శాటీలైట్ ప్రసారాలు
శాటీలైట్ ప్రసారాలు లేదా ఉపగ్రహా ప్రసారాలు లేదా టెలివిజన్ ప్రసారాలు భూస్థిర కక్ష్య (జియో స్టేషనరీ ఆర్బిట్) అనేది నేల ఉపరితలానికి సుమారూ 36,000 కి.మీ.ల నుండి 42,000 వ్యెయిల కి.మీ.ల ఎత్తులో వుంటుంది. ఆ కక్ష్యలో భూమి నుండి పంపిన మానవ నిర్మిత కృత్రిమ ఉపగ్రహలు ఒక మానవ నిర్ధారిత ప్రదేశంలో ఉండి భూమి పైకి సిగ్నల్ ను భూమితో సమానంగా 24 గం||లు ప్రసారాలు పంపిచు సిగ్నల్ ను (అఫ్ లోడ్) నుండి ప్రసారాలు స్వీకరిస్తూ మరియూ కేబుల్ ప్రసారాల డిష్ లకు ప్రసారాలు అందిచుసిగ్నల్ ను (డౌన్ లోడ్) చేస్తూంటాయి పంపిస్తూంటాయి, అంటే టెలివిజన్ ప్రోగ్రామింగ్‌ను భూమికి కక్ష్యలో ఉన్న కమ్యూనికేషన్ ఉపగ్రహం నుండి నేరుగా వీక్షకుల స్థానానికి ప్రసారం చేయడం ద్వారా ప్రేక్షకులకు అందించే సేవ[1] . సిగ్నల్స్ సాధారణంగా ఉపగ్రహ డిష్ తక్కువ-శబ్దం బ్లాక్ డౌన్‌కన్వర్టర్ అని పిలువబడే బహిరంగ పారాబొలిక్ యాంటెన్నా ద్వారా స్వీకరించబడతాయి.
| శాటీలైట్ ప్రసారాలు | |
| రకము | కేబుల్ టీవీ నెట్‌వర్క్ |
| దేశము |  భారతదేశము |
| లభ్యత | భారతీయ అంతరిక్ష పరిశోధనా సంస్థ |
| యజమాని | ఇస్రో సంస్థ |
| ఆవిర్భావ దినం | 1990 |
| ఇతరపేర్లు | భూసమస్థితి శాటిలైట్ లాంచ్ వెహికల్ ఎంకె III, శాటీలైట్ ప్రసారాల చానల్స్ |
| జాలగూడు | డి.డి. ఇండియా |
సాంకేతికం
మార్చుటెలివిజన్ ప్రసారం చేయడానికి ఉపయోగించే ఉపగ్రహాలు సాధారణంగా భూమి భూమధ్యరేఖకు పైన 37,000 కి.మీ. భౌగోళిక కక్ష్యలో ఉంటాయి. ఈ కక్ష్య ప్రయోజనం ఏమిటంటే, ఉపగ్రహం కక్ష్య కాలం భూమి భ్రమణ రేటుకు సమానం, కాబట్టి ఉపగ్రహం ఆకాశంలో స్థిర స్థితిలో కనిపిస్తుంది. అందువల్ల సిగ్నల్ అందుకునే శాటిలైట్ డిష్ యాంటెన్నా ఉపగ్రహం స్థానాన్ని శాశ్వతంగా లక్ష్యంగా చేసుకోవచ్చు కదిలే ఉపగ్రహాన్ని ట్రాక్ చేయవలసిన అవసరం లేదు. కొన్ని వ్యవస్థలు బదులుగా +/− 63.4 డిగ్రీల వంపు మోల్నియా కక్ష్య అని పిలువబడే