శ్రీరంగాపూర్ (వనపర్తి జిల్లా)
శ్రీరంగాపూర్, తెలంగాణ రాష్ట్రం, వనపర్తి జిల్లా, శ్రీరంగాపూర్ మండలానికి చెందిన గ్రామం.[1]
| శ్రీరంగాపూర్ | |
| — రెవెన్యూ గ్రామం — | |
 |
|
  శ్రీరంగాపూర్ |
|
| అక్షాంశరేఖాంశాలు: 16°12′13″N 78°03′00″E / 16.2035226692949°N 78.05002950203728°E | |
|---|---|
| రాష్ట్రం | తెలంగాణ |
| జిల్లా | వనపర్తి జిల్లా |
| మండలం | శ్రీరంగాపూర్ (పెబ్బేరు) |
| ప్రభుత్వం | |
| - సర్పంచి | ఆర్.వెంకటేష్ |
| జనాభా (2011) | |
| - మొత్తం | 8,119 |
| - పురుషుల సంఖ్య | 4,145 |
| - స్త్రీల సంఖ్య | 3,974 |
| - గృహాల సంఖ్య | 1,805 |
| పిన్ కోడ్ | |
| ఎస్.టి.డి కోడ్ | |
ఇది సమీప పట్టణమైన వనపర్తి నుండి 25 కి. మీ. దూరంలో ఉంది. 2016 అక్టోబరు 11 న చేసిన తెలంగాణ జిల్లాల పునర్వ్యవస్థీకరణకు ముందు ఈ గ్రామం పాత మహబూబ్ నగర్ జిల్లా లోని పెబ్బేరు మండలంలో ఉండేది. [2]
గణాంకాలు
మార్చు2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 1805 ఇళ్లతో, 8119 జనాభాతో 1096 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 4145, ఆడవారి సంఖ్య 3974. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 1312 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 97. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 576200[3].పిన్ కోడ్: 509120.
నూతన మండల కేంద్రంగా గుర్తింపు
మార్చులోగడ శ్రీరంగాపూర్ గ్రామం మహబూబ్ నగర్ జిల్లా, వనపర్తి రెవెన్యూ డివిజను పరిధిలోని పెబ్బేరు మండల పరిధిలో ఉంది.2014 లో తెలంగాణా ప్రత్యేక రాష్ట్రంగా ఏర్పడిన తరువాత మొదటిసారిగా 2016 లో ప్రభుత్వం నూతన జిల్లాలు, రెవెన్యూ డివిజన్లు, మండలాల పునర్య్వస్థీకరణలో భాగంగా శ్రీరంగాపూర్ గ్రామాన్ని (1+06) ఏడు గ్రామాలుతో నూతన మండల కేంధ్రంగా వనపర్తి జిల్లా,వనపర్తి రెవెన్యూ డివిజనుపరిధిలో చేర్చుతూ ది.11.10.2016 నుండి అమలులోకి తెస్తూ ప్రభుత్వం ఉత్తర్వు జారీచేసింది.[1]
విద్యా సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో ఒక ప్రైవేటు బాలబడి ఉంది. ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు నాలుగు, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాలలు రెండు, ప్రైవేటు ప్రాథమికోన్నత పాఠశాలలు రెండు, ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాలలు రెండు ఉన్నాయి.సమీప జూనియర్ కళాశాల పెబ్బేరులోను, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల, ఇంజనీరింగ్ కళాశాల‌లు వనపర్తిలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల కర్నూలులోను, పాలీటెక్నిక్‌ వనపర్తిలోను, మేనేజిమెంటు కళాశాల కొండేర్లోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల వనపర్తిలోను, అనియత విద్యా కేంద్రం పెబ్బేరులోను, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల మహబూబ్ నగర్ లోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
మార్చుప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
మార్చుశ్రీరంగాపూర్లో ఉన్న ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ఇద్దరు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. ఒక పశు వైద్యశాలలో ఒక డాక్టరు, ఒకరు పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు.ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, సంచార వైద్య శాల గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
మార్చుగ్రామంలో3 ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. ఎమ్బీబీయెస్ కాకుండా ఇతర డిగ్రీ చదివిన డాక్టరు ఒకరు, డిగ్రీ లేని డాక్టర్లు ఇద్దరు ఉన్నారు. ఒక మందుల దుకాణం ఉంది.
