వికీపీడియా

ఎ. పి. పాత్రో

ఒక రాజకీయవేత్త, జమీందార్, మద్రాస్ ప్రెసిడెన్సీలో విద్యా మంత్రి

ఎ. పి. పాత్రో రావు బహదూర్ సర్ అన్నెపు పరశురామ్ దాస్ పాత్రో కెసిఐఇ (1875 లేదా 1876 నుంచి 1946) ఒక రాజకీయవేత్త, జమీందార్, పూర్వపు మద్రాస్ ప్రెసిడెన్సీలో విద్యా మంత్రి.

రావు బహదూర్ సర్
అన్నెపు పరశురామ్ దాస్ పాత్రో
కెసిఐఇ
ఎ. పి. పాత్రో ఛాయా చిత్రం
ఒడిశా శాసనసభ స్పీకర్
In office
1946–1946
మద్రాసు శాసన మండలిలో పౌర పనులు, విద్యాశాఖ మంత్రి
In office
11 July 1921 – 3 December 1926
Premierపానగల్ రాజా
గవర్నర్Freeman Freeman-Thomas, 1st Marquess of Willingdon

Sir Charles George Todhunter (acting),

George Goschen, 2nd Viscount Goschen
అంతకు ముందు వారుఎ. సుబ్బరాయలు రెడ్డియార్
తరువాత వారుఎ. రంగనాథ ముదలియార్
వ్యక్తిగత వివరాలు
జననం1875 or 1876
బెర్హంపూర్, గంజాం జిల్లా, మద్రాస్ ప్రెసిడెన్సీ
మరణం1946 (వయస్సు 69/70 or 70/71)
జాతీయతభారతీయుడు
రాజకీయ పార్టీఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్, జస్టిస్ పార్టీ (ఇండియా)|జస్టిస్ పార్టీ
కళాశాలమద్రాస్ క్రిస్టియన్ కళాశాల
వృత్తిశాసనసభ్యుడు, రాజకీయ కార్యకర్త
నైపుణ్యంన్యాయవాది

పాత్రో మద్రాస్ ప్రెసిడెన్సీలోని బెర్హంపూర్ (ఇప్పటి బరంపురం) లోని ధనిక, అధికార బలం కలిగిన కుటుంబంలో జన్మించాడు. అతను బెర్హంపూర్లో పాఠశాల విద్యను పూర్తి చేసి, మద్రాస్ క్రిస్టియన్ కళాశాల నుండి న్యాయశాస్త్రంలో పట్టభద్రుడయ్యాడు. పాత్రో ఒడియా ఉద్యమంలో చురుకుగా పాల్గొని, భారత జాతీయ కాంగ్రెస్, తరువాత జస్టిస్ పార్టీలో సభ్యుడిగా ఉన్నాడు. 1920లో మద్రాసు శాసన మండలికి ఎన్నిక అయ్యాడు. ఆయన 1921 నుండి 1926 వరకు ప్రజా పనులు, విద్యాశాఖ మంత్రిగా పనిచేశాడు. 1937లో పాత్రో ఒడిశా శాసన మండలికి ఎన్నికయ్యాడు. ఆయన కొంతకాలం శాసనసభ అధ్యక్షుడు (అసెంబ్లీ స్పీకర్)గా పనిచేశాడు. 1946లో మరణించారు.

పాత్రో హయాంలోనే ఆంధ్ర విశ్వవిద్యాలయం స్థాపించబడింది. మద్రాసు విశ్వవిద్యాలయం పరిపాలనా వ్యవస్థను రూపొందించడానికి కూడా పాత్రో బాధ్యత వహించాడు.

ప్రారంభ జీవితం

మార్చు

పాత్రో మద్రాస్ ప్రెసిడెన్సీలోని గంజాం జిల్లా బెర్హంపూర్ లో జన్మించారు.[1] ఆయన పుట్టిన సంవత్సరం 1875లో లేదా 1876లోనా అనేది వివాదాస్పద అంశం.[1][2] ఆయన తండ్రి నారాయణ్ పాత్రో గంజాం జిల్లాలో సంపన్న జమీందారు.[1][3][4] ఆయన కళింగి వర్గానికి చెందినవారు. ఆ నియోజకవర్గంలో ఆ వర్గానికి ఓటు ఆధిపత్య బలం ఉంది. అతను బెర్హంపూర్లో పాఠశాల విద్య తరువాత మద్రాస్ క్రిస్టియన్ కళాశాల నుండి న్యాయశాస్త్రంలో పట్టా తీసుకున్నాడు.[1][3][5][6] ఆ తరువాత పాత్రో న్యాయవాదిగా పని చేశాడు, ఒరిస్సా రాజులు, జమీందార్లు అతనికి అత్యంత ముఖ్యమైన క్లయింట్లు.[3] పాత్రో క్రమంగా జిల్లా స్థాయి న్యాయవాది స్థాయికి వచ్చాడు.[7]

