందించడానికి ఎల్.యు.-సి.ఐ.ఎక్స్ 'సెంట్రల్ యూరోపియన్ పీరింగ్ హబ్' ను ప్రారంభించింది. ), ఫ్రాన్సు- ఐ.ఎక్స్ (పారిస్) మొదలైనవి.[101] ఎల్.ఐ.ఎక్స్.అనేది టైర్ ఐ.వి. సర్టిఫికేట్ ఇ.బి.ఆర్.సి డేటాసెంటర్‌లో ఉన్న లక్సెంబర్గ్ ఈథర్నెట్ ఎక్స్ఛేంజ్.

[102] ఇంటర్నెట్ పోర్టల్ ద్వారా వివిధ పరిపాలక కార్యకలాపాలను (విధానాలు, ఆన్లైన్ రూపాలు, డౌన్లోడ్ రూపాలు, సలహా) చేపట్టడానికి పౌరులు, కంపెనీలకు ఒకే ఒక స్టాప్ ఆన్లైన్ షాప్, లక్సెంబర్గ్ గ్రాండ్ డచీ ఆఫ్ డి గిచెట్.[103] పి. & టి లక్సెంబర్గ్ దాని భాగస్వామిగా పి.ఎస్.ఎ. ప్యుగోట్ సిట్రోయెన్ యూరోప్లో టెలిమాటిక్ సేవల అభివృద్ధికి ఒక సమీకృత మొబైల్ టెలికమ్యూనికేషన్ పరిష్కారాన్ని ప్రవేశపెట్టింది.[104][105]

డేటా సెంటర్లు మార్చు

కొన్ని 20 డేటా కేంద్రాలు[106][107][108] లక్సెంబర్గ్లో పనిచేస్తున్నాయి. ఆరు డేటా కేంద్రాలు టైర్ ఐ.వి.డిజైన్ సర్టిఫికేట్: మూడు ఎ.బి.ఆర్.సి.[109][110][111] రెండు లక్సొనెక్ట్, యూరోపియన్ డేటా హబ్లో ఒకటి.[112] 2012 డిసెంబరు, 2013 జనవరిలో నిర్వహించిన తొమ్మిది అంతర్జాతీయ సమాచార కేంద్రాల సర్వేలో లభ్యత (అప్-టైమ్), పనితీరు (అభ్యర్థించిన వెబ్సైటు నుండి డేటాను అందుకున్న ఆలస్యం) లను కొలిచింది.[113][114]

గణాంకాలు మార్చు

సంప్రదాయం మార్చు

లక్సెంబర్గును ప్రజలు లక్సెంబర్స్ అని పిలుస్తారు.[115] 20 వ శతాబ్దంలో వలసవచ్చిన జనాభా బెల్జియం, ఫ్రాన్స్, ఇటలీ, జర్మనీ, పోర్చుగల్ నుండి వలస వచ్చిన వారి సంఖ్యతో వలస ప్రజల సంఖ్య అధికరించింది. 2013 లో అధికసంఖ్యలో ఉన్న పోర్చుగీసు జాతీయులతో 88,000 నివాసితులు ఉన్నారు.[116] 2013 లో 5,37,039 శాశ్వత నివాసితులు ఉన్నారు. 44.5% విదేశీ నేపథ్యం ఉన్న ప్రజలూ, విదేశీ జాతీయులు ఉన్నారు. మొత్తం జనాభాలో అధికసంఖ్యలో ఉన్న పోర్చుగీసు ప్రజలు 16.4%, ఫ్రెంచ్ (6.6%), ఇటాలియన్లు (3.4%), బెల్జియన్లు (3.3%), జర్మన్లు ​​ (2.3%) ఉన్నారు. మరో 6.4% యురేపియన్ యూనియన్ నేపథ్యం కలిగిన ప్రజలు,​​మిగిలిన 6.1% ఇతర యురేపియన్ యూనియన్ కాని ఇతర యూరోపియన్ నేపథ్యం కలిగిన ప్రజలు ఉన్నారు.[2]

యుగోస్లేవ్ యుద్ధాల ప్రారంభం నుండి లక్సెంబర్గ్ బోస్నియా, హెర్జెగోవినా, మాంటెనెగ్రో, సెర్బియా వంటి అనేక మంది వలసదారులను చూసింది. ఏడాది పొడవునా 10,000 లకు పైగా వలసదారులు లక్సెంబర్గు లోనే ఉంటారు. వీరు ఎక్కువగా యురేపియన్ యూనియన్ దేశాలు, తూర్పు ఐరోపా నుండి వచ్చారు. 2000 లో లక్సెంబర్గులో 1,62,000 వలసదారులు ఉన్నారు. మొత్తం జనాభాలో వీరు 37% మంది ఉన్నారు. 1999 లో లక్సెంబర్గులో 5,000 అక్రమ వలసదారులు ఉన్నారు.[117]

భాషలు మార్చు

లక్సెంబర్దులో జర్మన్, ఫ్రెంచ్, లక్సెంబర్గిషు భాషలు మూడూ భాషలు అధికారికంగా గుర్తించబడ్డాయి.పొరుగున ఉన్న బెల్జియం, జర్మనీ, ఫ్రాన్సుల ప్రాంతాల్లో మాట్లాడే మోస్సేల్లే ప్రాంతంలోని ఫ్రాంకోనియన్ భాష కూడా వాడుకలో ఉంది.హై జర్మన్ భాషల పశ్చిమ, కేంద్ర జర్మనీ సమూహంలో లక్సెంబర్గిషు భాగంగా ఉంది. అయినప్పటికీ ఈ భాషలో 5,000 కంటే ఎక్కువ పదాలకు ఫ్రెంచ్ మూలాలు ఉన్నాయి.[118][119] లక్సెంబర్గ్ మొట్టమొదటి ముద్రిత వాక్యాలు 1821 ఏప్రిల్ 14న రెండవ సంచికలో 'లగ్జంబర్గర్ వోచెంబాట్' అనే వార పత్రికలో కనిపించారు.

