పెద్దకూడల
పెద్దకూడల, వైఎస్ఆర్ జిల్లా, లింగాల మండలానికి చెందిన గ్రామం [1]
పెద్దకూడల | |
|---|---|
 | |
.svg)  పెద్దకూడల | |
| అక్షాంశ రేఖాంశాలు: 14°29′12.264″N 78°9′44.172″E / 14.48674000°N 78.16227000°E | |
| దేశం | భారతదేశం |
| రాష్ట్రం | ఆంధ్రప్రదేశ్ |
| జిల్లా | వైఎస్ఆర్ |
| మండలం | లింగాల |
| విస్తీర్ణం | 16.29 కి.మీ2 (6.29 చ. మై) |
| జనాభా (2011)[2] | 2,320 |
| • జనసాంద్రత | 140/కి.మీ2 (370/చ. మై.) |
| అదనపు జనాభాగణాంకాలు | |
| • పురుషులు | 1,177 |
| • స్త్రీలు | 1,143 |
| • లింగ నిష్పత్తి | 971 |
| • నివాసాలు | 635 |
| ప్రాంతపు కోడ్ | +91 ( ) |
| పిన్‌కోడ్ | 516396 |
| 2011 జనగణన కోడ్ | 593207 |
ఇది మండల కేంద్రమైన లింగాల నుండి 7 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన పులివెందుల నుండి 16 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 635 ఇళ్లతో, 2320 జనాభాతో 1629 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 1177, ఆడవారి సంఖ్య 1143. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 283 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 19. గ్రామ జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 593207[3].
గ్రామ చరిత్ర -పూర్వాపరాలు
మార్చుపెద్దకుడాల అనే ఈ గ్రామానికి పేరు రావడానికి ఇద్దరు ముఖ్య కారకులు. కాపు కులానికి చెందినా పెద్దమల్లు వంశస్థుడు, యాదవ కులానికి చెందిన కుడాలయ్య (పెద్దమల్లు + కుడలయ్య = పెద్దకుడాల). వీరివురు అనంతపురం జిల్లా రాజు హింసలనుంచి బయటపడి ఈ గ్రామాన్ని నిర్మించారు. అనంతరం అభివృద్ధి పరంగా వంశాలు విస్తృతమై గ్రామంగా ఏర్పడి లింగాల మండలం లోకి కలిసింది. 1700 వ శతాబ్దంలో గ్రామంలో గ్రామ నడిబొడ్డున పెద్దమ్మ దేవతా విగ్రహాన్ని ప్రతిష్ఠించారు. అలాగే ఒక నాడు వలస పోయే గొర్రెల కాపరులు గంపలో గంగమ్మ దేవత విగ్రహాన్ని నెత్తి మీద పెట్టుకొని పెద్దకూడల మార్గాన వస్తున్నారు. గ్రామ సమీపంలోకి రాగానే ఆ గొర్రెలు కదలకుండా అక్కడే ఆగిపోయాయి. వాటిని ఎంత కొట్టినా కదల లేదు. సరే ఈ రోజు ఈ గ్రామం లోనే గడిపి మరుసటి దినం బయలుదేరుదాం అని ఆ గొర్రెలకాపరులు అనుకోని రాత్రి భోజనం చేసి గ్రామం లోనే విశ్రాంతి తీసుకున్నారు. అర్ద రాత్రి అవుతుంది. అప్పుడు ఒక గొర్రెల కాపరికి గంగమ్మ దేవత కలలో ప్రత్యక్షమై మీ దగ్గర ఉన్న నా విగ్రహాన్ని ఈ గ్రామం లోనే ప్రతిష్ఠించండి, అప్పుడు మీ గొర్రెలు ముందుకు సాగుతాయి అని చెప్పి వెళ్లి పోయింది. ఆ గొర్రెల కాపరి ప్రొద్దున్నే గ్రామ పెద్ద దగ్గరికి వెళ్లి విషయం వివరించాడు. అలాగే అని గ్రామ పెద్ద విగ్రహాన్ని ప్రతిష్ఠించారు. అలా ఘనంగా పూజలు జరుగుతున్నాయి. గ్రామంలో రాజకీయ కక్షలు ఎక్కువగా ఉండేవి. ప్రజలు ప్యాక్షను కక్ష్యల కారణంగా రెండు వర్గాలుగా విడిపోయి ఒకరినొకరు అతి క్రూరాతి క్రూరంగా చంపుకునేవారు, తుపాకులతో కాల్చుకునేవారు. ఇక్కడ "బాంబులు" కూడా తయారు చేసేవారు. 1988 లో ఒక వ్యక్తిని చంపడంతో ఈ ప్యాక్షను అంతరించిపోయింది. 1951 వ దశాబ్దంలో ఒక వ్యక్తి మద్యం సేవించి గుడిలో ఉన్న గంగమ్మ దేవత విగ్రహాన్ని పగలకొట్టి బావిలో పడేసాడు. అప్పుడు గ్రామంలో 7 మంది ఒక గుంపుగా ఏర్పడి కొత్త విగ్రహాన్ని ప్రతిష్ఠించారు. ప్రతిష్ఠించిన "2" సంవత్సరాల తర్వాత ఒక అమ్మాయి గుడి వెనకాల ఉన్న బావి దగ్గర ఆడుకుంటూ బావిలో పడింది. ఆ బావిలో ఉన్న గంగమ్మ దేవత ఆ అమ్మాయిని రక్షించింది. ఆ విషయం ఆ అమ్మాయి తల్లితండ్రులకు తెలిసి బావిలో ఉన్న ఆ విగ్రహాన్ని తీసి మరల ప్రతిష్ఠించారు. అప్పటి నుంచి గ్రామంలో ఇద్దరు గంగమ్మలు వెలిసి భక్తుల కోరికలు నెరవేరుస్తున్నారు. ప్రతి ఆదివారం అమ్మవారికి ఘనంగా పూజలు జరుగుతాయి సుదురాల నుంచి వచ్చి అమ్మవారికి మొక్కులు చెల్లిస్తుంటారు. అదే విదంగా రెడ్డివారి ఇంటికి చెందిన వంశస్థులు గ్రామంలో ఆంజనేయస్వామి గుడి కట్టించారు. గ్రామంలో పదవ తరగతి వరకు చదువుకోవడానికి గవర్నమెంట్ హైస్కూల్ ఉంది. ఇక్కడ చదివిన వ్యక్తులు ఉన్నత అధికారాలు అధిరోహించారు అలాగే విదేశాలలో స్థిరపడ్డారు. అంతకు పై ఉన్నత చదువులు చదవడానికి దగ్గరలో ఉన్న పులివెందుల తాలూకాకు వెళ్ళే చదువుకోవడానికి సదుపాయం ఉంది. ఇక్కడ ఎక్కువగా రైతులు వ్యవసాయం చేస్తూ బ్రతుకు సాగిస్తుంటారు. త్రాగడానికి మంచి నీటి సదుపాయం పార్నపల్లి చిత్రావతి రిజర్వాయర్ నుంచి నీరు పైపుల ద్వారా వస్తుంది. గ్రామంలో ఎక్కువగా గవర్నమెంట్ టీచర్స్ ఎక్కువ జిల్లాలో పలుచోట్ల తమ విదులు నిర్వర్తిస్తున్నారు.ఇక్కడి ప్రజల జీవనాధారం వ్యవసాయం, కూలీ పని, వ్యాపారాలు.
