విమానాశ్రయం
విమానాశ్రయం అనేది వాణిజ్య సౌకర్యాల కొరకు విస్తరించిన సౌకర్యాలతో కూడిన ఏరోడ్రోమ్[1][2]. విమానాశ్రయం ఒక ల్యాండింగ్ ప్రాంతాన్ని కలిగి ఉంటుంది, దీనిలో విమానం బయలుదేరడానికి రన్వే[3] హెలిప్యాడ్[4], విమానాశ్రయాలలో తరచుగా విమానాలను నిల్వ చేయడానికి నిర్వహించడానికి సౌకర్యాలు నియంత్రణ చేయు కేంద్రం. విమానాశ్రయాలలో రన్వే వంటి ఒక క్రియాశీలక ఉపరితలంతో సహా వైమానిక ప్రాప్తి చేయగల బహిరంగ స్థలం ఉంటుంది. విమానాశ్రయం అంటే ప్రయాణీకులను సరుకును స్వీకరించడానికి విడుదల చేయడానికి విమానం క్రమం తప్పకుండా ఉపయోగించే ల్యాండింగ్ ప్రాంతం.
సౌకర్యాలు, సేవలుసవరించు
విమానాశ్రయాలలో నియంత్రణ టవర్లు, హాంగర్లుటెర్మినల్స్. పెద్ద విమానాశ్రయాలలో విమానాశ్రయ ఆప్రాన్లు, టాక్సీవే వంతెనలు,ఏరోడ్రోమ్, ఎయిర్‌ఫీల్డ్, ఎయిర్‌స్ట్రిప్, షార్ట్ టేకాఫ్, ల్యాండింగ్ ఎయిర్ ట్రాఫిక్ నియంత్రణ కేంద్రాలు, రెస్టారెంట్లు,లాంజ్ వంటి ప్రయాణీకుల సౌకర్యాలు అత్యవసర సేవలు ఉంటాయి. కొన్ని దేశాలలో, ప్రత్యేకించి యుఎస్, విమానాశ్రయాలలో సాధారణంగా ఒకటి అంతకంటే ఎక్కువ స్థిర-బేస్ ఆపరేటర్లు ఉంటారు, సాధారణ విమానయానానికి సేవలు అందిస్తారు. హెలికాప్టర్ల కోసమే పనిచేసే విమానాశ్రయాన్ని హెలిపోర్ట్ అంటారు. సీప్లేన్లు, ఉభయచర విమానాల ఉపయోగం కోసం విమానాశ్రయాన్ని సీప్లేన్ బేస్ అంటారు. ఇటువంటి స్థావరంలో సాధారణంగా టేకాఫ్‌లు ల్యాండింగ్‌ల కోసం ఓపెన్ వాటర్, టై-అప్ కోసం సీప్లేన్ రేవులు ఉంటాయి. అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయంలో కస్టమ్స్, పాస్‌పోర్ట్ నియంత్రణ కోసం అదనపు సౌకర్యాలు ఉంటాయి. కానీ అన్ని ఏరోడ్రోమ్‌లు విమానాశ్రయాలు కావు.
సంరక్షణ, నిర్వహణసవరించు
చిన్న ఎయిర్‌ఫీల్డ్‌లు (విమానాశ్రయాలు) తరచుగా ఒక రన్వే 1,000 మీ (3,300 అడుగులు) కన్నా తక్కువ కలిగి ఉంటాయి. పెద్ద విమానాశ్రయాలు సాధారణంగా 2,000 మీ (6,600 అడుగులు) అంతకంటే ఎక్కువ రన్‌వేలను కలిగి ఉంటాయి. ఇడాహోలోని ఇంకోమ్‌లోని స్కైలైన్ విమానాశ్రయం రన్‌వేను కలిగి ఉంది, ఇది కేవలం 122 మీ (400 అడుగులు) పొడవు మాత్రమే. ప్రపంచంలోనే అతి పొడవైన ప్రజా వినియోగ రన్వే చైనాలోని కమ్డో బామ్డా విమానాశ్రయంలో ఉంది. దీని పొడవు 5,500 మీ (18,045 అడుగులు). ప్రపంచంలోని విశాలమైన రన్వే రష్యాలోని ఉలియానోవ్స్క్ వోస్టోచ్నీ విమానాశ్రయంలో ఉంది ఇది 105 మీ (344 అడుగులు) వెడల్పుతో ఉంది.2009 నాటికి, ప్రపంచవ్యాప్తంగా సుమారు 44,000 విమానాశ్రయాలు నుండి గుర్తించదగిన విమానాశ్రయాలు ఉన్నాయని CIA పేర్కొంది, వీటిలో అమెరికా లో 15,095 ఉన్నాయి, అమెరికా ప్రపంచంలో అత్యధికంగా