జొన్నగిరి
జొన్నగిరి, కర్నూలు జిల్లా, తుగ్గలి మండలానికి చెందిన గ్రామం.ఇది మండల కేంద్రమైన తుగ్గలి నుండి 13 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన డోన్ నుండి 20 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 1721 ఇళ్లతో, 8437 జనాభాతో 3636 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 4349, ఆడవారి సంఖ్య 4088. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 1353 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 213. గ్రామ జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 594453.[2]
జొన్నగిరి | |
|---|---|
 | |
.svg)  జొన్నగిరి | |
| అక్షాంశ రేఖాంశాలు: 15°13′55.200″N 77°34′15.600″E / 15.23200000°N 77.57100000°E | |
| దేశం | భారతదేశం |
| రాష్ట్రం | ఆంధ్రప్రదేశ్ |
| జిల్లా | కర్నూలు |
| మండలం | తుగ్గలి |
| విస్తీర్ణం | 36.36 కి.మీ2 (14.04 చ. మై) |
| జనాభా (2011)[1] | 8,437 |
| • జనసాంద్రత | 230/కి.మీ2 (600/చ. మై.) |
| అదనపు జనాభాగణాంకాలు | |
| • పురుషులు | 4,349 |
| • స్త్రీలు | 4,088 |
| • లింగ నిష్పత్తి | 940 |
| • నివాసాలు | 1,721 |
| ప్రాంతపు కోడ్ | +91 ( ) |
| పిన్‌కోడ్ | 518390 |
| 2011 జనగణన కోడ్ | 594453 |
విద్యా సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు 8, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి, ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి. సమీప బాలబడి తుగ్గలిలో ఉంది.సమీప జూనియర్ కళాశాల తుగ్గలిలోను, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల, సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల, అనియత విద్యా కేంద్రం పత్తికొండ లోనూ ఉన్నాయి. మేనేజిమెంటు కళాశాల, పాలీటెక్నిక్‌లు ఆదోని లోనూ ఉన్నాయి.దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల, సమీప వైద్య కళాశాల, కర్నూలు లోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
మార్చుప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
మార్చుజొన్నగిరిలో ఉన్న ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ఒకరు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, పశు వైద్యశాల, సంచార వైద్య శాల, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
మార్చుగ్రామంలో2 ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. డిగ్రీ లేని డాక్టర్లు ఇద్దరు ఉన్నారు.
తాగు నీరు
మార్చుగ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. బావుల నీరు కూడా అందుబాటులో ఉంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది. చెరువు ద్వారా గ్రామానికి తాగునీరు లభిస్తుంది.
పారిశుధ్యం
మార్చుమురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని నేరుగా జల వనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
మార్చుజొన్నగిరిలో పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులుప్రైవేటు బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. ట్రాక్టరు సౌకర్యం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. రాష్ట్ర రహదారి, జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతున్నాయి. జాతీయ రహదారి, ప్రధాన జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు, మట్టిరోడ్లూ ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
మార్చుగ్రామంలో వాణిజ్య బ్యాంకు ఉంది. గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం ఉన్నాయి. వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. ఏటీఎమ్, సహకార బ్యాంకు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. రోజువారీ మార్కెట్, వారం వారం సంత, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం ఉంది. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