ఒడియా ఉద్యమం

మార్చు

20వ శతాబ్దం ఆరంభంలో, పాత్రో ఒడియా ఉద్యమంలో పాల్గొన్నాడు, ఈ ఉద్యమం మద్రాసు, బెంగాల్ సెంట్రల్ ప్రావిన్సులలోని ఒడియా మాట్లాడే అన్ని జిల్లాలతో కూడిన ప్రత్యేక ఒడిశా ప్రావిన్స్ ను హక్కు గా అడిగింది. 1902-03 లో అతను గంజాం జిల్లాలో జరిగిన ఆందోళనలకు నాయకత్వం వహించాడు.[1] ఆయన రాజకీయాలలో పాల్గొనడానికి ఇది నాంది పలికింది.

1902 ఏప్రిల్ 11, 12 తేదీలలో బెర్హంపూర్ నుండి మొదటి కళాశాల పట్టభద్రుడు అధ్యక్షుడుగా బెర్హంపూర్లో ఉత్కల్ యూనియన్ సమావేశం జరిగింది. ఈ సదస్సులో గంజాం జిల్లాకు ప్రాతినిధ్యం వహించిన ముఖ్యమైన ప్రతినిధులలో పాత్రో కూడా ఒకడు.[8][9][10]

1930 నవంబర్ 12న లండన్ లో జరిగిన మొదటి రౌండ్ టేబుల్ సమావేశంలో, భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ మద్దతుతో ఉత్కల్ ప్రావిన్షియల్ కాంగ్రెస్ కమిటీ తరపున ఒడియా ప్రజలకు ప్రత్యేక ప్రావిన్స్ కోసం పరాలఖేముండి (పర్లాకిమిడి ) రాజు, కమిటీ ఛైర్మన్ కు విజ్ఞప్తి చేశారు. అప్పుడు మద్రాసు శాసన మండలి సభ్యుడిగా పాత్రో, అతని ప్రతిపాదనకు, ఉద్యమానికి తన సంఘీభావాన్ని వ్యక్తం చేసి మద్దతు ఇచ్చాడు.[11][12]

భారత జాతీయ కాంగ్రెస్

మార్చు

20వ శతాబ్దపు రెండవ దశాబ్దం మొదట్లో పాత్రో భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ పార్టీలో ఉన్నారు. 1915లో అఖిల భారత కాంగ్రెస్ కమిటీ లో పాత్రో ఏకైక బ్రాహ్మణేతర వ్యక్తి.[13][14] 1917లో, దక్షిణ భారత లిబరల్ సమాఖ్యను స్థాపించడానికి పాత్రో భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ కు రాజీనామా చేశాడు.[14]

ప్రజా పనులు, విద్యా శాఖ మంత్రి

మార్చు

పాత్రో జస్టిస్ పార్టీ వ్యవస్థాపక సభ్యులలో ఒకడు. 1920 నవంబరులో జరిగిన ప్రెసిడెన్సీలో జరిగిన మొదటి సార్వత్రిక ఎన్నికలలో ఆయన పోటీ చేసి మద్రాసు శాసన మండలికి ఎన్నికయ్యాడు. 1921 జూలై 11న, విద్య, ప్రజా పనుల శాఖలను నిర్వహించిన మద్రాస్ ప్రెసిడెన్సీ ముఖ్యమంత్రి ఎ. సుబ్బరాయలు రెడ్డి ఆరోగ్య కారణాలను పేర్కొంటూ రాజీనామా చేసినప్పుడు, పాత్రో ఆ స్థానంలో విద్య, ప్రజా నిర్మాణ శాఖ మంత్రిగా నియమించబడ్డారు.[15] పాత్రో 1921 జూలై 11 నుండి 1926 డిసెంబర్ 3 వరకు విద్యాశాఖ మంత్రిగా పనిచేశారు. విద్యా మంత్రిగా ఉన్న కాలంలో, అయన 1923లో మద్రాసు విశ్వవిద్యాలయ చట్టాన్ని ప్రవేశపెట్టారు, ఇది మద్రాసు విశ్వవిద్యాలయ నిర్వహణను ప్రజాస్వామ్య బద్ధంగా రూపొందించింది.[16][17] పాలక మండలికి ఇకపై కులపతి నాయకత్వం వహిస్తారని, సాధారణంగా వారికి విద్యా మంత్రిగా ఉండే ప్రో-ఛాన్సలరు సహాయం చేస్తారని ఈ బిల్లు నిర్దేశించింది. ఎన్నికైన కులపతి, ప్రో-ఛాన్సలర్లతో పాటు, కులపతి నియమించిన ఉప కులపతి కూడా పని చేయాలి.[16]

