సిరికొండ (మోతే)
సిరికొండ, తెలంగాణ రాష్ట్రం, సూర్యాపేట జిల్లా, మోతే మండలంలోని గ్రామం.[1]
| సిరికొండ | |
| — రెవిన్యూ గ్రామం — | |
  సిరికొండ |
|
| అక్షాంశరేఖాంశాలు: 17°11′25″N 79°46′19″E / 17.190410°N 79.771990°E | |
|---|---|
| రాష్ట్రం | తెలంగాణ |
| జిల్లా | సూర్యాపేట |
| మండలం | మోతే |
| ప్రభుత్వం | |
| - సర్పంచి | |
| జనాభా (2011) | |
| - మొత్తం | 6,642 |
| - పురుషుల సంఖ్య | 3,357 |
| - స్త్రీల సంఖ్య | 3,285 |
| - గృహాల సంఖ్య | 1,732 |
| పిన్ కోడ్ | 508212 |
| ఎస్.టి.డి కోడ్ | |
ఇది మండల కేంద్రమైన మోతే నుండి 4 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన సూర్యాపేట నుండి 21 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది.
జిల్లాల పునర్వ్యవస్థీకరణలో
మార్చు2016 అక్టోబరు 11న చేసిన తెలంగాణ జిల్లాల పునర్వ్యవస్థీకరణకు ముందు ఈ గ్రామం పాత నల్గొండ జిల్లాలోని ఇదే మండలంలో ఉండేది.[2]
గ్రామ జనాభా
మార్చు2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 1732 ఇళ్లతో, 6642 జనాభాతో 3008 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 3357, ఆడవారి సంఖ్య 3285. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 1352 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 2475. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 576987[3].పిన్ కోడ్: 508212.
చారిత్రక విశేషాలు
మార్చుసిరికొండ గ్రామం వెలుపల గల కొండకు తూర్పున, నాగులబండ వద్ద పశ్చిమచాళుక్య వంశీయుడగు, ప్రతాప చక్రవర్తి రెండవ జగదేక మల్లునికాలపు శిలాశాసనమున్నది. ఈ శాసనమును రెండవ జగదేకమల్లుని సామంతుడును, మహామండలేశ్వరుడును అయిన కందూరి ఉదయనచోడ మహారాజునుండి, కొండపల్లినాడును శాసనబద్దముగా బడసిన "కేతయ" శివాలయములనెత్తించి, ఆలయములలోని దేవరలకు, అంగరంగభోగములకు, అర్చనాదులకు, భూమిదానమిచ్చు సందర్భమున వేయించెను. ఈ శాసనము తెలుగు భాషలో వేయింపబడింది.శాసనాంతమున వ్యాసగీతాశ్లోకములున్నవి.
సిరికొండ గ్రామంన ఉన్న ఆలయములలో శివాలయము, వేణుగోపాలస్వామి ఆలయము ముఖ్యమైనవి.శివాలయము కూలిపోయి ఉంది. లింగము, తలనరికిన నందివిగ్రహము నున్నవి.సిరికొండలో శివాలయము గ్రామం మధ్యలో ఉంది.చుట్టు ప్రాకరము కలిగి మంటపద్వారము, విశాలమైన 16 స్తంభముల మంటపము, గర్భగుడి కలిగి ఉంది. నాగులబండ వద్దగల శివాలయము శిథిలమైనది.ఇక్కడ రెండు తెల్లరాతి శాసనములున్నవి. సిరికొండ నేలకొండపల్లికి 30మైళ్ళ దూరమున ఉంది. నేలకొండపల్లి కందూరి చోడుల రాజ్యమునున్న మండలం. కొండపల్లినాడులోనిదే సిరికొండరాజ్యము. కొండపల్లినాడును శాసనబద్దముగా బడిసి కేతయనాయకుడు సిరికొండరాజ్యమును పాలించుచుండెనని శాసనమువలన తెలియుచున్నది. ఈ ప్రాంతమున కందూరిచోడులకు సంబంధించిన అనేకశాసనములు కనిపించుచున్నవి. అందు ముఖ్యముగా నేలకొండపల్లి, పానగల్లు, కందుకూరు, మల్లేపల్లి, ఏలేశ్వరం ప్రాంతములలో ఉన్నాయి. ఇవి కందూరిచోడుల చరిత్ర తెలిసికొనుటకు తోడ్పడుచున్నవి.
