వినాయకుడి 108 పేర్లు
వినాయకుడికి ఉన్న 108 పేర్ల జాబితా
వినాయకుడు, లేదా గణేశుడు, వినాయక, విఘ్నేశ్వరుడు హిందూ దేవతల్లో బాగా ప్రసిద్ధి చెందిన, ఎక్కువగా ఆరాధించబడే దేవుడు.[4] ఏనుగు రూపంలో కనిపించే ఈ దేవతా స్వరూపం భారతదేశంలోనే కాక, నేపాల్, శ్రీలంక, థాయ్ లాండ్, బాలి, బంగ్లాదేశ్ దేశాల్లోనూ, భారతీయులు ఎక్కువగా నివసించే ఫిజి, మారిషస్, ట్రినిడాడ్- టుబాగో లాంటి దేశాల్లో ఎక్కువగా కనిపిస్తుంది.[5] హిందువుల్లో ప్రధానంగా ఐదురకాలైన పంచాయతన సాంప్రదాయం ఉన్నా, వాటితో సంబంధం లేకుండా అందరూ వినాయకని ఆరాధించడం కద్దు.[6] గణేశుడి పట్ల భక్తి జైన, బౌద్ధమతాల్లోకి కూడా విస్తృతంగా వ్యాపించింది.[7] గణేశుని అనేక విశేషణాలతో వర్ణించినప్పటికీ ఏనుగు ముఖం వల్ల ఆయనను సులభంగా గుర్తించవచ్చు.[8] గణేశుడిని ఆటంకాలను తొలగించేవాడిగా (విఘ్నేశ్వరుడు), [9] కళలకు, శాస్త్రాలకు అధిపతిగా, బుద్ధికి, జ్ఞానానికి ఆరాధ్యుడిగా[10] భావించి పూజలు చేస్తుంటారు. పనులు ప్రారంభించేటపుడు కృతువుల్లో, పూజల్లో ప్రథమ పూజ వినాయకకి చేస్తుంటారు. మానవ జీవితంలో విద్య ప్రారంభ సమయంలో చేసే అక్షరాభ్యాసంలో కూడా వినాయకని పూజిస్తారు.[11][3] ఆయన పుట్టుక, లీలల గురించి అనేక పౌరాణిక గ్రంథాలు వివరిస్తూ ఉన్నాయి.
| గణేశుడు | |
|---|---|
 బసోహ్లి మినియేచర్, c. 1730. ఢిల్లీ నేషనల్ మ్యూజియం.[1] | |
| అనుబంధం | దేవుడు, బ్రహ్మము (గాణాపత్యం), సగుణ బ్రహ్మ (పంచాయతన పూజ) |
| నివాసం | • కైలాస పర్వతం (తల్లిదండ్రులైన శివ పార్వతులతో కలిసి) , • గణేశలోకం |
| మంత్రం | ఓం శ్రీ గణేశాయనమః ఓం గం గణపతయేనమః |
| ఆయుధములు | పరశు, పాశం, అంకుశం |
| గుర్తులు | ఓం, మోదకం |
| భర్త / భార్య | |
| తోబుట్టువులు | షణ్ముఖుడు అశోకసుందరి |
| పిల్లలు | • శుభ • లాభ • సంతోషి మాత |
| వాహనం | ఎలుక |
| పాఠ్యగ్రంథాలు | గణేశ పురాణం, ముద్గల పురాణం, గణపతి అధర్వశీర్షము |
| పండుగలు | వినాయక చవితి, వినాయక జయంతి |
| తండ్రి | శివుడు |
| తల్లి | పార్వతి |
ఋగ్వేదంలోని 2.23.1 శ్లోకంలో బ్రాహ్మణస్పతిని వేద కాలపు వినాయకగా పరిగణిస్తారు.[12] సా. శ 1వ శతాబ్దం నాటికే గణేశుడు ఒక ప్రత్యేకమైన దైవంగా అవతరించాడు.[13] కానీ సా.శ 4 నుంచి 5 వ శతాబ్దంలో గుప్తుల కాలం నాటికి వేదకాలంలోని, అంతకు ముందు కాలపు పూర్వగాముల లక్షణాలను సంతరించుకున్నాడు.[14] శైవ సాంప్రదాయం ప్రకారం వినాయక పునర్జీవితుడైన శివు పార్వతుల పుత్రుడే కానీ, వినాయక అన్ని హిందూ సంప్రదాయాల్లోనూ కనిపిస్తాడు.[15][16] గాణాపత్యంలో వినాయకుడు సర్వోత్కృష్టమైన దేవుడు.[17]
గణేశుడి గురించి వివరించే ముఖ్యమైన గ్రంథాలు గణేశ పురాణం, ముద్గల పురాణం, వినాయక అధర్వశీర్షం, బ్రహ్మ పురాణము, బ్రహ్మాండ పురాణం, ఇంకా మరో రెండు పౌరాణిక విజ్ఞాన శాస్త్రాలు ముఖ్యమైనవి.
