సదర్మాట్ ఆనకట్ట
సదర్మాట్ ఆనకట్ట తెలంగాణ రాష్ట్రం, నిర్మల్ జిల్లా, ఖానాపూర్ మండలం, మేడంపల్లి గ్రామం వద్ద గోదావరి నదిపై ఉంది. 437.388 మీటర్ల పొడవున్న ఈ ఆనకట్టను 1891-92లో నిజాం కాలంలో ఫ్రెంచ్ ఇంజనీర్ కేకే ఊట్లే ఆధ్వర్యంలో నైజాం తాలుక్ దార్ విల్‌కిన్‌సన్ దీనిని నిర్మించారు. దీనిని వారసత్వ సాగునీటి నిర్మాణ (హెచ్‌ఐఎస్) అవార్డుకు ఎంపికచేయడం జరిగింది.[1]
| సదర్మాట్ ఆనకట్ట | |
|---|---|
  పొన్కల్ వద్ద సదర్మాట్ బ్యారేజీ | |
| అధికార నామం | సదర్మాట్ బ్యారేజీ |
| దేశం | భారతదేశం |
| ప్రదేశం | పొంకల్, మామడ మండలం, నిర్మల్ జిల్లా, తెలంగాణ |
| అక్షాంశ,రేఖాంశాలు | 18°59′27.9852″N 78°34′16.0104″E / 18.991107000°N 78.571114000°E |
| ఆవశ్యకత | నీటి పారుదల |
| స్థితి | నిర్మాణంలో ఉంది |
| నిర్మాణం ప్రారంభం | 2021 జనవరి 11 |
| నిర్మాణ వ్యయం | 520 కోట్లు |
| యజమాని | భృందా ఇన్‌ఫ్రా ప్రైవేట్ లిమిటెడ్ & సిరి కన్‌స్ట్రక్షన్స్ ఇన్‌ఫ్రాస్ట్రక్చర్ ప్రైవేట్ లిమిటెడ్ (జాయింట్ వెంచర్) |
| యజమాని | తెలంగాణ ప్రభుత్వం |
| నిర్వాహకులు | తెలంగాణ నీటి పారుదల శాఖ |
| ఆనకట్ట - స్రావణ మార్గాలు | |
| ఆనకట్ట రకం | బ్యారేజీ |
| నిర్మించిన జలవనరు | గోదావరి నది |
| Spillways | 55 గేట్లు |
| జలాశయం | |
| సృష్టించేది | సదర్మాట్ జలాశయం |
| మొత్తం సామర్థ్యం | 1.6 టిఎంసీ |
చరిత్ర
మార్చు1891లో[2] హైదరాబాద్ ప్రధాన మంత్రి నవాబ్ సర్ వికార్-ఉల్-ఉమ్రా పాలనలో, సదర్మాట్ ఆనకట్ట ఫ్రెంచ్ ఇంజనీర్ జెజె ఓట్లీ పూర్వపు ఆదిలాబాద్ జిల్లాలోని ఖానాపూర్ మండలంలో నిర్మించారు. ఇది 2 మీటర్ల ఎత్తుతో 437.4 మీటర్ల పొడవుతో 23.8 మీటర్లు ఉన్న రాతి నిర్మాణం. నిర్మాణానికి అంచనా వ్యయం, అప్పుడు, సుమారు 1 లక్ష రూపాయలు.
నిర్మాణం - సాగుబడి
మార్చుఖానాపూర్కు ఏడు కిలోమీటర్ల దూరంలో గోదావరి నదిలో ఒక పొడగాటి ఆడ్డుగోడను నిర్మించి సదర్మాట్ కాల్వను ఏర్పాటుచేశారు. ఈ ఆనకట్ట నుంచి ఖానాపూర్, కడెం మండలాలకు చెందిన 26 గ్రామాల పరిధిలోని 13,100ఎకరాల ఆయకట్టుకు సాగునీరు అందించడం జరుగుతుంది. దీని పరిధిలో 80% వరి, మిగిలిన 20%లో మొక్కజొన్న, పసుపు పంటలు పండుతున్నాయి.
వారసత్వ సాగునీటి నిర్మాణంగా ఎంపిక
మార్చుకెనడాలోని సస్కటూన్‌లో 2018 ఆగష్టు 12నుండి 17వరకు జరిగిన 69వ ఐఈసీ సమావేశంలో తెలంగాణ నీటిపారుదలశాఖ పంపిన ప్రతిపాదనల్ని పరిశీలించి సదర్మాట్ ఆనకట్టను వారసత్వ సాగునీటి నిర్మాణంగా ఎంపికచేశారు.[3]
బ్యారేజీ నిర్మాణం
మార్చుసదర్మాట్ ఆనకట్ట తగిన నీటి నిల్వ లేదు కాబట్టి గోదావరి నది ఎగువ ప్రాంతాల నుండి ప్రవాహాలు ఉన్నప్పుడే వ్యవసాయ భూములకు సాగునీరు అందుతుంది. అందుకోసం మామడ మండలం పొంకల్ వద్ద రూ.516.23 కోట్లతో సదర్మాట్ బ్యారేజీ నిర్మాణం జరుగుతుంది.[4][5][6][7] సదర్మాట్ బ్యారేజీ 1.6 టీఎంసీల నీటిని అందించి 20,000 ఎకరాల అదనపు ఆయకట్టతోపాటు ఇప్పటికే ఉన్న 18,000 ఎకరాల ఆయకట్టును స్థిరీకరిస్తుంది. సదర్మాట్ ఆయకట్టు 6848 ఎకరాలతో పాటు కొత్తగా 5618 ఎకరాలు మొత్తం ఖానాపూర్ నియోజకవర్గంలో 12466 ఎకరాల ఆయకట్టుకు సాగునీరు, నిర్మల్, ఖానాపూర్ నియోజకవర్గాలకు తాగునీరు అందనుంది.[8]
శ్రీరాంసాగర్ ప్రాజెక్ట్ పునరుజ్జీవన పథకంలో భాగంగా,[9] మూడు హౌస్ పంపులు కాళేశ్వరం ఎత్తిపోతల పథకం నుండి 60 టిఎంసీల నీటిని ఎత్తిపోస్తూ శ్రీరాంసాగర్ వరద కాలువ ద్వారా 69 రోజుల్లో శ్రీరాంసాగర్ ప్రాజెక్ట్‌ను నింపుతాయి. శ్రీరాంసాగర్ ప్రాజెక్ట్ నుండి నీరు ప్రాజెక్ట్ దిగువన ఉన్నందున గ్రావిటీ ద్వారా సదర్మాట్ బ్యారేజీకి, సదర్మాట్ ఆనకట్టకు విడుదల చేయవచ్చు. ఇది గోదావరి ఎగువ ప్రాంతాలలో కరువు కాలంలో కూడా సదర్మాట్ బ్యారేజీకి, సదర్మాట్ ఆనకట్టకు నీటి సరఫరాను అందిస్తుంది.
