కాకర్లపల్లి
కాకర్లపల్లి,తెలంగాణ రాష్ట్రం, ఖమ్మం జిల్లా, సత్తుపల్లి మండలానికి చెందిన గ్రామం.[1]
| కాకర్లపల్లి | |
| — రెవిన్యూ గ్రామం — | |
  కాకర్లపల్లి |
|
| అక్షాంశరేఖాంశాలు: 17°14′46″N 80°49′56″E / 17.2461797°N 80.8322428°E | |
|---|---|
| రాష్ట్రం | తెలంగాణ |
| జిల్లా | ఖమ్మం |
| మండలం | సత్తుపల్లి |
| ప్రభుత్వం | |
| - సర్పంచి | |
| జనాభా (2011) | |
| - మొత్తం | 4,165 |
| - పురుషుల సంఖ్య | 2,043 |
| - స్త్రీల సంఖ్య | 2,122 |
| - గృహాల సంఖ్య | 1,135 |
| పిన్ కోడ్ | 507303 |
| ఎస్.టి.డి కోడ్ | |
ఇది మండల కేంద్రమైన సత్తుపల్లి నుండి 3 కి. మీ. దూరంలో ఉంది.2016 లో చేసిన తెలంగాణ జిల్లాల పునర్వ్యవస్థీకరణకు ముందు ఈ గ్రామం పాత ఖమ్మం జిల్లా లోని ఇదే మండలంలో ఉండేది. [2] 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 1135 ఇళ్లతో, 4165 జనాభాతో 1238 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 2043, ఆడవారి సంఖ్య 2122. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 626 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 517. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 579566.[3].పిన్ కోడ్: 507303.
విద్యా సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో ఒక ప్రైవేటు బాలబడి ఉంది. ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు రెండు, ప్రైవేటు ప్రాథమిక పాఠశాల ఒకటి , ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి , ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి.సమీప జూనియర్ కళాశాల, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల, ఇంజనీరింగ్ కళాశాల సత్తుపల్లిలో ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల, మేనేజిమెంటు కళాశాల ఖమ్మంలోను, పాలీటెక్నిక్ సత్తుపల్లిలోనూ ఉన్నాయి.సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల సత్తుపల్లిలోను, అనియత విద్యా కేంద్రం, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాలలు ఖమ్మంలోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
మార్చుప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
మార్చుకాకర్లపల్లిలో ఉన్న ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ఇద్దరు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. ఒక పశు వైద్యశాలలో ఒక డాక్టరు, ఒకరు పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు.సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. డిస్పెన్సరీ, సంచార వైద్య శాల గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉంది.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
మార్చుతాగు నీరు
మార్చుగ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది.
పారిశుధ్యం
మార్చుమురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
మార్చుకాకర్లపల్లిలో సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. పోస్టాఫీసు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి.
గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. ట్రాక్టరు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతోంది. రాష్ట్ర రహదారి, ప్రధాన జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. జాతీయ రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు, మట్టిరోడ్లూ ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
మార్చుగ్రామంలో సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం ఉన్నాయి. గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం, వారం వారం సంత ఉన్నాయి. ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు ఉన్నాయి. గ్రామంలో ఆటల మైదానం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ స్టేషన్, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. ఆశా కార్యకర్త గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ.లోపు దూరంలో ఉన్నాయి.
