జె. హెచ్. పటేల్
జయదేవప్ప హాలప్ప పటేల్ (1930 అక్టోబరు 1 - 2000 డిసెంబరు 12) కర్ణాటక 9వ ముఖ్యమంత్రి. అతను 1996 మే 31 నుండి 1999 అక్టోబరు 7 వరకు ఈ పదవిలో కొనసాగాడు.
జె. హెచ్. పటేల్ | |
|---|---|
| 9వ కర్ణాటక ముఖ్యమంత్రి | |
| In office 1996 మే 31 –1999 అక్టోబరు 7 | |
| అంతకు ముందు వారు | హెచ్.డి.దేవెగౌడ |
| తరువాత వారు | ఎస్.ఎమ్. కృష్ణ |
| 2వ కర్ణాటక డిప్యూటీ ముఖ్యమంత్రి | |
| In office 1994 డిసెంబరు 11 – 1996 మే 31 | |
| ముఖ్యమంత్రి | హెచ్.డి.దేవెగౌడ |
| అంతకు ముందు వారు | ఎస్.ఎమ్. కృష్ణ |
| తరువాత వారు | సిద్దరామయ్య |
| నియోజకవర్గం | చన్నగిరి |
| లోక్‌సభ సభ్యుడు | |
| In office 1967–1971 | |
| అంతకు ముందు వారు | ఎస్.వి.కృష్ణమూర్తి రావు |
| తరువాత వారు | టి.వి.చంద్రశేఖరప్ప |
| నియోజకవర్గం | షిమోగా |
| వ్యక్తిగత వివరాలు | |
| జననం | 1930 అక్టోబరు 1 కరిగనూర్, మైసూర్ రాజ్యం, బ్రిటిష్ ఇండియా |
| మరణం | 2000 డిసెంబరు 12 (వయసు 70) బెంగుళూరు, కర్ణాటక, భారతదేశం |
| రాజకీయ పార్టీ | జనతాదళ్ , |
| ఇతర రాజకీయ పదవులు | జనతా దళ్ (యునైటెడ్), సంయుక్త సోషలిస్టు పార్టీ |
| జీవిత భాగస్వామి | సర్వమంగళ పటేల్ |
జీవిత విశేషాలు
మార్చుజె.హెచ్. పటేల్ 1930 అక్టోబరు 1 న ప్రస్తుతం కర్ణాటకలోని దావణగెరె జిల్లాలోని కరిగనూర్‌లో జన్మించాడు. న్యాయశాస్త్రంలో గ్రాడ్యుయేషన్ చేసాడు. తర్వాత అతను సర్వమంగళను వివాహం చేసుకున్నాడు. వారికి ముగ్గురు కుమారులు త్రిశూల్, సతీష్, మహిమ.[1][2] జే హెచ్ పటేల్ 1942లో స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో పాల్గొని జైలుకెళ్లాడు. అతను బలమైన సామ్యవాది. అతను రామ్ మనోహర్ లోహియాకు గొప్ప అనుచరుడు, అతను యువకుడిగా ఉన్నప్పుడు శాంతవేరి గోపాల గౌడ నుండి ప్రేరణ పొందాడు.[3] పటేల్ వక్తృత్వ నైపుణ్యం చాలా మందిపై అతని ముద్ర వేసింది. అతను తన జీవితాంతం కాంగ్రెసేతర నాయకుడిగా కొనసాగాడు. కర్ణాటకలో జనతాదళ్‌కు మూలస్తంభాలలో ఒకనిగా ఉన్నాడు. అతను లింగాయత్ కమ్యూనిటీలోని బనాజిగా ఉప విభాగానికి చెందినవాడు.[4][5]
రాజకీయ జీవితం
మార్చుఅతను 1967లో షిమోగా నియోజకవర్గం నుండి లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యాడు. కన్నడలో తన చర్చలను ప్రవేశపెట్టిన మొదటి కన్నడ వ్యక్తిగా గుర్తింపబడ్డాడు. పటేల్ 1967లో లోక్‌సభలో తన మాతృభాష కన్నడలో ప్రసంగించి చరిత్ర సృష్టించాడు. అప్పటి లోక్‌సభ స్పీకర్ నీలం సంజీవ రెడ్డి తన ప్రసంగాన్ని కొనసాగించడానికి పటేల్‌ను అనుమతించి ప్రోత్సహించాడు. లోక్ సభ అంతా అతని మాటలు వింటోంది. భారత పార్లమెంటు 17 సంవత్సరాలు చురుకుగా ఉన్న కాలంలో పటేల్ ప్రాంతీయ భారతీయ భాషలో మాట్లాడిన మొదటి సభ్యుడు అయ్యాడు.[6] భారత రాజ్యాంగంలోని ఎనిమిదవ షెడ్యూల్‌ను సమర్థిస్తూ, భారతదేశంలోని అన్ని గొప్ప భాషలకు గొప్ప స్థానం ఇవ్వబడింది. ఇది లోక్‌సభ స్పీకర్ సంజీవ రెడ్డిని తన ప్రసిద్ధ రూలింగ్‌లో డిక్రీ చేయడానికి ప్రేరేపించింది, ఇకపై లోక్‌సభలోని ఏ సభ్యుడైనా అతని/ఆమె మాతృభాషలో మాట్లాడే తన స్వాభావిక హక్కును వినియోగించుకోవాలని మొగ్గుచూపితే ఎలాంటి ఆటంకం లేకుండా చేస్తారు.