తాగు నీరు
మార్చుగ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. బావుల నీరు కూడా అందుబాటులో ఉంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది. కాలువ/వాగు/నది ద్వారా, చెరువు ద్వారా కూడా గ్రామానికి తాగునీరు లభిస్తుంది.
పారిశుధ్యం
మార్చుమురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని శుద్ధి ప్లాంట్‌లోకి పంపిస్తున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
మార్చుశ్రీరంగాపూర్లో సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. పోస్టాఫీసు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.
గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులుప్రైవేటు బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
రాష్ట్ర రహదారి, ప్రధాన జిల్లా రహదారి, జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతున్నాయి. జాతీయ రహదారి గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు, మట్టిరోడ్లూ ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
మార్చుగ్రామంలో వాణిజ్య బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం ఉన్నాయి. గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం, వారం వారం సంత ఉన్నాయి. ఏటీఎమ్, సహకార బ్యాంకు గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. రోజువారీ మార్కెట్, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో గ్రంథాలయం ఉంది. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సినిమా హాలు, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.
విద్యుత్తు
మార్చుగ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 10 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
మార్చుశ్రీరంగాపూర్లో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
- వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 91 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 86 హెక్టార్లు
- శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 16 హెక్టార్లు
- తోటలు మొదలైనవి సాగవుతున్న భూమి: 2 హెక్టార్లు
- సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 44 హెక్టార్లు
- బంజరు భూమి: 225 హెక్టార్లు
- నికరంగా విత్తిన భూమి: 632 హెక్టార్లు
- నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 487 హెక్టార్లు
- వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 414 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
మార్చుశ్రీరంగాపూర్లో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
- బావులు/బోరు బావులు: 227 హెక్టార్లు* చెరువులు: 187 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
మార్చుశ్రీరంగాపూర్లో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
మార్చురాజకీయాలు
మార్చు2013, జూలై 31న జరిగిన గ్రామపంచాయతి ఎన్నికలలో గ్రామ సర్పంచిగా ఆర్.వెంకటేష్ ఎన్నికయ్యాడు.[4]
శ్రీ రంగనాయక స్వామి ఆలయం
మార్చుశ్రీరంగనాయక స్వామి దేవాలయం కారణంగా ఈ గ్రామం పేరు జిల్లా వ్యాప్తంగా పేరుగాంచింది. పెబ్బేరు నుంచి 12 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉన్న ఈ గ్రామంలో 17వ శతాబ్దంలో రాజు రామేశ్వర్ రావు వంశీయులు నిర్మించిన ఆలయం,[5] దాని శిల్పకళా నైపుణ్యం కారణంగా పర్యాటక క్షేత్రంగా ప్రసిద్ధిగాంచింది. ఇది పానుగంటి నదీతీరాన ఉంది.[6] శ్రీ రంగనాయక స్వామి దేవాలయం తమిళనాడులోని శ్రీరంగ క్షేత్రమును పోలిఉంది. శ్రీమాన్ హోసదుర్గ కృష్ణమాచార్యులు తమ 'ఉత్తర రంగ మహాత్మ్యము' అను సంస్కృత గ్రంథములో ఈ క్షేత్రమును ఉత్తర శ్రీరంగముగా అభివర్ణించారు.