విద్యుత్తు
మార్చుగ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 14 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
మార్చుకాకర్లపల్లిలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
- అడవి: 190 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 164 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 38 హెక్టార్లు
- శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 172 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 123 హెక్టార్లు
- బంజరు భూమి: 300 హెక్టార్లు
- నికరంగా విత్తిన భూమి: 251 హెక్టార్లు
- నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 500 హెక్టార్లు
- వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 51 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
మార్చుకాకర్లపల్లిలో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
- బావులు/బోరు బావులు: 51 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
మార్చుకాకర్లపల్లిలో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
మార్చుగ్రామంలో దర్శనీయ ప్రదేశాలు/ దేవాలయాలు
మార్చుకాకర్లపల్లి శివాలయం ఆలయ చరిత్ర:10వ శతాబ్దకాలంలో ఎటువంటి రాజ్యపాలనలేని తెలంగాణ ప్రాంతంలో సామంతులు ఉండేవారు. దక్షిణ భారతాన్ని యుద్ధాల ద్వారా చేజిక్కించుకున్న ప్రాంతాల్లో సామంతరాజులచే కాకతీయులు పాలన సాగించేవారు.ప్రోలుడు, రుద్రదేవుడు, మహాదేవుడు, గణపతి దేవుడు, రుద్రమదేవి, ప్రతాపరుద్రుడు ముఖ్యులు. వీరికాలంలో అనుమకొండ(ఇప్పటి హన్మకొండ)ను రాజధానిగా చేసుకుని ఈ ప్రాంతాన్ని పాలించేవారు. క్రమంలోనే సత్తుపల్లి మండలం కాకర్లపల్లి గ్రామంలో శివాలయం నిర్మించగా ఉత్తరాన కోనేరు, తూర్పున బేతుపల్లి జలాశయం, ఈశాన్యంలో ఉన్న కనిగల గుట్ట వద్ద ఆనవాళ్లు, దక్షిణంలో వేశ్యకాంతల చెరువు ఉండేవి. ఆలయ సముదాయాలకు పూజలు నిర్వహించడానికై అయ్యవార్లు ఉండే ప్రాంతం నేటి అయ్యగారిపేట. అభిషేకజలం నిల్వ ఉంచేందుకు రెండు కిలోమీటర్ల దూరాన రాతితొట్టిలతో కాలువలు నిర్మించి రాతినీటి బావి(బుంగనుయ్యి) ఏర్పాటు, ఊరికి ఉత్తరాన జువ్విచెట్టు కింద ఉన్న శ్రీదువ్వి దాసాంజనేయస్వామి దేవాలయం, దక్షిణాన ఉన్న హనుమాన్‌నగర్‌లోని ఆంజనేయ ఆలయం, రుద్రాక్షపల్లి శివారు గ్రామం తోగు సమీపంలోని శక్తిస్వరూపిని దానశానమ్మ విగ్రహం, రేజర్ల, గుడిపాడు, నాగుపల్లి, బేతుపల్లి గుట్ట తదితర ప్రదేశాల్లో పురాతన శిథిల విగ్రహాలు సువిశాల ప్రాంతంలో నిర్మించిన ఈ ఆలయానికి సాక్షీ భూతాలుగా నిలుస్తున్నాయి.
పుణ్య ప్రదమైన కార్యంగా చనిపోయిన పూర్వీకులు, సజీవులైన వారి పుణ్యం కోసం ఆలయాల్లో వారి పేర్లతో లింగాలను ప్రతిష్టించేవారని చరిత్ర చెబుతున్నది. అనంతరం విజయనగరసామ్రాజ్యంలో ఈ ఆలయ అభివద్ధి అంతంత మాత్రంగా మారింది. శంగేరి మఠం, పుష్పగిరి, వ్యాసరాయ మఠాలకు చెందిన సన్యాసులు ఈ ప్రాంతంలో సంచరించేవారని పూర్వీకులు చెప్పినట్లు తెలిసింది. ల కోట బురుజుగా ఉన్నటువంటి విగ్రహం, ఏడు నంది విగ్రహాలు, పానమట్టాలు, ద్వారపాలకుని విగ్రహం, వినాయకుని విగ్రహాలు చరిత్రకు సజీవ సాక్ష్యాలుగా ఉన్నాయి. అంతేకాకుండా గర్భగుడిలోని శివలింగం, నంది విగ్రహాలకు నిత్యం దీపధూపనైవేద్యాలు అందుతున్నాయి. అయితే అప్పట్లోనే పురాతన ఆలయం రెండు అంతస్తులుగా ఉండేదని, పైన సామాన్య మానవుల దర్శనం కోసం శివుడు, నంది విగ్రహాలు, కింది భాగంలో రాజకుటుంబ దర్శనార్ధం గర్భగుడిలో శివలింగం, నంది విగ్రహాలుండేవని తెలుస్తోంది. దేశంలోని పురాతన ఆలయ సమాచార సేకరణలో భాగంగా ప్రముఖ సిద్ధగురువు రమణానంద మహర్షి శిష్యులు ఈ ఆలయాన్ని సందర్శించినట్లు చెబుతున్నారు. ం ఘనచరిత్ర కలిగిన ఆ ఆలయంలో మహాశివరాత్రి పర్వదినాన శివపార్వతుల కల్యాణం అత్యంత వైభవోపేతంగా నిర్వహిస్తారు.
మూలాలు
మార్చు- ↑ తెలంగాణ ప్రభుత్వ ఉత్తర్వు సంఖ్య GO Ms No 236 Revenue (DA-CMRF) Department, Dated: 11-10-2016
- ↑ "ఖమ్మం జిల్లా" (PDF). తెలంగాణ గనుల శాఖ. Archived (PDF) from the original on 2021-12-20. Retrieved 2021-01-06.
- ↑ "Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011".