పన్నెండు గంటల కక్ష్య కాలాన్ని కలిగి ఉన్న అత్యంత దీర్ఘవృత్తాకార కక్ష్యను ఉపయోగిస్తాయి. ఉపగ్రహం ద్వారా ప్రసారం చేయబడిన ఇతర సమాచారాల మాదిరిగా, అప్లింక్ సౌకర్యం వద్ద ఉన్న ప్రసార యాంటెన్నాతో ప్రారంభమవుతుంది. అప్లింక్ ఉపగ్రహ డిష్ లు చాలా పెద్దవి, 9 నుండి 12 మీటర్లు (30 నుండి 40 అడుగులు) వ్యాసం కలిగి ఉంటాయి. పెరిగిన వ్యాసం ఉపగ్రహంలో మరింత ఖచ్చితమైన లక్ష్యం సిగ్నల్ బలాన్ని పెంచుతుంది. అప్లింక్ డిష్ ఒక నిర్దిష్ట ఉపగ్రహం వైపు చూపబడుతుంది అప్లింక్ చేయబడిన సంకేతాలు ఒక నిర్దిష్ట పౌన పున్య(frequency) పరిధిలో ప్రసారం చేయబడతాయి, తద్వారా ఆ ఉపగ్రహంలో ఆ పౌన పున్య శ్రేణికి ట్యూన్ చేయబడిన ట్రాన్స్పాండర్లలో ఒకటి అందుకుంటాయి. ట్రాన్స్‌పాండర్ సిగ్నల్‌లను వేరే పౌన పున్యంలో తిరిగి ప్రసారం చేస్తుంది (డౌన్‌లింక్ ఒక ప్రక్రియ, అప్లింక్ సిగ్నల్‌తో జోక్యం చేసుకోకుండా ఉండటానికి ఉపయోగిస్తారు), సాధారణంగా 10.7-12.7 GHz బ్యాండ్‌లో ఉంటుంది, అయితే కొన్ని ఇప్పటికీ సి-బ్యాండ్‌లో ప్రసారం చేస్తాయి ( 4–8 GHz), కు-బ్యాండ్ (12–18 GHz), రెండూ. ఉపగ్రహం నుండి స్వీకరించే భూమి స్టేషన్ వరకు సిగ్నల్ మార్గం కాలును డౌన్‌లింక్ అంటారు[2].
ఒక సాధారణ ఒక ఉపగ్రహంలో 32 కెయు-బ్యాండ్ 24 సి-బ్యాండ్ ట్రాన్స్పాండర్లు కెయు / సి హైబ్రిడ్ ఒక ఉపగ్రహాలలో ఉపయోగిస్తూన్నారు. సాధారణ ట్రాన్స్పాండర్లు ప్రతి 27 50 MHz మధ్య బ్యాండ్విడ్త్ కలిగి ఉంటాయి. ప్రతి జియోస్టేషనరీ సి-బ్యాండ్ ఉపగ్రహాన్ని జోక్యం చేసుకోకుండా ఉండటానికి తదుపరి ఉపగ్రహం నుండి 2° రేఖాంశం ఉండాలి దీని అర్థం సి-బ్యాండ్ ట్రాన్స్మిషన్ భూసంబంధమైన జోక్యానికి లోనవుతుంది, అయితే కెయు-బ్యాండ్ ప్రసారం వర్షం ద్వారా ప్రభావితమవుతుంది (ఎందుకంటే ఈ నిర్దిష్ట పౌన పున్యంలో నీరు మైక్రోవేవ్ అద్భుతమైన శోషక పదార్థం). ఉరుము మేఘాలలో మంచు స్ఫటికాల ద్వారా మరింత ప్రతికూలంగా ప్రభావితమవుతుంది[3].