విమానాశ్రయాలు నిర్వహిస్తున్నాయి. ప్రపంచంలోని పెద్ద విమానాశ్రయాలలో ఎక్కువ భాగం స్థానిక, ప్రాంతీయ జాతీయ ప్రభుత్వ సంస్థల యాజమాన్యంలో ఉన్నాయి, తరువాత విమానాశ్రయాన్ని ఆపరేషన్ పర్యవేక్షించే ప్రైవేట్ సంస్థలకు విమానాశ్రయాన్ని లీజుకు ఇస్తాయి. భారతదేశంలో ఉన్నప్పుడు జిఎంఆర్ గ్రూప్ జాయింట్ వెంచర్స్ ద్వారా ఇందిరా గాంధీ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం రాజీవ్ గాంధీ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం ద్వారా పనిచేస్తుంది. బెంగళూరు అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం ఛత్రపతి శివాజీ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయాన్ని జివికె గ్రూప్ నియంత్రిస్తుంది. భారతదేశంలోని మిగిలిన విమానాశ్రయాలను విమానాశ్రయాల అథారిటీ ఆఫ్ ఇండియా నిర్వహిస్తుంది. విమానాశ్రయాలు ఆదాయాన్ని సృష్టించే పన్నులపై ఆధారపడి ఉంటాయి. ప్రయాణీకుల టిక్కెట్లు, ఇంధనం కార్గో పన్నులు ప్రయాణీకులు చెల్లించే పన్నులు విమానయాన సంస్థలు ఈ ఖాతాలకు నిధులు సమకూర్చడంలో సహాయపడతాయి.[5]
ఏరోనాటికల్ ఆదాయంసవరించు
.jpg)
వైమానిక అద్దెలు ల్యాండింగ్, ప్రయాణీకుల సేవ, పార్కింగ్ హ్యాంగర్ ఫీజుల ద్వారా ఏరోనాటికల్ ఆదాయం లభిస్తుంది. విమానాశ్రయ ఆస్తిలో ఒక విమానం ల్యాండింగ్ కోసం ప్రతి విమానానికి ల్యాండింగ్ ఫీజు వసూలు చేయబడుతుంది. ల్యాండింగ్ ఫీజులు ల్యాండింగ్ బరువు, విమానం పరిమాణం ద్వారా లెక్కించబడతాయి, అయితే చాలా విమానాశ్రయాలు నిర్ణీత రేటు, అదనపు బరువుకు అదనపు ఛార్జీని కలిగి ఉంటాయి. ప్రయాణీకుల సేవా రుసుము నీరు, ఆహారం, వైఫై విమానయాన టిక్కెట్ కోసం చెల్లించేటప్పుడు చెల్లించే షోలు వంటి సౌకర్యాల కోసం ప్రయాణీకులకు ఛార్జీలు. విమానాశ్రయ పార్కింగ్ కూడా విమానాశ్రయాలకు ప్రధాన ఆదాయ వనరు. విమానం టేకాఫ్‌కు ముందు తరువాత కొంత సమయం వరకు ఆపి ఉంచబడుతుంది, అక్కడ పార్క్ చేయడానికి చెల్లించాలి. ప్రతి విమానాశ్రయానికి తన సొంత పార్కింగ్ రేట్లు ఉన్నాయి. విమానాశ్రయాలకు పార్కింగ్ స్థలాలు అవసరం, ప్రయాణీకులకు కార్లను విమానాశ్రయంలో ఎక్కువసేపు వదిలివేయవచ్చు. పెద్ద విమానాశ్రయాలలో కారు-అద్దె సంస్థలు, టాక్సీ ర్యాంకులు, బస్ స్టాప్‌లు కొన్నిసార్లు రైలు స్టేషన్ కూడా ఉంటాయి.[6]
ల్యాండ్ సైడ్, ఎయిర్ సైడ్సవరించు