మూడు అధికారిక భాషలలో ఒకదానికొకటి కాకుండా లక్సెంబర్గిషు కూడా గ్రాండ్ డచీ జాతీయ భాషగా పరిగణించబడుతుంది. ఇది దాదాపుగా లక్సెంబర్గర్లు అందరికీ మాతృభాష లేదా "హృదయ భాష"గా ఉంది.[120]

మూడు భాషలూ కొన్ని రంగాల్లో ప్రాథమిక భాషగా వాడబడుతుంది. లక్సెంబర్గర్లు సాధారణంగా లక్సెంబర్గిషును ఒకరికొకరు మాట్లాడటానికి ఉపయోగిస్తుంటారు. అయినప్పటికీ అది తరచుగా లిఖిత భాషగా ఉపయోగించబడదు. అయితే 1980 ల నాటినుంచి అధిక సంఖ్యలో నవలలు లక్సెంబర్గిషులో వ్రాయబడ్డాయి. అధికంగా అధికారిక (వ్రాత) వ్యాపారం ఫ్రెంచిలో జరుగుతుంది. సాధారణంగా పాఠశాలలో నేర్పే మొదటి భాషగా అధికంగా మీడియా, రోమన్ కాథలిక్ చర్చి భాషగా జర్మనీ ప్రాధాన్యత కలిగి ఉంది.[121]

లక్సెంబర్గు విద్యా వ్యవస్థ మూడు రకాలు: ప్రాథమిక పాఠశాల మొదటి సంవత్సరములు లక్సెంబర్గిషు భాషలో బోధించబడుతుంది.తరువాత జర్మనీ భాషలోకి మారాలి. ఉన్నత పాఠశాలలో బోధన భాషగా ఫ్రెంచికి ప్రాధాన్యత ఉంటుంది.[122] సెకండరీ పాఠశాల నుండి గ్రాడ్యుయేషన్ కోసం మూడు భాషలలో నైపుణ్యం అవసరం ఉంటుంది. అయితే సగం మంది విద్యార్థులు సర్టిఫికేట్ అర్హత లేకుండా పాఠశాలను విడిచిపెడతారు. వలసదారుల పిల్లలు ముఖ్యంగా ఇది అసౌకర్యంగా ఉంటుంది.[123]

మూడు అధికారిక భాషలతో పాటు తప్పనిసరి విద్యలో ఇంగ్లిషు బోధిస్తారు., లక్సెంబర్గు జనాభాలో ఎక్కువ మంది ఇంగ్లీషు మాట్లాడగలరు. ముఖ్యంగా లక్సెంబర్గు నగరంలో మాట్లాడతారు. పోర్చుగీస్, అతిపెద్ద వలస కమ్యూనిటీ భాషగా ఉంది.దీనిని ఎక్కువ భాగం ప్రజలకు వాడుక భాషగా ఉంది. అయినప్పటికీ వారి సమాజం వెలుపల ఇది తక్కువగా వాడబడుతుంది.[124]

ఫ్రెంచ్ ప్రభుత్వం ప్రాధాన భాషగా ఉంది. అధికారిక చట్టాన్ని ఫ్రెంచిలో నిర్వహించాలి.

మతం మార్చు

 
Notre-Dame Cathedral, Luxembourg City

లక్సెంబర్గ్ ఒక లౌకిక రాజ్యం. కానీ ప్రభుత్వం కొన్ని మతాలను అధికారిక మతాలుగా గుర్తిస్తుంది. ఇది ప్రభుత్వానికి మతపరమైన పరిపాలన, మతాధికారుల నియామకానికి అనుకూలత ఇస్తుంది. బదులుగా ప్రభుత్వం వ్యయం చేస్తూ, వేతనాలను చెల్లిస్తుంది. ప్రస్తుతం రోమన్ క్యాథలిజం, జుడాయిజం, గ్రీక్ ఆర్థోడాక్సీ, ఆంగ్లికనిజం, రష్యన్ ఆర్థోడాక్సీ, లూథరనిజం, కాల్వినిజం, మెనోనిటిజం, ఇస్లాం మతాలకు అలాంటి ఏర్పాట్ల ద్వారా చెల్లిపులు నిర్వహించబడుతున్నాయి.[125]

1980 నుండి ప్రభుత్వం మత విశ్వాసాలు లేదా అభ్యాసాలపై గణాంకాలను సేకరించడం చట్టవిరుద్ధం చేసింది.[126] 2000 సంవత్సరానికి సి.ఐ.ఎ. ఫాక్ట్ బుక్ అంచనా ప్రకారం లక్సెంబర్గులో 87% మంది రాచరిక (కుటుంబంతో సహా) కాథలిక్కులుగా ఉన్నారు. మిగిలిన 13% ప్రజలలో ప్రొటెస్టంట్లు, ఆర్థడాక్స్ క్రిస్టియన్లు, యూదులు, ముస్లింలు, ఇతర లేదా మతస్థులు ఉన్నారు.[127] 2010 ప్యూ రీసెర్చ్ సెంటర్ అధ్యయనం ప్రకారం 70.4% క్రిస్టియన్లు, 2.3% ముస్లిం, 26.8% ఏ మతానికి చెదని వారుగా భావిస్తున్న ప్రజలు, 0.5% ఇతర మతస్థులు ఉన్నారు.[128]

2005 లో యూరోబారోమీటర్ పోల్ ప్రకారం [129] 44% మంది లక్సెంబర్గు పౌరులు "ఒక దేవుడు ఉన్నాడని వారు నమ్ముతారు", అయితే 28% మంది "ఆత్మ లేదా జీవిత శక్తి ఉన్నట్లు నమ్ముతారు", 22% మందికి ఏ విధమైన ఆత్మ, దేవుడు, లేదా జీవ శక్తి ఉన్నాయన్న నమ్మకం లేదు ".

విద్య మార్చు

 
The University of Luxembourg is the only university based in the country.

