ఫిన్‌లాండ్

(ఫిన్లాండ్ నుండి దారిమార్పు చెందింది)

ఫిన్లాండ్[7] స్కాండినేవియన్ దేశము. మూడు స్కాండినేవియన్ దేశాలలో ఇది ఒకటి. దేశ రాజధాని నగరం హెల్సింకి. ఈ దేశ అధికార భాష ఫిన్నిష్. ఫిన్లాండ్ దేశ విస్తీర్ణము 338,145 చదరపు కిలోమీటర్లు. దీనిని అధికారికంగా "రిపబ్లిక్ ఆఫ్ ఫిన్లాండ్" అంటారు.[8]

రిపబ్లిక్ ఆఫ్ ఫిన్‌లాండ్

Flag of ఫిన్‌లాండ్
జండా
Coat of arms of ఫిన్‌లాండ్
Coat of arms
గీతం: 
Maamme  (Finnish)
Vårt land  (Swedish)
"Our Land"
Location of  ఫిన్‌లాండ్  (dark green) – on the European continent  (green & dark grey) – in the European Union  (green)  —  [Legend]
Location of  ఫిన్‌లాండ్  (dark green)

– on the European continent  (green & dark grey)
– in the European Union  (green)  —  [Legend]

రాజధాని
and largest city
హెల్సింకి
60°10′N 24°56′E / 60.167°N 24.933°E / 60.167; 24.933
అతిపెద్ద నగరంరాజధాని
అధికార భాషలు
గుర్తించిన ప్రాంతీయ భాషలుశామీ భాషలు
మతం
పిలుచువిధం
  • ఫిన్నిష్
  • ఫిన్
ప్రభుత్వంయూనిటరీ పార్లమెంటరీ రిపబ్లిక్[1]
• అధ్యక్షుడు
Sauli Niinistö
• ప్రధానమంత్రి
Juha Sipilä
శాసనవ్యవస్థParliament of Finland
Formation
• రష్యాలో అంతర్గతంగా స్వీయపరిపాలన
1809 మార్చి 29
• రష్యా నుంచి స్వాతంత్ర్యం
1917 డిసెంబరు 6
• యూరోపియన్ యూనియన్ లో చేరిక
1995 జనవరి 1
విస్తీర్ణం
• మొత్తం
338,424 కి.మీ2 (130,666 చ. మై.) (64th)
• నీరు (%)
10
జనాభా
• August 2017 estimate
5,509,717 Increase[2] (114th)
• 2016 official
5,503,297[3]
• జనసాంద్రత
16/చ.కి. (41.4/చ.మై.) (201st)
GDP (PPP)2017 estimate
• Total
$239.662 billion[4]
• Per capita
$43,545[4]
GDP (nominal)2017 estimate
• Total
$234.524 billion[4]
• Per capita
$42,611[4]
జినీ (2014)25.6[5]
low · 6th
హెచ్‌డిఐ (2015)Increase 0.895[6]
very high · 23rd
ద్రవ్యంEuro () (EUR)
కాల విభాగంUTC+2 (EET)
• Summer (DST)
UTC+3 (EEST)
తేదీ తీరుdd.mm.yyyy
వాహనాలు నడుపు వైపుright
ఫోన్ కోడ్+358
Internet TLD.fia
  1. The .eu domain is also used, as it is shared with other European Union member states.

ఉత్తర ఐరోపా‌లో సార్వభౌమాధికారం కలిగిన దేశాలలో ఇది ఒకటి. దేశం వాయవ్య సరిహద్దులో స్వీడన్, ఉత్తర సరిహద్దులో నార్వే, తూర్పు సరిహద్దులో రష్యా ఉన్నాయి. దక్షిణ సరిహద్దులో "గల్ఫ్ ఆఫ్ ఫిన్లాండ్" తీరంలో స్కాండినేవియాలో భాగంగా ఉన్న ఫెన్నొస్కాండియా మీద ఎస్టోనియా ఉంది.

Finland is in
the Eurozone
the Schengen Area
the European Single Market

ఫిన్లాండ్ జనాభా 5.5 మిలియన్లు (2016), అత్యధిక సంఖ్యలో ప్రజలు దక్షిణ ప్రాంతంలో కేంద్రీకృతమై ఉన్నారు.[9]

జనాభాలో 88.7% మంది ఫిన్నిష్ భాష (స్కాండినేవియన్ భాషలకు సంబంధం లేని యురల్ భాష) మాట్లాడేవారు ఉన్నారు. తరువాత సమూహం ఫిన్లాండ్-స్వీడిష్ శాతం (5.3%). ఐరోపాలో ఫిన్లాండ్ ఎనిమిదవ అతిపెద్ద దేశం. ఐరోపా సమాఖ్యలో అత్యంత తక్కువ జనాభా కలిగిన దేశం ఇది. ఈ దేశంలో 311 మునిసిపాలిటీలు ఉన్నాయి.[10] ఒక స్వతంత్ర ప్రాంతం అయిన ఏల్యాండ్ ద్వీపాలలో ఇది ఒక పార్లమెంటరీ రిపబ్లిక్. గ్రేటర్ హెల్సింకి మెట్రోపాలిటన్ ప్రాంతంలో 1.4 మిలియన్ల మంది నివసిస్తున్నారు. ఇది దేశం జి.డి.పి.లో మూడో వంతు ఉత్పత్తి చేస్తుంది.

క్రీ.పూ. 9000 లో చివరి మంచు యుగం ముగిసినప్పటి నుండి ఫిన్లాండ్‌లో మానవులు నివసిస్తున్నారు.[11] లభ్యమవుతున్న ఆనవాళ్ళ ప్రకారం మొదటి నివాసితులు వదిలి వెళ్ళిన కళాఖండాలను పోలిన పురాతన వస్తువులు ప్రస్తుత ఎస్టోనియా, రష్యా, నార్వే లలో లభిస్తున్నాయి.[12] మొట్టమొదటి వ్యక్తులు వేటాడే-సంగ్రాహకులు, రాతి ఉపకరణాలను ఉపయోగించారు.[13] క్రీ.పూ. 5200 లో సెర్చ్ సిరామిక్ సంస్కృతి ప్రవేశించినపుడు ఉపయోగించిన మొట్టమొదటి మృణ్మయ పాత్రలు లభించాయి.[14] క్రీ.పూ.3000 - 2500 మధ్య దక్షిణ తీర ఫిన్లాండ్ లో కార్డెడ్ వేర్ సంస్కృతి రాక వ్యవసాయ ప్రారంభం కావడానికి వీలు కల్పించింది.[15] కాంస్య యుగం, ఇనుపయుగం ఫెనోస్కాండియన్, బాల్టిక్ ప్రాంతాలలో ఇతర సంస్కృతులతో విస్తృతమైన సంబంధాలు కలిగి ఉన్నాయి. ఇనుప యుగం చివరిలో స్థిర వ్యవసాయక్షేత్రాలు ఏర్పడ్డాయి. ఆ సమయంలో ఫిన్లాండ్ కు మూడు ప్రధాన సాంస్కృతిక ప్రాంతాలు ఉన్నాయి. ఫిన్లాండ్ ప్రాపర్, తవాస్టియా, కరేలియా. ఈ సమయంలో సమకాలీన ఆభరణాలు ఉపయోగించబడ్డాయి.[16]