హిందూ పురాణాల ప్రకారం వినాయకుడికి ఉన్న 108 పేర్ల జాబితా కింద ఇవ్వబడింది.
పేర్ల జాబితా మార్చు
| సంస్కృత పేరు | పేరు మంత్రం | పేరుకు అర్థం | తెలుగు పేరు | పేరు మంత్రం |
| గజానన్ | ॐ గజాననాయ నమః. | ఏనుగు ముఖం గల స్వామి | గజానన | ఓం గజాననాయ నమః |
| గణాధ్యక్ష | ॐ గణాధ్యక్షాయ నమః । | సమస్త గణాలకు దేవుడు (దేవతలు) | గణాధ్యక్షుడు | ఓం గణాధ్యక్షాయ నమః । |
| విఘ్నరాజ్ | ॐ విఘ్నరాజాయ నమః । | సర్వ అవరోధాల దేవుడు | విఘ్నరాజు | ఓం విఘ్నరాజాయ నమః । |
| వినాయక్ | ॐ వినాయకాయ నమః. | అందరికి దేవుడు | వినాయకుడు | ఓం వినాయకాయ నమః । |
| ద్వామాతుర్ | ॐ ద్వామాతురాయ నమః । | ఇద్దరు తల్లులు ఉన్న వ్యక్తి | ద్వైమాతుర | ఓం ద్వైమాతురాయ నమః । |
| ద్విముఖ | ॐ ద్విముఖాయ నమః । | రెండు తలలతో స్వామి | ద్విముఖ | ఓం ద్విముఖాయ నమః । |
| ప్రముఖ | ॐ ప్రముఖాయ నమః. | విశ్వానికి అధిపతి | ప్రముఖ | ఓం ప్రముఖాయ నమః । |
| సుముఖ్ | ॐ సుముఖాయ నమః. | మంగళకరమైన ముఖం | సుముఖ | ఓం సుముఖాయ నమః । |
| కృతి | ॐ కృతినే నమః. | సంగీత దేవుడు | కృతి | ఓం కృతినే నమః । |
| సుప్రదీప్ | ॐ సుప్రదీపాయ నమః. | సుప్రదీప | ఓం సుప్రదీపాయ నమః । | |
| సుఖనిధి | ॐ సుఖనిధయే నమః । | ఆనందాన్ని, ధనాన్ని ఇచ్చే దేవుడు | సుఖనిధి | ఓం సుఖనిధయే నమః । |
| సురధ్యక్ష | ॐ సురాధ్యక్షాయ నమః । | దేవతల సార్వభౌముడు | సురాధ్యక్ష | ఓం సురాధ్యక్షాయ నమః । |
| సురారిఘ్న | ॐ సురారిఘ్నాయ నమః । | దేవతల శత్రువులను నాశనం చేసేవాడు | సురారిఘ్న | ఓం సురారిఘ్నాయ నమః । |
| మహాగణపతి | ॐ మహాగణపతయే నమః । | సర్వశక్తిమంతుడు, సర్వోన్నత దేవుడు | మహాగణపతి | ఓం మహాగణపతయే నమః । |
| మాన్య | ॐ మాన్యాయ నమః. | మాన్య | ఓం మాన్యాయ నమః । | |
| మహాకాల్ | ॐ మహాకాలాయ నమః. | పెద్ద శరీరం కలవాడు | మహాకాళ | ఓం మహాకాలాయ నమః । |
| మహాబల | ॐ మహాబలాయ నమః. | చాలా బలమైన దేవుడు | మహాబల | ఓం మహాబలాయ నమః । |
| హెరాంబ్ | ॐ హేరంబాయ నమః. | తల్లి ప్రియమైన కుమారుడు | హేరంబ | ఓం హేరమ్బాయ నమః । |
| లంబజఠర్ | ॐ లంబజఠరాయై నమః । | బిగ్ బెల్లీడ్ | లంబజాతర | ఓం లమ్బజాతరాయై నమః । |
| హ్రస్వగ్రీవ | ॐ హ్రస్వ గ్రీవాయ నమః. | హస్వగ్రీవ | ఓం హస్వ గ్రీవాయ నమః । | |