లక్సెంబర్గ్ విశ్వవిద్యాలయం లక్సెంబర్గులో ఉన్న ఒకే ఒక విశ్వవిద్యాలయం. రెండు అమెరికన్ విశ్వవిద్యాలయాలు దేశంలో క్యాంపసులను నిర్వహిస్తున్నాయి. అవి మయామి విశ్వవిద్యాలయం డోలిబోయిస్ యూరోపియన్ సెంటర్, సేక్రేడ్ హార్ట్ యూనివర్సిటీ లక్సెంబర్గ్.[130]

ఆరోగ్యం మార్చు

లక్సెంబోర్గ్ విక్రయిస్తున్న మద్యం ఐరోపా తలసరి కంటే అధికంగా ఉంటుంది.[131] ఏదేమైనా పొరుగు దేశాల వినియోగదారులు కొనుగోలు చేసిన మద్యం తలసరి గణాంక స్థాయి మద్యం విక్రయాలను అధికం చేయడానికి దోహదం చేస్తుంది.వాస్తవానికి ఈ స్థాయి ఆల్కహాల్ అమ్మకాలు లక్సెంబర్గ్ జనాభా అసలు మద్యం వినియోగం కాదు.[132]

సంస్కృతి మార్చు

 
Edward Steichen, Luxembourgish photographer and painter

లక్సెంబర్గ్ సంస్కృతిని పొరుగు దేశాల సంస్కృతిచాయల ఆధిపత్యం ఉంది. ఇది చరిత్రలో అత్యధికంగా గ్రామీణ దేశంగా ఉన్న కారణంగా ఇది అనేక జానపద సంప్రదాయాలను కలిగి ఉంది. రాజధానిలో చాలా ప్రముఖమైన మ్యూజియాలు ఉన్నాయి. వీటిలో నేషనల్ మ్యూజియం ఆఫ్ హిస్టరీ అండ్ ఆర్ట్ (ఎన్.ఎం.హెచ్.ఎ), లక్సెంబర్గ్ సిటీ హిస్టరీ మ్యూజియం, కొత్త గ్రాండ్ డ్యూక్ జీన్ మ్యూజియం ఆఫ్ మోడరన్ ఆర్ట్ (ముదం) ప్రాధాన్యత వహిస్తూ ఉన్నాయి. డైర్కిచ్లో నేషనల్ మ్యూజియరీ ఆఫ్ మిలిటరీ హిస్టరీ (ఎంఎన్హెచ్ఎం) ముఖ్యంగా బుల్జ్ యుద్ధం ప్రాతినిధ్యాలకు ప్రసిద్ధి చెందింది. లక్సెంబోర్గ్ నగరం తన చారిత్రాత్మక ప్రాముఖ్యత కారణంగా యునెస్కో ప్రపంచ వారసత్వ సంపద జాబితాలో ఉంది.[133]

దేశం చిత్రకారుడు థెయో కేర్గ్, జోసెఫ్ కట్టర్, మైఖేల్ మజేరస్, చిత్రకారుడు ఎడ్వర్డ్ స్టీచెన్ వంటి కొంతమంది అంతర్జాతీయంగా ప్రసిద్ధి చెందిన కళాకారులను ఉత్పత్తి చేసింది. ది మేన్ ఎగ్జిబిషన్ ది ఫ్యామిలీ ఆఫ్ మ్యాన్ ఎగ్జిబిషన్ యునెస్కొ వరల్డ్ రిజిస్టర్లో నమోదుచేయబడింది. ఇది ఇప్పుడు శాశ్వతంగా క్లార్వక్సులో భాగంగా ఉంది. మూవీ స్టార్ లోరెట్టా యంగ్ లుక్కిర్ సంతతికి చెందినవాడు.

లక్సెంబోర్గ్ ఐరోపా సంస్కృతికి రాజధానిగా రెండుసార్లు ప్రాధాన్యత సంతరించుకుంది. మొట్టమొదటిసారి 1995 లో జరిగింది. రెండవసారి 2007 లో యూరోపియన్ కాపిటల్ ఆఫ్ కల్చర్ [134] సరిహద్దులు దాటి జర్మనీలోని వాలన్ ప్రాంతం, జర్మనీలోని రెన్లాండ్-ప్ఫల్జ్, గ్రాండ్ సార్లాండ్, డచీ ఆఫ్ లక్సెంబర్గు కూడిన సరిహద్దు ప్రాంతం, బెల్జియం మాట్లాడే భాగం, ఫ్రాన్స్ లోరైన్ ప్రాంతం వరకు విస్తరించింది. ఈ కార్యక్రమం చలనం, ఆలోచనల మార్పిడిని ప్రోత్సహించే ప్రయత్నంగా సరిహద్దులను భౌతికంగా, మానసికంగా, కళాత్మకంగా, మానసికంగా దాటుతుంది.

2010 లో 1 మే నుండి 2010 అక్టోబరు 31 వరకు నిర్వహించబడిన చైనాలోని షాంఘైలో వరల్డ్ ఎక్స్పో ప్రదర్శనలో లక్సెంబర్గు తన సొంత పెవిలియన్తో ప్రాతినిధ్యం వహించింది.[135][136] పెవిలియన్ అనే లక్సెంబర్గు పదాన్ని చైనీస్ లిప్యంతరీకరణ ఆధారంగా "లూ సెన్ బావో", (అంటే "ఫారెస్ట్ అండ్ ఫోర్టెస్") మార్చబడింది. "యూరోప్ లో గ్రీన్ హార్ట్"గా లక్సెంబోర్గు ప్రాతినిధ్యం వహించడమే ఇందుకు కారణం.[137]

క్రీడలు మార్చు

 
Charly Gaul won three Grand Tours in his cycling career.

ఐరోపాలో పలు ఇతర దేశాల ఉన్నట్లు లక్సెంబోర్గులో క్రీడ ఒక ప్రత్యేక జాతీయ క్రీడపై కేంద్రీకృతమై లేదు. అయినప్పటికీ దేశంలో అనేక క్రీడా జట్లు ఉన్నాయి. క్రీడా కేంద్రం లేకపోయినా లక్సెంబర్గులోని మొత్తం జనాభా 5,00,000-6,00,000 లో 1,00,000 మందికి పైగా ప్రజలు ఒక స్పోర్ట్స్ ఫెడరేషన్ లేదా మరొక క్రీడకు లైసెన్స్ పొందిన సభ్యులు ఉన్నారు.[138] దేశంలో అతిపెద్ద క్రీడా వేదికగా ఉన్న ఇండోర్ అరేనా "డి'కోక్యూ", ఈశాన్య లక్సెంబర్గు నగరం కిర్చిబర్గులో 8,300 మంది ఒకేసారి ఈతనేర్చుకునే సామర్థ్యం కలిగిన స్విమ్మింగ్ పూల్ ఉంది. ఈ ప్రాంగణం బాస్కెట్బాల్, హ్యాండ్ బాల్, జిమ్నాస్టిక్స్, వాలీబాల్, 2007 మహిళల యూరోపియన్ వాలీబాల్ ఛాంపియన్షిప్ ఫైనల్ క్రీడలకు ఉపయోగించబడింది. పశ్చిమ లక్సెంబోర్గు నగరంలో ఉన్న ప్రభుత్వం చేత అధికారికంగా ఒలింపిక్ బంగారు పతాక విజేత పేరు పెట్టబడిన జాతీయ స్టేడియం (దేశంలో అతి పెద్దది) స్టేడ్ జోసీ బార్టెల్; స్టేడియానికి 8,054 సామర్థ్యం ఉంది.

