సోమశిల (అనంతసాగరం మండలం)
సోమశిల, శ్రీ పొట్టి శ్రీరాములు నెల్లూరు జిల్లా, అనంతసాగరం మండలానికి చెందిన గ్రామం.ఇది మండల కేంద్రమైన అనంతసాగరం నుండి 16 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన నెల్లూరు నుండి 91 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది.2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 1080 ఇళ్లతో, 4420 జనాభాతో 441 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 2369, ఆడవారి సంఖ్య 2051. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 994 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 587. గ్రామ జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 591974[2].
సోమశిల (అనంతసాగరం మండలం) | |
|---|---|
 | |
.svg)  సోమశిల (అనంతసాగరం మండలం) | |
| అక్షాంశ రేఖాంశాలు: 14°30′5.004″N 79°18′59.904″E / 14.50139000°N 79.31664000°E | |
| దేశం | భారతదేశం |
| రాష్ట్రం | ఆంధ్రప్రదేశ్ |
| జిల్లా | శ్రీ పొట్టి శ్రీరాములు నెల్లూరు |
| మండలం | అనంతసాగరం |
| విస్తీర్ణం | 4.41 కి.మీ2 (1.70 చ. మై) |
| జనాభా (2011)[1] | 4,420 |
| • జనసాంద్రత | 1,000/కి.మీ2 (2,600/చ. మై.) |
| అదనపు జనాభాగణాంకాలు | |
| • పురుషులు | 2,369 |
| • స్త్రీలు | 2,051 |
| • లింగ నిష్పత్తి | 866 |
| • నివాసాలు | 1,080 |
| ప్రాంతపు కోడ్ | +91 ( ) |
| పిన్‌కోడ్ | 524302 |
| 2011 జనగణన కోడ్ | 591974 |
గ్రామ చరిత్ర
మార్చుసోమశిల గ్రామనామం సోమ అనే పూర్వపదం, శిల అనే ఉత్తరపదాల కలయికలో ఏర్పడింది. సోమ అనేది దైవసూచి గానూ, శిల అనేది శిలాసూచి గానూ గ్రామనామ పరిశోధకులు గుర్తించారు. శిల అన్న పదానికి రాయి అని అర్థం.[3] సోమశిల అన్న పేరును ఈ నేపథ్యంలో పరిశీలిస్తే దేవతా విగ్రహాన్ని సూచించే పదమని చెప్పవచ్చు.
సమీప గ్రామాలు
మార్చుఉప్పలపాడు 5 కి.మీ, కుల్లూరు 8 కి.మీ, చిలకలమర్రి 9 కి.మీ, మంగుపల్లె 9 కి.మీ
విద్యా సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు నాలుగు, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాలలు రెండు, ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాలలు రెండు ఉన్నాయి.
సమీప బాల బడి అనంతసాగరంలో ఉంది. సమీప జూనియర్ కళాశాల కల్లూరులోను, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్/సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల కలువోయలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల, మేనేజిమెంటు కళాశాల, పాలీటెక్నిక్ నెల్లూరులో ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల, అనియత విద్యా కేంద్రం ఆత్మకూరులోను, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల నెల్లూరు లోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
మార్చుప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
మార్చుసోమశిలలో ఉన్న ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ఇద్దరు పారా మెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. ఒక పశు వైద్యశాలలో ఒక డాక్టరు, ఒకరు పారా మెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు. ఒక సంచార వైద్య శాలలో డాక్టర్లు లేరు. ముగ్గురు పారా మెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
తాగు నీరు
మార్చుగ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. కుళాయిల ద్వారా శుద్ధి చేయని నీరు కూడా సరఫరా అవుతోంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. కాలువ/వాగు/నది ద్వారా, చెరువు ద్వారా కూడా గ్రామానికి తాగునీరు లభిస్తుంది.
