హుజూర్‌పాగా భారతదేశంలోని పురాతన భారతీయ బాలికల ఉన్నత పాఠశాల.[1]

హుజూర్పాగా క్యాంపస్

చరిత్ర

మార్చు
 
20వ శతాబ్దం ప్రారంభం నుండి హుజుర్‌పాగా బెనే ఇజ్రాయెల్ విద్యార్థులు

ఈ పాఠశాలను మహారాష్ట్ర గర్ల్స్ ఎడ్యుకేషన్ సొసైటీ (MGE) 1885లో స్థాపించింది.[2] పాఠశాల వ్యవస్థాపకుల్లో ప్రముఖ సామాజిక సంస్కర్తలు వామన్ అబాజీ మోదక్, జస్టిస్ రనడే, చరిత్రకారుడు డాక్టర్.ఆర్ జి భండార్కర్ ఉన్నారు.[3][4]1884లో బాలికల కోసం ఒక ఉన్నత పాఠశాలను ప్రారంభించాలనే కోరిక గురించి రానాడే యువ భార్య రమాబాయి రనడే 1884లో బొంబాయి గవర్నర్ జేమ్స్ ఫెర్గూసన్‌కు ఒక వినతిపత్రాన్ని సమర్పించారు. ఫెర్గూసన్ 1885లో పాఠశాలను ప్రారంభించారు. ఈ పాఠశాలను మొదట పూనా స్థానిక బాలికల ఉన్నత పాఠశాల (PNHS) అని పిలిచేవారు. బాలికలకు మెట్రిక్యులేషన్ స్థాయికి విద్యను అందించిన మొదటి భారతీయ పాఠశాల ఇది.[1] పన్నెండు మంది బాలికలతో ఈ పాఠశాల ప్రారంభమైంది, వారిలో ఇద్దరు వితంతువులు. మేరీ సొరాబ్జీ, సంఘ సంస్కర్త సోదరి, కార్నెలియా సొరాబ్జీ మొదటి ఉపాధ్యాయుల్లో ఒకరు.[5]  బోధించిన సబ్జెక్టులలో ఆంగ్ల సాహిత్యం, అంకగణితం, జ్యామితి, మరాఠీ, సైన్స్ వంటి మెట్రిక్యులేషన్ పరీక్షకు హాజరు కావాల్సినవి ఉన్నాయి. సిలబస్‌లో సంస్కృతం ఐచ్ఛిక భాషగా ఉండేది.[6] పాఠశాల స్థాపన, దాని పాఠ్యాంశాలను లోకమాన్య తిలక్ తన వార్తాపత్రికలైన మహరత్త, కేసరిలో తీవ్రంగా వ్యతిరేకించారు.[7][8] ఆంగ్ల భాషా పాఠ్యాంశాలను కించపరిచే నాటకం రెండవ ఎడిషన్‌కు వెళ్లింది. ఈ నాటకం అనేక ప్రదర్శనల కోసం పూణేలో వేదికపై కూడా నడిచింది.[1] 1887లో, ప్రిన్స్లీ స్టేట్ ఆఫ్ సాంగ్లీ పాలకుడు తాత్యాసాహెబ్ పట్వర్ధన్, పూణేలోని లక్ష్మీ రోడ్‌లో ఉన్నత పాఠశాల ఉన్న స్థలంలో భూమిని అందించారు. బాలికల హాస్టల్, ప్రాథమిక పాఠశాల అదే క్యాంపస్‌లో తరువాత స్థాపించబడ్డాయి.

పాఠశాల ఒక శతాబ్దానికి పైగా పట్టణం వెలుపల ఉన్న విద్యార్థులకు బోర్డింగ్ ఎంపికను అందించింది. పాఠశాల, బోర్డింగ్ ఎంపిక 20వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో బెనే ఇజ్రాయెల్ కమ్యూనిటీలో ప్రసిద్ధి చెందింది.[9][10] ప్రముఖ పాఠశాల బోర్డర్‌లలో ఆనందీబాయి కర్వే, నటి రీమా లగు ఉన్నారు.

1990లలో, MGE పూణే శివారులోని కత్రాజ్‌లో పాఠశాల కొత్త శాఖను ప్రారంభించింది . ఇది ప్రీస్కూల్‌తో ప్రారంభమై క్రమంగా హైస్కూల్, హయ్యర్ సెకండరీ స్కూల్‌లకు విస్తరించింది.

