మున్నలూరు
మున్నలూరు, ఎన్టీఆర్ జిల్లా, కంచికచర్ల మండలానికి చెందిన గ్రామం. ఇది మండల కేంద్రమైన కంచికచర్ల నుండి 14 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన విజయవాడ నుండి 19 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 339 ఇళ్లతో, 913 జనాభాతో 299 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 440, ఆడవారి సంఖ్య 473. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 0 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 23. గ్రామ జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 589161. 2022 లో చేసిన జిల్లాల పునర్వ్యవస్థీకరణకు ముందు ఈ గ్రామం కృష్ణా జిల్లాలో, ఇదే మండలంలో ఉండేది.[2] [3].కృష్ణా నది ఒడ్డున ఉన్న ఈ గ్రామం నుండి ఆవలి ఒడ్దున బౌద్ధ చరిత్రక స్థలం, హిందూ శైవ తీర్థస్థలం అమరావతి కనపడుతుంది.
మున్నలూరు | |
|---|---|
 | |
.svg)  మున్నలూరు | |
| అక్షాంశ రేఖాంశాలు: 16°37′26.472″N 80°20′11.940″E / 16.62402000°N 80.33665000°E | |
| దేశం | భారతదేశం |
| రాష్ట్రం | ఆంధ్రప్రదేశ్ |
| జిల్లా | ఎన్టీఆర్ |
| మండలం | కంచికచర్ల |
| విస్తీర్ణం | 2.99 కి.మీ2 (1.15 చ. మై) |
| జనాభా (2011) | 913 |
| • జనసాంద్రత | 310/కి.మీ2 (790/చ. మై.) |
| అదనపు జనాభాగణాంకాలు | |
| • పురుషులు | 440 |
| • స్త్రీలు | 473 |
| • లింగ నిష్పత్తి | 1,075 |
| • నివాసాలు | 339 |
| ప్రాంతపు కోడ్ | +91 ( ) |
| పిన్‌కోడ్ | 521180 |
| 2011 జనగణన కోడ్ | 589161 |
గ్రామం పేరు వెనుక చరిత్ర
మార్చుమున్నలూరు అనగా మునుల ఊరు అని అర్థం. ఈ గ్రామం వద్ద కృష్ణా నది ఉప నది ఐన "మున్నేరు", కృష్ణా నదిలో కలుస్తుంది. బహుశా ఈ కారణం వల్ల కూడా మున్నలూరుకి ఆ పేరు వచ్చి ఉండవచ్చు.
సమీప గ్రామాలు
మార్చుఈ గ్రామానికి సమీపంలో ఏటూరు, చేవిటికల్లు, గనియతుకూరు, విభరీతపాడు, దాములూరు గ్రామాలు ఉన్నాయి.[4]
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
మార్చుమున్నలూరులో పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం, రైల్వే స్టేషన్ మొదలైనవి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. జాతీయ రహదారి, రాష్ట్ర రహదారి, ప్రధాన జిల్లా రహదారి, జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు ఉన్నాయి. కంచికచెర్ల, నందిగామ నుండి రొడ్దురవాణా సౌకర్యం ఉంది. రైల్వేస్టేషన్ విజయవాడ 34 కి.మీ దూరంలో ఉంది.
విద్యా సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాల ఒకటి ఉంది. సమీప బాలబడి, ప్రాథమిక పాఠశాల కంచికచర్లలోను, ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల మొగులూరులోను, మాధ్యమిక పాఠశాల మొగులూరులోనూ ఉన్నాయి. సమీప జూనియర్ కళాశాల, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల, ఇంజనీరింగ్ కళాశాల కంచికచర్లలో ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల విజయవాడలోను, పాలీటెక్నిక్‌ నందిగామలోను, మేనేజిమెంటు కళాశాల కంచికచర్లలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల, అనియత విద్యా కేంద్రం నందిగామలోను, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల విజయవాడ లోనూ ఉన్నాయి.
గ్రామంలో మౌలిక వసతులు
మార్చుఫైబర్నెట్
మార్చుఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం ప్రతిష్ఠాత్మకంగా చేపట్టిన ఫైబర్‌నెట్ వ్యవస్థను ఈ గ్రామంలో పూర్తిస్థాయిలో ఏర్పాటుచేసారు. దీనితో ఈ గ్రామంలో సాంకేతిక విప్లవం సాధ్యమైనది. మహిళలు కుట్లు, అల్లికలు వంటి అంశాలను ఆన్‌లైన్‌లో నేర్చుకుంటున్నారు. దూరదేశంలో ఉన తమవారిని వీడియో కాల్6లో చూచుచూ మాట్లాడగలుగుచున్నారు. రైతులు తాము పండించిన పంటలకు ఏఏ ప్రాంతాలలో ఎంత ధర ఉంటుందో తెలుసుకోగలుగుచున్నారు. [1]
గ్రామానికి వ్యవసాయం, సాగునీటి సౌకర్యం
మార్చుసంగమేశ్వర పంపింగ్ స్కీమ్. ఇది ఈ ప్రాంతపు మొదటి నీటిపారుదల పథకం (1952).