విద్యుత్తు
మార్చుగ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 7 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
మార్చుజొన్నగిరిలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
- వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 244 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 99 హెక్టార్లు
- శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 60 హెక్టార్లు
- తోటలు మొదలైనవి సాగవుతున్న భూమి: 1 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 417 హెక్టార్లు
- నికరంగా విత్తిన భూమి: 2813 హెక్టార్లు
- నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 2692 హెక్టార్లు
- వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 120 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
మార్చుజొన్నగిరిలో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
- బావులు/బోరు బావులు: 29 హెక్టార్లు* చెరువులు: 91 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
మార్చుజొన్నగిరిలో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
మార్చుచరిత్ర
మార్చుఅశోకుడు తన సువిశాల సామ్రాజ్యాన్ని నాలుగు రాష్ట్రాలుగా విభజించాడు. ఒక్కో రాష్ట్రానికి ఒక్కో ముఖ్యపట్టణం ఉంది. పశ్చిమోత్తరంలో గాంధార రాష్ట్రానికి తక్షశిల రాజధాని. కళింగ రాష్ట్రానికి తోసలి ముఖ్యపట్టణం. పశ్చిమ భారతావనికి ఉజ్జయిని ప్రధాన నగరం. దక్షిణ భారతంలోని ఆంధ్ర రాష్ట్రానికి సువర్ణగిరి రాజధాని. ఇప్పటికీ ఆ నగరం ఒక గ్రామంగా మన రాష్ట్రంలో ఉంది. సువర్ణగిరి కాలక్రమేణా సొర్నగిరి, సొన్నగిరిగా మారి చివరికి జొన్నగిరి అయింది. ఇక్కడే జొన్నగిరి ప్రాచీన రాజధాని నగరమని ఋజువు చేసే సాక్ష్యాలు దొరికాయి[3] 1927లో నేటి కర్నూలు జిల్లాలోని ఎర్రగుడి-జొన్నగిరి గ్రామాల నడుమ కొండపై అశోక చక్రవర్తి వేయించిన శాసనాలు దొరికాయి. సింధు నాగరికతలోని నాణాలపైనున్న లిపి తర్వాత ప్రాచీన భారతదేశంలో దొరికిన లిపి పాఠ్యం అశోకుని కాలం నాటి శాసనాలపై ఉన్నదే కావడంతో ఇవి ప్రాధాన్యత సంతరించుకున్నాయి. అశోకుని ఎర్రగుడి శాసనాలు బ్రాహ్మీ లిపిలో ప్రాకృత భాషలో ఉంది. ప్రజల భాషయైన ప్రాకృతంలోనే అశోకుడు వారికి అవసరమైన ధర్మ శాసనాలు వేయించి ఉంటాడని భావిస్తూన్న పరిశోధకులు ఈ లిపి అప్పటి ప్రజల వ్రాతకట్టని, ప్రాచీన దక్షిణాపథంలోని ఈ భాగంలో ప్రాకృతం వాడుకలో ఉందని భావిస్తున్నారు. ఆంధ్రుల ప్రాచీన చరిత్రకు ఆధారాలు కావడంతో ఈ శాసనాలు ప్రజలకు ఉపకరించేవని భావించి ప్రచురించారు.[4]
గణాంకాలు
మార్చు2001 వ.సంవత్సరం జనాభా లెక్కల ప్రకారం గ్రామ జనాభా 6,683. ఇందులో పురుషుల సంఖ్య 3,483, మహిళల సంఖ్య 3,200, గ్రామంలో నివాస గృహాలు 1,292 ఉన్నాయి.
ప్రముఖులు
మార్చుఇవి కూడా చూడండి
మార్చుబయటి లింకులు
మార్చుమూలాలు
మార్చు- ↑ 1.0 1.1 2011 ఆంధ్ర ప్రదేశ్ జనగణన డేటా - గ్రామాలు దత్తాంశ సమితి (in ఇంగ్లీష్), భారత రిజిస్ట్రార్ జనరల్, జనగణన కమిషనరు కార్యాలయం, Wikidata Q42501043, archived from the original on 11 July 2017
- ↑ "Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011".
- ↑ ఆరుద్ర రచనలు, వ్యాసపీఠం వారి ప్రచురణ,1985, కడప లోని సిపిబ్రౌన్ గ్రంథాలయం నుంచి సేకరించి DLI వారు పునఃప్రచురించినది
- ↑ అశోకుని ఎఱ్ఱగుడి శిలాశాసనములు(తొలిమాట):రాయప్రోలు సుబ్రహ్మణ్యం:ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వ పురావస్తుశాఖ ప్రచురణ:1975
వెలుపలి లింకులు
మార్చు