ప్రముఖ క్రీడాకారులు (ఈ సంవత్సరానికి చెందిన లుక్హౌకర్ స్పోర్ట్స్ పీపుల్ జాబితా కూడా చూడండి):

  • ఆల్పైన్ స్కియర్ మార్క్ గిరార్డ్లీ, 1985, 1993 మధ్య ఐదుసార్లు ప్రపంచ కప్ విజేత అయ్యాడు.
  • సైక్లిస్టులు నికోలస్ ఫ్రాంట్జ్, 1927, 1928 టూర్స్ డి ఫ్రాన్స్ విజేత; చార్లీ గాల్, 1956, 1959 జిరో డి ఇటాలియా విజేత, 1958 టూర్ డి ఫ్రాన్స్; ఎల్సీ జాకబ్స్ మొట్టమొదటి మహిళల రోడ్ వరల్డ్ చాంపియన్ 1958;, 2010 టూర్ డి ఫ్రాన్స్ విజేత ఆండీ ష్లెక్
  • 1952 సమ్మర్ ఒలంపిక్సులో పురుషుల 1500 మీటర్ల విజేత అయిన మిస్-దూర రన్నర్ జోయ్ భర్తెల్
  • 1961 ప్రపంచ వాటర్ స్కీయింగ్ ఛాంపియన్ సిల్వియ హుస్సేమాన్
  • టెన్నిస్ ఆటగాళ్ళు గిల్లెస్ ముల్లర్, అన్నే క్ర్రేమర్, మాండీ మిన్నెల్లా.
  • ఫుట్బాల్ ఆటగాడు జెఫ్ స్ట్రస్సర్, 1999-2006 మధ్య జర్మన్ బుండెస్లిగాలో ఆడాడు.

ఆహారసంస్కృతి మార్చు

 
Judd mat Gaardebounen, served with boiled potatoes and Diekirch beer

లాటిన్, జర్మనీ ప్రపంచాల మధ్య ఉపస్థితి పొరుగు ఫ్రాన్స్, జర్మనీ వంటకాల ప్రభావం లక్సెంబర్ ఆహారసంస్కృతిని భారీగా ప్రభావితం చేస్తున్నాయి. ఇటీవల అనేక ఇటాలియన్, పోర్చుగీస్ వలసదారులచే ఇది మరింత సుసంపన్నం అయింది.

లక్సెంబర్గు దేశీయ సంప్రదాయక రోజువారీ జానపద వంటల మూలాలు పొరుగున జర్మనీలో స్థానిక వంటకాలను పోలి ఉంటాయి.

మాధ్యమం మార్చు

లక్సెంబర్గులో మీడియా ఫ్రెంచ్, జర్మన్ వంటి ప్రధాన భాషలపై కేంద్రీకృతమై ఉంది. జర్మన్ భాషా దినపత్రిక " లగ్జంబర్గర్ వోర్ట్ " అత్యధికంగా విక్రయించబడుతున్న వార్తాపత్రికగా గుర్తించబడుతుంది.[139] లక్సెంబర్గులో బలమైన బహుభాషావాదం కారణంగా వార్తాపత్రికలు తరచుగా ఫ్రెంచులో, జర్మనీలో మారిమారి వ్యాసాలు ప్రచురించబడుతుంటాయి. అదనంగా ఇంగ్లీషు, పోర్చుగీసు రేడియో ప్రసారాలు అందజేయబడుతూ ఉంటాయి. జాతీయ ముద్రణ ప్రచురణలు ఉన్నప్పటికీ పాఠకుల సంఖ్య తక్కువగా ఉన్నట్లు ఐ.ఎల్.ఆర్.ఇ.ఎస్. తెలియజేస్తుంది.[140] జాతీయ మీడియా సర్వే ఫ్రెంచులో నిర్వహించబడుతున్నందున కచ్చితమైన ప్రేక్షకుల సంఖ్యను కొలవడం కష్టం.

లక్సెంబర్గు రేడియో, టెలివిజన్ స్టేషను యూరోప్లో వరుసగా రేడియో లక్సెంబోర్గు, ఆర్.టి.ఎల్. గ్రూప్ పిలుస్తారు. జర్మనీ, బ్రిటన్ లకు ప్రధాన యూరోపియన్ ఉపగ్రహ సేవలను అందించే ఎస్ఇఎస్ క్యారియర్ ఇదే.

ఆడియోవిజువల్ పెట్టుబడి కోసం ప్రత్యేక పన్ను పథకం ఏర్పాటు చేసిన 1988 చట్టం కారణంగా లక్సెంబోర్గులో చిత్రంనిర్మాణం, సహకార చిత్రనిర్మాణం అధికరించింది.[141] లక్సెంబర్గులో సుమారు 30 నమోదిత చిత్రనిర్మాణ సంస్థలు ఉన్నాయి.[142][143]

లక్సెంబర్గ్ 2014 లో యానిమేటడ్ షార్ట్ ఫిల్మ్స్ విభాగంలో మిస్టర్ హుబ్లాట్ చిత్రంతో ఆస్కార్ అవార్డు గెలుచుకుంది.