విద్యావేత్తలు

మార్చు
 
లక్ష్మి రోడ్‌లోని హుజూర్‌పాగా పాఠశాల ప్రవేశం

తాత్యాసాహెబ్ పట్వర్ధన్ తండ్రి, మహారాజా, సాంగ్లీకి చెందిన హిస్ హైనెస్ చింతమన్‌రావ్ పట్వర్ధన్ గౌరవార్థం ఈ పాఠశాలను అధికారికంగా (HHCP) హెచ్ హెచ్ సి పి బాలికల ఉన్నత పాఠశాల అని పిలుస్తారు. హుజూర్‌పాగా పూణేలోని లక్ష్మీ రోడ్‌లోని ప్రధాన వాణిజ్య ప్రాంతంలో ఉంది. ఈ పాఠశాల స్థలం చారిత్రాత్మకంగా పేష్వా పాలనలో మరాఠా అశ్విక దళానికి గుర్రపుశాలగా ఉపయోగించబడింది. పాఠశాల రెండవ శాఖను కత్రాజ్‌లో ప్రారంభించింది. 2001లో, MGE సొసైటీ హుజూర్‌పాగా మహిళా వాణిజ్య మహావిద్యాలయ (HMVM) పేరుతో బాలికల కోసం ప్రత్యేకంగా ఒక సీనియర్ కాలేజ్ ఆఫ్ కామర్స్‌ను స్థాపించింది.[11]

ప్రస్తుతం, పాఠశాలలో 5 నుంచి 10వ తరగతి వరకు దాదాపు 2,400 మంది బాలికలకు బోధన అందుతోంది. పాఠశాల బోధనా మాధ్యమం ప్రధానంగా మరాఠీ , కొంతమంది విద్యార్థులకు ఆంగ్ల భాష ద్వారా సైన్స్, గణితాన్ని నేర్చుకునే అవకాశం అందించబడుతుంది. తరువాతి ఎంపికను సెమీ-ఇంగ్లీష్ కరికులం అంటారు. మహారాష్ట్ర ప్రభుత్వం 10వ తరగతి విద్యార్థుల కోసం నిర్వహించిన ఎస్ ఎస్ సి పరీక్షలలో, పాఠశాల స్థిరంగా అత్యధిక 90 శాతం ఉత్తీర్ణత రేటును సాధిస్తోంది.

ప్రముఖ పూర్వ విద్యార్థులు

మార్చు
  • ఆనందీబాయి కర్వే (1866 -1950) - సంఘ సంస్కర్త మహర్షి కర్వేతో ఆమె రెండవ వివాహం, వారి కుమారుడు  తర్వాత 1890లలో తన కుమారుడితో కలిసి బోర్డర్‌గా ఉన్నారు.[12][13]
  • కాశీబాయి హెర్లేకర్ (1874 -1936) - సంఘ సంస్కర్త, విద్యావేత్త ,రచయిత[14][15]
  • రెబెక్కా రూబెన్ (1889 - 1957) - బెనే ఇజ్రాయెల్ విద్యావేత్త - మిస్ రూబెన్ కూడా మూడు సంవత్సరాలు పాఠశాలలో బోధించారు.[16]
  • పద్మభూషణ్ తారాబాయి మోదక్ (1892 -1973) - మాంటిస్సోరి విద్యాలయం న్యాయవాది[17]
  • ముక్తాబాయి దీక్షిత్ (1901 - 1980) - మరాఠీలో రచయిత్రి
  • ఐరావతి కర్వే (1905 – 11 ఆగస్టు 1970) - ప్రముఖ సామాజిక శాస్త్రవేత్త & మానవ శాస్త్రవేత్త
  • మాలతీ బెడేకర్ (నీ బల్తాయ్ ఖరే) - మరాఠీలో రచయిత్రి
  • కమల్ రణదివే (8 నవంబర్ 1917 – 2001) - క్యాన్సర్ పరిశోధనలో నిపుణుడైన జీవశాస్త్రవేత్త
  • శాంతా షెల్కే (19 అక్టోబర్ 1922 – 6 జూన్ 2002) - మరాఠీ భాషలో కవయిత్రి, రచయిత్రి
  • రీమా లాగూ (1958- 2017) - రంగస్థల, సినిమా నటి[18]
  • మృణాల్ కులకర్ణి (1971-) - నటి
  • తేజశ్రీ వావల్కర్ - నటి. ఆమె మరాఠీ టీవీ సీరియల్, ఉంచ్ మాజా జోకాలో యువ రమాబాయి రనడే పాత్ర పోషించింది.[19]
  • ప్రజక్తా గైక్వాడ్ (1998-) - నటి. ఆమె మరాఠీ టీవీ సీరియల్ స్వరాజ్యరక్షక్ శంభాజీలో ఛత్రపతి శంభాజీ మహారాజ్ భార్య మహారాణి యేసుబాయిగా పనిచేసింది.[20]