ప్రారంభ చరిత్ర
మార్చు1945 లో, బ్రిటిష్ సైన్స్ ఫిక్షన్ రచయిత ఆర్థర్ సి. క్లార్క్ ప్రపంచవ్యాప్త సమాచార వ్యవస్థను ప్రతిపాదించాడు, ఇది మూడు ఉపగ్రహాల ద్వారా భూమి కక్ష్యలో సమానంగా ఉంటుంది. ఇది వైర్‌లెస్ వరల్డ్ మ్యాగజైన్ అక్టోబర్ 1945 సంచికలో ప్రచురించబడింది 1963 లో అతనికి ఫ్రాంక్లిన్ ఇన్స్టిట్యూట్ స్టువర్ట్ బల్లాంటైన్ పతకాన్ని గెలుచుకుంది[4][5]. ఐరోపా నుండి ఉత్తర అమెరికాకు మొట్టమొదటి పబ్లిక్ శాటిలైట్ టెలివిజన్ సిగ్నల్స్ 23 జూలై 1962 న అట్లాంటిక్ మహాసముద్రం మీదుగా టెల్స్టార్ ఉపగ్రహం ద్వారా ప్రసారం చేయబడ్డాయి, అయినప్పటికీ పరీక్షా ప్రసారం దాదాపు రెండు వారాల ముందు జూలై 11 న జరిగింది. సిగ్నల్స్ ఉత్తర అమెరికా యూరోపియన్ దేశాలలో స్వీకరించబడ్డాయి ప్రసారం చేయబడ్డాయి 100 మిలియన్లకు పైగా వీక్షించబడ్డాయి. 1962 లో ప్రయోగించిన రిలే 1 ఉపగ్రహం యుఎస్ నుండి జపాన్కు టెలివిజన్ సంకేతాలను ప్రసారం చేసిన మొదటి ఉపగ్రహం. మొదటి జియోసింక్రోనస్ కమ్యూనికేషన్ ఉపగ్రహం, సిన్కామ్ 2, జూలై 26, 1963 న ప్రయోగించబడింది. ప్రపంచంలోని మొట్టమొదటి వాణిజ్య సమాచార ఉపగ్రహం, ఇంటెల్సాట్ I అని పిలువబడుతుంది "ఎర్లీ బర్డ్" అనే మారుపేరుతో ఏప్రిల్ 6, 1965 న జియోసింక్రోనస్ కక్ష్యలోకి ప్రవేశపెట్టబడింది. ఆర్బిటా అని పిలువబడే మొట్టమొదటి జాతీయ టెలివిజన్ ఉపగ్రహాలు సోవియట్ యూనియన్ అక్టోబర్ 1967 లో సృష్టించబడ్డాయి టెలివిజన్ సిగ్నల్స్ గ్రౌండ్ డౌన్‌లింక్ స్టేషన్లకు ప్రసారం చేయడానికి పంపిణీ చేయడానికి అత్యంత దీర్ఘవృత్తాకార మోల్నియా ఉపగ్రహాన్ని ఉపయోగించడం అనే సూత్రంపై ఆధారపడింది. టెలివిజన్ ప్రసారాలను తీసుకువెళ్ళిన మొట్టమొదటి వాణిజ్య ఉత్తర అమెరికా ఉపగ్రహం కెనడా జియోస్టేషనరీ అనిక్ 1, ఇది 9 నవంబర్ 1972 న ప్రయోగించబడింది. ప్రపంచంలోని మొట్టమొదటి ప్రయోగాత్మక విద్యా ప్రత్యక్ష ప్రసార ఉపగ్రహం ATS-6, 30 మే 1974 న ప్రయోగించబడింది.
మొదటి ఉపగ్రహ టీవీ వ్యవస్థ సి-బ్యాండ్
మార్చుఆధునిక వ్యవస్థ సిగ్నల్స్ కుC-BAND సెక్ట్రాం బ్యాండ్ పౌనః పున్యాలు (12–18 GHz) పై కమ్యూనికేషన్ ఉపగ్రహం నుండి ప్రసారం చేయబడతాయి, ఒక ఉపగ్రహ రిసీవర్ అప్పుడు టెలివిజన్ సెట్‌లో చూడటానికి కావలసిన టెలివిజన్ ప్రోగ్రామ్‌ను డీకోడ్ చేస్తుంది. స్వీకర్తలు బాహ్య సెట్-టాప్ బాక్స్‌లు లేదా అంతర్నిర్మిత టెలివిజన్ ట్యూనర్ కావచ్చు.