స్థల పురాణం
మార్చువనపర్తి సంస్థానాధీశుడైన రాజా బహిరీ గోపాలరావు ఒకసారి దక్షిణ దేశ యాత్రలకు వెళ్ళి, శ్రీరంగ పట్టణమును దర్శించి వైష్ణవ మతమును స్వీకరించాడు. తీర్థయాత్రల నుండి తిరిగివచ్చిన పిమ్మట ఒకనాటి రాత్రి రాజు కలలో శ్రీరంగనాథుస్వామి దర్శనమిచ్చి తాను 'కానాయపల్లె' గ్రామం చెంత వల్మీకములో ఉన్నానని, తీసుకొని వచ్చి ప్రత్రిష్టించి, ఆలయమును నిర్మించి పూజలు కొనవలసిందని ఆనతిచ్చెను.[7] స్వప్నములో తెలియజేసిన ప్రకారము అన్వేషించగా వల్మీకములో శయనమూర్తియైన శ్రీరంగనాథుని విగ్రహము లభించింది. ఆ విగ్రహమును 'కొరివిపాడు' గ్రామంనకు తీసుకొని వచ్చి ఆలయమును నిర్మించి ప్రతిష్ఠించాడు. నాటి నుండి కొరివిపాడు గ్రామం శ్రీరంగాపురముగా ప్రసిద్ధిచెందింది.సా.శ..1650-70 మధ్యకాలంలో రాజా బహిరీ గోపాలరావు కొరివిపాడు గ్రామంలో శ్రీరంగనాథాలయమును నిర్మించాడు. రాజా రామేశ్వరరావు ఆలయం చుట్టూ శ్రీరంగ సముద్రము అనే పెద్ద చెరువును త్రవ్వించాడు. తర్వాత లక్ష్మీ తాయారు దేవాలయమును నిర్మించాడు. చిత్రభాను సంవత్సరం మార్గశిర మాసంలో రాజా రామేశ్వరరావు దర్మపత్ని శంకరమ్మ ఐదంతస్థుల తూర్పు రాజగోపురమును నిర్మించింది.
చిత్రమాల
మార్చు-
ఆలయప్రాంగణ స్వాగతశిల -
దిగువదేవాలయపు రథం -
దిగువ కోనేరు -
శ్రీరంగనాథుని రథం -
ద్వారగోపురం -
ద్వారగోపురంపై ఎడమవైపు లోపల రంగనాథుడు -
ద్వారగోపురంపై ఎడమవైపు బయట శిల్పం -
ద్వారగోపురంపై కుడివైపు బయట శిల్పాలు -
ద్వారగోపురం కుడివైపు శిల్పసౌందర్యం -
లోపలి ద్వారగోపురం -
ఆలయం లోపల నిర్మాణకౌశలం -
ఆలయం లోపల ఒక శిల్పం -
ఆలయం లోపల ఊర్ద్వశిల్ప సౌందర్యం -
ఆలయ సమీప రంగసముద్రం -
రంగనాథస్వామి ఆలయసమూహం -
రంగనాథ మంటపం
మూలాలు
మార్చు
- ↑ 1.0 1.1 తెలంగాణ ప్రభుత్వ ఉత్తర్వు సంఖ్య GO Ms No 242 Revenue (DA-CMRF) Department, Dated: 11-10-2016
- ↑ "వనపర్తి జిల్లా" (PDF). తెలంగాణ గనుల శాఖ. Archived (PDF) from the original on 2022-01-06. Retrieved 2021-01-06.
- ↑ "Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011".
- ↑ నమస్తే తెలంగాణ దినపత్రిక, మహబూబ్‌నగర్ జిల్లా టాబ్లాయిడ్, తేది 01-08-2013
- ↑ ఈనాడు దినపత్రిక, మహబూబ్ నగర్ జిల్లా ఎడిషన్, తేది 08-05-2009
- ↑ నా దక్షిణ భారత యాత్రావిశేషాలు, పాటిబండ్ల వెంకటపతిరాయలు, 2005 ముద్రణ, పేజీ 246
- ↑ శ్రీ రంగనాయక స్వామి ఆలయం, శ్రీరంగాపురం, ఎన్.పిచ్చయ్య, మన దేవాలయాలు, సప్తగిరి ఆగష్టు 2006 పత్రిక ప్రచురించిన వ్యాసం.