మూలాలు

మార్చు
  1. 1.0 1.1 1.2 Chandra, Shefali (2009). "Mimicry, Masculinity, and the Mystique of Indian English: Western India, 1870-1900". The Journal of Asian Studies. 68 (1): 199–225. doi:10.1017/S0021911809000023. JSTOR 20619679.
  2. Ghurye, G. S. (1954). Social Change in Maharashtra, II. Sociological Bulletin, page 51.
  3. Bhattacharya, Sabyasachi, ed. (2002). Education and the disprivileged : nineteenth and twentieth century India (1. publ. ed.). Hyderabad: Orient Longman. p. 239. ISBN 978-8125021926. Retrieved 12 September 2016.
  4. "Huzurpaga". Huzurpaga.
  5. Richard Sorabji, Opening Doors: The Untold Story of Cornelia Sorabji, Reformer, Lawyer and Champion of Women's Rights in India (Penguin Books India 2010):13-14. ISBN 9781848853751
  6. Bhattacharya, Sabyasachi, ed. (2002). Education and the disprivileged : nineteenth and twentieth century India (1. publ. ed.). Hyderabad: Orient Longman. p. 240. ISBN 978-8125021926. Retrieved 12 September 2016.
  7. Rao, Parimala V. (January 2008). "Women's Education and the Nationalist Response in Western India: Part II—Higher Education". Indian Journal of Gender Studies. 15 (1): 141–148. CiteSeerX 10.1.1.899.6299. doi:10.1177/097152150701500108. S2CID 143961063.
  8. Rao, Parimala V. (June 2007). "Women's Education and the Nationalist Response in Western India: Part I—Basic Education". Indian Journal of Gender Studies. 14 (2): 307–316. CiteSeerX 10.1.1.901.4831. doi:10.1177/097152150701400206. S2CID 197651677.
  9. Feinberg, Miriam P.; Shapiro, Miriam Klein (2010). Hear Her Voice! Twelve Jewish Women Who Changed the World (First ed.). Pitspopany Press. ISBN 978-1936068029. Retrieved 6 November 2016.
  10. Roland, Joan G. (1998). The Jewish communities of India : identity in a colonial era (2. ed.). New Brunswick [u.a.]: Transaction Publ. p. 318. ISBN 978-0765804396. Retrieved 6 November 2016.
  11. Mahila Vanijya Mahavidyalaya (HMVM)[permanent dead link]
  12. Kosambi, Meera, ed. (2000). Intersections: Socio-cultural Trends in Maharashtra. Orient Blackswan. p. 109. ISBN 978-81-250-1878-0.
  13. Ellen E. McDonald (1963). The New Brahmans: Five Maharashtrian Families. University of California Press. p. 74. GGKEY:U3PU2CLAUDR.
  14. Anagol, Padma (2006). The emergence of feminism in India, 1850-1920. Aldershot: Ashgate. p. 231. ISBN 978-0754634119. Retrieved 11 November 2016.
  15. Das, Sisir Kumar (1991). A history of Indian literature, 1800-1910 : western impact: Indian response (Reprint. ed.). New Delhi: Sahitya Akademi. p. 250. ISBN 978-8172010065.
  16. Feinberg, Miriam P.; Shapiro, Miriam Klein (2010). Hear Her Voice! Twelve Jewish Women Who Changed the World (First ed.). Pitspopany Press. ISBN 978-1936068029. Retrieved 6 November 2016.
  17. Srivastava, Gouri (2000). Women's higher education in the 19th century. New Delhi: Concept Pub. Co. p. 190. ISBN 9788170228233. Retrieved 20 December 2016.
  18. "फोटो आणि रिमा लागूंची पुण्यातली एक आठवण" (in Marathi). Zee News. 18 May 2017. Retrieved 18 May 2017. ज्येष्ठ अभिनेत्री रिमा लागू १९७० ते १९७४ या कालावधीत हुजुरपागा शाळेत शिकत होत्या{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  19. "In full swing". Pune Mirror. No. July 29, 2012. BENNETT, COLEMAN & CO. LTD. 2012. Retrieved 1 June 2020.[permanent dead link]
  20. "Prajakta Gaikwad a warrior queen in reel and real life". Punekar News. No. November 11, 2019.