శాటిలైట్ రిసీవర్ సెట్-టాప్ బాక్స్ సిగ్నల్స్ ను కావలసిన రూపంలోకి మారుస్తుంది. శాటిలైట్ టెలివిజన్ విస్తృత శ్రేణి ఛానెల్స్, సేవలను అందిస్తుంది. మొట్టమొదటి ఉపగ్రహ టీవీ వ్యవస్థ సి-బ్యాండ్ (4–8 GHz) లో ఫ్రీక్వేన్సీ సింబల్ రేటు(FS) రకం ఉపగ్రహాల ప్రసారం చేయబడిన బలహీనమైన అనలాగ్ సంకేతాలను అందుకున్నాయి, వీటికి పెద్ద 2-3 మీటర్ల "పెద్ద డిష్" ఉపయోగించాల్సిన అవసరం ఉంది. ఈ వ్యవస్థలకు "పెద్ద డిష్" అని పేరు. మొదట అనలాగ్ సిగ్నల్స్ ఉపయోగించాయి, ఆధునికవి డిజిటల్ సిగ్నల్స్ ను ఉపయోగిస్తాయి, ఇవి ఆధునిక టెలివిజన్(HD) ప్రామాణిక హై-డెఫినిషన్ టెలివిజన్‌ను ప్రసారం చేయడానికి అనుమతిస్తాయి, ఎందుకంటే డిజిటల్ ప్రసారం స్పెక్ట్రల్ సామర్థ్యం గణనీయంగా మెరుగుపడింది. 2018 నాటికి, బ్రెజిల్ నుండి వచ్చిన స్టార్ వన్ సి 2 అనలాగ్ సిగ్నల్స్ లో మిగిలి ఉన్న ఉపగ్రహ ప్రసారం, అలాగే యునైటెడ్ స్టేట్స్ నుండి AMC-11 లో ఒక ఛానల్[6].
శాటిలైట్ టివి పరిశ్రమ ప్రారంభం
మార్చురిమోట్ కేబుల్ టెలివిజన్ హెడ్‌డెండ్‌లకు టెలివిజన్ ప్రోగ్రామింగ్‌ను పంపిణీ చేయడానికి కమ్యూనికేషన్ ఉపగ్రహాలను ఉపయోగిస్తున్నందున ఉపగ్రహ టెలివిజన్ పరిశ్రమ కేబుల్ టెలివిజన్ పరిశ్రమ నుండి యుఎస్‌లో మొదట అభివృద్ధి చెందింది. ప్రోగ్రామింగ్‌ను అందించడానికి ఉపగ్రహ టెలివిజన్‌ను ఉపయోగించిన వారిలో హోమ్ బాక్స్ ఆఫీస్ (హెచ్‌బిఓ), టర్నర్ బ్రాడ్‌కాస్టింగ్ సిస్టమ్ (టిబిఎస్) క్రిస్టియన్ బ్రాడ్‌కాస్టింగ్ నెట్‌వర్క్ (సిబిఎన్, ది ఫ్యామిలీ ఛానల్) ఉన్నాయి. కాలిఫోర్నియాలోని శాన్ ఆండ్రియాస్‌కు చెందిన టేలర్ హోవార్డ్ 1976 లో తన ఇంటిలో నిర్మించిన వ్యవస్థతో సి-బ్యాండ్ ఉపగ్రహ సంకేతాలను అందుకున్న మొదటి వ్యక్తి అయ్యాడు[7]. యుఎస్‌లో, పిబిఎస్, లాభాపేక్షలేని పబ్లిక్ ప్రసార సేవ, 1978 లో ఉపగ్రహాల ద్వారా తన టెలివిజన్ ప్రోగ్రామింగ్‌ను పంపిణీ చేయడం ప్రారంభించింది. 1979 లో, సోవియట్ ఇంజనీర్లు ఉపగ్రహాల ద్వారా టీవీ సిగ్నల్స్ ప్రసారం పంపిణీ చేసే మాస్కో వ్యవస్థను అభివృద్ధి చేశారు. సొసైటీ ఫర్ ప్రైవేట్ అండ్ కమర్షియల్ ఎర్త్ స్టేషన్స్ (SPACE), వినియోగదారులను ఉపగ్రహ టీవీ సిస్టమ్ యజమానులను సూచించే సంస్థ 1980 లో స్థాపించబడింది. ప్రారంభ ఉపగ్రహ టెలివిజన్ వ్యవస్థలు వాటి ఖర్చు పెద్ద డిష్ పరిమాణం కారణంగా పెద్దగా ప్రాచుర్యం పొందలేదు. 1970 ల చివరలో 1980 ల ప్రారంభంలో వ్యవస్థల ఉపగ్రహ టెలివిజన్ డిష్ 10 నుండి 16 అడుగుల (3.0 నుండి 4.9 మీ) వ్యాసం, ఫైబర్గ్లాస్ లేదా ఘన అల్యూమినియం లేదా ఉక్కుతో తయారు చేయబడ్డాయి. 1980 నాటికి, యుఎస్ఎ ఐరోపాలో ఉపగ్రహ టెలివిజన్ బాగా స్థాపించబడింది. 26 ఏప్రిల్ 1982 న, UK లోని మొదటి ఉపగ్రహ ఛానల్, శాటిలైట్ టెలివిజన్ లిమిటెడ్ ( స్కై వన్) ప్రారంభించబడింది[8].