పటేల్ 1975 నుంచి 1977 వరకు ఎమర్జెన్సీ కాలంలో జైలు శిక్ష అనుభవించాడు. ఆ తర్వాత 1978లో చన్నగిరి నియోజకవర్గం నుంచి కర్ణాటక శాసనసభకు ఎన్నికయ్యాడు. అతను 1983లో రెండవసారి ఎన్నికయ్యాడు. రామకృష్ణ హెగ్డే నేతృత్వంలోని జనతా పార్టీ ప్రభుత్వంలో క్యాబినెట్ మంత్రిగా పనిచేశాడు. పటేల్ ఎస్.ఆర్. బొమ్మై ప్రభుత్వంలో మంత్రిగా కూడా పనిచేశాడు. 1994లో హెచ్.డి. దేవెగౌడ నాయకత్వంలో జనతాదళ్ తిరిగి అధికారంలోకి వచ్చినప్పుడు ఉప ముఖ్యమంత్రి అయ్యాడు. 1996లో దేవ గౌడ ప్రధానమంత్రి పదవికి ఎదగడంతో అతను విజయం సాధించాడు. అతను భారత జాతీయ కాంగ్రెస్‌లో ఎన్నడూ సభ్యుడు కాని కర్ణాటక మొదటి ముఖ్యమంత్రి.[7]
పటేల్ ప్రభుత్వం సాధించిన అత్యంత ముఖ్యమైన విజయం రాష్ట్రంలో ఏడు కొత్త జిల్లాల ఏర్పాటు. ఇది చాలా కాలం ఆలస్యంగా తీసుకున్న నిర్ణయం. అతని పరిపాలన కూడా ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీకి ఊతమిచ్చింది. విదేశీ పెట్టుబడులను ఆకర్షించింది. అతని ప్రభుత్వం కూడా రూ. 4,800 కోట్లతో నీటిపారుదల ప్రాజెక్టులైన ఘటప్రభ, మలప్రభ, విశ్వేశ్వరయ్య కెనాల్‌ ఆధునీకరణ, వరుణ కాలువ పనులు, కృష్ణా నదిపై ఆలమట్టి డ్యామ్‌ పనులు పూర్తి చేసింది.[8]
పటేల్ తన గురువు రామకృష్ణ హెగ్డేను పార్టీ నుండి బహిష్కరించడం, జనతాదళ్‌లో అతను కొనసాగిన జనతాదళ్ (యునైటెడ్)గా చీలిపోవడంతో ముఖ్యమంత్రిగా కల్లోలమైన రోజులను చూశాడు; దేవెగౌడ నేతృత్వంలోని జనతాదళ్ (సెక్యులర్) తన పదవీకాలం మొత్తంలో తోటి పార్టీల నుండి గట్టి అసమ్మతిని నేర్పుగా నిర్వహించినప్పుడు అతని రాజకీయ చతురత వెలుగులోకి వచ్చింది.[9][10][11] పార్టీ వ్యవహారాలు అధ్వాన్నంగా మారినప్పుడు, 1999లో జరిగిన అసెంబ్లీ ఎన్నికలకు ఆరు నెలల ముందు రాష్ట్ర అసెంబ్లీని రద్దు చేయాలని సిఫార్సు చేయడం ద్వారా పటేల్ తన వ్యతిరేకులతో సహా ప్రతి ఒక్కరినీ ఆశ్చర్యపరిచాడు.[12] అతను తన వర్గాన్ని హెగ్డే లోక్ శక్తి పార్టీలో విలీనం చేసాడు. భారతీయ జనతా పార్టీతో పొత్తు పెట్టుకున్నాడు.[13] ఆయన గత ఎన్నికల్లో యువ అభ్యర్థి వడ్నాల్ రాజన్న ఆయనను ఓడించడంతో పాటు ఆయన పార్టీ కూడా ఘోర పరాజయాన్ని చవిచూసింది.[14]
పటేల్ 2000 డిసెంబరు 12 న బెంగుళూరులోని మణిపాల్ హాస్పిటల్‌లో మరణించాడు.[15] ఆయన స్వగ్రామమైన కరిగనూరులో ప్రభుత్వ లాంఛనాలతో అంత్యక్రియలు నిర్వహించారు.[16] తన చివరి రోజుల్లో, పటేల్ రెండు జనతాదళ్ వర్గాల విలీనం కోసం ప్రయత్నాలు చేశారు.[17]