| మహొదరా | ॐ మహోదరాయ నమః. | పెద్ద పొత్తికడుపు కలిగి ఉండటం | మహోదర | ఓం మహోదరాయ నమః । |
| మదోత్కట్ | ॐ మదోత్కటాయ నమః । | మదోత్కట | ఓం మదోత్కటాయ నమః । | |
| మహావీర్ | ॐ మహావీరాయ నమః. | మహావీరుడు | ఓం మహావీరాయ నమః । | |
| మంత్రే | ॐ మంత్రిణే నమః. | మంత్రం | ఓం మంత్రిణే నమః । | |
| మంగళ స్వరా | ॐ మంగళ స్వరాయ నమః. | శుభాలనిచ్చే దేవుడు | మంగళ స్వర | ఓం మంగళ స్వరాయ నమః । |
| ప్రమధా | ॐ ప్రమధాయ నమః. | ప్రమద | ఓం ప్రమధాయ నమః । | |
| ప్రథమ | ॐ ప్రథమాయ నమః. | అందరిలో మొదటివాడు | ప్రథమ | ఓం ప్రథమాయ నమః । |
| ప్రాజ్ఞ | ॐ ప్రాజ్ఞాయ నమః । | జ్ఞానం | ప్రజ్ఞ | ఓం ప్రాజ్ఞాయ నమః । |
| విఘ్నకర్త | ॐ విఘ్నకర్త్రే నమః । | అడ్డంకులను తొగించేవాడు | విఘ్నకర్త | ఓం విఘ్నకర్త్రే నమః । |
| విఘ్నహర్తా | ॐ విఘ్నహర్త్రే నమః । | అడ్డంకులను పడగొట్టేవాడు | విఘ్నహర్తా | ఓం విఘ్నహర్త్రే నమః । |
| విశ్వనేత్ర | ॐ విశ్వనేత్రే నమః । | విశ్వమంతటి కన్ను కలవాడు | విశ్వనేత్ర | ఓం విశ్వనేత్రే నమః । |
| విరాట్పతి | ॐ విరాట్పతయే నమః । | ఒక పెద్ద దేవుడు | విరాట్పతి | ఓం విరాట్పతయే నమః । |
| శ్రీపతి | ॐ శ్రీపతయే నమః. | అదృష్ట దేవుడు | శ్రీపతి | ఓం శ్రీపతయే నమః । |
| వాక్పతి | ॐ వాక్పతయే నమః । | ది లార్డ్ ఆఫ్ స్పీచ్ | వాక్పతి | ఓం వాక్పతయే నమః । |
| శృంగరిణ | ॐ శృంగారిణే నమః । | శృంగారిన్ | ఓం శృంగారిణే నమః । | |
| అశ్రితవత్సల | ॐ అశ్రితవత్సలాయ నమః । | తన క్రింద ఉన్నవారి పట్ల ఎనలేని ప్రేమ ఉన్నవాడు. | ఆశ్రితవత్సల | ఓం ఆశ్రితవత్సలాయ నమః । |
| శివప్రియ | ॐ శివప్రియాయ నమః । | శివునికి ఇష్టమైనవాడు | శివప్రియ | ఓం శివప్రియాయ నమః । |
| శీఘ్రకరణ | ॐ శీఘ్రకారిణే నమః । | శీఘ్రకారిణ | ఓం శీఘ్రకారిణే నమః । | |
| శాశ్వత | ॐ శాశ్వతాయ నమః । | మారని వ్యక్తికి ఆరాధన | శాశ్వత | ఓం శాశ్వతాయ నమః । |
| బాల | ॐ బల నమః. | బాల | ఓం బల నమః । | |
| బలోత్తితాయ | ॐ బలోత్థితాయ నమః । | బలోత్థితాయ | ఓం బలోత్థితాయ నమః । | |
| భవాత్మజాయ | ॐ భవాత్మజాయ నమః । | భవాత్మజాయ | ఓం భవాత్మజాయ నమః । | |
| పురాణ పురుషుడు | ॐ పురాణ పురుషాయ నమః । | సర్వశక్తిమంతుడైన వ్యక్తిత్వం | పురాణ పురుషుడు | ఓం పురాణ పురుషాయ నమః । |