విమానాశ్రయాలను ల్యాండ్‌సైడ్ ఎయిర్‌సైడ్ ప్రాంతాలుగా విభజించారు. ల్యాండ్‌సైడ్ ప్రాంతం ప్రజలకు అందుబాటులో ఉంటుంది, ఎయిర్‌సైడ్ ప్రాంతానికి ప్రవేశం కఠినంగా నియంత్రించబడుతుంది. ఎయిర్‌సైడ్ ప్రాంతంలో విమానం చుట్టూ విమానాశ్రయం అన్ని భాగాలు, ప్రయాణీకులకు, సిబ్బందికి మాత్రమే అందుబాటులో ఉండే భవనాల భాగాలు ఉన్నాయి. ఎయిర్‌సైడ్ ప్రాంతంలోకి ప్రవేశించడానికి అనుమతించే ముందు ప్రయాణీకులు, సిబ్బందిని భద్రత ద్వారా తనిఖీ చేయాలి. దీనికి విరుద్ధంగా, అంతర్జాతీయ విమానం నుండి వచ్చే ప్రయాణీకులు సరిహద్దు నియంత్రణ కస్టమ్స్ ద్వారా ల్యాండ్ సైడ్ ప్రాంతాన్ని చేరుకోవాలి, అక్కడ వారు విమానాశ్రయం నుండి నిష్క్రమించవచ్చు. అనేక ప్రధాన విమానాశ్రయాలు ఉద్యోగులకు ఎయిర్‌సైడ్ పాస్ అని పిలువబడే సురక్షితమైన కీకార్డ్‌ను జారీ చేస్తాయి, ఎందుకంటే కొన్ని పాత్రలు ఉద్యోగులు తమ విధుల్లో భాగంగా ల్యాండ్‌సైడ్ ఎయిర్‌సైడ్ మధ్య తరచూ ముందుకు వెనుకకు వెళ్లాలి. కంట్రోలర్‌లతో రెండు-మార్గం రేడియో కమ్యూనికేషన్‌ను నిర్వహించడానికి వారి సూచనలను గుర్తించి, పాటించటానికి పైలట్లు అవసరం. రన్‌వేలపై ట్రాఫిక్ మినహా, నియమించబడిన అన్ని గ్రౌండ్ ట్రాఫిక్‌లను నిర్దేశించడానికి గ్రౌండ్ కంట్రోల్ బాధ్యత వహిస్తుంది. ఇందులో విమానాలు, సామాను రైళ్లు, స్నోప్లోవ్స్, గ్రాస్ కట్టర్లు, ఇంధన ట్రక్కులు, మెట్ల ట్రక్కులు, ఎయిర్లైన్స్ ఫుడ్ ట్రక్కులు, కన్వేయర్ బెల్ట్ వాహనాలు ఇతర వాహనాలు ఉన్నాయి. ఈ వాహనాలను ఏ టాక్సీ మార్గాలు ఉపయోగించాలో, ఏ రన్‌వేను వారు ఉపయోగిస్తారో (విమానాల విషయంలో), అవి ఎక్కడ పార్క్ చేస్తాయో, రన్‌వేలను దాటడం సురక్షితమైనప్పుడు గ్రౌండ్ కంట్రోల్ నిర్దేశిస్తుంది. విమానం టేకాఫ్‌కు సిద్ధంగా ఉన్నప్పుడు అది టవర్ నియంత్రణకు మార్చబడుతుంది. దీనికి విరుద్ధంగా, ఒక విమానం దిగిన తరువాత అది రన్వే నుండి బయలుదేరి టవర్ నుండి గ్రౌండ్ కంట్రోల్‌కు అప్పగించబడుతుంది. రన్వేపై విమానాశ్రయం చుట్టూ ఉన్న నియంత్రిత గగనతలంలో విమానాలకు టవర్ నియంత్రణ బాధ్యత వహిస్తుంది. 3 డి ప్రదేశంలో విమానం స్థానాన్ని గుర్తించడానికి టవర్ కంట్రోలర్లు రాడార్‌ను ఉపయోగించవచ్చు వారు పైలట్ స్థాన నివేదికలు దృశ్య పరిశీలనపై ఆధారపడవచ్చు. వారు ట్రాఫిక్ నమూనాలో విమానం క్రమం సమన్వయాన్ని ఎలా సురక్షితంగా చేరాలి సర్క్యూట్ నుండి బయలుదేరాలి అనే దానిపై సమన్వయం చేస్తారు. గగనతలంలో మాత్రమే ప్రయాణిస్తున్న విమానం ఇతర ట్రాఫిక్ నుండి స్పష్టంగా ఉండేలా టవర్ నియంత్రణను కూడా సమన్వయం చేస్తారు. బయలుదేరే వచ్చే విమానాల మధ్య సజావుగా ట్రాఫిక్ ప్రవాహానికి భరోసా ఇవ్వడానికి అవి సహాయ చేస్తారు. ఉదాహరణకు, ఒక విమానం ఉత్తరం నుండి రన్వే 17 (సుమారు 170 డిగ్రీల శీర్షిక కలిగి ఉంది) (360/0 డిగ్రీల నుండి 180 డిగ్రీల వైపుకు వెళుతుంది) వద్దకు చేరుకుంటే, విమానం 10 డిగ్రీలు తిరగడం అనుసరించడం ద్వారా వీలైనంత వేగంగా ల్యాండ్ అవుతుంది.