డిజిటల్ ఉపగ్రహ ప్రసారాలు 1994 లో యునైటెడ్ స్టేట్స్లో డైరెక్టివి ద్వారా DSS ఆకృతిని ఉపయోగించి ప్రారంభమయ్యాయి. 1994 1995 లో దక్షిణాఫ్రికా, మిడిల్ ఈస్ట్, నార్త్ ఆఫ్రికా ఆసియా-పసిఫిక్ దేశాలలో 1996 1997 లో ఫ్రాన్స్, జర్మనీ, స్పెయిన్, పోర్చుగల్, ఇటలీ నెదర్లాండ్స్ సహా యూరోపియన్ దేశాలలో ఇవి ప్రారంభించబడ్డాయి (DVB-S ప్రమాణంతో) , అలాగే జపాన్, ఉత్తర అమెరికా లాటిన్ అమెరికా. యునైటెడ్ కింగ్‌డమ్ ఐర్లాండ్‌లో డిజిటల్ DVB-S ప్రసారాలు 1998 లో ప్రారంభమయ్యాయి. జపాన్ 2000 లో ISDB-S ప్రమాణంతో ప్రసారం ప్రారంభించింది.
మార్చి 4, 1996 న ఎకోస్టార్ ఎకోస్టార్ 1 ఉపగ్రహాన్ని ఉపయోగించి డిజిటల్ స్కై హైవే (డిష్ నెట్‌వర్క్) ను ప్రవేశపెట్టింది[9] . డిష్ నెట్‌వర్క్‌లో అందుబాటులో ఉన్న ఛానెళ్ల సంఖ్యను 170 కి పెంచడానికి ఎకోస్టార్ సెప్టెంబర్ 1996 లో రెండవ ఉపగ్రహాన్ని ప్రయోగించింది.
ఇస్రో సంస్థ
మార్చుభారతదేశంలో 25 సంవత్సరాల ఉపగ్రహ ప్రసారానికి గుర్తుగా డాక్టర్ విక్రమ్ సారాభాయ్ జన్మదినంతో సమానంగా ఉంటుంది, 25 సంవత్సరాల క్రితం శాటిలైట్ టివి ప్రసారాన్ని భారతదేశానికి తీసుకువచ్చింది. ప్రపంచంలోని అతిపెద్ద టెక్నో-సోషల్ ప్రయోగం SITE (శాటిలైట్ ఇన్స్ట్రక్షనల్ టెలివిజన్ ప్రయోగం) 1975 ఆగస్టు 1 న దేశంలోని దాదాపు 2400 గ్రామాలకు విద్యా టెలివిజన్ కార్యక్రమాలను ప్రసారం చేయడం ప్రారంభించింది. మన దేశంలోని ఇస్రో సంస్థ ద్వారా ఇప్పుడున్న అన్ని టీవీ ఛానల్ లో ఉపగ్రహ ప్రసారాలు మన దేశం నుంచే ప్రసారం అవుతున్నాయి మొదట్లో అన్ని ప్రసారాలు ఇతర దేశాల నుంచి జరిగేది హాంగ్ కాంగ్, బ్యాంకాక్, మలేషియా, సింగపూర్, దేశాల నుంచి ఉపగ్రహ ప్రసారాల ద్వారా టీవీ ఛానల్ వచ్చేవి అందువలన ఛానల్ యాజమాన్యాలకు broadcaster లకు 15 నుండి 20 లక్షల వరకు ఒక్క ఛానల్కు చెల్లించేవారు అందువలన 1990 దశకంలో మన దేశం నుండి భారీగా విదేశీ మారక ద్రవ్యం తరలిపోయేది 2001 బిజెపి ప్రభుత్వము వచ్చాక మన దేశ బ్రాడ్కాస్ట్ చట్టాన్ని సవరించి ఇక్కడినుండే ప్రసారాలు అందేలాగా చర్యలు తీసుకుంది అక్కడితో బ్రాడ్కాస్టర్ లకు 3 నుండి 5 లక్షల లోపే ఒక ఛానల్ కు ఖర్చు వస్తుంది.
