ఫణిగిరి
ఫణిగిరి, తెలంగాణ రాష్ట్రం, సూర్యాపేట జిల్లా, నాగరం మండలంలోని గ్రామం.[1]
| ఫణిగిరి | |
| — రెవిన్యూ గ్రామం — | |
  ఫణిగిరి |
|
| అక్షాంశరేఖాంశాలు: 17°25′13″N 79°28′35″E / 17.420310°N 79.476414°E | |
|---|---|
| రాష్ట్రం | తెలంగాణ |
| జిల్లా | సూర్యాపేట |
| మండలం | తిరుమలగిరి |
| ప్రభుత్వం | |
| - సర్పంచి | |
| జనాభా (2011) | |
| - మొత్తం | 4,084 |
| - పురుషుల సంఖ్య | 2,016 |
| - స్త్రీల సంఖ్య | 2,068 |
| - గృహాల సంఖ్య | 1,942 |
| పిన్ కోడ్ | |
| ఎస్.టి.డి కోడ్ | |
ఇది మండల కేంద్రమైన తిరుమలగిరి నుండి 7 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన సూర్యాపేట నుండి 40 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది.
జిల్లాల పునర్వ్యవస్థీకరణలో మార్చు
2016 అక్టోబరు 11న చేసిన తెలంగాణ జిల్లాల పునర్వ్యవస్థీకరణకు ముందు ఈ గ్రామం పాత నల్గొండ జిల్లా, తిరుమలగిరి మండలంలో ఉండేది. పునర్వ్యవస్థీకరణలో దీన్ని కొత్తగా ఏర్పాటు చేసిన నాగారం మండలంలోకి చేర్చారు.[2]
గ్రామ జనాభా మార్చు
2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 1042 ఇళ్లతో, 4084 జనాభాతో 1471 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 2016, ఆడవారి సంఖ్య 2068. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 1173 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 81. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 576576[3].పిన్ కోడ్: 508279.
గ్రామం పేరు వెనుక చరిత్ర మార్చు
ఫణిగిరి బౌద్ధ ప్రాంతం. పాము పడగ కొండగా ప్రసిద్ధి చెందిన ఒక కొండ పైన ఉంది. ఈ కొండ ఆకారం పాము పడగను పోలి ఉండటం వలన దీనికా పేరు వచ్చింది
గ్రామ చరిత్ర మార్చు
ఇది ఒక బౌద్ధ ప్రాంతం.ఇక్కడ పురాతన బౌద్ధచైత్యారామపు అవశేషాలు లభించాయి పురావస్తు, మ్యూజియాల శాఖ వారు ఈ ప్రాంతంలో తవ్వకాలు జరిపిన తర్వాత ఒక పెద్ద స్తూపం ఉన్న సముదాయం, స్తూపాలు నిర్మించిన రెండు పెద్ద సభామందిరాలు బయట పడ్డాయి.ఈ ప్రాంతపు పరిమాణాన్ని బట్టే ఒకప్పుడు ఇది బౌద్ధ కేంద్రంగా విరాజిల్లిందని చెప్పుకోవచ్చు. ఈ సముదాయంలో నేల మీద ఒక ప్రత్యేక ప్రాంతంలో ఉన్న పెద్ద పాదముద్రలు బుద్ధునివిగా భావిస్తున్నారు.
విద్యా సౌకర్యాలు మార్చు
గ్రామంలో ఒక ప్రైవేటు బాలబడి ఉంది. ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు రెండు, ప్రైవేటు ప్రాథమిక పాఠశాల ఒకటి, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి, ప్రైవేటు ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి, ప్రైవేటు మాధ్యమిక పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి.సమీప జూనియర్ కళాశాల, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల తిరుమలగిరిలోను, ఇంజనీరింగ్ కళాశాల సూర్యాపేటలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల నార్కట్ పల్లిలోను, పాలీటెక్నిక్‌ తిరుమలగిరిలోను, మేనేజిమెంటు కళాశాల సూర్యాపేటలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల తిరుమలగిరిలోను, అనియత విద్యా కేంద్రం సూర్యాపేటలోను, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల నల్గొండ లోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం మార్చు
ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం మార్చు
ఫణిగిరిలో ఉన్న ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ఇద్దరు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. ఒక పశు వైద్యశాలలో ఒక డాక్టరు, ఇద్దరు పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు.
ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సంచార వైద్య శాల గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం మార్చు
గ్రామంలోఒక ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం ఉంది. డిగ్రీ లేని డాక్టరు ఒకరు ఉన్నారు. ఒక మందుల దుకాణం ఉంది.
తాగు నీరు మార్చు
గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది. చెరువు ద్వారా గ్రామానికి తాగునీరు లభిస్తుంది.
పారిశుధ్యం మార్చు
మురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని శుద్ధి ప్లాంట్‌లోకి పంపిస్తున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు మార్చు
ఫణిగిరిలో సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.
ఈ గ్రామానికి సమీపములో వున్న గ్రామం సూర్యాపేట. ఇది 40కి.మీ. దూరములో ఉంది. ఇక్కడి నుండి పరిసర గ్రామాలకు రోడ్డు వసతి కలిగి బస్సుల సౌకర్యము ఉంది. ఈ గ్రామానికి 10 కి.మీ. సమీపములో రైలు వసతి లేదు. కాని ఖాజీపేట రైల్వే స్టేషను 62 కి.మీ దూరములో ఉంది. ఇక్కడి నుండి ఇతర సుదూర ప్రాంతాలకు రైలు రవాణ వసతి ఉంది.
గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం, రైల్వే స్టేషన్ మొదలైనవి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
రాష్ట్ర రహదారి, జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతున్నాయి. ప్రధాన జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. జాతీయ రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు, మట్టిరోడ్లూ ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు మార్చు
గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం ఉన్నాయి. ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. వారం వారం సంత, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. సహకార బ్యాంకు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. రోజువారీ మార్కెట్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు మార్చు
గ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. శాసనసభ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సినిమా హాలు, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రంథాలయం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
విద్యుత్తు మార్చు
గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 7 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం మార్చు
ఫణిగిరిలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
- వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 97 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 66 హెక్టార్లు
- తోటలు మొదలైనవి సాగవుతున్న భూమి: 14 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 3 హెక్టార్లు
- సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 411 హెక్టార్లు
- బంజరు భూమి: 264 హెక్టార్లు
- నికరంగా విత్తిన భూమి: 612 హెక్టార్లు
- నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 1086 హెక్టార్లు
- వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 202 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు మార్చు
ఫణిగిరిలో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
- బావులు/బోరు బావులు: 202 హెక్టార్లు
