కొండమూరు
కొండమూరు బాపట్ల జిల్లా, జనకవరం పంగులూరు మండలంలోని గ్రామం. ఇది మండల కేంద్రమైన జనకవరం పంగులూరు నుండి 5 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన చిలకలూరిపేట నుండి 34 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 668 ఇళ్లతో, 2380 జనాభాతో 1203 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 1165, ఆడవారి సంఖ్య 1215. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 397 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 0. గ్రామ జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 590748[2].
కొండమూరు | |
|---|---|
 | |
.svg)  కొండమూరు | |
| అక్షాంశ రేఖాంశాలు: 15°49′51.87″N 80°3′54.04″E / 15.8310750°N 80.0650111°E | |
| దేశం | భారతదేశం |
| రాష్ట్రం | ఆంధ్రప్రదేశ్ |
| జిల్లా | బాపట్ల |
| మండలం | జే.పంగులూరు |
| విస్తీర్ణం | 12.03 కి.మీ2 (4.64 చ. మై) |
| జనాభా (2011)[1] | 2,380 |
| • జనసాంద్రత | 200/కి.మీ2 (510/చ. మై.) |
| అదనపు జనాభాగణాంకాలు | |
| • పురుషులు | 1,165 |
| • స్త్రీలు | 1,215 |
| • లింగ నిష్పత్తి | 1,043 |
| • నివాసాలు | 668 |
| ప్రాంతపు కోడ్ | +91 ( 08593  ) |
| పిన్‌కోడ్ | 523261 |
| 2011 జనగణన కోడ్ | 590748 |
సమీప గ్రామాలు
మార్చుబైటమంజులూరు 3 కి.మీ, కోటపాడు 4 కి.మీ, జనకవరం 4 కి.మీ, కొండమంజులూరు 5 కి.మీ.
విద్యా సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు రెండు, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి. బాలబడి జనకవరం పంగులూరులోను, మాధ్యమిక పాఠశాల ముప్పవరంలోనూ ఉన్నాయి. సమీప జూనియర్ కళాశాల జె.పంగులూరులోను, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల . సమీప వైద్య కళాశాల గుంటూరులోను, మేనేజిమెంటు కళాశాల, పాలీటెక్నిక్‌లు అద్దంకిలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల ఇంకొల్లులోను, అనియత విద్యా కేంద్రం, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాలలు ఒంగోలులోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
మార్చుప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
మార్చుకొండమూరులో ఉన్న ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ఇద్దరు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. సంచార వైద్య శాల గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. పశు వైద్యశాల గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
మార్చుగ్రామంలోఒక ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం ఉంది. డిగ్రీ లేని డాక్టరు ఒకరు ఉన్నారు.
తాగు నీరు
మార్చుగ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది.
పారిశుధ్యం
మార్చుమురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
మార్చుకొండమూరులో సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. పోస్టాఫీసు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.
గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతోంది. జాతీయ రహదారి, ప్రధాన జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. రాష్ట్ర రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
మార్చుగ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం ఉన్నాయి. వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. రోజువారీ మార్కెట్, వారం వారం సంత గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. సహకార బ్యాంకు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. సినిమా హాలు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
విద్యుత్తు
మార్చుగ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 16 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
మార్చుకొండమూరులో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
- వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 54 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 59 హెక్టార్లు
- శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 16 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 76 హెక్టార్లు
- సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 166 హెక్టార్లు
- బంజరు భూమి: 206 హెక్టార్లు
- నికరంగా విత్తిన భూమి: 622 హెక్టార్లు
- నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 810 హెక్టార్లు
- వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 186 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
మార్చుకొండమూరులో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
- కాలువలు: 186 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
మార్చుకొండమూరులో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
మార్చుఇది ప్రకాశం జిల్లా ముఖ్య పట్టణం అయిన ఒంగోలు నుండి 42 కిలోమీటర్లల దూరంలో చిలకలూరిపేటకు వెళ్ళే మార్గంలో ఉంది. జాతీయ రహదారి 5 (NH5) మీద ముప్పవరం గ్రామం నుండి 2 కి.మీ. తూర్పు వైపుకు (ఇంకొల్లు వెళ్ళే మార్గం) లో ఉంది. కనుక అందరు ఎక్కడికి వెళ్ళటానికి ఐనా ముప్పవరం దగ్గర బస్సు అందుకుంటారు.
పేరువెనుక చరిత్ర
మార్చుఒకప్పుడు "కొండపూరు"గా పిలువబడేదే నేటి కొండమూరు గ్రామం. సుమారు 4 శతాబ్దాల క్రితం, కొండపరెడ్డి అనే వ్యక్తి, రామకూరు కొండ నుండి మూరెడు రాయిని తెచ్చి ఈ గ్రామంలో ఉంచాడు. ఆ రాయికి కొండమూరమ్మ పేరుతో గ్రామస్థులు పూజలు జరిపేవారు. ఆ క్రమంలో ఊరుని "కొండపూరు" అని పిలిచెవారు. అదే కాలక్రమేణా "కొండమూరు" అయినది.
విద్యా సౌకర్యాలు
మార్చుకొండమూరు విద్యాపరంగా త్వరిత గతిన అభివృద్ధి చెందుతుంది. గ్రామంలో రెండు ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాలలు, గ్రామానికి అతి సమీపంలో ఉన్నత ప్రమాణాలు కలిగిన పాటిబండ్ల శ్రీమన్నారాయణ కమిటీ ఉన్నత పాఠశాల ఉన్నాయి.
