త్రిపురలో ఎన్నికలు

త్రిపురలో ప్రభుత్వ కార్యాలయాలకు రాజకీయ ఎన్నికలు

త్రిపురలో రాష్ట్రంలో 1952 నుంచి ఎన్నికలు జరుగుతున్నాయి. 1951-52 మొదటి భారత సాధారణ ఎన్నికలలో, త్రిపురలోని ఓటర్లు నేరుగా ఇద్దరు లోక్‌సభ సభ్యులను ఎన్నుకున్నారు. ఎలక్టోరల్ కాలేజీకి 30 మంది సభ్యులను ఎన్నుకున్నారు, ఆ తర్వాత రాజ్యసభకు ఒకే సభ్యుడిని ఎన్నుకోవడానికి సమావేశమయ్యారు.[1]

1957, 1962 ఎన్నికల కోసం, త్రిపురలోని ఓటర్లు 30 మంది సభ్యులను టెరిటోరియల్ కౌన్సిల్‌కు ఎన్నుకున్నారు (అదనపు ఇద్దరు సభ్యులు నియమించబడ్డారు).[2] 1963లో టెరిటోరియల్ కౌన్సిల్ రద్దు చేయబడింది. సభ్యులు కొత్తగా సృష్టించబడిన శాసనసభకు బదిలీ చేయబడ్డారు.[3] 1967లో శాసనసభకు మొదటి ఎన్నికలు[2] లో జరిగాయి. 1972 మార్చిలో, త్రిపుర రాష్ట్ర హోదా పొందిన ఫలితంగా లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ 60 మంది సభ్యులకు విస్తరించబడింది.[3]

లోక్‌సభ ఎన్నికలు

మార్చు

త్రిపుర లోక్‌సభ ఎన్నికల ఫలితాలు ఇలా ఉన్నాయి.[4]

సంవత్సరం లోక్‌సభ ఎన్నికలు త్రిపుర వెస్ట్ త్రిపుర తూర్పు
1952 1వ లోక్‌సభ కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా
1957 2వ లోక్‌సభ భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
1962 3వ లోక్‌సభ కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా
1967 4వ లోక్‌సభ భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
1971 5వ లోక్‌సభ కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్క్సిస్ట్) కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్క్సిస్ట్)
1977 6వ లోక్‌సభ జనతా పార్టీ[5] భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
1980 7వ లోక్‌సభ కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్క్సిస్ట్) కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్క్సిస్ట్)
1984 8వ లోక్‌సభ
1989 9వ లోక్‌సభ భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
1991 10వ లోక్‌సభ
1996 11వ లోక్‌సభ కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్క్సిస్ట్) కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్క్సిస్ట్)
1998 12వ లోక్‌సభ
1999 13వ లోక్‌సభ
2004 14వ లోక్‌సభ
2009 15వ లోక్‌సభ
2014 16వ లోక్‌సభ
2019 17వ లోక్‌సభ భారతీయ జనతా పార్టీ భారతీయ జనతా పార్టీ
2024 18వ లోక్‌సభ

చరిత్ర

మార్చు

మొదటి శాసనసభ ఏర్పాటు

మార్చు

త్రిపురతో సహా కొన్ని కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలకు శాసనసభ మంత్రుల మండలిని ఏర్పాటు చేయడానికి 1963 మే నెలలో కేంద్రపాలిత ప్రాంతాల ప్రభుత్వ చట్టం ఆమోదించబడింది. రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 239 కింద రాష్ట్రపతి నియమించిన కేంద్రపాలిత ప్రాంతానికి నిర్వాహకుడు పరిపాలనా అధిపతిగా ఉండేవాడు. ఈ చట్టం త్రిపుర కోసం 30 మంది ఎన్నికైన సభ్యులతో ప్రతి కేంద్రపాలిత ప్రాంతానికి శాసనసభను ఏర్పాటు చేసింది. కేంద్ర ప్రభుత్వం శాసనసభ సభ్యులుగా ముగ్గురు కంటే ఎక్కువ మంది వ్యక్తులను నామినేట్ చేయవచ్చు. కేంద్రపాలిత ప్రాంతాల ప్రభుత్వ చట్టం, 1963 త్రిపుర కోసం ముఖ్యమంత్రి నేతృత్వంలోని మంత్రుల మండలిని ఏర్పాటు చేసింది, నిర్వాహకుడికి సహాయం చేయడానికి, సలహా ఇవ్వడానికి, ముఖ్యమంత్రిని రాష్ట్రపతి నియమించారు. ఇతర మంత్రులను ముఖ్యమంత్రి సలహా మేరకు రాష్ట్రపతి నియమించారు. మంత్రులు రాష్ట్రపతి ఇష్టానుసారం పదవులను నిర్వహిస్తారు. మంత్రి మండలి శాసనసభకు సమిష్టిగా బాధ్యత వహిస్తుంది. అన్ని కార్యనిర్వాహక చర్యలు నిర్వాహకుడి పేరుతో జరగాలని వ్యక్తీకరించబడింది. అసెంబ్లీకి స్పీకరు, డిప్యూటీ స్పీకరు ఉంటారు. రాజ్యాంగంలోని ఏడవ షెడ్యూల్‌లోని రాష్ట్ర జాబితాలో, ఉమ్మడి జాబితాలో పేర్కొన్న అన్ని అంశాలకు శాసనసభ విస్తరించబడింది. ఆ విషయాలలో పార్లమెంటు చేసిన చట్టం ఆధిపత్యంతో, కేంద్ర పాలిత ప్రాంతం చట్టం, 1963 పరివర్తన నిబంధనల ప్రకారం, త్రిపుర కేంద్ర పాలిత ప్రాంతం మొదటి శాసనసభ, 1962 ఆగస్టు 1న ప్రారంభమైనట్లు పరిగణించబడింది.