బౌద్ధం ఆనవాళ్ళు మార్చు
2001 నుంచి 2007 వరకు ఆరేళ్ళ పాటు జరిపిన తవ్వకాల్లో మహాస్తూపం, చైత్యగృహాలు, ఉద్దేశిక స్తూపాలు, బుద్ధుని ప్రతిమలు, బౌద్ధచిహ్నాలు, జాతక కథలు, సిద్ధార్థ, గౌతముని జీవిత ఘటాలు మలిచిన అపురూప శిల్పాలు, శాత వాహన క్షేత్రాలు, ఇక్ష్వాకుల, మహావీరుల నాణలు, మట్టి, సున్నపు బొమ్మలు పూసలు లభించాయి. ఉత్తర భారత దేశాన్ని దక్షణ పథంతో కలిపే ఒకప్పటి జాతీయ రహదారిపై విలసిల్లిన ఫణిగిరి, హీన యాన, మహాయాన బౌద్ధ శాఖలకు నిలయమై బౌద్ధాచార్యుల ఆవాసంగా ఉన్నట్లు తెలిపే ఆధారాలు దొరికాయి. ఈ మధ్య చేపట్టిన తవ్వకాల్లో తొలిసారిగా ఏడవ రోమన్‌ చక్రవర్తి నెర్వ సా.శ. 96-98 విడుదల చేసిన 7.3 గ్రాముల బరువు గల బంగారు నాణం బయటపడింది.[4]
శాసనాలూ, ఆధారాలూ మార్చు
శ్రీ పర్వత, విజయపురిలను పాలించిన ఇక్షాక రాజు ఎహువల శాంతమూలుని 18 వ పాలన కాలానికి సంబంధించిన శాసనాలు ఇక్కడ లభించాయి. ఇంత వరకు ఆ రాజు 11 సంవత్సరాలు మాత్రమే పాలించిన ఆధారాలు లభించగా 18 ఏళ్లు ఆ రాజు పాలించాడని తెలిపే శాసనం ఇక్కడ లభించింది అదే శాసనంలో శ్రీ కృష్ణుని ప్రస్తావన కూడా ఉంది ఇలా కృష్ణుని పేర్కొన్న తొలి శాసనం కూడా ఫణిగిరి దగ్గర దొరకడం మరో ప్రత్యేకత
బౌద్ధారామాలు మార్చు
బౌద్ధ సన్యాసులకు చెందిన విహారాలు అనే నివాస ప్రదేశాలు మూడు ఉన్నాయి. ఫణిగిరి బౌద్ధ ప్రాంతం పాము పడగ కొండగా ప్రసిద్ధి చెందిన ఒక కొండ పైన ఉంది. ఈ కొండ ఆకారం పాము పడగను పోలి ఉండటం వలన దీనికా పేరు వచ్చింది ఈ ఫణిగిరికి రెండువేల ఏళ్ల నాటి ఘనచరిత్ర ఉంది. అలనాటి ఫణిగిరి వైభవాన్ని ఇక్కడ ఉన్న బౌద్ధ అవశేషాల ద్వారా, చైతన్య గృహాల ద్వారా, స్థూపాల ద్వారా మనం చూడొచ్చు. ఇక్కడ ఉన్న శ్రీరామచంద్రమూర్తి ఆలయం దర్శించదగినది. ఇక్కడ కట్టడాలన్నీ బలంగా, గట్టిగా ఎంతో ప్రామాణికంగా ఉండేవి.
రెండో భద్రాద్రి శ్రీ సీతారామచంద్ర స్వామి ఆలయం మార్చు
తెలంగాణ రాష్ట్రంలో రెండో భద్రాద్రిగా పేరు గాంచిన మండలంలోని ఫణిగిరి గ్రామంలోని శ్రీ సీతారామచంద్ర స్వామి ఆలయం. ఇది కాకతీయుల కాలంలో ఎంతో పేరు ప్రతిష్ఠలతో, నిత్య దూపదీప నైవేద్యాలతో విరజిల్లుతూ జాతరలు కూడా నిర్వహించేవారు. చుట్టు ప్రక్కల ఇంత పెద్ద ఆలయం మరోకటి లేదు. ఆలయం చుట్టూ రాతి కట్టడాలు, పెద్ద పెద్ద రాతిస్తంభాలు, కల్యాణమండపం, కోనేరు, ద్వారా పాలకులు, తేరు, ఆంజనేయ స్వామి విగ్రహాం, శివలింగం, నాగదేవత,చుట్టూ చెట్లు, పచ్చని ప్రకృతితో అద్భుతంగా ఉండేది.
శ్రీ సీతారామచంద్ర స్వామి ఆలయానికి 150 ఎకరాల స్థలం ఉంది. ఇది ఈటూరు, మామిడిపల్లి, ఫణిగిరి, తుర్కలాషాపురం, డి.కొత్తపల్లిలో ఉందని కొంత మేర భూమి అన్యక్రాంతమైందని చెప్పుతున్నారు.
గ్రామ ప్రముఖులు మార్చు
ప్రముఖ హాస్యనటుడు పొట్టి వీరయ్య ఈ గ్రామస్తుడే.
మూలాలు మార్చు
- ↑ తెలంగాణ ప్రభుత్వ ఉత్తర్వు సంఖ్య GO Ms No 246 Revenue (DA-CMRF) Department, Dated: 11-10-2016
- ↑ "సూర్యాపేట జిల్లా" (PDF). తెలంగాణ గనుల శాఖ. Archived (PDF) from the original on 2021-01-06. Retrieved 2021-01-06.
{{cite web}}:|archive-date=/|archive-url=timestamp mismatch; 2021-12-27 suggested (help) - ↑ "Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011".
- ↑ నమస్తే తెలంగాణ, జిందగీ న్యూస్ (7 June 2019). "ఫణిగిరి.. చరిత్ర లోగిలి". అరవింద్ ఆర్య పకిడె. Archived from the original on 9 జూన్ 2019. Retrieved 9 June 2019.