| పూష్ణే | ॐ పూష్ణే నమః. | పుష్నే | ఓం పుష్ణే నమః । | |
| పుష్కరోత్షిప్త వారిణే | ॐ పుష్కరోత్షిప్త వారిణే నమః । | పుష్కరోత్షిప్త వారిణే | ఓం పుష్కరోత్షిప్త వారిణే నమః । | |
| అగ్రగణ్యాయ | ॐ అగ్రగణ్యాయ నమః । | అందరికంటే ముందున్న దేవుడు | అగ్రగణ్యాయ | ఓం అగ్రగణ్యాయ నమః । |
| అగ్రపూజ్యాయ | ॐ అగ్రపూజ్యాయ నమః । | అగ్రపూజ్యాయ | ఓం అగ్రపూజ్యాయ నమః । | |
| అగ్రగామినే | ॐ అగ్రగామినే నమః. | అగ్రగామిన్ | ఓం అగ్రగామినే నమః । | |
| మంత్రకృతే | ॐ మంత్రకృతే నమః. | మంత్రకృతే | ఓం మన్త్రకృతే నమః । | |
| చామీకరప్రభాయ | ॐ చామీకరప్రభాయ నమః. | చమీకరప్రభాయ | ఓం చమీకరప్రభాయ నమః । | |
| సర్వాయ | ॐ సర్వాయ నమః. | అందరి దేవుడు | సర్వాయ | ఓం సర్వాయ నమః । |
| సర్వోపాస్యాయ | ॐ సర్వోపాస్యాయ నమః । | సర్వోపాస్యాయ | ఓం సర్వోపాస్యాయ నమః । | |
| సర్వ కర్త్రే | ॐ సర్వ కర్త్రే నమః. | సర్వకర్త్రే | ఓం సర్వ కర్త్రే నమః । | |
| సర్వనేత్రే | ॐ సర్వనేత్రే నమః. | అందరి కళ్ళు | సర్వనేత్రే | ఓం సర్వనేత్రే నమః । |
| సర్వసిద్ధిప్రదాయ | ॐ సర్వసిద్ధిప్రదాయ నమః । | సర్వసిద్ధిప్రదాయ | ఓం సర్వసిద్ధిప్రదాయ నమః । | |
| సిద్ధయే | ॐ సిద్ధయే నమః । | సిద్ధయే | ఓం సిద్ధయే నమః । | |
| పఞ్చహస్తాయ | ॐ పఞ్చహస్తాయ నమః । | పఞ్చహస్తాయ | ఓం పఞ్చహస్తాయ నమః । | |
| పార్వతీనన్దనాయ | ॐ పార్వతీనన్దనాయ నమః । | పార్వతి పుత్రుడు | పార్వతీనాదనాయ | ఓం పార్వతీనన్దనాయ నమః । |
| ప్రభవే | ॐ ప్రభవే నమః. | ప్రభవే | ఓం ప్రభవే నమః । | |
| కుమారగురవే | ॐ కుమారగురవే నమః. | కుమారగురవే | ఓం కుమారగురవే నమః । | |
| అక్షోభ్యాయ | ॐ అక్షోభ్యాయ నమః । | అక్షోభ్యాయ | ఓం అక్షోభ్యాయ నమః । | |
| కుంజరాసుర భంజనాయ | ॐ కుఞ్జరాసుర భంజనాయ నమః । | కుఞ్జరాసుర భఞ్జనాయ | ఓం కుంజరాసుర భంజనాయ నమః । | |
| ప్రమోదాయ | ॐ ప్రమోదాయ నమః । | సంతోషానిచ్చే దేవుడు | ప్రమోదాయ | ఓం ప్రమోదాయ నమః । |
| మోదకప్రియాయ | ॐ మోదకప్రియాయ నమః । | మోదకుడిని ప్రేమించే దేవుడు | మోదకప్రియాయ | ఓం మోదకప్రియాయ నమః । |
| కాంతిమతే | ॐ కాంతిమతే నమః. | కాంతిమాటే | ఓం కాంతిమతే నమః । | |
| ధృతిమతే | ॐ ధృతిమతే నమః । | ధృతిమతే | ఓం ధృతిమతే నమః । | |
| కామినే | ॐ కామినే నమః. | కమీన్ | ఓం కామినే నమః । | |