ఇక్కడ దొరికన శాసనములు 10-12వ శతాబ్దము పూర్వార్ధమున ఆంధ్రదేశమున ముఖ్యముగా తెలంగాణా ప్రాంతమున వాడుకలోనున్న లిపి వాడబడింది. ఇది తెలుగు కన్నడలిపి. శిల్పికడు జాగురూకతో అక్షరములను చెక్కినాడు. ఈ శాసనములు మహామాండలిక కేతయనాయకుడు వేయించాడు.
విద్యా సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు 9, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి, ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి.సమీప బాలబడి మోతేలో ఉంది.సమీప జూనియర్ కళాశాల, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల, ఇంజనీరింగ్ కళాశాల సూర్యాపేటలో ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల నార్కట్ పల్లిలోను, మేనేజిమెంటు కళాశాల, పాలీటెక్నిక్‌లు సూర్యాపేటలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల, అనియత విద్యా కేంద్రం సూర్యాపేటలోను, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల నల్గొండ లోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
మార్చుప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
మార్చుసమీప ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం, ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. పశు వైద్యశాల, సంచార వైద్య శాల గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
మార్చుగ్రామంలో5 ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. ఎమ్బీబీయెస్ కాకుండా ఇతర డిగ్రీ చదివిన డాక్టరు ఒకరునలుగురు నాటు వైద్యులు ఉన్నారు. ఒక మందుల దుకాణం ఉంది.
తాగు నీరు
మార్చుగ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది. చెరువు ద్వారా గ్రామానికి తాగునీరు లభిస్తుంది.
పారిశుధ్యం
మార్చుమురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని శుద్ధి ప్లాంట్‌లోకి పంపిస్తున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
మార్చుసిరికొండలో సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. పోస్టాఫీసు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండిప్రైవేటు బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సు సౌకర్యం, ట్రాక్టరు సౌకర్యం మొదలైనవి గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతోంది. రాష్ట్ర రహదారి, ప్రధాన జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. జాతీయ రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు, మట్టిరోడ్లూ ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
మార్చుగ్రామంలో సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం ఉన్నాయి. గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం ఉన్నాయి. వాణిజ్య బ్యాంకు గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. వారం వారం సంత గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది.
ఏటీఎమ్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. రోజువారీ మార్కెట్, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. శాసనసభ పోలింగ్ కేంద్రం ఉంది. పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ.లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
విద్యుత్తు
మార్చుగ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 7 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
మార్చుసిరికొండలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
- వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 400 హెక్టార్లు
- శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 6 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 171 హెక్టార్లు
- సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 293 హెక్టార్లు
- బంజరు భూమి: 785 హెక్టార్లు
- నికరంగా విత్తిన భూమి: 1352 హెక్టార్లు
- నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 1394 హెక్టార్లు
- వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 1036 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
మార్చుసిరికొండలో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
- కాలువలు: 686 హెక్టార్లు* బావులు/బోరు బావులు: 268 హెక్టార్లు* చెరువులు: 82 హెక్టార్లు
మూలాలు
మార్చు- ↑ తెలంగాణ ప్రభుత్వ ఉత్తర్వు సంఖ్య GO Ms No 246 Revenue (DA-CMRF) Department, Dated: 11-10-2016
- ↑ "సూర్యాపేట జిల్లా" (PDF). తెలంగాణ గనుల శాఖ. Archived (PDF) from the original on 2021-12-27. Retrieved 2021-01-06.
- ↑ "Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011".