13 వ శతాబ్దం చివరి నుండి ఫిన్లాండ్ క్రమంగా క్రూసేడ్స్ ద్వారా స్వీడన్ అంతర్భాగంగా మారింది. తీరప్రాంత ఫిన్లాండ్ స్వీడిష్ పార్ట్-కాలనైజేషన్, స్వీడిష్ భాష ప్రాబల్యం, దాని అధికారిక హోదాలో ప్రతిబింబిస్తుంది. 1809 లో ఫిన్లాండ్ స్వతంత్ర గ్రాండ్ డచీగా రష్యన్ సామ్రాజ్యంలో చేర్చబడింది. 1906 లో ఫిన్లాండ్ అన్ని వయోజన పౌరులకు ఓటు హక్కును కల్పించిన మొట్టమొదటి ఐరోపా రాజ్యంగా మారింది. మొట్టమొదటిదిగా ప్రపంచంలోని యువ పౌరులందరికి ఓటు హక్కు, పబ్లిక్ ఆఫీసు నిర్వహణ చేయడానికి హక్కును ఇచ్చింది.[17][18] 1917 రష్యన్ విప్లవం తరువాత ఫిన్లాండ్ స్వతంత్రంగా ప్రకటించింది. 1918 లో రాజ్యం పౌర యుద్ధం ద్వారా విభజించబడింది. బోల్షెవిక్-లీనింగ్ (రెడ్ గార్డ్ సమానంగా కొత్త సోవియట్ రష్యా) మద్దతుతో (జర్మన్ సామ్రాజ్యం మద్దతు) వైట్ గార్డ్‌తో పౌరపోరాటం కొనసాగింది. రాజ్యమును స్థాపించటానికి చిన్న ప్రయత్నం జరిగిన తరువాత దేశం రిపబ్లిక్‌గా మారింది. రెండో ప్రపంచ యుద్ధం సందర్భంగా సోవియట్ యూనియన్ ఫిన్లాండ్‌ను ఆక్రమించాలని పదే పదే ప్రయత్నించింది. పోరాటంలో ఫిన్లాండ్ కరేరియా, సల్లా, కుయుసమో, పెట్‌డుసామో, కొన్ని దీవులను కోల్పోయినప్పటికీ స్వాతంత్ర్యం కాపాడుకున్నది.

1955 లో ఫిన్లాండ్ ఐక్యరాజ్యసమితిలో చేరింది, అధికారిక తటస్థత విధానాన్ని స్థాపించింది. 1948 నాటి ఫిన్నో-సోవియట్ ఒప్పందం సోవియట్ యూనియన్‌ " కోల్డ్ వార్ " యుగంలో ఫిన్నిష్ దేశీయ రాజకీయాల్లో కొన్ని మార్పులు సంభవించాయి. ఫిన్లాండ్ 1969 లో ఒ.ఇ.సి.డి.లో చేరింది. 1994 లో నాటో భాగస్వామ్య శాంతి సంస్థ[19] 1995 లో యూరోపియన్ యూనియన్ 1997 లో యూరో-అట్లాంటిక్ పార్టనర్షిప్ కౌన్సిల్[19] 1999 లో చివరికి యూరోజోన్ దాని ఆరంభంలో చేరింది. ఫిన్లాండ్ లో పారిశ్రామీకరణ ఆలస్యమైనది. 1950 వ దశాబ్దం వరకు ఎక్కువగా వ్యవసాయ భూములను కలిగి ఉంది. రెండో ప్రపంచ యుద్ధం తరువాత సోవియట్ యూనియన్ ఫిన్లాండ్ నుండి యుద్ధ నగదుకు మాత్రమే కాకుండా నౌకలు, యంత్రాల వంటి పదార్ధాలపై కూడా డిమాండ్ చేసింది. ఇది ఫిన్లాండును బలవంతంగా పారిశ్రామికీకరణకు మారేలా చేసింది. నోర్డిక్ మోడల్ ఆధారంగా సాధించిన ప్రగతితో దేశం వేగంగా వృద్ధి చెందింది. దీని ఫలితంగా విస్తారమైన సంపద, ప్రపంచంలోని అత్యధిక తలసరి ఆదాయం కలిగిన దేశాలలో ఇది ఒక దేశంగా మారింది.[20] అయితే ఫిన్నిష్ జి.డి.పి. పెరుగుదల 2012-2014లో (-0.698% నుండి -1.426%) ప్రతికూలంగా ఉంది. 2009 లో ముందస్తు -8% నడిచింది.[21] ఫిన్లాండ్ విద్య, ఆర్థిక పోటీ, పౌర స్వేచ్ఛలు, జీవన నాణ్యత, మానవ అభివృద్ధి వంటి పలు జాతీయ స్థాయి పనితీరులలో ఉత్తమ దేశంగా ఉంది.[22][23][24][25] 2015 లో ఫిన్లాండ్ వరల్డ్ హ్యూమన్ కాపిటల్,[26] ప్రెస్ ఫ్రీడం జాబితాలో మొదటి స్థానంలో 2011-2016లో ఫ్రాజిల్ స్టేట్స్ ఇండెక్స్ ఆధారంగా [27] ప్రపంచంలోని అత్యంత స్థిరమైన దేశంగా, గ్లోబల్ జెండర్ గ్యాప్ నివేదికలో రెండవ స్థానంలో ఉంది. [28] ఫిన్సులో ఎక్కువ భాగం మెజారిటీ ఎవాంజెలికల్ లూథరన్ చర్చ్ సభ్యులు ఉన్నారు.[29] మతస్వాతంత్ర్యం ఫిన్నిష్ రాజ్యాంగం ప్రకారం హామీ ఇవ్వబడుతుంది.

పేరు వెనుక చరిత్ర

మార్చు

ఫిన్లాండ్ అనే పేరు మొట్టమొదటి లిఖిత రూపాన్ని మూడు రూన్-రాళ్ళుగా భావిస్తారు. స్వీప్ల్యాండ్ స్వీడిష్ ప్రావిన్స్‌లో ఇవి కనుగొనబడ్డాయి. మరొక శాసనం ఫిన్లాంట్ (యు582)లో కనుగొన్నారు. మూడవది గోట్ల్యాండ్‌లో కనుగొనబడింది. దీనిలో శాసనం ఫిన్లాండ్ (జి 319) 13 వ శతాబ్దానికి చెందినది.[30] ఈ పేరు ఫిన్ల తెగకు సంబంధించినదిగా భావించబడుతుంది. ఇది మొట్టమొదటిసారిగా సా.శ. 98 (వివాదాస్పదమైన అర్ధం)లో పేర్కొనబడింది.

 
Hakkapeliitta featured on a 1940 Finnish stamp

సుయోమి

మార్చు

సువోమి (ఫిన్నిష్ "ఫిన్లాండ్" కోసం) మూలాలు అనిశ్చితంగా ఉన్నాయి. కానీ మూలం కోసం ప్రోటో-బాల్టిక్ వర్డ్ " జెమె" అంటే "భూమి" అని అర్థం. ఫిన్నిష్ (ఫిన్నిక్ లాంగ్వేజ్)సంబంధంతో పాటు ఈ పేరు బాల్టిక్ భాషలలో లాట్వియన్, లిథువేనియన్లలో కూడా ఉపయోగించబడింది. ప్రత్యామ్నాయంగా ఇండో-యూరోపియన్ పదం " జిహెచ్‌ఎమ్‌- ఆన్ మ్యాన్ " (సి.ఎఫ్. గోతిక్ గుమా, లాటిన్ హోమో) సూచించబడింది. ఇది ఊమాగా మారింది. తర్వాత ఫిన్లాండ్ గల్ఫ్ ఉత్తర తీరానికి చెందినది. ఓస్ట్రోబోత్నియ వంటి ఉత్తర ప్రాంతాలు ఇప్పటికీ కొన్ని సార్లు మినహాయించబడుతుంటాయి. సుమోమా (ఫెన్ ల్యాండ్) లేదా సునోమి (ఫెన్ కేప్) నుండి ఉత్పన్నం అయినట్లు సూచించబడింది. సామే (సామీ, లాప్లాండ్లోని ఫిన్నో-ఇగ్రికల్ ప్రజలు), హేమ్ (లోతట్టులో ఒక ప్రాంతం) మధ్య సమాంతరాలను ప్రతిపాదించారు. కానీ ఈ సిద్ధాంతాలకు ఇప్పుడు గడువు ముగిసింది.[31]

