యనమదల (ప్రత్తిపాడు)
యనమదల, గుంటూరు జిల్లా, ప్రత్తిపాడు మండలానికి చెందిన గ్రామం. ఇది మండల కేంద్రమైన ప్రత్తిపాడు నుండి 6 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన గుంటూరు నుండి 17 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 2323 ఇళ్లతో, 8479 జనాభాతో 2469 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 4281, ఆడవారి సంఖ్య 4198. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 2060 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 443. గ్రామ జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 590324.[1]
యనమదల (ప్రత్తిపాడు) | |
|---|---|
 | |
.svg)  యనమదల (ప్రత్తిపాడు) | |
| అక్షాంశ రేఖాంశాలు: 16°13′39.612″N 80°19′54.588″E / 16.22767000°N 80.33183000°E | |
| దేశం | భారతదేశం |
| రాష్ట్రం | ఆంధ్రప్రదేశ్ |
| జిల్లా | గుంటూరు |
| మండలం | ప్రత్తిపాడు |
| విస్తీర్ణం | 24.69 కి.మీ2 (9.53 చ. మై) |
| జనాభా (2011) | 8,479 |
| • జనసాంద్రత | 340/కి.మీ2 (890/చ. మై.) |
| అదనపు జనాభాగణాంకాలు | |
| • పురుషులు | 4,281 |
| • స్త్రీలు | 4,198 |
| • లింగ నిష్పత్తి | 981 |
| • నివాసాలు | 2,323 |
| ప్రాంతపు కోడ్ | +91 ( ) |
| పిన్‌కోడ్ | 522019 |
| 2011 జనగణన కోడ్ | 590324 |
గ్రామ చరిత్ర
మార్చుఆంధ్ర ప్రదేశ్ రాజధాని ప్రాంత అభివృద్ధి ప్రాధికార సంస్థ (సీఆర్‌డీఏ) పరిధిలోకి వస్తున్న మండలాలు, గ్రామాలను ప్రభుత్వం విడిగా గుర్తిస్తూ ఉత్తర్వులు జారీచేసింది. ప్రస్తుతం గుర్తించిన వాటిలోని చాలా గ్రామాలు వీజీటీఎం పరిధిలో ఉన్నాయి. గతంలో వీజీటీఎం పరిధిలో ఉన్న వాటితోపాటుగా ఇప్పుడు మరిన్ని కొన్ని గ్రామాలు చేరాయి. సీఆర్‌డీఏ పరిధిలోకి వచ్చే గుంటూరు, కృష్ణా జిల్లాల్లోని మండలాలు, గ్రామాలను గుర్తిస్తూ పురపాలక శాఖ ముఖ్య కార్యదర్శి ద్వారా ఉత్తర్వులు జారీ అయ్యాయి.[2]
ప్రత్తిపాడు మండలం
మార్చుప్రత్తిపాడు మండలంలోని యనమదల, ఏదులపాలెం, కొండపాడు, గొట్టిపాడు, కొండజాగర్లమూడి, గణికెపూడి, నడింపాలెం, ప్రత్తిపాడు, మల్లయ్యపాలెం గ్రామాలున్నాయి.
గ్రామ భౌగోళికం
మార్చుగుంటూరు—చిలకలూరిపేట(NH-5) మార్గములో గుంటూరు నగరం నుండి 15 కిలోమీటర్ల దూరములో, చిలకలూరిపేట నుండి 20 కిలోమీటర్ల దూరములో ఈ గ్రామం ఉంది. ప్రత్తిపాడు నుండి 4 కిలోమీటర్ల దూరములో ఉంది.
సమీప గ్రామాలు
మార్చు- ప్రత్తిపాడు 4 కి.మీ
- ఏదులపాలెం 4 కి.మీ
- కొర్నెపాడు 6 కి.మీ
- కుర్నూతల 6 కి.మీ
- ఓబులనాయుడుపాలెం 6 కి.మీ
విద్యా సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు 8, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాలలు మూడు, ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాలలు మూడు ఉన్నాయి. ఒక ప్రైవేటు ఇంజనీరింగ్ కళాశాల ఉంది. సమీప బాలబడి ప్రత్తిపాడులో ఉంది. సమీప జూనియర్ కళాశాల ప్రత్తిపాడులోను, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల తుమ్మలపాలెంలోనూ ఉన్నాయి. సమీప మేనేజిమెంటు కళాశాల TUMMLAPALEMలోను, వైద్య కళాశాల, పాలీటెక్నిక్‌లు గుంటూరులోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల GUTNURలోను, అనియత విద్యా కేంద్రం, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాలలు గుంటూరులోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
మార్చుప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
మార్చుయనమదలలో ఉన్న ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ఒకరు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. ఒక డిస్పెన్సరీలో ఒక డాక్టరు, ముగ్గురు పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. పశు వైద్యశాల గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, సంచార వైద్య శాల, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
మార్చుగ్రామంలో2 ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. డిగ్రీ లేని డాక్టర్లు ఇద్దరు ఉన్నారు.