ఈశాన్య ప్రాంతాల (పునర్వ్యవస్థీకరణ) చట్టం, 1971, పార్లమెంటులో ఆమోదంపొందింది. 1971 డిసెంబరు 30న రాష్ట్రపతి ఆమోదించారు. త్రిపురలో ఈ చట్టం 1972 జనవరి 21 నుండి అమలులోకి వచ్చింది. దీని ప్రకారం త్రిపుర రాష్ట్రం భారత యూనియనులో పూర్తి రాష్ట్ర హోదాను పొందింది. రాజ్యాంగం ప్రకారం రాష్ట్ర శాసనసభ అరవై స్థానాలను కలిగి ఉంది. మొదటి ఎన్నికలు మార్చి 1972లో జరిగాయి.

విధానసభ ఎన్నికలు

మార్చు
విధాన సభ ఎన్నికలు విజేత రన్నరప్ ముఖ్యమంత్రి ప్రతిపక్ష నాయకుడు
సంవత్సరం సంఖ్య పార్టీ సీట్లు ఓటు % పార్టీ సీట్లు ఓటు %
1967 2వ శాసనసభ INC 27 57.95% CPI(M) 2 21.61% సచింద్ర లాల్ సింగ్
-
1972 3వ శాసనసభ INC 41 44.83% CPI(M) 16 37.82% సచింద్ర లాల్ సింగ్
-
1977 4వ శాసనసభ CPI(M) 51 47.00% TUS 4 7.93% నృపేన్ చక్రవర్తి
-
1983 5వ శాసనసభ CPI(M) 37 46.78% INC 12 30.51% నృపేన్ చక్రవర్తి
-
1988 6వ శాసనసభ INC 32 47.85% CPI(M) 26 45.82%
  • సుధీర్ రంజన్ మజుందార్
  • సమీర్ రంజన్ బర్మన్
-
1993 7వ శాసనసభ CPI(M) 44 44.78% INC 10 32.73% దశరథ్ దేబ్
-
1998 8వ శాసనసభ CPI(M) 38 45.49% INC 13 33.96% మాణిక్ సర్కార్
-
2003 9వ శాసనసభ CPI(M) 38 46.82% INC 13 32.84% మాణిక్ సర్కార్ సమీర్ రంజన్ బర్మన్
2008 10వ శాసనసభ CPI(M) 46 48.01% INC 10 36.38% మాణిక్ సర్కార్ సమీర్ రంజన్ బర్మన్
2013 11వ శాసనసభ CPI(M) 49 48.11% INC 6 36.53% మాణిక్ సర్కార్ సుదీప్ రాయ్ బర్మన్
2018 12వ శాసనసభ BJP 36 43.59% CPI(M) 16 42.22% బిప్లాబ్‌కుమార్ దేబ్ మాణిక్ సర్కార్
2023 13వ శాసనసభ BJP 32 38.97% TMP 13 19.69% మాణిక్ సాహా అనిమేష్ డెబ్బర్మ

మూలాలు

మార్చు
  1. Bhattacharyya, Harihar (2018). Radical Politics and Governance in India's North East: The Case of Tripura (in ఇంగ్లీష్). Routledge. ISBN 978-1-317-21116-7.
  2. 2.0 2.1 Bareh, Hamlet (2001). Encyclopaedia of North-East India: Tripura (in ఇంగ్లీష్). Mittal Publications. ISBN 978-81-7099-795-5.
  3. 3.0 3.1 "Brief History of the Tripura Legislative Assembly". Tripura Legislative Assembly. Retrieved 2020-04-05.
  4. "Members of Lok Sabha elected from Tripura". Tripura Legislative Assembly. Archived from the original on 3 November 2019. Retrieved 5 April 2020.
  5. "General Election, 1977". Election Commission of India. 21 August 2018. Retrieved 5 April 2020.