12 వ, 13 వ శతాబ్దాల నుంచి లభిస్తున్న ప్రారంభ చారిత్రక ఆధారాలను అనుసరించి టెర్కు, పెర్నియో నుండి యుసియకిన్‌ను ప్రాంతాలను ఫిన్లాండ్ అనే పదంతో సూచించారు. ఈ ప్రాంతం మొత్తం ఫిన్లాండ్‌గా పిలవబడింది. 12 వ శతాబ్దంలో సువోమి రాజ్యానికి ఉత్తరాన ఉన్న నౌసియానాన్‌లో కాథలిక్ చర్చి మిషనరీ డియోసీని స్థాపించిన తరువాత శతాబ్దాల వ్యవధిలో దేశం మొత్తం ఫిన్‌లాండ్‌గా మారింది.[32]

15 వ శతాబ్దంలో బోతినియన్ సముద్రం తూర్పున ఉన్న మొత్తం భూభాగానికి ఫిన్‌లాండ్ ఒక సాధారణ పేరుగా మారింది. బహుశా ద్వీపం అలాండ్ ద్వీపసమూహంతో సహా టర్కుకు చెందినదిగా గుర్తించబడింది. వాస్తవానికి ఈ పదం మూలాలపై ఆధారపడి ఉంటుంది. అదనంగా తూర్పు - ఉత్తర సరిహద్దులు కచ్చితంగా నిర్ణయించబడ లేదు. మూడవ జాన్ (స్వీడన్) తన రాజ్యభూభాగాన్ని "గ్రాండ్ డచీ ఆఫ్ ఫిన్లాండ్" (సుమారుగా 1580) అని పేర్కొన్నాడు. రష్యన్ తసర్ వాదనలను ఎదుర్కోవడానికి వ్యూహంగా ఫిన్లాండ్ ఉమ్మడి సంస్థగా స్థాపించబడి, ఒకే పేరుతో స్థాపించబడిందని పేర్కొంటున్నారు. ఈ పదం స్వీడన్ రాజు శీర్షికలో భాగంగా మారింది. కానీ తక్కువ ఆచరణాత్మకంగా ఉంది. ఫిన్నిష్ భూభాగం బోతినియన్ సముద్రం పశ్చిమాన ఉన్న ప్రాంతంలాంటి భౌగోళిక స్థితిని కలిగి ఉంది. పాశ్చాత్య భాగంలోని పార్లమెంట్లో రాజ్యంలో భాగంగా ఉన్న భూభాగం కూడా ఉంది. 1637 లో క్వీన్ క్రిస్టినా పెర్ బ్రహీ అనే యువకుడిని ఫిన్లాండ్ గవర్నర్-జనరల్‌గా నియమించింది.అలెన్, ఓస్ట్రోబోత్నియా స్వీడన్లోని ఇతర భాగాలలో గవర్నర్ జనరల్స్ కూడా ఉన్నారు.

స్వీడన్-ఫిన్లాండ్ ముగిసిన తరువాత మాత్రమే ఫిన్లాండ్ ఆధునిక సరిహద్దులు వాస్తవానికి ఉనికిలోకి వచ్చాయి. 1809 లో రష్యా సంతకం చేయబడిన భూభాగం ఆరు కౌంటీలు, అలాండ్, వాస్టెర్బటన్ కౌంటీ చిన్న భాగం వంటి చాలా భూభాగాలు "ఫిన్లాండ్"లో భాగం కాదు. ఫిన్లాండ్గ్రాండ్ డచీ, స్వీడన్ మిగిలిన భాగం మధ్య సరిహద్దును కెమిజొకి నదితో పాటు, వాస్టెర్బటన్ కౌంటీ, ఒస్టర్బొటెన్ కౌంటీ (ఓస్ట్రోబోటెన్యా) మధ్య భూభాగాన్ని స్వీడన్స్ ప్రతిపాదించింది. నది కాలేక్స్ వెంట ఫిన్నిష్ భాష మాట్లాడే భూభాగాన్ని మీన్మా రష్యన్లు ప్రతిపాదించారు. రాజిగా టోర్న్ నది, మునియోని నది తరువాత వాయవ్య దిశలో సానా, హల్టిలకు పడిపోయిన అసలు సరిహద్దుగా నిర్ణయించబడింది. ఫిన్లాండ్ ఆలోచనకు ప్రాతినిధ్యం వహించిన ప్రాంతం - రష్యాకు చెందిన మొదటి అలెగ్జాండర్ (రష్యా) కైమై నదికి తూర్పున ఉన్న ఫిన్లాండులో భాగంగా ఉండడానికి అనుమతించాడు. 1721 - 1743 లో రష్యా చేత జయించబడిన తరువాత ఓల్డ్ ఫిన్లాండ్ "గా పేర్కొనబడి 1812 లో తరువాత "న్యూ ఫిన్లాండ్"లో అధికారికంగా చేర్చబడుతుంది.

చరిత్ర

మార్చు

చరిత్రకు పూర్వం

మార్చు
 
Northern Europe in 814

పురావస్తు ఆధారాల ప్రకారము ప్రస్తుత ఫిన్‌లాండ్ ప్రాంతం మంచు యుగం చివరి మంచు పలక కరగడం కారణంగా క్రీ.పూ. 8500 కాలంలో స్థిరపడింది. మొదటి నివాసులు వదిలి వెళ్ళిన పురాతన కళాఖండాలు ఎస్టోనియా, రష్యా, నార్వేలలో కనిపించే పురాతన కళాఖండాలను పోలి ఉన్నాయి.[12] మొట్టమొదటి వ్యక్తులు హంటర్ గేదరర్స్ (వేటాడి జీవనం సాగించేవారు), రాతి ఉపకరణాలను ఉపయోగించారు.[13] మొట్టమొదటి క్రీ.పూ. 5200 లో కోంబ్ సిరామిక్ సంస్కృతికి చెందిన మృణ్మపాత్రలు కనిపించింది.[14] క్రీ.పూ. 3000, 2500 మధ్య దక్షిణ తీర ఫిన్లాండ్లో కార్డెడ్ వేర్ సంస్కృతి రాక వ్యవసాయ ప్రారంభం ఏకకాలంలో సంభవించాయి.[15] వ్యవసాయం, వేట, చేపలు పట్టడం జీవనాధారంగా కలిగిన ఆర్థిక వ్యవస్థ భాగాలు కొనసాగాయి.