డైరెక్ట్-టు-హోమ్
మార్చు
డైరెక్ట్-టు-హోమ్ (DTH TV) సేవలను ఉపగ్రహ సేవలను అందించే కమ్యూనికేషన్ ఉపగ్రహాలు. టెలివిజన్ మార్కెట్లలో చాలా మంది ఉపగ్రహ టెలివిజన్ కస్టమర్లు తమ ప్రోగ్రామింగ్‌ను ప్రత్యక్ష ప్రసార ఉపగ్రహ ప్రొవైడర్ ద్వారా పొందుతున్నారు. కెయు-బ్యాండ్ (12 నుండి 18 GHz) ఉపయోగించి సిగ్నల్స్ ప్రసారం చేయబడతాయి. ప్రతి ఉపగ్రహం కెయు బ్యాండ్‌లో 32 ట్రాన్స్‌పాండర్‌లను కూడా మోయగలదు, కానీ సి బ్యాండ్‌లో కేవలం 24 మాత్రమే, అనేక డిజిటల్ చానెల్‌లను కెయు బ్యాండ్‌లో భారీ వర్షం సమయంలో ప్రేక్షకులు సిగ్నల్ కోల్పోతారు. సి-బ్యాండ్ ఉపగ్రహ టెలివిజన్ సిగ్నల్స్ వర్షం మసకబారే అవకాశం తక్కువ.
ఇతర రకాల శాటీలైట్
మార్చువ్యవసాయం, వాతావరణ, భూగర్బంలోని ఖనిజాల పరిషోదనకు సెల్ పోన్ సిగ్నల్స్ కోసం టీవి సిగ్నల్స్ ఇలా ఇంకా అనేకరకాలవి ఉంటవి. ఉపగ్రహ కమ్యూనికేషన్ పాత సాంకేతిక పరిజ్ఞానాలకు తిరిగి, అమెరికా లోని ప్రస్తుత DBS- ఆధారిత ఉపగ్రహ ప్రొవైడర్లు (డిష్ నెట్‌వర్క్ డైరెక్టివి) ఇప్పుడు ఉన్న FSS- క్లాస్ ఉపగ్రహాల కెయు-బ్యాండ్ ట్రాన్స్‌పాండర్‌లపై అదనపు సామర్థ్యాన్ని ఉపయోగిస్తున్నారు.
మూలాలు
మార్చు- ↑ ITU Radio Regulations, Section IV. Radio Stations and Systems – Article 1.39, definition: Broadcasting-satellite service
- ↑ Pattan 1993, p. 327.
- ↑ Tirro 1993, p. 279.
- ↑ "The 1945 Proposal by Arthur C. Clarke for Geostationary Satellite Communications". lakdiva.org. Archived from the original on 2020-03-08. Retrieved 2020-05-20.
- ↑ Wireless technologies and the national information infrastructure. DIANE Publishing. September 1995. p. 138. ISBN 0160481805. Retrieved 15 August 2014.
- ↑ "Analog Channel List". sathint.com.[permanent dead link]
- ↑ Feder, Barnaby J. (15 November 2002). "Taylor Howard, 70, Pioneer In Satellite TV for the Home". New York Times. Retrieved 19 July 2014.
- ↑ Public Service Broadcasting in the Age of Globalization, Editors: Indrajit Banerjee, Kalinga Seneviratne. ISBN 9789814136013
- ↑ Grant, August E. (2010). Communication Technology Update (10th ed.). Taylor & Francis. p. 87. ISBN 978-0-240-81475-9.