| కపిత్థపనసప్రియాయ | ॐ కపిత్థపనసప్రియాయ నమః । | కపిత్థాపనసప్రియాయ | ఓం కపిత్థాపనసప్రియాయ నమః । | |
| బ్రహ్మచారిణే | ॐ బ్రహ్మచారిణే నమః । | బ్రహ్మచారిణే | ఓం బ్రహ్మచారిణే నమః । | |
| బ్రహ్మరూపిణే | ॐ బ్రహ్మరూపిణే నమః । | బ్రహ్మరూపిణే | ఓం బ్రహ్మరూపిణే నమః । | |
| బ్రహ్మవిద్యాది దానభువే | ॐ బ్రహ్మవిద్యాది దానభువే నమః । | బ్రహ్మవిద్యాది దానభువే | ఓం బ్రహ్మవిద్యాది దానభువే నమః । | |
| జిష్ణవే | ॐ జిష్ణవే నమః. | జిష్ణవే | ఓం జిష్ణవే నమః । | |
| విష్ణుప్రియాయ | ॐ విష్ణుప్రియాయ నమః । | విష్ణుప్రియాయ | ఓం విష్ణుప్రియాయ నమః । | |
| భక్త జీవిత | ॐ భక్త జీవితాయ నమః. | భక్త జీవితాయ | ఓం భక్త జీవితాయ నమః । | |
| జితమన్మధాయ | ॐ జితమన్మధాయ నమః । | జితమన్మధాయ | ఓం జితమన్మధాయ నమః । | |
| ఐశ్వర్యకారణాయ | ॐ ఐశ్వర్యకారణాయ నమః । | ఐశ్వర్యకారణాయ | ఓం ఐశ్వర్యకారణాయ నమః । | |
| జ్యాయసే | ॐ జ్యాయసే నమః. | జ్యాయసే | ఓం జ్యయసే నమః । | |
| యక్షకిన్నెర సేవిత | ॐ యక్షకిన్నెర సేవితాయ నమః । | యక్ష కిన్నెరసేవితాయ | ఓం యక్ష కిన్నెరసేవితాయ నమః । | |
| గంగ సుతాయ | ॐ గంగ్గా సుతాయ నమః । | గంగా సుతాయ | ఓం గంగా సుతాయ నమః । | |
| గణాధీశాయ | ॐ గణాధీశాయ నమః । | గణాధీశాయ | ఓం గణాధీశాయ నమః । | |
| గంభీర్ నిందాయ | ॐ గంభీర నిందాయ నమః । | గంభీర నినాదయ | ఓం గంభీర నినాదాయ నమః । | |
| వటవే | ॐ వటవే నమః. | వటవే | ఓం వటవే నమః । | |
| అభిష్టవరదాయ | ॐ అభిష్టవరదాయ నమః । | అభీష్టవరదాయ | ఓం అభీష్టవరదాయ నమః । | |
| జ్యోతిషే | ॐ జ్యోతిషే నమః । | జ్యోతిషే | ఓం జ్యోతిషే నమః । | |
| భక్తనిధయే | ॐ భక్తనిధయే నమః । | భక్తనిధయే | ఓం భక్తనిధయే నమః । | |
| భావగమ్యాయ | ॐ భావగమ్యాయ నమః । | భావగమ్యాయ | ఓం భవగమ్యాయ నమః । | |
| మంగలప్రదాయ | ॐ మంగలప్రదాయ నమః । | మంగళప్రదాయ | ఓం మంగళప్రదాయ నమః । | |
| అవ్యక్తాయ | ॐ అవ్యక్తాయ నమః । | అవ్యక్తాయ | ఓం అవ్యక్తాయ నమః । | |
| అప్రాకృత పరాక్రమాయ | ॐ అప్రాకృత పరాక్రమాయ నమః । | అప్రకృత పరాక్రమాయ | ఓం అప్రకృత పరాక్రమాయ నమః । | |
| సత్యధర్మిణే | ॐ సత్యధర్మిణే నమః । | సత్యధర్మిణే | ఓం సత్యధర్మిణే నమః । | |
| సఖయే | ॐ సఖయే నమః. | సఖాయే | ఓం సఖాయే నమః । | |