 
ఆంధ్ర విశ్వకళాపరిషత్, విశాఖపట్నం ప్రాంగణంలో ఏ.పి. పాత్రో విగ్రహం

మద్రాసు విశ్వవిద్యాలయం మాదిరిగానే 1925 నాటి ఆంధ్ర విశ్వవిద్యాలయ చట్టం అనుసరించి ఆంధ్ర విశ్వవిద్యాలయం స్థాపించబడింది.[18]ee విషయంలో కృషిచేసిన ఎ.పి. పాత్రో గౌరవ సూచకంగా ఆంధ్ర విశ్వకళాపరిషత్, విశాఖపట్నం ప్రాంగణంలో పాత్రో విగ్రహాన్ని ఏర్పాటు చేశారు. (చిత్రం చూడండి)

ఆగష్టు 1921లో, మద్రాసు ప్రెసిడెన్సీలో రిజర్వేషన్లను ప్రవేశపెట్టిన మొదటి మత ప్రభుత్వ ఉత్తర్వు (GO No.613) ఆమోదించబడింది. ఈ ప్రభుత్వ ఉత్తర్వు ప్రధానంగా విద్యా రంగంపై దాని ప్రభావాన్ని చూపింది. షెడ్యూల్డు కులాల ప్రవేశానికి అనుమతించకపోతే విశ్వవిద్యాలయాలకు ఇచ్చే విరాళాలను తగ్గిస్తామని 1923లో ప్రభుత్వం రెండవ ఉత్తర్వును జారీ చేసింది. వైద్య కళాశాలల్లో ప్రవేశానికి సంస్కృత పరిజ్ఞానం అవసరాన్ని తొలగిస్తూ విశ్వవిద్యాలయాలలో ప్రవేశ ప్రక్రియ కూడా భారీగా మార్చబడింది.[19]

పాత్రో ప్రజా పనులు, విద్యాశాఖ మంత్రిగా ఉన్న కాలంలో తెలుగును పోషించి, ప్రోత్సహించారు. 1925 అక్టోబరు 12న, పాత్రో చెన్నైలోని లయోలా కళాశాల ప్రారంభించారు.[20][21][22]

రాజకీయ క్రియాశీలత

మార్చు

పాత్రో తన మంత్రిత్వ శాఖ ముగిసిన తరువాత కూడా జస్టిస్ పార్టీలో నాయకుడిగా చురుకుగా వ్యవహరించాడు. 1920ల చివరలో, జస్టిస్ పార్టీలో రెండు వేర్వేరు వర్గాలు అంటే మంత్రి వాదులు, రాజ్యాంగ వాదులు ఉద్భవించినప్పుడు, పాత్రో మంత్రి వాదుల విధానాలు, లక్ష్యాలకు మద్దతు ఇచ్చారు. 1929లో, బ్రాహ్మణులు సంస్థలో చేరడంపై ఆంక్షలను తొలగించాలని సిఫారసు చేస్తూ మంత్రివర్గ సభ్యులు ఒక తీర్మానాన్ని ఆమోదించారు.[23] ఈ మేరకు పార్టీ కార్యనిర్వాహక కమిటీ కూడా తీర్మానాన్ని ఆమోదం కోసం నెల్లూరులోని పార్టీ 11వ సమాఖ్య ముందు ఉంచింది.[23][24] దీని తరువాత రాష్ట్రపతి పి.మునుస్వామి నాయుడు అనర్గళంగా ప్రసంగించారు.[24] పాత్రో ఈ తీర్మానానికి మద్దతు ఇచ్చి, దానికి ఈ క్రింది సవరణను ప్రవేశపెట్టారు.