తాగు నీరు
మార్చుగ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. బావుల నీరు కూడా అందుబాటులో ఉంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది.
పారిశుధ్యం
మార్చుగ్రామంలో మురుగునీటి పారుదల వ్యవస్థ లేదు. మురుగునీటిని శుద్ధి ప్లాంట్‌లోకి పంపిస్తున్నారు. గ్రామం సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం కిందకు రావట్లేదు. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
మార్చుయనమదలలో సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులుప్రైవేటు బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. ప్రధాన జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతోంది. జాతీయ రహదారి, జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. రాష్ట్ర రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు, మట్టిరోడ్లూ ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
మార్చుగ్రామంలో వాణిజ్య బ్యాంకు ఉంది. గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం ఉన్నాయి. ఏటీఎమ్, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. రోజువారీ మార్కెట్, వారం వారం సంత, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.
విద్యుత్తు
మార్చుగ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 21 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
మార్చుయనమదలలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
- వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 25 హెక్టార్లు
- శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 28 హెక్టార్లు
- తోటలు మొదలైనవి సాగవుతున్న భూమి: 2 హెక్టార్లు
- బంజరు భూమి: 662 హెక్టార్లు
- నికరంగా విత్తిన భూమి: 1750 హెక్టార్లు
- నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 2056 హెక్టార్లు
- వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 356 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
మార్చుయనమదలలో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
- కాలువలు: 185 హెక్టార్లు
- చెరువులు: 170 హెక్టార్లు
చెరువుల పేర్లు.
- పెద్ద చెరువు.
- చిన్నచెరువు
- రుద్రాద్రి చెరువు
ఉత్పత్తి
మార్చుయనమదలలో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
మార్చుగ్రామ పంచాయతీ
మార్చు2021 ఫిబ్రవరిలో ఈ గ్రామ పంచాయతీకి జరిగిన ఎన్నికలలో గొడ్డుగోరు ఆదినారాయణ గారు సర్పంచిగా ఎన్నికైనాడు.
దర్శనీయ ప్రదేశాలు/దేవాలయాలు
మార్చుశ్రీ సీతారామస్వామివారి ఆలయం
మార్చుఆలయ చరిత్ర
మార్చుఈ దేవాలయము గుంటూరు జిల్లా పర్యాటక ప్రదేశాలలో ఒకటి. ఈ ఆలయాన్ని, 1823 వ సంవత్సరంలో, శ్రీ గొల్లపూడి పట్టాభిరామారావు, శ్రీ గొల్లపూడి లక్ష్మణ్ నిర్మించారు. ఈ దేవాలయానికి రెండవ భద్రాద్రి అను పేరు ఉంది. భద్రాచలం శ్రీ సీతారామచంద్రస్వామివారి దేవాలయంలో మాదిరిగానే, ఇక్కడ గూడా, స్వామివారి ఎడమవైపు, వామాంకంపై సీతాదేవి కూర్చుని ఉండటం విశేషం. కుడి ప్రక్కన లక్ష్మణుడు, ఎదురుగా ఆంజనేయస్వామి విగ్రహాలు ఉండును. గ్రామంలో గల కొలనులో విగ్రహాలు లభించడంతో, వాటితో ఈ ఆలయాన్ని నిర్మించారు. స్వామివారి రథం, హనుమంత వాహనం, కీలుగుర్రం, ఏనుగు, గరుత్మంత వాహనం, ఆంజనేయస్వామి వాహనం, పొన్న వాహనం, ఆదిశేషు వాహనాలను, స్వామివారికి తరువాత చేయించారు. ఈ ఆలయంలో కొలువైయున్న శ్రీ సీతారామస్వామివారిని దర్శించుకుంటే, అనుకున్న పనులు నెరవేరుతాయని భక్తుల విశ్వాసం. సంతానం లేనివారు, అంకురార్పణ జరిగేరోజు, గరుడముద్దల ప్రసాదాన్ని స్వీకరిస్తే, సంతానం కలుగుతుందని భక్తుల నమ్మకం. దీనితో, గుంటూరు జిల్లా నుండియేగాక, ఇతర జిల్లాల నుండి గూడా, భక్తులు పెద్ద యెత్తున ఇక్కడకు తరలి వచ్చెదరు.