కాంస్య యుగం (క్రీ.పూ.1500-500), ఇనుప యుగం (క్రీ.పూ. 500 -1200 ) ఫెనోస్కాండియన్, బాల్టిక్ ప్రాంతాలలో ఇతర సంస్కృతులతో విస్తృతమైన సంబంధాలు కలిగి ఉన్నాయి. సమకాలీన ఫిన్లాండ్ ప్రాంతంలో యూరాలక్ భాషలు, ఇండో-యురోపియన్ భాషలను మొట్టమొదటిగా మాట్లాడారన్న విషయంలో ఏకాభిప్రాయం లేదు. మొట్టమొదటి సహస్రాబ్ది సమయంలో దక్షిణ ఫిన్లాండ్లోని వ్యవసాయ స్థావరాలలో తొలిసారిగా ఫిన్నిష్ మాట్లాడబడింది. అయితే సామీ మాట్లాడే జనాభా దేశంలోని అనేక భాగాలను ఆక్రమించింది. సుదూర సంబంధం కలిగివున్నప్పటికీ, సామ్ ప్రజలు ఫిన్ల కన్నా ఎక్కువ కాలం వేట-సంచారం జీవనశైలిగా ఎంచుకున్నారు. లాప్లాండ్‌లో ఉత్తర ప్రావీంస్‌లో సామీ సాంస్కృతిక గుర్తింపు, సామీ భాష మిగిలి ఉన్నాయి. సామీలు ప్రదేశాలకు స్థానభ్రంశం చెందడం లేదా స్వాధీనం చేసుకున్నారని భావిస్తున్నారు.

12 వ - 13 వ శతాబ్దాల ఉత్తర బాల్టిక్ సముద్రంలో హింసాత్మక చర్యలు కొనసాగాయి. ఈ సమయంలో లివొనియన్ క్రూసేడ్ కొనసాగింది. టవస్తియన్స్, కరేలియన్స్ వంటి ఫిన్నిష్ తెగలు నోవగోరోడ్ తెగల మద్య పరస్పర కలహాలు తరచుగా సంభవించాయి. 12 వ - 13 వ శతాబ్దాలలో కూడా బాల్టిక్ సముద్రం కాథలిక్ రాజ్యాలకు చెందిన అనేక క్రూసేడులకు ఫిన్నిష్ తెగలకు వ్యతిరేకంగా సంఘర్షణలు జరిగాయి. చారిత్రక ఆధారాల ప్రకారం డేన్స్ 1191 లో - 1202 లో,[33] స్వీడన్స్ 1249 లో టవాస్టియన్లకు వ్యతిరేకంగా (రెండవ ఫిన్లాండు క్రుసేడుగా భావించబడింది) 1293 లో ఫిలడెల్‌కు కరేలియన్ల పై (మూడవ క్రుసేడుల దండయాత్రగా భావించ బడింది) దండయాత్ర జరిగింది. 1155 లో జరిగిందని భావిస్తున్న మొట్టమొదటి క్రూసేడు అని పిలువబడే దాడి బహుశా చాలా అవాస్తవ సంఘటన అని భావిస్తున్నారు. అలాగే 13 వ శతాబ్దంలో ఫినిష్ పాజియన్లను జర్మన్లు హింసాత్మకంగా మార్చుకున్నారు.[34] 1241 లో ఒక పాపల్ లేఖ ఆధారంగా ఆ సమయంలో నార్వే రాజు "దగ్గరలోని పాగంస్‌కు "కు వ్యతిరేకంగా పోరాడుతున్నాడు.[35]

స్వీడిష్ శకం

మార్చు
 
The Swedish Empire following the Treaty of Roskilde of 1658.
Dark green: Sweden proper, as represented in the Riksdag of the Estates. Other greens: Swedish dominions and possessions.
 
Now lying within Helsinki, Suomenlinna is a UNESCO World Heritage Site consisting of an inhabited 18th century sea fortress built on six islands. It is one of Finland's most popular tourist attractions.

మధ్య యుగాలలో క్రూసేడ్ల ఫలితంగా ఫిన్నిష్ తీరప్రాంతాలలో క్రిస్టియన్ స్వీడిష్ జనాభా వలసలు సంభవించాయి.[36] ఫిన్లాండ్ క్రమంగా స్వీడన్ రాజ్యంలో భాగమైంది.

17 వ శతాబ్దంలో స్వీడిష్ ప్రభువులకు ప్రబోధం, పరిపాలన, విద్య బోధనకు ప్రధాన భాష అయ్యింది. ఫిన్నిష్ ప్రధానంగా ఫిన్నిష్ భాష మాట్లాడే ప్రాంతాల్లో రైతాంగం మతాధికారి స్థానిక కోర్టులకు భాషగా ఉపయోగించబడింది. ప్రొటెస్టెంట్ సంస్కరణల సమయంలో ఫిన్‌లు క్రమంగా లూథరనిజానికి మారారు. [37] 16 వ శతాబ్దంలో మైకేల్ అగ్రికోలా ఫిన్నిషులో వ్రాసిన మొదటి రచనలను ప్రచురించింది. 1640 లో ఫిన్లాండ్లోని " రాయల్ అకాడెమి ఆఫ్ టర్కు " స్థాపించబడింది. 1696-1697లో ఫిన్లాండ్ తీవ్ర కరువును ఎదుర్కొంది. ఈ సమయంలో ఫిన్నిష్ జనాభాలో మూడింట ఒక వంతు మంది మరణించారు.[38] కొన్ని సంవత్సరాల తరువాత వినాశకరమైన ప్లేగు కారణంగా మరణించారు. 18 వ శతాబ్దంలో స్వీడన్, రష్యా మధ్య యుద్ధాలు రెండుసార్లు ఫిన్లాండును రష్యన్ దళాలు ఆక్రమించాయి. కొన్నిసార్లు గ్రేటర్ రాత్ (1714-1721), లెసెర్ రాత్ (1742-1743) అని వీటిని ఫిన్లాండు వాసులు అభివర్ణించారు.[38] గ్రేటర్ రాత్ సమయంలో ఇళ్ళు, పొలాలు నాశనమవడం, హెల్సింగ్ నగరం కాల్చడం వలన దాదాపు మొత్తం యువకులను కోల్పోయారని అంచనా.[39] ఈ సమయంలో బొత్నియా గల్ఫ్ నుండి రష్యన్ సరిహద్దు వరకు మొత్తం ప్రాంతాన్ని ఫిన్లాండ్ అని పేర్కొన్నారు.

ఇరవై ఐదు సంవత్సరాలలో రెండు రష్యా-స్వీడిష్ యుద్ధాలు స్వీడన్, రష్యా మధ్య ప్రమాదకర స్థితిలో ఉన్న ఫిన్నిష్ వ్యక్తులకు గుర్తుగా పనిచేశాయి. స్వీడన్‌తో ఫిన్నిష్ సంబంధాలు చాలా ఖరీదైనవిగా మారాయి. మూడవ గుస్టావ్ యుద్ధం (1788-1790) తరువాత స్వీడన్‌తో విచ్ఛిన్నం చేయటానికి ఫిన్నిష్ ఎలైట్ కోరిక అధికం అయ్యింది.[40] పద్దెనిమిదవ శతాబ్దం చివరిలో ఫిన్నిష్ ప్రభువు రాజకీయంగా చురుకుగా పనిచేసాడు.