దక్షిణ భారత లిబరల్ ఫెడరేషన్ మతం, ఉద్దేశ్యాలు, లక్ష్యాల అనుసరించి సభ్యత్వాన్ని పొందేందుకు కార్యనిర్వాహక కమిటీ రూపొందించిన నిబంధనలకు కట్టుబడి ఉండటానికి ఇష్టపడే ప్రతి వ్యక్తి ఫెడరేషన్‌లో సభ్యుడిగా ఉండటానికి అర్హులు. అయితే ఈ తీర్మానాన్ని జస్టిస్ పార్టీలోని సంప్రదాయవాద వర్గాలు ఓడించాయి.[25] 1928లో, పాత్రో మద్రాస్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ కమిటీకి నాయకత్వం వహించారు, ఇది సైమన్ కమిషన్ కు స్వాగతించింది. భారతదేశానికి రాజ్యాధికారం (డొమినియన్) హోదా, ప్రావిన్సులకు మరింత స్వయంప్రతిపత్తిని కోరుతూ ఒక అవగాహన ఒప్పందం (మెమోరాండం) సమర్పించింది.

1930 ల ప్రారంభంలో, ప్రత్యేక ప్రావిన్స్ కోసం ఒడిశా ఉద్యమం ఊపందుకోవడంతో, పాత్రో ఈ ఉద్యమానికి చురుకుగా మద్దతు ఇచ్చాడు. ప్రెసిడెన్సీలోని ఒరియా మాట్లాడే ఉత్తర జిల్లాలను కొత్త ప్రావిన్స్ లో ఏకీకృతం చేయడానికి కృషి చేశాడు.[26][27]

ఒడిశా శాసనసభలో

మార్చు

పాత్రో 1937లో ఒడిశా శాసన మండలికి ఎన్నికయ్యాడు.[28] ఆయన క్విట్ ఇండియా ఉద్యమాన్ని వ్యతిరేకించాడు, రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం లో బ్రిటిష్ యుద్ధ ప్రయత్నానికి తన పూర్తి మద్దతును అందించాడు.[29] 1946లో తిరిగి శాసనసభ కి ఎన్నికైన ఆయన స్పీకర్గా పనిచేశాడు.[30] పాత్రో 1946లో మరణించాడు. ఆ సమయంలో ఆయన వయస్సు సుమారు 70 సంవత్సరాలు.

మతం

మార్చు

పాత్రో కి సంబంధించి మతపరమైన అనుబంధాల గురించి ఎక్కువ సమాచారం లేదు. పాత్రో ఆంధ్ర ప్రాంతంలో బ్రహ్మ మందిరాన్ని నిర్మించాడు, ఆలయ ప్రాంగణంలో వేదాంత ప్రసంగాలను కూడా నిర్వహించాడు.[31][32]

గౌరవాలు

మార్చు

పాత్రో రావు బహదూర్ బిరుదును అందుకున్నాడు, 1924 న్యూ ఇయర్ హానర్స్ జాబితాలో నైట్ అయ్యాడు. 1935 సిల్వర్ జూబ్లీ పుట్టినరోజు గౌరవ జాబితాలో నైట్ కమాండర్ ఆఫ్ ది ఇండియన్ ఎంపైర్ (KCIE) గా నియమించబడ్డాడు.[33][34][35][36]

ప్రచురణలు

మార్చు
  • Patro, A. P. (1912). Studies in Local Self-Government, Education and Sanitation. Madras: G. A. Natesan & Co.
  • The Justice Movement in India. Asiatic Review, 27(93). 1932.