| సరసామ్బునిధయే | ॐ సరసాంబునిధయే నమః । | సరసామ్బునిధయే | ఓం సరసామ్బునిధయే నమః । | |
| మహేశాయ | ॐ మహేశాయ నమః. | మహేశాయ | ఓం మహేశాయ నమః । | |
| దివ్యాంగాయ | ॐ దివ్యాంగాయ నమః । | దివ్యాంగాయ | ఓం దివ్యాంగాయ నమః । | |
| మణికిణికిణి మేఖాలయ | ॐ మణికిణి మేఖలాయ నమః । | మణికింకిణి మేఖలయా | ఓం మణికిణి మేఖలాయ నమః । | |
| సమస్త దేవతా మూర్తయే | ॐ సమస్త దేవతా మూర్తయే నమః । | సమస్తా దేవతా మూర్తయే | ఓం సమస్త దేవతా మూర్తయే నమః । | |
| సహిష్ణవే | ॐ సహిష్ణవే నమః. | సహిష్ణవే | ఓం సహిష్ణవే నమః । | |
| సతతోత్థితాయ | ॐ సతతోత్థితాయ నమః । | సతతోత్థితాయ | ఓం శతతోత్థితాయ నమః । | |
| విఘాతకారిణే | ॐ విఘాతకారిణే నమః । | విఘటకారిణే | ఓం విఘటకారిణే నమః । | |
| విశ్వగ్దృశే | ॐ విశ్వగ్దృశే నమః । | విశ్వాగ్దృశే | ఓం విశ్వాగ్దృశే నమః । | |
| విశ్వరక్షాకృతే | ॐ విశ్వరక్షాకృతే నమః । | విశ్వరక్షకృతే | ఓం విశ్వరక్షకృతే నమః । | |
| కళ్యాణగురవే | ॐ కళ్యాణగురవే నమః. | కల్యాణగురవే | ఓం కల్యాణగురవే నమః । | |
| ఉన్మత్తవేషాయ | ॐ ఉన్మత్తవేషాయ నమః । | ఉన్మత్తవేషాయ | ఓం ఉన్మత్తవేషాయ నమః । | |
| అపరాజితే | ॐ అపరాజితే నమః । | అపరాజితే | ఓం అపరాజితే నమః । | |
| సమస్త జగదాధరాయ | ॐ సమస్త జగదాధారాయ నమః । | సంస్థా జగదాధరాయ | ఓం సంస్థ జగదాధరాయ నమః । | |
| సర్వైశ్వర్యప్రదాయ | ॐ సర్వైశ్వర్యప్రదాయ నమః । | సర్వైశ్వర్యప్రదాయ | ఓం సర్వైశ్వర్యప్రదాయ నమః । | |
| ఆక్రాన్త చిద్ చిత్రప్రభవే | ॐ ఆక్రాన్త చిద్ చిత్రప్రభవే నమః । | అక్రాన్త చిదా చిత్ప్రభవే | ఓం అక్రాన్త చిదా చిత్ప్రభవే నమః । | |
| శ్రీ విఘ్నేశ్వరాయ | ॐ శ్రీ విఘ్నేశ్వరాయ నమః. | శ్రీ విఘ్నేశ్వరాయ | ఓం శ్రీ విఘ్నేశ్వరాయ నమః । |
ఇవికూడా చూడండి మార్చు
మూలాలు మార్చు
- ↑ "Ganesha getting ready to throw his lotus. Basohli miniature, circa 1730. National Museum, New Delhi. In the Mudgalapurāṇa (VII, 70), in order to kill the demon of egotism (Mamāsura) who had attacked him, Gaṇeśa Vighnarāja throws his lotus at him. Unable to bear the fragrance of the divine flower, the demon surrenders to Gaṇeśha." For quotation of description of the work, see: Martin-Dubost (1997), p. 73.