దర్శనీయ ప్రదేశాలు/దేవాలయాలు
మార్చుశ్రీ సంగమేశ్వరస్వామివారి ఆలయం
మార్చుమున్నేరు, కృష్ణ, ఈ రెండు నదులు కలసిన ఒడ్డున సంగమేశ్వర స్వామి ఆలయం ఉంది. ఆలయం నది ఒడ్డున ఉండటం వలన పుష్కరాల సమయంలో చుట్టు పక్కల గ్రామాలనుంచి భక్తులు ఇచటకు వచ్చి పుష్కర స్నానాలు ఆచరిస్తారు అంతే కాదు ఈ ప్రదేశం ఏంటో ఆహ్లాదకరంగా రమణీయంగా కూడా ఉంటుంది.
గ్రామ ప్రముఖులు
మార్చుకృష్ణాజిల్లా ప్రముఖ స్వాతంత్ర్య సమరయోధుడైన సాధు రామకృష్ణయ్య సోదరుడు సాధు నాగభూషణం ఈ ఊరి చరిత్రలో ప్రముఖులు. ఈయన ఉపాధ్యాయ వృత్తిలో ఉండి ప్రముఖ ఇంజనీరు కానూరి లక్ష్మణరావు సహకారంతో మున్నలూరు సంగమేశ్వర పంపింగ్ స్కీమ్ ఏర్పాటుకు అవిరళ కృషి చేశాడు.
వైద్య సౌకర్యం
మార్చుప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
మార్చుఒక సంచార వైద్య శాలలో డాక్టర్లు లేరు. ముగ్గురు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. సమీప ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. పశు వైద్యశాల గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
మార్చుగ్రామంలో2 ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. డిగ్రీ లేని డాక్టర్లు ఇద్దరు ఉన్నారు. రెండు మందుల దుకాణాలు ఉన్నాయి.
తాగు నీరు
మార్చుగ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది.
పారిశుధ్యం
మార్చుగ్రామంలో మురుగునీటి పారుదల వ్యవస్థ లేదు. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
మార్చుగ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం ఉన్నాయి. వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. రోజువారీ మార్కెట్, వారం వారం సంత, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ.లోపు దూరంలో ఉంది. సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, ఆశా కార్యకర్త, ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
విద్యుత్తు
మార్చుగ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 15 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
మార్చుమున్నలూరులో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
- వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 49 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 2 హెక్టార్లు
- శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 3 హెక్టార్లు
- నికరంగా విత్తిన భూమి: 245 హెక్టార్లు
- నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 45 హెక్టార్లు
- వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 200 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
మార్చుమున్నలూరులో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
- బావులు/బోరు బావులు: 30 హెక్టార్లు
- ఇతర వనరుల ద్వారా: 170 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
మార్చుమున్నలూరులో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
మార్చుపారిశ్రామిక ఉత్పత్తులు
మార్చుబియ్యం
గణాంకాలు
మార్చు2001 వ.సంవత్సరం జనాభా లెక్కల ప్రకారం గ్రామ జనాభా 1101. ఇందులో పురుషుల సంఖ్య 517, స్త్రీల సంఖ్య 584, గ్రామంలో నివాస గృహాలు 336 ఉన్నాయి. గ్రామ విస్తీర్ణం 299 హెక్టారులు.
మూలాలు
మార్చు- ↑ 2011 ఆంధ్ర ప్రదేశ్ జనగణన డేటా - గ్రామాలు దత్తాంశ సమితి (in ఇంగ్లీష్), భారత రిజిస్ట్రార్ జనరల్, జనగణన కమిషనరు కార్యాలయం, Wikidata Q42501043, archived from the original on 11 July 2017
- ↑ "ఆంధ్రప్రదేశ్ రాజపత్రము" (PDF). ahd.aptonline.in. Archived from the original (PDF) on 2022-09-06. Retrieved 2022-09-06.
- ↑ "Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011".
- ↑ "మున్నలూరు". Retrieved 13 June 2016.[permanent dead link]