గ్రామంలోని దర్శనీయ ప్రదేశాలు/దేవాలయాలు
మార్చు- ఇక్కడ అనేక దేవాలయాలు కుడా ఉన్నాయి.వాటిలో మల్లేశ్వరస్వామి ఆలయం, చెన్నకేశవాలయం ప్రధానమైనవి. ఈ ఆలయాలలో శివనారాయణులు కొలువై ఉన్నారు. ఇవి రెండూ ప్రక్కప్రక్కనే నెలకొని ఒక ఆలయ ప్రాంగణంలా ఉన్నాయి. ప్రతి పండుగ, పర్వదినంలలో చెన్నకేశవుడు గ్రామంలోకి ఊరెగింపుగా వస్తాడు. శివాలయంలో ప్రతి కార్తీకమాసము నిత్య పూజలు జరుగుతాయి. అలాగే మాసం చివరి రోజున కన్నులు పండువగా సమారాధన కార్యక్రమం జరుగుతుంది. చెన్నకేశవస్వామి ఆలయానికి 10 ఎకరాలు, మల్లేశ్వరస్వామి ఆలయానికి 4 ఎకరాలు, మాన్యం భూమి ఉంది. ఈ ప్రాంగణంలో ఒక ఆంజనేయ స్వామి గుడి చెన్నకేశవుని విగ్రహం అభిముఖంగా ఉంది. ఈ గుడిలో ఆంజనేయుడుని, అభిముఖుడై ఉన్న దేవదేవునికి నమస్కరిస్తున్నట్లుగా గమనించవచ్చు.
- ఈ ప్రధాన ఆలయాలు కాకుండా గ్రామ దెవత అయిన కొండమూరమ్మ అమ్మవారు గ్రామ నడిబొడ్డున వెలసి ప్రజలకు దీవెనలు నిత్యం అందిస్తూ ఉంది.
- గ్రామ సరిహద్దున పోలెరమ్మ దేవాలయం ఉంది.
గణాంకాలు
మార్చు2001 వ, సంవత్సరం జనాభా లెక్కల ప్రకారం గ్రామ జనాభా 2,177.[3] ఇందులో పురుషుల సంఖ్య 1,031, మహిళల సంఖ్య 1,146. గ్రామంలో నివాస గృహాలు 537 ఉన్నాయి. గ్రామ విస్తీర్ణం 1,203 హెక్టారులు.
వ్యవసాయం
మార్చు- వ్యవసాయ పరంగా కొండమూరు మంచి వసతులు కలిగి ఉంది. ఇక్కడి ప్రధాన పంట వరి. వరితో పాటుగా మెట్ట పంటలు అయిన మొక్కజొన్న, మినుములు, పెసలు, కందులు, పొగాకు (కొద్దిపాటి) మొదలగునవి సాగుచేస్తారు. నాగార్జున సాగర్ కాలువ అతి ముఖ్య నీటి వనరు. ఈ నీటి ద్వారా అధిక భాగం వ్యవసాయం జరుగుతుంది. ఇదే కాకుండా గ్రామానికి ఆనుకొని అతి పెద్ద ప్రాచీన నిర్మితమైన చెరువు ఉంది. ఈ చెరువు పరిథిలో కొండమూరు పొలాలతో పాటుగా క్రింద ఉన్న జనకవరం, పంగులూరు, కోటపాడులకు చెందిన పొలాలు కూడా సాగవుతాయి.
- ఈ గ్రామంలో 98.8 ఎకరాల విస్తీర్ణం గల చెరువు ఉంది. 2013-14, 1014-15, 2015-16, మూడు సంవత్సరాలకు, చేపల పెంపకానికి వేలంపాట నిర్వహించగా, రు.12.61 లక్షల ఆదాయం వచ్చింది. ఈ చెరువులో, ప్రభుత్వం ప్రవేశపెట్టిన నీరు-చెట్టు కార్యక్రమంలో భాగంగా, పొక్లెయినుల సాయంతో, పూడికతీత కార్యక్రమం ముమ్మరంగా సాగుచున్నది. ప్రభుత్వం ఈ కార్యక్రమానికి 5 లక్షల రూపాయలను మంజూరుచేసింది. రైతులు 27 ట్రాక్టర్లతో ఈ చెరువు మట్టిని తమ పొలాలకు ఎరువుగా తరలించుచున్నారు. ఈ విధంగా చేయడంవలన, చెరువులో నీటినిలువ సామర్ధ్యం పెరుగుటయే గాక, తమ భూములకు సారవంతమైన ఎరువు లభించుచున్నదని రైతులు సంతోషం వ్యక్తం చేస్తున్నారు.
మూలాలు
మార్చు- ↑ 1.0 1.1 2011 ఆంధ్ర ప్రదేశ్ జనగణన డేటా - గ్రామాలు దత్తాంశ సమితి (in ఇంగ్లీష్), భారత రిజిస్ట్రార్ జనరల్, జనగణన కమిషనరు కార్యాలయం, Wikidata Q42501043, archived from the original on 11 July 2017
- ↑ "Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011".
- ↑ http://censusindia.gov.in/PopulationFinder/Sub_Districts_Master.aspx?state_code=28&district_code=18