మూలాలు

మార్చు
  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 Mishra, P. K. (1979). The Political History of Orissa, 1900-1936: 1900-1936. Oriental Publishers & Distributors. p. 222.
  2. ↑ Cumming, John Ghest (1968). Political India, 1832-1932: A Co-operative Survey of a Century. S. Chand. p. 196.
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 "Sir A.P. Patro's bust unveiled". The Hindu. 6 March 2005. Archived from the original on 3 November 2012.
  4. ↑ Muthiah, S. (3 November 2003). "When the postman knocked". The Hindu:Metro Plus. Archived from the original on 10 August 2007. Retrieved 2 January 2009.{{cite news}}: CS1 maint: unfit URL (link)
  5. ↑ Studdert-Kennedy, Gerald (24 November 1998). Providence and the Raj: Imperial Mission and Missionary Imperialism. Sage Publications. pp. 75. ISBN 978-0-7619-9277-6.
  6. ↑ Eminent Indians who was Who, 1900-1980, Also Annual Diary of Events. Durga Das Pvt. Ltd. 1985. p. 240.
  7. ↑ Sarkar, Hem Chandra (1905). Letters from the Field. p. 109.
  8. ↑ Rout, Kartik CHandra (2004). History of Modern Orissa: 1936-2000. Anmol Publications PVT LTD. p. 16. ISBN 978-81-261-2006-2.
  9. ↑ C. Barik, Bishnu (1988). Class Formation & Peasantry. Rawat Publications. p. 44.
  10. ↑ Sen, Siba Pada; N. R. Ray (1982). Sources of the History of India. Institute of Historical Studies. p. 244.
  11. ↑ Mishra, Rajalakshmi (1997). Constitutional and political development in India. Anmol Publications PVT. LTD. p. 60. ISBN 978-81-7488-591-3.
  12. ↑ Indian Round Table Conference Proceedings. READ Books. 2007. p. 396. ISBN 978-1-4067-1228-5.
  13. ↑ Majumdar, Biman Behari; Bhakat Prasad Mazumdar (1967). Congress and congressmen in the pre-Gandhian era, 1885-1917. Firma K. L. Mukhopadhyay. pp. 242.
  14. ↑ 14.0 14.1 Muthiah, S. (3 November 2003). "When the postman knocked". The Hindu:Metro Plus. Archived from the original on 10 August 2007. Retrieved 2 January 2009.{{cite news}}: CS1 maint: unfit URL (link)
  15. ↑ Encyclopedia of Political Parties, Pg 182
  16. ↑ 16.0 16.1 Encyclopedia of Political Parties, Pg 74
  17. ↑ Justice Party Golden Jubilee Souvenir. Justice Party. 1968. pp. xx.
  18. ↑ Encyclopedia of Political Parties, Pg 74
  19. ↑ "Tamil Nadu swims against the tide". The Statesman. Archived from the original on 29 September 2007. Retrieved 19 May 2008.
  20. ↑ "Chronology of Events". Loyola College. Archived from the original on 25 December 2008.
  21. ↑ "Milestones in the story of Loyola". Loyola College. Archived from the original on 31 December 2008.
  22. ↑ Pillai, K. P. Kanakasabhapathi (1957). History of Higher Education in South India. Associated Printers. p. 32.
  23. ↑ 23.0 23.1 Encyclopedia of Political Parties, Pg 164
  24. ↑ 24.0 24.1 Encyclopedia of Political Parties, Pg 165
  25. ↑ Encyclopedia of Political Parties, Pg 166
  26. ↑ Mishra, Rajalakshmi (1997). Constitutional and political development in India. Anmol Publications PVT. LTD. p. 60. ISBN 978-81-7488-591-3.
  27. ↑ Indian Round Table Conference Proceedings. READ Books. 2007. p. 396. ISBN 978-1-4067-1228-5.
  28. ↑ Nanda, Sukhadev (1979). Coalitional Politics in Orissa. Stering. p. 48.
  29. ↑ Ralhan, O. P. (1998). Encyclopaedia of Political Parties. Anmol Publications PVT. LTD. p. 575. ISBN 978-81-7488-865-5.
  30. ↑ Eminent Indians who was Who, 1900-1980, Also Annual Diary of Events. Durga Das Pvt. Ltd. 1985. p. 240.
  31. ↑ Ramakrishna, V. (1983). Social Reform in Andhra, 1848-1919. Vikas. p. 175. ISBN 978-0-7069-2349-0.
  32. ↑ Chakravarti, Satis Chandra (1935). The Father of Modern India: Commemoration Volume of the Rammohun Roy Centenary Celebrations, 1933. Rammohun Roy Centenary Committee. p. 136.
  33. ↑ The London Gazette, 1 January 1924
  34. ↑ Muthiah, S. (3 November 2003). "When the postman knocked". The Hindu:Metro Plus. Archived from the original on 10 August 2007. Retrieved 2 January 2009.{{cite news}}: CS1 maint: unfit URL (link)
  35. ↑ Institute of Social Order (Australia) (1938). The Twentieth Century. Kegan Paul. p. 49.
  36. ↑ The London Gazette, 3 June 1935
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=ఎ._పి._పాత్రో&oldid=4318160" నుండి వెలికితీశారు