విమానాశ్రయ టవర్సవరించు
ఎయిర్ ట్రాఫిక్ కంట్రోల్ (ఎటిసి) అనేది విమాన కదలికలను నిర్వహించడం అవి సురక్షితంగా, క్రమబద్ధంగా వేగవంతం అయ్యేలా చూసుకోవడం. అతిపెద్ద విమానాశ్రయాలలో, ఎయిర్ ట్రాఫిక్ కంట్రోల్ అనేది చాలా క్లిష్టమైన కార్యకలాపాల శ్రేణి, ఇది మూడు కోణాలలో కదిలే తరచూ ట్రాఫిక్‌ను నిర్వహించడం అవసరం.
అవసరమైన సౌకర్యాలుసవరించు
బయలుదేరే ప్రయాణీకులకు కొన్ని సౌకర్యాలు తప్పనిసరిగా అవసరం.
- అంతర్గత రవాణా, ప్రయాణీకులు పెద్ద విమానాశ్రయంలోకి వెళ్లవలసిన దూరం గణనీయంగా ఉంటుంది.
- విమానాశ్రయాలు కదిలే నడక మార్గాలు, బస్సులు రైలు రవాణా వ్యవస్థలను అందించడం.
- బ్యాగేజ్ డ్రాప్-ఆఫ్‌తో సహా చెక్-ఇన్ సౌకర్యాలు.
- భద్రతా క్లియరెన్స్ గేట్లు
- వేచి ఉన్న ప్రాంతాలు
- సామాను తిరిగి పొందే సౌకర్యాలు.
- కస్టమ్స్ (అంతర్జాతీయ రాకపోకలు మాత్రమే)
- ల్యాండ్ సైడ్ సమావేశ స్థలం
- సామాను హ్యాండ్లింగ్ వ్యవస్థ కూడా ఉండాలి, సామాను డ్రాప్-ఆఫ్ నుండి బయలుదేరే విమానాలకు సామాను రవాణా చేయడానికి విమానాలు రావడం నుండి సామాను తిరిగి పొందటానికి.
- ప్రయాణీకులను సామాను లోడ్ చేయడానికి విమానం పార్క్ చేసే ప్రాంతాన్ని ఆప్రాన్ రాంప్ అని పిలుస్తారు
- అంతర్జాతీయ విమానాలతో విమానాశ్రయాలకు కస్టమ్స్ ఇమ్మిగ్రేషన్ సౌకర్యాలు ఉన్నాయి.
- మెటల్ డిటెక్టర్ల ద్వారా ప్రయాణీకులు నడుస్తున్నప్పుడు సామాను ఎక్స్‌రే యంత్రాలను ఉపయోగించి స్కాన్ చేస్తారు.
- విమానాశ్రయ భద్రతకు సాధారణంగా సామాను తనిఖీలు, వ్యక్తిగత వ్యక్తుల లోహ ప్రదర్శనలు ఆయుధంగా ఉపయోగించబడే ఏదైనా వస్తువుపై నియమాలు.
- ఎయిర్లైన్స్ లాంజ్లు తరచుగా ఉచిత తక్కువ ఖర్చుతో కూడిన ఆహారాన్ని, అలాగే ఆల్కహాల్ ఆల్కహాల్ పానీయాలను అందిస్తాయి. లాంజ్లలో సాధారణంగా సీటింగ్, షవర్, నిశ్శబ్ద ప్రాంతాలు, టెలివిజన్లు, కంప్యూటర్, వై-ఫై ఇంటర్నెట్ సదుపాయం ప్రయాణీకులు తమ ఎలక్ట్రానిక్ పరికరాల కోసం ఉపయోగించగల పవర్ అవుట్లెట్లు ఉంటాయి. కొన్ని విమానయాన లాంజ్లలో బారిస్టాస్, బార్టెండర్లు గౌర్మెట్ చెఫ్‌లు పనిచేస్తున్నారు.
- విమానాశ్రయాలు కొన్నిసార్లు ఒక విమానాశ్రయ టెర్మినల్‌లో బహుళ లాంజ్‌లను నిర్వహిస్తాయి, ఇతర ప్రీమియం కస్టమర్లకు అందుబాటులో లేని ఫస్ట్ క్లాస్ కస్టమర్లు, అదనపు సేవలు వంటి అల్ట్రా-ప్రీమియం కస్టమర్లను అనుమతిస్తుంది. బహుళ లాంజ్లు లాంజ్ సౌకర్యాల రద్దీని కూడా నిరోధించవచ్చు.