ప్రముఖులు మార్చు

  • జోసి భర్తెల్ అథ్లెట్, ఒలింపిక్ పతక విజేత
  • ఫ్రాంకోయిస్ ఫాబెర్ సైక్లిస్ట్
  • నికోలస్ ఫ్రాంట్జ్ సైక్లిస్ట్
  • చార్లీ గాల్ సైక్లిస్ట్
  • హ్యూగో గెర్న్స్ బ్యాక్ రచయిత, ప్రచురణకర్త
  • మాక్స్ జాకోబి చిత్ర దర్శకుడు, కథారచయిత
  • విల్ కెస్లర్ కళాకారుడు
  • కిమ్ కిర్చెన్ సైక్లిస్ట్
  • లియోన్ క్రియర్ వాస్తుశిల్పి
  • జార్జెస్ లెంజ్ స్వరకర్త, ధ్వని కళాకారుడు
  • మిచెల్ల్ లెంట్ కవి, జాతీయ గీతం వ్రాశాడు
  • గాబ్రియెల్ లిప్మాన్ భౌతిక శాస్త్రవేత్త, ఆవిష్కర్త, నోబెల్ గ్రహీత
  • మరియన్ మాజెరస్ ఫోటోగ్రాఫర్
  • మిచెల్ మేజరుస్ కళాకారుడు
  • అర్నో జె. మేయర్ చరిత్రకారుడు
  • బాడీ మక్క్ కళాకారుడు, చిత్ర నిర్మాత, నిర్మాత
  • డిజైరీ నోస్బుష్ నటి, టెలివిజన్ వ్యాఖ్యాత
  • ఆండీ ష్లెక్ సైక్లిస్ట్
  • ఫ్రాంక్ ష్లెక్ సైక్లిస్ట్
  • రాబర్ట్ షుమాన్ మాజీ ఫ్రెంచ్ ప్రధానమంత్రి, యూరోపియన్ యూనియన్ స్థాపకుల్లో ఒకరు
  • ఎడ్వర్డ్ స్టీచెన్ ఫోటోగ్రాఫర్, కళాకారుడు, క్యురేటర్
  • మిచెల్ థియోటో అథ్లెట్, ఒలింపిక్ పతక విజేత