18వ శతాబ్దంలో స్వీడన్, రష్యా ఫిన్‌లాండును యుద్ధభూమిగా ఉపయోగించడంతో ఫిన్నిష్ ప్రముఖులు దేశం స్వయంప్రతిపత్తిని కోరిక తెలియజేసారు. 1788-1790లో రష్యా-స్వీడిష్ యుద్ధానికి ముందు ఫిన్లను 1772 లో మూడవ గుస్టావ్ కల్ స్ప్రింత్పోర్టెన్ మద్ధతుతో తిరుగుబాటులో స్ప్రేంపోర్టెన్ రాజుతోసహా ఓటమి పాలై 1777 లో కమిషన్‌కు రాజీనామా చేశాడు. తరువాతి దశాబ్దంలో రష్యా మద్దతుతో ఫిన్లాండుకు స్వయంప్రతిపత్తి కొరకు ప్రయత్నించి తరువాత క్యాథరిన్‌కు సలహాదారుగా మారింది.[40] అడాల్ఫ్ ఇవార్ అర్విడ్సన్ (1791-1858) అనే భావనలో "మేము స్వీడన్స్ కాదు మేము రష్యన్లు కావాలని కోరుకోము, మనము ఫిన్స్ అవుతాము" అన్న బలమైన నినాదంతో ఫిన్నిష్ జాతీయ గుర్తింపు స్థాపించబడింది. స్వీడన్‌తో సంబంధాలున్న ఫిన్లాండ్ శ్రేష్టమైన ఉన్నత వర్గానికి చెందిన ప్రయత్నాలు జరిగినప్పటికీ ఇరవయ్యో శతాబ్దం ప్రారంభం వరకు ఫిన్లాండ్లో నిజమైన స్వతంత్ర ఉద్యమం లేదు. వాస్తవానికి ఈ సమయంలో ఫిన్నిష్ రైతులు వారి చర్యలచే ఆగ్రహించారు. కుట్రదారులకు వ్యతిరేకంగా గుస్తావ్ చర్యలకు ప్రత్యేకంగా మద్దతు ఇచ్చారు. (టర్కు హైకోర్టు స్ప్రింగ్‌ట్పోర్టెన్‌ ఒక దేశద్రోహిగా 1793 లో ఖండించింది).[40]

రష్యన్ సామ్రాజ్యశకం

మార్చు

1809 మార్చి 29 న ఫిన్నిష్ యుద్ధంలో మొదటి అలెగ్జాండర్ (రష్యా) సైన్యాలు స్వాధీనం చేసుకోగా ఫిన్లాండ్ 1917 చివరి వరకు రష్యన్ సామ్రాజ్యంలో స్వయంప్రతిపత్తి కలిగిన "గ్రాండ్ డచీ"గా మారింది. 1811 లో మొదటి అలెగ్జాండర్ "రష్యన్ వోబోర్గ్ ప్రావిన్స్" గ్రాండ్ ఫిన్లాండ్ డచీలో విలీనం చేసాడు. రష్యన్ యుగంలో ఫిన్నిష్ భాష గుర్తింపు పొందడం ప్రారంభించింది. 1860 ల నుండి ఫెన్నోమన్ ఉద్యమం అని పిలువబడే బలమైన ఫిన్నిష్ జాతీయ ఉద్యమం అభివృద్ధి చెందింది. 1835 లో ఫిన్లాండ్ జాతీయ ఇతిహాసం - కలేవాలా 1892 లో స్వీడిష్ భాషతో పోలిష్ భాష సమానమైన చట్టపరమైన హోదాను సాధించడం అనేవి ప్రచురించబడ్డాయి.

 
పెక్కా హలోనేన్ చే కరేలియా (1900) లో పయనీర్స్ [41]

1866-1868 నాటి ఫిన్నిష్ కరువు కారణంగా జనాభాలో 15% మంది మరణించారు. ఇది యూరోపియన్ చరిత్రలో అతి ఘోరమైన కరువులలో ఒకటిగా నిలిచింది. కరువు రష్యన్ సామ్రాజ్యాన్ని ఆర్థిక నియంత్రణలను తగ్గించడానికి దారితీసింది. ఫలితంగా తరువాత దశాబ్దాల్లో పెట్టుబడి అధికమైంది. ఆర్థిక, రాజకీయ అభివృద్ధి వేగవంతమైంది.[42] తలసరి జి.డి.పి.సంయుక్త రాష్ట్రాలలో ఇప్పటికీ సగం, బ్రిటన్లో మూడో వంతులో ఉంది.[42]

1906 లో గ్రాండ్ డచీ ఆఫ్ ఫిన్లాండ్ సార్వత్రిక ఓటు హక్కును స్వీకరించింది. అయినప్పటికీ రష్యన్ ప్రభుత్వం ఫిన్నిష్ స్వయంప్రతిపత్తిని పరిమితం చేయటానికి ప్రయత్నించినప్పుడు గ్రాండ్ డచీ, రష్యన్ సామ్రాజ్యం మధ్య సంబంధంలో చీలిక వచ్చింది. ఉదాహరణకు సార్వజనిక ఓటు హక్కు వాస్తవంగా అర్ధరహితం ఎందుకంటే ఫిన్లాండ్ పార్లమెంట్ ఆమోదించిన చట్టాలు ఏవిధంగా ఆమోదం పొందలేదు. రాడికల్ లిబరల్స్ [43] సామ్యవాదులలో స్వాతంత్ర్యం కోసం కోరిక మొదలైంది.

అంతర్యుద్ధం, స్వాతంత్రం

మార్చు

1917 ఫిబ్రవరి విప్లవం తరువాత రష్యన్ సామ్రాజ్యంలో భాగంగా ఫిన్లాండ్ స్థానం ప్రధానంగా సోషల్ డెమొక్రాట్స్ చేత ప్రశ్నించబడింది. రష్యా అధిపతి రాజ్య పాలకుడు కాబట్టి ఫిన్లాండ్ చీఫ్ ఎగ్జిక్యూటివ్ విప్లవం తరువాత ఫిన్లాండ్ ఆధిపత్యం గురించిన వివరణ స్పష్టంగా లేదు. సాంఘిక ప్రజాస్వామ్యవాదులు నియంత్రణలో ఉన్న పార్లమెంటుకు అత్యధిక అధికారం ఇవ్వడానికి పిలవబడే విద్యుత్తు చట్టం ఆమోదించింది. పార్లమెంటును రద్దు చేయాలని నిర్ణయించిన రష్యన్ తాత్కాలిక ప్రభుత్వం తిరస్కరించింది.[44]

కొత్తగా జరిగిన ఎన్నికల్లో మితవాద పక్షాలు మెజారిటీ సాధించాయి. కొంతమంది సాంఘిక ప్రజాస్వామ్యవాదులు ఫలితాన్ని ఆమోదించడానికి నిరాకరించారు. పార్లమెంటు రద్దు (ఆ తరువాతి ఎన్నికలు) చేయబడిందని వాదించారు. దాదాపు సమానంగా శక్తివంతమైన రెండు రాజకీయ పార్టీలు మితవాద పార్టీలు, సాంఘిక ప్రజాస్వామ్య పార్టీ రెండూ తీవ్రంగా వ్యతిరేకించబడ్డాయి.

 
1918 లో లాన్కిపోహో, లాంగెల్మాకీలో రెడ్ సైనికులు అమలు చేసిన వైట్ ఫైరింగ్ దళం.

రష్యాలోని అక్టోబరు విప్లవం తిరిగి భౌగోళిక రాజకీయ పరిస్థితిని మార్చింది. అకస్మాత్తుగా, ఫిన్లాండ్లోని రైట్-వింగ్ పార్టీలు రష్యా ప్రభుత్వంలో అధికార బదిలీని అడ్డుకునేందుకు తమ నిర్ణయాన్ని పునఃపరిశీలించాయి. కొన్ని నెలలు ముందు పవర్ లా అధికారాన్ని గుర్తించే బదులు 1917 డిసెంబరు 6 న రైట్-వింగ్ ప్రభుత్వం స్వాతంత్ర్యాన్ని ప్రకటించింది.