శ్రీరామనవమి వేడుకలు
మార్చుప్రతి సంవత్సరం, చైత్ర శుక్ల సప్తమి నుండి ఈ ఉత్సవాలు ప్రారంభించెదరు. ఆ రోజు పూజా కార్యక్రమాలు - నిత్యౌపాసన, బలిహరణ, చలువ చప్రములో గ్రామోత్సవం, రాత్రికి హనుమంత వాహనంపై శ్రీ కోదండరామస్వామివారి అలంకరణలో గ్రామోత్సవం. అష్టమిరోజున, ఉదయం శేషవాహనంపై పరవాసుదేవ అలంకారంతో గ్రామోత్సవం, రాత్రికి పొన్న వాహనంపై మురళీకృష్ణ అలంకారంలో గ్రామోత్సవం. నవమిరోజున, ఉదయం పూజా కార్యక్రమాల అనంతరం, గజవాహనంపై, కళ్యాణరామాలంకారంలో గ్రామోత్సవం. మద్యాహ్నం శ్రీ సీతారామస్వామివార్ల తిరు కళ్యాణం, సాయంత్రం లక్ష వత్తుల దీపారాధన, రాత్రి గరుడ వాహనంపై, భూ సమేత మహా విష్ణువు అలంకారంలో గ్రామోత్సవం. దశమిరోజున, ఉదయం పట్టాభిషేకం, సాయంత్రం నిత్య హోమం, శ్రీ స్వామివారికి రాజమన్నార్ అలంకారంలో దివ్య రథోత్సవం తదితర కార్యక్రమాలు నిర్వహించెదరు. [5]
ఆలయ మాన్యం
మార్చుకాకతీయుల కాలంలో మొదటి ప్రతాపరుద్రుడు ప్రతిష్ఠించినట్లు చరిత్ర చెప్పుచున్న ఈ ఆలయానికి, కొంతమంది దాతలు, ఆలయ నిర్వహణ, అభివృద్ధికోసం, ఈ గ్రామ పరిధిలోని తిక్కిరెడ్డిపాలెంలో, సుమారు 400 ఎకరాలకు పైగా పంటభూములను, మాన్యంగా వితరణ చేసారు. వీటి నుండి ప్రతి సంవత్సరం, రెండున్నర కోట్ల రూపాయల ఆదాయం రావలసి ఉంది. అయినా 5 లక్షల రూపాయలు గూడా ఆదాయం వచ్చుట లేదు. ఇందులో 249 ఎకరాలను దేవాదాయశాఖ వారు గుర్తించారు. ఇవి ఇంకా వారి అధీనంలోనికి రాలేదు. ఇవిగాక, సన్నాయి, తాళం, బూర (మేళం) మాన్యాల క్రింద 14 ఎకరాలు, అర్చకులకు 40 ఎకరాలు కేటాయించారు. అయినా స్వామివారికి పూజలు సరిగా అందుటలేదు. గతంలో శ్రీరామనవమికి ఐదురోజులపాటు ఉత్సవాలు నిర్వహించేవారు. ఇప్పుడు ఒక్క రోజుకే పరిమితమైనవి. ఈ ఆలయంలో కేవలం పర్వదినాలలో మాత్రమే భక్తుల సందడి కనబడుచున్నది. ఆలయ నిర్వహణ సరిగా లేదు. దేవాలయ అధునికీకరణ కాగితాలకే పరిమితమైనది. [6]
శ్రీ భద్రకాళీ సమేత దక్షిణముఖ వీరభద్రేశ్వరస్వామివారి ఆలయం
మార్చుఈ దక్షిణ ముఖ, శ్రీ భద్రకాళీ సమేత వీరభద్రేశ్వరస్వామివారి ఆలయంలో, 2014,మార్చి-18, మంగళవారంనాడు, 11వ పళ్ళెర మహోత్సవం నిర్వహించెదరు. మంగళవారం రాత్రి 10 గంటలనుండి సూర్యోదయం వరకూ, గ్రామంలో పళ్ళెర మహోత్సవం నిర్వహించెదరు.
ఈ ఆలయంలో 2017, మార్చి-5వతేదీ ఆదివారం ఉదయం ఏడు గంటలకు ధ్వజస్తంభ ప్రతిష్ఠా మహోత్సవం నిర్వహించారు. కార్యక్రమంలో భాగంగా 4వతేదీ శనివారంనాడు, ఆలయంలో పూజా కార్యక్రమాలు నిర్వహించి, ధ్వజస్తంభానికి గ్రామోత్సవం నిర్వహించారు. విగ్రహప్రతిష్ఠ అనంతరం, భక్తులకు అన్నసంతర్పణ నిర్వహించారు.
గ్రామంలోని ప్రధాన పంటలు
మార్చుఇక్కడ పండే పంటలలోవరి ప్రధానమైనది.
గ్రామంలోని ప్రధాన వృత్తులు
మార్చుఈ గ్రామంలో ముఖ్య జీవనదారం వ్యవసాయం
గ్రామ విశేషాలు
మార్చుఈ గ్రామంలో 101 విగ్రహాలు, 101 బావులు ఉన్నాయి.
గణాంకాలు
మార్చు- 2001 వ.సంవత్సరం జనాభా లెక్కల ప్రకారం జనాభా 9013, పురుషుల సంఖ్య 4548, మహిళలు 4465, నివాసగృహాలు 2163,
మూలాలు
మార్చు- ↑ "Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011".
- ↑ "ఆర్కైవ్ నకలు". Archived from the original on 2016-08-18. Retrieved 2016-08-19.