మూలాలు మార్చు

  1. ↑ Strictly speaking, there is no official language in Luxembourg. No language is mentioned in the Constitution; other laws only speak about Luxembourgish as "national language" and French and German as "administrative languages".
  2. ↑ 2.0 2.1 "La progression de la population du Grand-Duché continue: 537 039 résidants au 1er janvier 2013." Statnews 16/2013, op statec.lu, 18 April 2013. (in French).
  3. ↑ "Population". Archived from the original on 2018-01-18. Retrieved 2017-11-30. Updated 08-05-2017
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 "Luxembourg". International Monetary Fund. Retrieved 2 April 2016.
  5. ↑ "Gini coefficient of equivalised disposable income (source: SILC)". Eurostat Data Explorer. Retrieved 4 December 2015.
  6. ↑ "2016 Human Development Report". United Nations Development Programme. 2016. Retrieved 25 March 2017.
  7. ↑ "Decision of the Representatives of the Governments of the Member States on the location of the seats of the institutions (12 December 1992)". cvce.eu. Archived from the original on 13 అక్టోబరు 2019. Retrieved 30 నవంబరు 2017.
  8. ↑ History: The Definitive Visual Guide. New York, New York: Dorling Kindersley Limited. 2010. pp. 452–453. ISBN 978-0-7566-7456-4.
  9. ↑ "Eurostat – Tables, Graphs and Maps Interface (TGM) table". Epp.eurostat.ec.europa.eu. Retrieved 21 February 2010.
  10. ↑ "Population et emploi", 'Le Portail des Statistiques', Statec and State of Luxembourg.. Retrieved 16 April 2017.
  11. ↑ "COUNTRY COMPARISON :: POPULATION GROWTH RATE" Archived 2016-05-27 at the Wayback Machine, 'The World Factbook. Retrieved 16 April 2017.
  12. ↑ "City of Luxembourg: its Old Quarters and Fortifications", 'World Heritage List', UNESCO, World Heritage Convention.. Retrieved 16 April 2017.
  13. ↑ A propos... Histoire du Grand-Duché de Luxembourg. Luxembourg: Service information et presse du gouvernement luxembourgeois, Département édition. 2008. p. 1. ISBN 978-2-87999-093-4.
  14. ↑ Kreins, Jean-Marie (2010). Histoire du Luxembourg (5 ed.). Paris, France: Presses Universitaires de France.
  15. ↑ A propos... Histoire du Grand-Duché de Luxembourg. Luxembourg: Service information et presse du gouvernement luxembourgeois, Département édition. 2008. p. 2. ISBN 978-2-87999-093-4.
  16. ↑ A propos... Histoire du Grand-Duché de Luxembourg. Luxembourg: Service information et presse du gouvernement luxembourgeois, Département édition. 2008. pp. 2–3. ISBN 978-2-87999-093-4.
  17. ↑ A propos... Histoire du Grand-Duché de Luxembourg. Luxembourg: Service information et presse du gouvernement luxembourgeois, Département édition. 2008. pp. 3–4. ISBN 978-2-87999-093-4.
  18. ↑ A propos... Histoire du Grand-Duché de Luxembourg. Luxembourg: Service information et presse du gouvernement luxembourgeois, Département édition. 2008. pp. 4–5. ISBN 978-2-87999-093-4.
  19. ↑ A propos... Histoire du Grand-Duché de Luxembourg. Luxembourg: Service information et presse du gouvernement luxembourgeois, Département édition. 2008. pp. 5–6. ISBN 978-2-87999-093-4.
  20. ↑ "Le Luxembourg décroche la lune", 'Official Portal of the Grand-Duchy of Luxembourg', Government of Luxembourg.. Retrieved 16 April 2017.
  21. ↑ "Luxemburger Wort – Asselborn's final Security Council meeting". Wort.lu. 19 December 2014. Archived from the original on 10 అక్టోబరు 2017. Retrieved 2 April 2015.
  22. ↑ "Global Ranking – Visa Restriction Index 2016" (PDF). Henley & Partners. Archived from the original (PDF) on 12 మార్చి 2016. Retrieved 27 February 2016.
  23. ↑ "Emperor Charles IV elected Greatest Czech of all time". Radio Prague. 13 June 2005. Retrieved 15 October 2010.
  24. ↑ Kreins (2003), p. 20
  25. ↑ "History of the Grand Duchy of Luxembourg" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2 ఫిబ్రవరి 2012. Retrieved 6 డిసెంబరు 2017.
  26. ↑ Kreins (2003), p. 39
  27. ↑ Kreins (2003), p. 70
  28. ↑ Thewes, Guy (2006) (PDF). Les gouvernements du Grand-Duché de Luxembourg depuis 1848 (2006), p. 208
  29. ↑ "LUXEMBURG Geschiedenis". Landenweb.net. Retrieved 1 February 2013.
  30. ↑ "Central Intelligence Agency". Cia.gov. Archived from the original on 27 ఫిబ్రవరి 2013. Retrieved 1 February 2013.
  31. ↑ Microsoft Encarta Encyclopedia 1997
  32. ↑ Kreins (2003), p. 76
  33. ↑ Jean-Marie Kreins, Histoire du Luxembourg, 5th edition, Presses Universitaires de France, 2010
  34. ↑ Kreins (2003), pp. 80–81
  35. ↑ Kreins (2003), p. 84
  36. ↑ The Great European treaties of the nineteenth century. The Clarendon Press. 1918. p. 259. {{cite book}}: |work= ignored (help)
  37. ↑ Maartje Abbenhuis, An Age of Neutrals: Great Power Politics, 1815–1914. Cambridge University Press (2014) ISBN 978-1107037601
  38. ↑ "The invasion of Belgium, The Netherlands and Luxembourg". Judgment of the International Military Tribunal For The Trial of German Major War Criminals. London HMSO 1951. Archived from the original on 2019-02-07. Retrieved 2021-09-29.{{cite web}}: CS1 maint: location (link)
  39. ↑ "Luxembourg timeline" (in బ్రిటిష్ ఇంగ్లీష్). 2011-11-08. Retrieved 2023-02-01.
  40. ↑ "Mountains in Luxembourg" (PDF). Archived from the original on 10 June 2007. Retrieved 24 February 2010.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link), recueil de statistiques par commune. statistiques.public.lu (2003) p. 20
  41. ↑ [1]
  42. ↑ "MAE - Luxembourg City in the top 10 of the most "livable" cities / News / New York CG / Mini-Sites". Newyork-cg.mae.lu. Archived from the original on 2017-06-29. Retrieved 2017-07-23.
  43. ↑ "Luxembourg". Stadtklima (Urban Climate). Archived from the original on 28 సెప్టెంబరు 2007. Retrieved 15 ఫిబ్రవరి 2018.
  44. ↑ "The Global Innovation Index 2012" (PDF). INSEAD. Retrieved 22 July 2012.
  45. ↑ "Statistics Portal // Luxembourg – Home". Statistiques.public.lu. Retrieved 2 April 2015.
  46. ↑ "Growth in 2012", Which economies will grow and shrink the fastest in 2012?. The Economist online 4 January 2012.
  47. ↑ Data refer mostly to the year 2011. World Economic Outlook Database-April 2012, International Monetary Fund. Accessed on 18 April 2012.
  48. ↑ "2011 Index of Economic Freedom". The Heritage Foundation and Wall Street Journal. Archived from the original on 29 జూన్ 2013. Retrieved 15 January 2011.
  49. ↑ "World Life Quality Index 2005" (PDF). Economist Intelligence Unit. 2005. Retrieved 23 July 2006.