1918 జనవరి 27 న యుద్ధం అధికారిక ప్రారంభ షాట్లు రెండు ఏకకాల సంఘటనలలో తొలగించబడ్డాయి. పోహన్మామాలో రష్యన్ ప్రభుత్వం బలగాలను వెనుకకు మళ్ళించడం ప్రారంభించింది. సోషల్ డెమోక్రాటిక్ పార్టీ తిరుగుబాటును నిర్వహించింది.[ఆధారం యివ్వలేదు] తరువాత దక్షిణ ఫిన్లాండ్, హెల్సింకిలు నియంత్రించబడ్డాయి. కానీ తెల్ల ప్రభుత్వం వాసా నుండి ప్రవాసం కొనసాగింది. ఇది క్లుప్తంగా కానీ తీవ్రమైన పౌర యుద్ధాన్ని ప్రేరేపించింది. ఇంపీరియల్ జర్మనీ మద్దతు పొందిన తెల్లవారు రెడ్స్ మీద విజయం సాధించారు.[45] యుద్ధం తరువాత వేలాదిపంది రెడ్స్, అనుమానిత సానుభూతిపరులు శిబిరాల్లో అంతర్గతంగా ఉన్నారని భావించారు. ఇక్కడ వేలాది మంది మరణించారు లేదా పోషకాహారలోపం, వ్యాధి కారణంగా మరణించారు. రెడ్స్, శ్వేతజాతీయుల మధ్య లోతైన సామాజిక, రాజకీయ శత్రుత్వం చోటుచేసుకుంది. యుద్ధం వింటర్ వార్ దాటి కొనసాగింది. సోవియట్ రష్యాలో పౌర యుద్ధం, కార్యకర్త దండయాత్రలు తూర్పు సంబంధాలను దెబ్బతీశాయి.

క్లుప్తమైన రాజరిక ప్రయోగం తరువాత ఫిన్లాండ్ ఒక అధ్యక్ష రిపబ్లిక్‌గా అవతరించింది. 1919 లో కారోలో జుహో స్టాహల్బర్గ్ మొట్టమొదటి అధ్యక్షుడిగా ఎన్నికయ్యారు. 1920 లో టార్టు ఒప్పందం ప్రకారం ఫిన్నిష్-రష్యన్ సరిహద్దు నిర్ణయించబడింది. చారిత్రాత్మకంగా సరిహద్దును అనుసరిస్తూ, పెచెన్గా, ఫిన్లాండ్‌ దాని బారెంట్స్ సీ హార్బరు ఉన్నాయి. ఫిన్నిష్ ప్రజాస్వామ్యం ఏ సోవియట్ తిరుగుబాటు ప్రయత్నాలను చూడలేదు. కమ్యూనిస్ట్ వ్యతిరేక లాపువా ఉద్యమం నుండి బయటపడింది. ఫిన్లాండ్, సోవియట్ యూనియన్ల మధ్య ఉద్రిక్త సంబంధాలు చాలా కాలం కొనసాగాయి. ప్రజాస్వామ్య ఫిన్లాండ్‌తో జర్మనీ సంబంధాలు నాజీల అధికారంలోకి వచ్చిన తరువాత చల్లబరిచాయి.[ఆధారం చూపాలి] సైనిక అధికారులు ఫ్రాంస్‌లో శిక్షణ పొందారు. పశ్చిమ ఐరోపా, స్వీడన్ సంబంధాలు బలోపేతం చేయబడ్డాయి.

1917 లో జనాభా 3 మిలియన్లు. పౌర యుద్ధం తర్వాత క్రెడిట్ ఆధారిత భూసంస్కరణ అమలులోకి వచ్చింది. రాజధానిలో స్వంత జనాభా నిష్పత్తి పెరిగింది.[42] 70% మంది కార్మికులు వ్యవసాయంలో, 10% పరిశ్రమలో నియమితులైయ్యారు.[46] అతిపెద్ద ఎగుమతి మార్కెట్లలో యునైటెడ్ కింగ్‌డమ్, జర్మనీ ఉన్నాయి.

రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం

మార్చు
 
Areas ceded by Finland to the Soviet Union after the Winter War from 1939 to 1940 and the Continuation War from 1941 to 1944. The Porkkala land lease was returned to Finland in 1956. Finland covered an area of approximately 385,000 కి.మీ2 (149,000 చ. మై.) before the handover.

సోవియట్ యూనియన్ ఫిన్లాండ్‌ మీద దాడి చేసిన తరువాత రెండో ప్రపంచ యుద్ధం సమయంలో ఫిన్లాండ్ సోవియెట్ యూనియన్‌తో రెండు సార్లు పోరాడారు: 1939-1940 శీతాకాలపు యుద్ధంలో, ఆపరేషన్ బర్బరోస్సా తరువాత 1941-1944 కొనసాగింపు యుద్ధంలో. జర్మనీ సోవియట్ యూనియన్ మీద దాడి చేసిన తరువాత ఫిన్లాండ్ జర్మనీతో కలిసిపోయింది. 872 రోజులు జర్మన్ సైన్యం పరోక్షంగా ఫిన్నిష్ దళాల సహాయంతో యు.ఎస్.ఎస్.ఆర్. రెండవ పెద్ద నగరమైన లెనిన్గ్రాడ్‌ను ముట్టడి చేసింది.[47] సోవియట్ యూనియన్తో జూన్ - 1944 జూలైలో ఒక పెద్ద సోవియట్ దాడిని ఎదుర్కున్న తరువాత ఫిన్లాండ్ ఒక యుద్ధ విరమణ స్థాయికి చేరుకుంది. దీని తరువాత 1947-1945 లప్లాండ్ యుద్ధం, ఉత్తర ఫిన్లాండ్‌లో తిరోగమన జర్మన్ దళాలకు వ్యతిరేకంగా పోరాడారు.

1947 - 1948 లో సోవియట్ యూనియన్‌తో సంతకం చేసిన ఒప్పందాలలో ఫిన్నిష్ విధులు, పరిమితులు, నష్టపరిహారాలు, అలాగే 1940 మాస్కో శాంతి ఒప్పందంతో పాటుగా ఫిన్నిష్ ప్రాదేశిక రాయితీలు ఉన్నాయి. రెండు యుద్ధాల ఫలితంగా ఫిన్లాండ్ ఫిన్నిష్ కరేలియా, సల్లా, పెట్‌సామో (ఇది దాని భూభాగంలో 10% ఉంది), దాని పారిశ్రామిక సామర్థ్యంలో 20% ( విబోర్గ్ (విఐపురి), హిమ రహిత లీనాకమరి (లీనాహమారి) ఓడరేవులు వంటివి ఉన్నాయి) రష్యాకు వదిలింది. దాదాపు మొత్తం జనాభా 4,00,000 మంది ప్రజలు ఈ ప్రాంతాలనుండి పారిపోయారు. ఫిన్లాండ్ ఎప్పుడూ సోవియట్ దళాలచే ఆక్రమించబడలేదు. దాని స్వాతంత్ర్యాన్ని నిలుపుకుంది. కాని 93,000 మంది సైనికులు నష్టపోయినారు.

సోవియట్ కోరికలను స్పష్టంగా తిరస్కరించిన నేపథ్యంలో ఫిన్లాండ్ మార్షల్ సహాయాన్ని తిరస్కరించింది. అయితే యునైటెడ్ స్టేట్స్ రహస్య అభివృద్ధి సహాయాన్ని అందించింది. ఫిన్లాండ్ స్వాతంత్ర్యాన్ని కాపాడుకోవాలనే ఆశతో (కమ్యూనిస్ట్ కాని సోషల్ డెమోక్రటిక్ పార్టీ సహాయపడింది).[48] యునైటెడ్ కింగ్డమ్ వంటి పాశ్చాత్య శక్తులతో వాణిజ్యాన్ని స్థాపించి, సోవియట్ యూనియన్‌కు నష్టపరిహారాన్ని చెల్లించడం ప్రారంభించింది. ప్రధానంగా ఫిన్లాండ్ ఆర్థిక వ్యవస్థను వ్యవసాయ నుండి పారిశ్రామిక రంగం వైపుకు మార్చింది. ఉదాహరణకు వాల్మేట్ కార్పొరేషన్ యుద్ధ నష్టపరిహారాల కోసం పదార్థాలను సృష్టించేందుకు స్థాపించబడింది. నష్టపరిహారం చెల్లించిన తరువాత ఫిన్లాండ్-ఇది ఒక పారిశ్రామిక దేశానికి (ఇనుము, చమురు వంటివి) అవసరమైన వనరులు బలహీనమయ్యయి. యూనియన్ మద్య ద్వైపాక్షిక వర్తకం కొనసాగించింది.