- ↑ Heras 1972, p. 58.
- ↑ 3.0 3.1 Getty 1936, p. 5.
- ↑ Rao, p. 1.
- ↑ * Brown, p. 1. "Gaṇeśa is often said to be the most worshipped god in India."
- Getty, p. 1. "Gaṇeśa, Lord of the Gaṇas, although among the latest deities to be admitted to the Brahmanic pantheon, was, and still is, the most universally adored of all the Hindu gods and his image is found in practically every part of India."
- ↑ * Rao, p. 1.
- Martin-Dubost, pp. 2–4.
- Brown, p. 1.
- ↑ * Chapter XVII, "The Travels Abroad", in: Nagar (1992), pp. 175–187. For a review of Ganesha's geographic spread and popularity outside of India.
- Getty, pp. 37–88, For discussion of the spread of Ganesha worship to Nepal, Chinese Turkestan, Tibet, Burma, Siam, Indo-China, Java, Bali, Borneo, China, and Japan
- Martin-Dubost, pp. 311–320.
- Thapan, p. 13.
- Pal, p. x.
- ↑ Martin-Dubost, p. 2.
- ↑ విఘ్నాలను తొలగించడంలో గణేశుని పాత్ర ఏమిటో తెలుసుకోవడానికి గణపతి ఉపనిషత్తుపై వ్యాఖ్యానం చూడండి. 12 వ శ్లోకం Saraswati 2004, p. 80
- ↑ Heras 1972, p. 58
- ↑ These ideas are so common that Courtright uses them in the title of his book, Ganesha: Lord of Obstacles, Lord of Beginnings.
- ↑ "Gananam Tva Ganapatim - In sanskrit with meaning". Green Message.
- ↑ Brown, Robert L. (1991). Ganesh: Studies of an Asian God (in ఇంగ్లీష్). SUNY Press. ISBN 978-0791406564.
- ↑ Narain, A.K. "Gaṇeśa: The Idea and the Icon" in Brown 1991, p. 27
- ↑ Gavin D. Flood (1996). An Introduction to Hinduism. Cambridge University Press. pp. 14–18, 110–113. ISBN 978-0521438780.
- ↑ Vasudha Narayanan (2009). Hinduism. The Rosen Publishing Group. pp. 30–31. ISBN 978-1435856202.
- ↑ For history of the development of the gāṇapatya and their relationship to the wide geographic dispersion of Ganesha worship, see: Chapter 6, "The Gāṇapatyas" in: Thapan (1997), pp. 176–213.