  50. ↑ List of countries by external debt
  51. ↑ "Luxembourg makes progress in OECD standards on tax information exchange". OECD. 8 July 2009.
  52. ↑ "A progress report on the jurisdictions surveyed by the OECD Global Forum" (PDF). OECD. July 2009. Archived from the original (PDF) on 2021-02-25. Retrieved 2018-03-24.
  53. ↑ "Kim Jong-il $4bn emergency fund in European banks". Telegraph. March 2010.
  54. ↑ Griffiths, Ian (4 April 2012). "How one word change lets Amazon pays less tax on its UK activities". London: TheGuardian.
  55. ↑ "Embargo 4 October 0.01 AM Central European Times" (PDF). Financialsecrecyindex.com. Archived from the original (PDF) on 4 ఏప్రిల్ 2015. Retrieved 2 April 2015.
  56. ↑ "Major foreign holders of treasury securities". U.S. Department of the Treasury.
  57. ↑ "What are the problems of geographic attribution for securities holdings and transactions in the TIC system?". U.S. Treasury International Capital (TIC) reporting system.
  58. ↑ "Top Ten: Die Länder mit der höchsten Pkw-Dichte – manager magazin – Unternehmen". Manager-magazin.de. Retrieved 2 April 2015.
  59. ↑ "Legilux – Réseaux et services de communications électroniques". Legilux.public.lu. Archived from the original on 4 ఏప్రిల్ 2015. Retrieved 2 April 2015.
  60. ↑ "Institut Luxembourgeois de Régulation – Communications électroniques". Ilr.public.lu. Archived from the original on 21 మార్చి 2015. Retrieved 2 April 2015.
  61. ↑ "Service des médias et des communications (SMC) – gouvernement.lu // L'actualité du gouvernement du Luxembourg". Mediacom.public.lu. Archived from the original on 20 ఆగస్టు 2014. Retrieved 2 April 2015.
  62. ↑ "Study on broadband coverage 2011. Retrieved on 25 January 2013". Retrieved 7 October 2013.
  63. ↑ "Household Download Index. Retrieved on 9 April 2013". Netindex.com. 6 April 2011. Archived from the original on 29 మే 2015. Retrieved 24 మార్చి 2018.
  64. ↑ "Eurohub Luxembourg – putting Europe at your fingertips" (PDF). Archived from the original on 19 November 2008. Retrieved 19 February 2010.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link). Ministry of Economy and Foreign Trade of Luxembourg. August 2008
  65. ↑ "American Chamber of Commerce Luxembourg – Why Luxembourg?".
  66. ↑ "Financial express special issue on Luxembourg" (PDF). 23 June 2009. Archived from the original (PDF) on 30 మార్చి 2012. Retrieved 13 August 2010.
  67. ↑ pressinfo (23 February 2010). "Press Release: New ITU report shows global uptake of ICTs increasing, prices falling". Itu.int. Retrieved 23 April 2010.
  68. ↑ "Global Broadband Quality Study Shows Progress, Highlights Broadband Quality Gap" (PDF). Said Business School, University of Oxford. Archived from the original (PDF) on 12 జనవరి 2011. Retrieved 13 August 2010.
  69. ↑ "ams-ix.net". ams-ix.net. Retrieved 7 October 2013.
  70. ↑ "de-cix.net". de-cix.net. Retrieved 7 October 2013.
  71. ↑ "linx.net". linx.net. Retrieved 7 October 2013.
  72. ↑ "ICT Business Environment in Luxembourg". Luxembourgforict.lu. Archived from the original on 25 జూన్ 2009. Retrieved 13 August 2010.
  73. ↑ Tom Kettels (15 మే 2009). "ICT And E-Business – Be Global from Luxembourg" (PDF). Archived (PDF) from the original on 21 July 2011. Retrieved 13 August 2010.
  74. ↑ "PricewaterhouseCoopers Invest in Luxembourg". Pwc.com. Archived from the original on 12 మే 2011. Retrieved 13 August 2010.
  75. ↑ "Why Luxembourg? A highly strategic position in the heart of Europe". teralink.lu. Archived from the original on 11 మే 2011. Retrieved 13 August 2010.
  76. ↑ "ITU-T ICT Statistics : Luxembourg". Itu.int. Archived from the original on 30 అక్టోబరు 2010. Retrieved 13 August 2010.
  77. ↑ "Telx Partners with German Hub Provider ancotel to Provide Virtual Connections between U.S. and Europe" (PDF). Archived from the original (PDF) on 21 ఫిబ్రవరి 2011. Retrieved 13 August 2010.
  78. ↑ "Globale Rechenzentren | Colocation mit niedrigen Latenzen für Finanzunternehmen, CDNs, Enterprises & Cloud-Netzwerke bei Equinix" (in జర్మన్). Ancotel.de. Archived from the original on 15 మార్చి 2011. Retrieved 2 April 2015.
  79. ↑ "Ancotel – Telecommunication Operator References". Ancotel.de. Archived from the original on 7 ఫిబ్రవరి 2007. Retrieved 13 August 2010.
  80. ↑ "Networks Accessible in Frankfurt via the VMMR Solution offered by Telx/ancotel" (PDF). Archived from the original (PDF) on 21 ఫిబ్రవరి 2011. Retrieved 13 August 2010.
  81. ↑ "Teralink". Teralink.lu. Archived from the original on 7 అక్టోబర్ 2013. Retrieved 7 October 2013. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help)
  82. ↑ "Teralink P&T Luxembourg". Teralink.lu. Archived from the original on 30 మార్చి 2015. Retrieved 2 April 2015.
  83. ↑ "Welcome to LuxConnect | LuxConnect". Luxconnect.lu. Retrieved 2 April 2015.
  84. ↑ "LuxConnect hosted the first coherent 100G service testing". Paperjam.lu. Archived from the original on 18 అక్టోబరు 2015. Retrieved 2 April 2015.
  85. ↑ "Artelis Website". Artelis.lu. Archived from the original on 16 జూన్ 2015. Retrieved 2 April 2015.
  86. ↑ "SES : Global Fleet and access Network" (PDF). Ses.com. Archived from the original (PDF) on 4 ఏప్రిల్ 2015. Retrieved 2 April 2015.
  87. ↑ "EUROPEAN TELECOM NETWORK" (PDF). Archived from the original on 22 July 2011. Retrieved 6 March 2010.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link). broadcasting center Europe. BCE.lu
  88. ↑ "POST.lu". Teralink.lu. Archived from the original on 29 అక్టోబరు 2013. Retrieved 2 April 2015.
  89. ↑ "The World Teleport Directory". Worldteleport.org. Retrieved 2 April 2015.
  90. ↑ "Uplink Stations". Uplinkstation.com. Retrieved 2 April 2015.
  91. ↑ "POST.lu". Teralink.lu. Archived from the original on 30 మార్చి 2015. Retrieved 2 April 2015.
  92. ↑ "International Solutions TERALINK and Cloud services" (PDF). Ictspring.com. Archived from the original (PDF) on 16 October 2011. Retrieved 2 April 2015.
  93. ↑ "Luxembourg, Your European Hub for Online Business and E-Commerce" (PDF). Archived from the original (PDF) on 16 అక్టోబరు 2011. Retrieved 24 మార్చి 2018.
  94. ↑ "P&TLuxembourg employs Alcatel-Lucent for 100G optical, Ethernet network". Fiercetelecom.com. Archived from the original on 2015-05-30. Retrieved 2 April 2015.
  95. ↑ "P&T Luxembourg Does 100G With AlcaLu". Heavyreading.com. Retrieved 2 April 2015.