 
ఫిన్లాండ్ యొక్క ఎనిమిదవ అధ్యక్షుడైన ఉర్హో కెక్కొన్నెన్ (1956-1982)

1950 లో 46% ఫిన్నిష్ కార్మికులు వ్యవసాయంలో పనిచేశారు. మూడో వంతు ప్రజలు పట్టణ ప్రాంతాల్లో నివసించారు.[49] తయారీ, సేవలు, వాణిజ్యంలో కొత్త ఉద్యోగాలు త్వరగా పట్టణాలకు ప్రజలను ఆకర్షించాయి. 1947 లో 3.5 శిశుజననాలు శిఖరం నుండి 1973 లో సగటు జననాల సంఖ్య 1.5 కు తగ్గింది. [49] శిశువు-బూమర్లు శ్రామిక శక్తిలోకి ప్రవేశించినప్పుడు ఆర్థిక వ్యవస్థ తగినంతగా ఉత్పత్తి చేయని కారణంగా లక్షలాది మంది పారిశ్రామిక అభివృద్ధి చెందిన స్వీడన్‌కు వలసవెళ్లారు. వలసలు 1969 - 1970 లో పెరిగాయి.[49] 1952 వేసవి ఒలింపిక్స్ అంతర్జాతీయ సందర్శకులను తీసుకువచ్చింది. ప్రపంచ బ్యాంకు, ఇంటర్నేషనల్ మానిటరి ఫండ్, టారిఫ్స్ అండ్ ట్రేడ్పై జనరల్ అగ్రిమెంట్లతో ఫిన్లాండు వాణిజ్య సరళీకరణలో పాల్గొంది.

అధికారికంగా తటస్థంగా ఉన్నట్లు పేర్కొంటూ ఫిన్లాండ్ పశ్చిమ దేశాలు, సోవియట్ యూనియన్ " గ్రే జోన్ " మద్య ఉంది. వై.వై.ఎ. ఒప్పందం (ఫ్రెండ్షిప్, సహకార, పరస్పర సహాయం ఫిన్నో-సోవియెట్ ఒప్పందం) సోవియట్ యూనియన్ ఫిన్నిష్ స్వదేశీ రాజకీయాల్లో వెసులుబాటు ఇచ్చింది. ప్రత్యర్థులపై చర్య కొనసాగించడానికి అధ్యక్షుడు ఉర్హో కెక్కొన్నెన్ విస్తృతంగా అధికార దుష్ప్రయోగం చేసాడు. అతను 1956 నుండి సోవియట్ సంబంధాలపై సమర్థవంతమైన గుత్తాధిపత్యాన్ని కొనసాగించాడు. ఇది అతని నిరంతర ప్రజాదరణకు కీలకమైనది. రాజకీయాల్లో సోవియట్ వ్యతిరేకమని వ్యాఖ్యానించే ఏ విధానాలు, ప్రకటనలు లేకుండా ఉండాలనే ధోరణి ఉంది. ఈ దృగ్విషయం వెస్ట్ జర్మన్ ప్రెస్చే "ఫిన్నైజేషన్" అనే పేరు పెట్టబడింది.

సోవియట్ యూనియన్‌తో దగ్గరి సంబంధాలు ఉన్నప్పటికీ ఫిన్లాండ్ మార్కెట్ ఆధారిత ఆర్థిక వ్యవస్థను నిర్వహించింది. సోవియట్లతో వర్తక అధికారాల నుండి వివిధ పరిశ్రమలు ప్రయోజనం పొందాయి. ఫిన్లాండ్ వ్యాపార ప్రయోజనాల మధ్య సోవియట్-అనుకూల విధానాలకు మద్దతును వివరిస్తుంది. యుద్ధానంతర యుగంలో ఆర్థిక వృద్ధి వేగవంతమైంది. 1975 నాటికి ఫిన్లాండ్ జి.డి.పి. తలసరి ఆదాయం 15 వ స్థానంలో ఉంది. 1970 ల, 80 లలో ఫిన్లాండ్ ప్రపంచంలో అత్యంత విస్తృతమైన సంక్షేమ దేశాలలో ఒకదానిని నిర్మించింది. ఫిన్లాండ్ పూర్తిస్థాయిలో చేరనప్పటికీ, ఇ.ఇ.సి. (యూరోపియన్ యూనియన్ పూర్వీకుడు) 1977 నుండి ప్రారంభమైన ఇ.ఇ.సి. వైపుగా కస్టమ్స్ విధులు రద్దు చేసిన ఒక ఒప్పందంతో ఫిన్లాండ్ సంప్రదించింది. 1981 లో అధ్యక్షుడు ఉర్హో కేకొన్నెన్ ఆరోగ్య వైఫల్యం కారణంగా అతడి 25 సంవత్సరాల పదవీ బాధ్యత తర్వాత బలవంతంగా పదవీ విరమణ చేయవలసిన అగత్యం ఏర్పడింది.

సోవియట్ యూనియన్ కూలిపోవటానికి ఫిన్లాండ్ జాగ్రత్తగా స్పందించింది. కానీ పశ్చిమదేశలతో వేగంగా ఏకీకరణను ప్రారంభించింది. 1990 సెప్టెంబరు 21 సెప్టెంబరు 21 న తొమ్మిది రోజుల ముందు జర్మనీ పునరేకీకరణ నిర్ణయం తరువాత ఫిన్లాండ్ ఏకపక్షంగా ప్యారిస్ శాంతి ఒప్పందం ప్రకటించింది.[50]

 
ఫిన్లాండ్ 1995 లో యూరోపియన్ యూనియన్లో చేరింది, 2007 లో లిస్బన్ ఒప్పందం మీద సంతకం చేసింది.

బ్యాంకింగ్ సంక్షోభం అతి పెద్ద ఒంటరి వాణిజ్య భాగస్వామి (సోవియట్ యూనియన్) కుప్పకూలడం ప్రపంచ ఆర్థిక తిరోగమనం ఫిన్లాండ్లో 1990 లలో తీవ్ర మాంద్యానికి కారణమయ్యాయి. 1993 లో మాంద్యం పతనమయ్యింది. ఫిన్లాండ్ పదేళ్ల తరువాత స్థిరమైన ఆర్థిక వృద్ధిని సాధించింది. [Citation needed] ఇతర నార్డిక్ దేశాల మాదిరిగానే, ఫిన్లాండ్ 1980 ల చివరలో తన ఆర్థిక వ్యవస్థను వికేంద్రీకరించింది. ఆర్థిక, ఉత్పత్తి మార్కెట్ నియంత్రణ వదులుకోబడింది. కొన్ని ప్రభుత్వ సంస్థలు ప్రైవేటీకరణ చేయబడ్డాయి. కొన్ని స్వల్పకాలిక పన్ను కోతలు ఉన్నాయి. [ఆధారం చూపాలి] 1995 లో ఫిన్లాండ్ యూరోపియన్ యూనియన్లో చేరింది. 1999 లో యూరో జోన్‌లో చేరింది. 1990 ల చివర్లో ఆర్థిక వృద్ధి కారణంగా చాలామంది మొబైల్ ఫోన్ హెల్సింకి స్టాక్ ఎక్స్ఛేంజ్ మార్కెట్ కాపిటలైసేషన్లో 80%ను ప్రాతినిధ్యం వహించే ప్రత్యేకమైన నోకియా స్థాపించబడింది.