- విమానాశ్రయం నగరాన్ని వేగవంతమైన రవాణా, తేలికపాటి రైలు మార్గాలు ఇతర రహదారి రహిత ప్రజా రవాణా వ్యవస్థలతో అనుసంధానించడం.
- విమానం బెర్త్ లోపలికి బయటికి తరలించడానికి ఒక లాగు ట్రాక్టర్.
- జెట్ వంతెన (కొన్ని విమానాశ్రయాలలో) మెట్ల యూనిట్ ప్రయాణీకులను బయలుదేరడానికి దిగడానికి.
కార్గో సరుకు రవాణా సేవసవరించు
ప్రజలతో పాటు, అన్ని విమానాశ్రయాలు సరుకును తరలిస్తాయి. కార్గో విమానయాన సంస్థలు సరుకు పొట్లాలను బదిలీ చేయడానికి వారి స్వంత మౌలిక సదుపాయాలను కలిగి ఉంటాయి. కార్గో టెర్మినల్ సౌకర్యాలు అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయాలు ఎగుమతి సరుకును కస్టమ్స్ క్లియరెన్స్ తర్వాత విమానంలో లోడ్ చేయడానికి ముందు నిల్వ చేయవలసిన ప్రాంతాలు. అదేవిధంగా ఆఫ్‌లోడ్ చేయబడిన సరుకును దిగుమతి చేసుకోవటానికి సరుకు రవాణాదారు నిర్ణయించే ముందు బాండ్‌లో ఉండాలి. ఎగుమతి దిగుమతి సరుకును విమానాశ్రయ అధికారులు పరిశీలించడానికి ప్రాంతాలను పక్కన పెట్టాలి. నియమించబడిన ప్రాంతాలు షెడ్లను విమానయాన సంస్థలు ఫ్రైట్ ఫార్వర్డ్ రింగ్ ఏజెన్సీలకు ఇవ్వవచ్చు. ప్రతి కార్గో టెర్మినల్‌లో ల్యాండ్‌సైడ్ ఎయిర్‌సైడ్ ఉన్నాయి. ల్యాండ్‌సైడ్ అంటే ఎగుమతిదారులు దిగుమతిదారులు తమ ఏజెంట్ల ద్వారా స్వయంగా సరుకులను పంపిణీ చేస్తారు సేకరిస్తారు, అయితే ఎయిర్‌సైడ్ అంటే విమానానికి దాని నుండి లోడ్లు తరలించబడతాయి. అదనంగా కార్గో టెర్మినల్స్ విభిన్న ఎగుమతి, దిగుమతి సరుకుగా విభజించబడ్డాయి.
విమానాశ్రయాల జాబితాసవరించు
సౌరశక్తితో పూర్తిగా శక్తి నిచ్చే ప్రపంచంలో మొట్టమొదటి విమానాశ్రయం భారతదేశంలోని, కొచ్చిలో ఉంది. పర్యావరణ పారామితులను పరిగణనలోకి తీసుకునే మరో విమానాశ్రయం గాలాపాగోస్ దీవులలోని సేమౌర్ విమానాశ్రయం.
ఇవి కూడా చూడండిసవరించు
కొన్ని అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయాలుసవరించు
- రాజీవ్ గాంధీ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం
- ఇందిరాగాంధీ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం
- విజయవాడ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం
- విశాఖపట్నం అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం
- సువర్ణభూమి విమానాశ్రయం
తెలుగు వారి బస్సు స్టేషన్లు, సంస్థలుసవరించు
మూలాలుసవరించు
- ↑ Wragg, D.; Historical dictionary of aviation, History Press 2008.
- ↑ "Airport – Definition of airport by Merriam-Webster". Retrieved September 1, 2015.
- ↑ "Runway – Definition of runway by Merriam-Webster". Retrieved September 1, 2015.
- ↑ "Helipad – Definition of helipad by Merriam-Webster". Retrieved September 1, 2015.
- ↑ Office, U. S. Government Accountability (May 4, 2005). "Airport and Airway Trust Fund: Preliminary Observations on Past, Present, and Future" (GAO-05-657T).
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) - ↑ "SCHEDULE OF CHARGES FOR AIR TERMINALS John F. Kennedy International Airport" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2019-08-19. Retrieved 2020-04-16.
బయటి లింకులుసవరించు