విద్యా సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు మూడు, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి, ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి.సమీప బాలబడి పులివెందులలో ఉంది.సమీప జూనియర్ కళాశాల లింగాలలోను, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల, ఇంజనీరింగ్ కళాశాల‌లు పులివెందులలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల కడపలోను, మేనేజిమెంటు కళాశాల, పాలీటెక్నిక్‌లు పులివెందులలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల, అనియత విద్యా కేంద్రం పులివెందులలోను, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల కడప లోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
మార్చుప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
మార్చుపెద్దకూడాలలో ఉన్న ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ఒకరు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. పశు వైద్యశాల, సంచార వైద్య శాల గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
మార్చుతాగు నీరు
మార్చుగ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది.
పారిశుధ్యం
మార్చుమురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
మార్చుపెద్దకూడాలలో సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతోంది. ప్రధాన జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. జాతీయ రహదారి, రాష్ట్ర రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
మార్చుగ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం, వారం వారం సంత ఉన్నాయి. వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. రోజువారీ మార్కెట్ గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. ఏటీఎమ్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. సినిమా హాలు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
విద్యుత్తు
మార్చుగ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 10 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
మార్చుపెద్దకూడాలలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
- వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 144 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 51 హెక్టార్లు
- శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 101 హెక్టార్లు
- తోటలు మొదలైనవి సాగవుతున్న భూమి: 53 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 37 హెక్టార్లు
- నికరంగా విత్తిన భూమి: 1240 హెక్టార్లు
- నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 864 హెక్టార్లు
- వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 376 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
మార్చుపెద్దకూడాలలో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
- బావులు/బోరు బావులు: 376 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
మార్చుపెద్దకూడాలలో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
మార్చుమూలాలు
మార్చు- ↑ "భారత ప్రభుత్వం నిర్వహించిన 2011 గణాంకాల జాలగూడు". Archived from the original on 2015-02-07. Retrieved 2015-08-04.
- ↑ 2.0 2.1 2011 ఆంధ్ర ప్రదేశ్ జనగణన డేటా - గ్రామాలు దత్తాంశ సమితి (in ఇంగ్లీష్), భారత రిజిస్ట్రార్ జనరల్, జనగణన కమిషనరు కార్యాలయం, Wikidata Q42501043, archived from the original on 11 July 2017
- ↑ "Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011".