2021 జనవరి 11న తెలంగాణ రాష్ట్ర నీటిపారుదల శాఖ మంత్రి టి.హరీష్ రావు ఈ బ్యారేజీ నిర్మాణానికి శంకుస్థాపన చేశారు.[10]
నిధులు
మార్చుదీని నిర్మాణంకోసం రాష్ట్ర ప్రభుత్వం 2023-24 ఆర్థిక సంవత్సరానికి 516.233 కోట్ల రూపాయల పరిపాలనాపరమైన అనుమతులు ఇచ్చి నిధులు కేటాయిందింది. గత ఆర్థిక సంవత్సరంలో భూసేకరణ, డీపీఆర్‌, ఇంజనీరింగ్‌ పనులకు 328 కోట్ల రూపాయలు ఖర్చుచేసింది, ఇందులో 40 కోట్ల రూపాయల వ్యాట్‌, జీఎస్‌టీ, లేబర్‌ సెస్‌లకు కేటాయించినప్పటికీ కేంద్రం నుంచి ఒక్కరూపాయి కూడా ప్రాజెక్టు నిర్మాణానికి ఆర్థిక ససహాయం అందలేదు.[11]
భూసేకరణ
మార్చుప్రాజెక్ట్ నిర్మాణంలో మామడ మండలంలోని పొన్కల్, ఆదర్శనగర్, కమల్‌కోట్‌ గ్రామాలకు చెందిన 1200 ఎకరాల వ్యవసాయ భూములు, జగిత్యాల జిల్లాలోని మూలరాంపూర్‌ గ్రామానికి చెందిన 400 ఎకరాల వ్యవసాయ భూముల కోసం జిల్లా కలెక్టర్‌కు ప్రభుత్వం డీపీఆర్‌ సమర్పించింది. బ్యారేజీ నిర్మాణంలో భూములు కోల్పోయిన రైతులకు ఎకరానికి రూ.8.50 లక్షల నుంచి రూ.9 లక్షల వరకు అందించేందుకు అధికారులు గ్రామసభలను నిర్వహించి భూముల ధరలను నిర్ణయించి నివేదికలు పంపించారు.
మూలాలు
మార్చు- ↑ నమస్తే తెలంగాణ (10 September 2018). "చెక్కుచెదరని నిర్మాణం.. సదర్మాట్". Archived from the original on 10 September 2018. Retrieved 10 September 2018.
- ↑ Santosh, Padala. "Living up to expectations after 127 years". Telangana Today (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2021-01-25.
- ↑ నమస్తే తెలంగాణ (10 September 2018). "సదర్మాట్, కామారెడ్డి పెద్దచెరువు వారసత్వ నిర్మాణాలు". Archived from the original on 10 September 2018. Retrieved 10 September 2018.
- ↑ "Govt Moots Sadarmat Mini-barrage in A'bad". The New Indian Express. Retrieved 2021-01-25.
- ↑ India, The Hans (2019-12-24). "Speed up Sadarmat barrage works: CMO Secretary Smitha Sabharwal". www.thehansindia.com (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2021-01-25.
- ↑ "Implementation of Sadarmatt barrage scheme in Adilabad district - PPP in India". Department of Economic Affairs, Ministry of Finance, Government of India. Archived from the original on 2023-05-17. Retrieved January 25, 2021.
- ↑ "Laying Foundation Stone For Sadarmatt Barrage :Nirmal - Harish Rao Thanneeru". www.facebook.com (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2021-01-25.
{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link) - ↑ నమస్తే తెలంగాణ (23 November 2017). "సదర్మాట్ ఆయకట్టుకు మళ్లీ ప్రాణం". Archived from the original on 10 September 2018. Retrieved 10 September 2018.
- ↑ M, Shyam Kumar. "SRSP rejuvenation works on track". Telangana Today. Retrieved 2023-05-18.
- ↑ "Laying Foundation Stone For Sadarmatt Barrage :Nirmal - Harish Rao Thanneeru". www.facebook.com (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2021-01-25.
{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link) - ↑ "ఆదివాసి, గిరిజన తండాలకు కాళేశ్వరం జలాలు." Prabha News. 2023-02-15. Archived from the original on 2023-02-15. Retrieved 2023-05-18.