పారిశుధ్యం
మార్చుమురుగు నీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగు నీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగు నీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
మార్చుసోమశిలలో సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. పోస్టాఫీసు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం, రైల్వే స్టేషన్ మొదలైనవి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. ప్రధాన జిల్లా రహదారి, జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతున్నాయి. జాతీయ రహదారి, రాష్ట్ర రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు, మట్టిరోడ్లూ ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
మార్చుగ్రామంలో వాణిజ్య బ్యాంకు ఉంది. గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం, వారం వారం సంత ఉన్నాయి. ఏటీఎమ్, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. రోజువారీ మార్కెట్, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో గ్రంథాలయం ఉంది. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. సినిమా హాలు, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
విద్యుత్తు
మార్చుగ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 10 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
మార్చుసోమశిలలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
- వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 173 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 42 హెక్టార్లు
- తోటలు మొదలైనవి సాగవుతున్న భూమి: 19 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 38 హెక్టార్లు
- బంజరు భూమి: 50 హెక్టార్లు
- నికరంగా విత్తిన భూమి: 116 హెక్టార్లు
- నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 155 హెక్టార్లు
- వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 11 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
మార్చుసోమశిలలో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
- బావులు/బోరు బావులు: 11 హెక్టార్లు
సోమశిల ప్రాజెక్టు - మొదటగా 1951 లో "కృష్ణా-పెన్నా" ల పథకం ప్రతిపాదించారు. ఇందులో భాగంగా సోమశిల గ్రామం వద్ద ఒక జలాశయం నిర్మించవలెనని నిర్ణయించారు. 1968 లో ఏర్పడిన అంతర రాష్ట్ర జల వివాదంతో, సోమశిల ప్రాజక్టు మొదట పెన్నానదికే పరిమితమైనది. మూడు సంవత్సరాల తరువాత, 33.52 కోట్ల రూపాయలతో జలాశయం నిర్మాణానికి సిద్ధం చేసారు. 1973 నవంబరులో 17.2 కోట్ల రూపాయల అంచనా వ్యయంతో మొదటి దశ నిర్మాణానికి శ్రీకారం చుట్టినారు. 1975 లో శంకుస్థాపన నిర్వహించారు. శ్రీ ఎన్.టి.రామారావు ముఖ్యమంత్రి అయిన తరువాత ఈ ప్రాజక్టు స్వరూపమే మారిపోయింది. తెలుగు గంగ పథకం రూపకల్పనతో, జలాశయం అంతర రాష్ట్ర స్థాయిని సంతరించుకున్నది.
సోమశిల నదీ గర్భంలో, 200 అడుగుల వరకు రాతిపొర లేదు. అందు వలన మట్టి కట్ట నిర్మించవలయునని తలపెట్టినారు. రెండడుగుల మందం గల ప్లాస్టిక్ డయాఫ్రం గోడలను, 200 అడుగుల లోతు నుండి నిర్మించుకొని వచ్చారు. రెండు గోడల మధ్య సిమెంటు, ఇతర రసాయనాలతో గ్రౌటింగు చేసారు. 1,155 అడుగుల పొడవైన మట్టికట్ట, 1,455 అడుగుల పొడవైన కాంక్రీటును వినియోగించారు. ఆంధ్రప్రదేశ్, తమిళనాడు రాష్ట్రాల ప్రజలత్రాగునీటి అవసరాలతోపాటు, నెల్లూరు, ప్రకాశం, చిత్తూరు జిల్లాల భూములకు సాగునీటి అవసరాలు తీర్చే వరదాయినిగా, సోమశిల ప్రాజక్టు ఆవిర్భవించింది.
ఉత్పత్తులు
మార్చుసోమశిలలో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
మార్చుమూలాలు
మార్చు- ↑ 1.0 1.1 2011 ఆంధ్ర ప్రదేశ్ జనగణన డేటా - గ్రామాలు దత్తాంశ సమితి (in ఇంగ్లీష్), భారత రిజిస్ట్రార్ జనరల్, జనగణన కమిషనరు కార్యాలయం, Wikidata Q42501043, archived from the original on 11 July 2017
- ↑ "Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011".
- ↑ ఉగ్రాణం, చంద్రశేఖరరెడ్డి (1989). నెల్లూరుజిల్లా గ్రామనామాలు భాషా సామాజిక పరిశీలన. తిరుపతి: శ్రీవేంకటేశ్వర విశ్వవిద్యాలయం. p. 251. Retrieved 10 March 2015.