ఎన్.రమణి
ఎన్.రమణి లేదా ఫ్లూట్ రమణి అని పిలువ బడే నటేశన్ రమణి (15 అక్టోబరు 1934 – 9 అక్టోబరు 2015) ఒక కర్ణాటక సంగీత వేణుగాన కళాకారుడు. ఇతడు కర్ణాటక సంగీతంలో పొడుగైన వేణువును ప్రవేశపెట్టాడు.[1]
| ఎన్.రమణి | |
|---|---|
 ముంబైలో జరిగిన ఒక కచేరీలో ఎన్.రాజం, టి.ఎస్.నందకుమార్‌లతో ఎన్.రమణి | |
| వ్యక్తిగత సమాచారం | |
| జననం | 1934 అక్టోబరు 15 తిరువరూర్, తమిళనాడు, భారతదేశం |
| మరణం | 2015 అక్టోబరు 9 (వయసు 80) మైలాపూర్, చెన్నై, India |
| సంగీత శైలి | కర్ణాటక సంగీతం |
| వృత్తి | కర్ణాటక వాద్య కళాకారుడు |
| వాయిద్యాలు | వేణువు |
| క్రియాశీల కాలం | 1939–2015 |
ఆరంభ జీవితం, నేపథ్యం
మార్చుఇతడు తమిళనాడు లోని తిరువారూర్ నగరంలో సంగీత కళాకారుల కుటుంబంలో జన్మించాడు.[1] తిరువారూర్ నగరం కర్ణాటక సంగీత త్రిమూర్తులకు పుట్టినిల్లు.[2] ఇతడు మొదట తన తాత, వేణుగాన విద్వాంసుడు అయిన అళియూర్ నారాయణస్వామి అయ్యర్ వద్ద తన ఐదవ యేటి నుండే సంగీతం నేర్చుకున్నాడు.[2][3]
ఇతడు తన మొదటి కచేరీ 8వ యేట ఇచ్చాడు.[1] తన మేనమామ టి.ఆర్.మహాలింగం దృష్టిలో పడి అతని శిష్యుడిగా మారడం ఇతని జీవితంలో ఒక గొప్ప మలుపు.[2]
వృత్తి
మార్చుఇతడు 1945లో ఆకాశవాణిలో మొదటి కచేరీ చేడాడు.[1] 1956లో మద్రాసు సంగీత అకాడమీలో తొలి ప్రదర్శన ఇచ్చాడు.[2] ఇతడు తన 22వ యేటికే అంతర్జాతీయ ఖ్యాతిని ఆర్జించాడు.[1]
శిష్యులు
మార్చుఇతడు "రమణి అకాడమీ ఆఫ్ ఫ్లూట్"ను స్థాపించి[1] వందలాది మంది శిష్యులకు శిక్షణను ఇచ్చాడు. ఇతని శిష్యులలో ఎ.ఎన్.భాగ్యలక్ష్మి, చిత్తూరు రాఘవరామన్, చిత్తూరు శ్రీనివాసన్, గోపి గణేష్ సోదరులు, వి.కార్తికేయన్, కె.కార్తికేయన్, ఎల్.వి.ముకుంద్, నందిని హరీష్, బి.రామకృష్ణ, వి.రంగరాజన్ మొదలైన వారున్నారు.[1]
పర్యటనలు
మార్చుఇతడు దేశంలోని దాదాపు అన్ని రాష్ట్రాలలోని సంగీత సభలు, ఇతర ప్రదేశాలలో ప్రదర్శన్లు ఇచ్చాడు. అమెరికా, కెనడా, ఫ్రాన్స్, జర్మనీ, స్విట్జర్లాండు, శ్రీలంక వంటి ప్రపంచదేశాలలో పర్యటించి ముప్పైకి పైగా కచేరీలు నిర్వహించాడు.[1]
కర్ణాటక ఫ్లూట్ ఆవిర్భావం
మార్చు19వ శతాబ్దపు చివరి వరకు దక్షిణ భారతపు 8 రంధ్రాల వెదురుతో చేసిన వేణువు/మురళి/పిల్లనగ్రోవి లేదా ఉత్తర భారతదేశపు 6 రంధ్రాల "బాన్సురి" కర్ణాటక సంగీత కచేరీలలో ఉపయోగించేవారు కాదు. శరభశాస్త్రి అనేక ప్రయోగాల తరువాత వేణువును కచేరీలలో ఒక వాద్యపరికరంగా వినియోగించడం ఆరంభించాడు. శరభశాస్త్రి బాణీని అతని శిష్యుడు పల్లడం సంజీవరావు కొనసాగించాడు. కానీ ఈ "కర్ణాటక వేణువాద్యం"లో విప్లవాత్మకమైన మార్పులు తెచ్చి ప్రచారంలోనికి తెచ్చి, జాతీయ అంతర్జాతీయ ఖ్యాతిని ఆపాదించింది మాలి, అతని శిష్యుడు ఎన్.రమణి.[4]
పురస్కారాలు, ప్రశంసలు
మార్చుఆకాశవాణిలో ఇతని ప్రదర్శనలకు అనేక హిందుస్తానీ, కర్ణాటక సంగీత విద్వాంసుల నుండి ప్రశంసలు లభించాయి.
ఇతనికి లభించిన పురస్కారాలలో కొన్ని:
- 1996లో మద్రాసు సంగీత అకాడమీ వారి సంగీత కళానిధి
- 2007లో ది ఇండియన్ ఫైన్ ఆర్ట్స్ సొసైటి, మద్రాస్ వారి "సంగీత కళాశిఖామణి"
- వాసర్ కాలేజ్ నుండి "సంగీత ఆచార్య"
- మేరీల్యాండ్, ఓహియో, అమెరికా "గౌరవ పౌరసత్వం"
- 1987లో భారత ప్రభుత్వంచే పద్మశ్రీ పురస్కారం
- ఆరిజోనా ది వరల్డ్ యూనివర్సిటీ వారిచే గౌరవ డాక్టరేట్
- 1984లో కేంద్ర సంగీత నాటక అకాడమీ వారిచే సంగీత నాటక అకాడమీ అవార్డు
- 2011లో కేంద్ర సంగీత నాటక అకాడమీ వారిచే "టాగూర్ అకాడమీ ఫెలో"
మరణం
మార్చునటేశన్ రమణి తన చివరి దశలో గొంతు క్యాన్సర్‌ బారిన పడి కచేరీలకు దూరంగా ఉన్నాడు. ఇతడు 2015, అక్టోబర్ 9వ తేదీన చెన్నైలోని మైలాపూర్‌లో మరణించాడు.[5][6] ఇతనికి నలుగు సంతానం ఉన్నారు.
మూలాలు
మార్చు- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 Parthasarathy, T. S. (1997). "The Sadas". The Journal of the Music Academy, Madras. LXVIII. Music Academy: 54.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 Parthasarathy, T. S. (1997). "The 70th Madras Music Conference". The Journal of the Music Academy, Madras. LXVIII. Music Academy: 2.
- ↑ Aruna Chandaraju (23 June 2006). "The Hindu : Friday Review Hyderabad / Interview : Notes from various masters". The Hindu. Archived from the original on 2 నవంబరు 2012. Retrieved 16 May 2008.
- ↑ Dr. N. Ramani Interview about Mali
- ↑ Flute Ramani dies aged 81
- ↑ "Flautist N. Ramani passes away". The Hindu. 9 October 2015. Retrieved 9 October 2015.