  96. ↑ "IPv6 Council Luxembourg" (PDF). Retrieved 13 August 2010.
  97. ↑ "Why LU-CIX". Lu-cix.lu. Archived from the original on 19 మే 2015. Retrieved 2 April 2015.
  98. ↑ "LU-CIX in P&T Solutions" (PDF). Pt.lu. Archived from the original (PDF) on 30 మార్చి 2012. Retrieved 2 April 2015.
  99. ↑ "Merger between LIX and LU-CIX". Lix.lu. Retrieved 2 April 2015.
  100. ↑ "LU-CIX and IX Reach Open up Connectivity to Major Internet Exchanges" (PDF). Lu-cix.lu. Archived from the original (PDF) on 18 ఏప్రిల్ 2016. Retrieved 2 April 2015.
  101. ↑ "Luxembourg Ethernet Exchange (LEX)". Ebrc.lu. Retrieved 2 April 2015.
  102. ↑ [2] Archived 30 డిసెంబరు 2012 at the Wayback Machine
  103. ↑ "A future for all in the information society". Eluxembourg.public.lu. Archived from the original on 18 మే 2012. Retrieved 2 April 2015.
  104. ↑ "PSA – Integrated mobile telecommunication solution" (PDF). Psa-peugeot-citroen.com. Retrieved 2 April 2015.
  105. ↑ "PSA – Integrated mobile telecommunication solution". Psa-peugeot-citroen.com. Retrieved 2 April 2015.
  106. ↑ "European Datacentres: Luxembourg". Ict.luxembourg.lu. Archived from the original on 8 జూలై 2014. Retrieved 2 April 2015.
  107. ↑ "Luxembourg as a Centre for Online and ICT Business (pdf)" (PDF). SMediacom.public.lu. Archived from the original (PDF) on 25 సెప్టెంబరు 2013. Retrieved 2 April 2015.
  108. ↑ "Data Center Europe".
  109. ↑ "ebrc Datacenter Facilities". Ebrc.lu. Archived from the original on 11 అక్టోబరు 2011. Retrieved 2 April 2015.
  110. ↑ "LuxConnect ICT campus Bettembourg DC 1.1". Luxconnect.lu. Archived from the original on 1 మే 2015. Retrieved 2 April 2015.
  111. ↑ "LuxConnect ICT campus Bissen/Roost DC 2". Luxconnect.lu. Archived from the original on 7 మార్చి 2015. Retrieved 2 April 2015.
  112. ↑ "Uptime Tier Certification". Uptimeinstitute.com. Archived from the original on 6 మే 2015. Retrieved 2 April 2015.
  113. ↑ "New data center study: Luxembourg in pole position". Ict.luxembourg.lu. Archived from the original on 4 మే 2015. Retrieved 2 April 2015.
  114. ↑ "Soluxions magazine: Luxembourg en pole position". Soluxions-magazine.com. Archived from the original on 15 సెప్టెంబరు 2013. Retrieved 2 April 2015.
  115. ↑ "Luxembourg Presidency – Being a Luxembourger". Eu2005.lu. 29 December 2004. Retrieved 25 April 2010.
  116. ↑ "Population par sexe et par nationalité (x 1 000) 1981, 1991, 2001 – 2013". Le portail des Statistiques. Retrieved 9 April 2014.
  117. ↑ Amanda. "The Regularisation of Unauthorised Migrants: Literature Survey and Country Case Studies – Regularisation programmes in Luxembourg" (PDF). Centre on Migration, Policy and Society, University of Oxford. Archived from the original (PDF) on 30 April 2005. Retrieved 2 September 2006.
  118. ↑ "Origins of Luxembourgish (in French)". Migration Information Source.
  119. ↑ "Parlement européen – Lëtzebuergesch léieren (FR)". Europarl.europa.eu. 14 December 2000. Retrieved 2 April 2015.
  120. ↑ "Europeans and Their Languages" (PDF). European Commission. 2006. p. 7. Retrieved 5 November 2009.
  121. ↑ "À propos des langues" (PDF) (in ఫ్రెంచ్). Service Information et Presse. pp. 3–4. Archived from the original (PDF) on 27 సెప్టెంబరు 2013. Retrieved 1 August 2006.
  122. ↑ "The Trilingual Education system in Luxembourg". Tel2l – Teacher Education by Learning through two languages, University of Navarra. Retrieved 9 June 2007.
  123. ↑ "Immigration in Luxembourg: New Challenges for an Old Country". Migration Information Source. Retrieved 9 June 2007.
  124. ↑ "Parlement européen – Lëtzebuergesch léieren (FR)". Europarl.europa.eu. 14 December 2000. Retrieved 9 May 2010.
  125. ↑ "D'Wort article (German)" (in ఫ్రెంచ్). www.wort.lu. Archived from the original on 22 మే 2008. Retrieved 8 మే 2018.
  126. ↑ "Mémorial A, 1979, No. 29" (PDF) (in ఫ్రెంచ్). Service central de législation. Archived from the original (PDF) on 22 ఆగస్టు 2006. Retrieved 1 August 2006.
  127. ↑ "World Factbook – Luxembourg". Central Intelligence Agency. 19 December 2006. Archived from the original on 17 నవంబరు 2015. Retrieved 13 January 2007.
  128. ↑ "Table: Religious Composition by Country, in Percentages | Pew Research Center's Religion & Public Life Project". Features.pewforum.org. 18 December 2012. Archived from the original on 16 నవంబరు 2013. Retrieved 8 మే 2018.
  129. ↑ Eurobarometer on Social Values, Science and technology 2005 Archived 24 మే 2006 at the Wayback Machine – page 11
  130. ↑ "Home | John E. Dolibois European Center | Miami University". www.units.miamioh.edu. Retrieved 28 December 2016.
  131. ↑ "World/Global Alcohol/Drink Consumption 2009". Finfacts.ie. Retrieved 2 April 2015.
  132. ↑ "Consommation annuelle moyenne d'alcool par habitant, Catholic Ministry of Health" (PDF). sante.gouv.fr. 2007. Archived from the original (PDF) on 12 జనవరి 2012. Retrieved 8 మే 2018.
  133. ↑ "Culture". Ministère des Affaires Etrangères, Luxembourg. Archived from the original on 22 July 2011.
  134. ↑ "Luxembourg and Greater Region, European Capital of Culture 2007" (PDF). జూన్ 2008. Archived from the original (PDF) on 3 మే 2011. Retrieved 17 అక్టోబరు 2018.
  135. ↑ "Environmental Report for Expo 2010 Shanghai China" (PDF). జూన్ 2009. p. 85. Archived (PDF) from the original on 21 July 2011.
  136. ↑ "Luxembourg pavilion at the World Expo 2010 Shanghai" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2020-06-14. Retrieved 2018-10-17.
  137. ↑ "Luxembourg pavilion displays green heart of Europe" (PDF). Shanghai Daily. 12 November 2007. Archived from the original (PDF) on 16 అక్టోబరు 2011. Retrieved 24 December 2011.
  138. ↑ "Luxembourg". Council of Europe. 2003. Archived from the original on 23 జూన్ 2004. Retrieved 17 అక్టోబరు 2018.
  139. ↑ "Luxemburger Wort". Wort.lu. Retrieved 2 April 2015.
  140. ↑ "TNS ILRES – Home". Tns-ilres.com. Archived from the original on 20 మార్చి 2015. Retrieved 2 April 2015.
  141. ↑ "Luxembourg, a film country". Eu2005.lu. 29 డిసెంబరు 2004. Archived from the original on 21 ఏప్రిల్ 2010. Retrieved 17 అక్టోబరు 2018.
  142. ↑ "Film Fund Luxembourg". En.filmfund.lu. Archived from the original on 19 జనవరి 2015. Retrieved 2 April 2015.
  143. ↑ "Luxembourgish Film Production Companies". Cna.public.lu. Retrieved 2 April 2015.
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=లక్సెంబర్గ్&oldid=4194532" నుండి వెలికితీశారు