అతను గొప్ప వక్త, చమత్కారమైన నాయకుడు, చమత్కారమైన రాజకీయవేత్త, ప్రశంసలు పొందిన పార్లమెంటేరియన్. నిష్కపటమైన నాయకుడు, పటేల్ తన ఆప్యాయత, స్నేహపూర్వక వైఖరి ద్వారా తన రాజకీయ ప్రత్యర్థులు కూడా తనను అభిమానించేలా చేసుకున్నాడు. ఎలాంటి పరిస్థితినైనా నేర్పుగా నిర్వహించే పటేల్‌కు విమర్శలను తట్టుకునే సామర్థ్యం ఉంది. వాటిని ఉల్లాసంగా తోసిపుచ్చేంత ఓపికను కలిగి ఉన్నాడు.[18][19][20]
మూలాలు
మార్చు- ↑ "J.H Patel, a witty thinker". OurKarnataka.com. 1 October 1930. Archived from the original on 5 ఫిబ్రవరి 2012. Retrieved 4 August 2012.
- ↑ "The Hindu : Leaders shower praises on J.H. Patel". Hinduonnet.com. 28 February 2001. Archived from the original on 25 January 2013. Retrieved 4 August 2012.
{{cite web}}: CS1 maint: unfit URL (link) - ↑ "Patel was a flamboyant politician known for sharp wit". The Indian Express. Mumbai. 13 December 2000. Retrieved 7 April 2013.
- ↑ Alessandro Monti; Marina Goglio; Esterino Adami, eds. (2005). Feeding the Self, Feeling the Way in Ancient and Contemporary South Asian Cultures. p. 91. ISBN 9788878920064.
- ↑ Sameeksha Trust, ed. (1997). Economic and Political Weekly, Volume 32. p. 2348.
- ↑ "J.H.Patel- profile". Veethi.com.
- ↑ "Hard Won Victory". Outlook.
- ↑ "J.H. Patel: A Socialist who drifted away from its ideals". The Hindu. Archived from the original on 2005-05-24.
- ↑ "Baptism By Lre". Outlook.
- ↑ "The Line up- Karnataka". Frontline.
- ↑ "J H Patel breathes easy again, wins trust vote". Rediff.com.
- ↑ "The fallout in Karnataka". Frontline.
- ↑ "The split and the wait". Frontline.
- ↑ "J H Patel, Yediyurappa defeated as Congress wins majority in Karnataka". Rediff.com.
- ↑ "J.H. Patel passes away". The Hindu. Archived from the original on 2002-11-13.
- ↑ "Patel buried with State honours". The Hindu. Archived from the original on 2013-01-25.
- ↑ "Leaders shower praises on J.H. Patel". The Hindu. Archived from the original on 2002-03-31.
- ↑ "A Witty Thinker and a Flamboyant Leader is no more". OurKarnataka.com. Archived from the original on 2012-02-05. Retrieved 2023-04-17.
- ↑ "A charming, witty personality". The Hindu. Archived from the original on 2005-05-24.
- ↑ "Ramakrishna Hegde pays tribute to J.H.Patel". Rediff.com.