భౌగోళికం

మార్చు

60 ° నుండి 70 ° ఉత్తర అక్షాంశంలో 20 ° నుండి 32 ° తూర్పు రేఖాంశంలో ఉంది. ఫిన్లాండ్ ప్రపంచంలోని ఉత్తరప్రాంత దేశాలలో ఒకటిగా ఉంది. ప్రపంచ రాజధానిలలో రెక్జావిక్ మాత్రమే హెల్సింకి కంటే ఉత్తరం వైపు ఉంది.

ఫిన్లాండులో సుమారు 1,68,000 సరస్సులు (500 చ.మీ. నుండి 0.12 ఎకరా పెద్దవిగా), 1,79,000 ద్వీపాలు ఉన్నాయి. [51] అతిపెద్ద సరస్సు, సామా, ఐరోపాలో నాల్గవ అతిపెద్ద సరసుగా ఉంది. దేశంలో చాలా సరస్సులతో ఉన్న ప్రాంతం ఫిన్నిష్ లేక్ల్యాండ్. ఖండాంతర ఫిన్లాండ్, అలాండ్ ప్రధాన ద్వీపం మధ్య సముద్రం నైరుతీలో అతిపెద్ద దీవులు సమూహం కనిపిస్తాయి.

ఫిన్లాండ్ భౌగోళికంగా ఎక్కువ భాగం ఐస్ ఏజ్ ప్రభావితమై ఉంది. హిమానీనదాలు ఐరోపాలోని మిగిలిన ప్రాంతాలతో పోలిస్తే ఫెనోస్కాండియాలో మందంగా, ఎక్కువ కాలం ఉంటాయి. వాటి క్షయం ప్రభావాలు కొన్ని కొండలు, తక్కువ పర్వతాలతో ఉంటుంది. దీని అత్యధిక ఎత్తైన ప్రాంతం " హల్టీ 1,324 మీ " (4,344 అడుగులు). ఫిన్లాండ్, నార్వే సరిహద్దు వద్ద ఉత్తరంలో లాప్లాండ్ ఉంది. రిట్నిట్సోహక్కా 1,316 మీ (4,318 అడుగులు) నేరుగా హాల్టికి ప్రక్కనే ఉంది.

 
The whooper swan, Finland's national bird

పారుతున్న హిమానీనదాలు ఈసరసుల రూపాల్లో మోరోనిక్ డిపాజిట్లతో భూమిని వదిలివేసాయి. స్ట్రాటిఫైడ్ కంకర, ఇసుక వంపులు వాయవ్య దిశలో ఉన్నాయి. ఒకప్పుడు ఇక్కడ హిమానీనదం పురాతన అంచు ఉంటుంది. వీటిలో అతిపెద్ద వాటిలో దక్షిణ ఫిన్లాండు అంతటా మూడు సల్పాస్కెల్ గట్లు ఉన్నాయి.

హిమానీనదాల భారీ బరువుతో పీడనం చెందించడంతో ఫిన్లాండ్‌ భూభాగం తర్వాత హిమనదీయ పునఃస్థాపన కారణంగా పెరుగుతోంది. ఈ ప్రభావం బత్నీయ గల్ఫ్ చుట్టూ బలంగా ఉంటుంది. ఇక్కడ భూమి ఏడాదికి 1 సె.మీ (0.4 అం) పెరుగుతుంది. తత్ఫలితంగా పాత సముద్రం దిగువ కొద్దిగా పొడిగా ఉన్న భూమిలోకి మారుతుంది: దేశం ఉపరితల వైశాల్యం ఏటా 7 చదరపు కిలోమీటర్లు (2.7 చదరపు మైళ్ళు) విస్తరించింది.[52] ఫిన్లాండ్ సముద్రం నుండి పెరుగుతోంది.[53]

దేశంలో అధికంగా కానఫెరస్ టైగా అడవులు, ఫెన్‌లచే విస్తరించి చిన్న సాగు భూమితో ఉంటుంది. మొత్తం ప్రాంతంలో 10% సరస్సులు, నదులు, చెరువులు 78% అటవీ ప్రాంతం ఉంది. అడవిలో పైన్, స్ప్రూస్, బిర్చ్, ఇతర జాతులు ఉంటాయి.[54]

ఫిన్లాండ్ ఐరోపాలో అతిపెద్ద వుడ్ ఉత్పత్తిదారుగా ప్రపంచంలోని అతిపెద్ద వాటిలో ఒకటిగా ఉంది. అత్యంత సాధారణ రాయి గ్రానైట్. ఇది నేల కవచం ఎక్కడుందో అక్కడ కనిపించే దృశ్యం అంతటా వ్యాపించి ఉంటుంది. మొరైన్ లేదా జీవసంబంధ మూలం హ్యూమస్ పలుచని పొరతో నిండిన అత్యంత సాధారణమైన నేల ఉంటుంది. పోడ్జోల్ ప్రొఫైల్ అభివృద్ధి చాలా అటవీ నేలల్లో కనిపిస్తుంటుంది. మంచినీటి పారుదల అతి తక్కువగా ఉంటుంది. గ్లేసైల్స్, పీట్ పోగులు ఖాళీ ప్రాంతాలను ఆక్రమించాయి.

జీవవైధ్యం

మార్చు

ఫిన్‌లాండ్ ఫైటోగ్యోగ్రాఫికల్గా, ఫిరెంజ్ ఆర్కిటిక్, సెంట్రల్ యూరోపియన్, బోర్రోల్ కింగ్డంలోని సర్కోంతోరియల్ ప్రాంతం ఉత్తర ఐరోపా రాజ్యాల మధ్య ఉంది. " వరల్డ్ వైడ్ ఫండ్ ఫర్ నేచుర్ " ఆధారంగా ఫిన్లాండ్ భూభాగాన్ని మూడు పర్యావరణ ప్రాంతాలుగా విభజించవచ్చు: స్కాండినేవియన్, రష్యన్ టైగా, సర్మాటిక్ మిశ్రమ అడవులు, స్కాండినేవియన్ మోంటన్ బిర్చ్ అటవీ, గడ్డి భూములు. టైగా దక్షిణ ప్రాంతంలో ఉన్న లాప్లాండ్‌కు ఉత్తరంగా ఉన్న ఫిన్లాండ్‌ను ఎక్కువగా కప్పి ఉంచింది. నైరుతి తీరంలో హెల్సింకి-రాముయ రేఖకు దక్షిణంలో అడవులు మిశ్రమ అడవులచే వర్గీకరించబడ్డాయి. ఇవి బాల్టిక్ ప్రాంతంలో మరింత ప్రత్యేకమైనవి. ఫిన్లాండ్ ఉత్తరంలో వృక్ష శ్రేణి,ఆర్కిటిక్ మహాసముద్రం సమీపంలో మోంటనేలో సాధారణంగా బిర్చ్ అడవులు ఉంటాయి.

 
గోధుమ ఎలుగుబంటి (ఉర్సుస్ ఆర్క్టోస్) ఫిన్లాండ్ జాతీయ జంతువు.

అదేవిధంగా ఫిన్లాండ్ విభిన్న జంతువులను విస్తారంగా కలిగి ఉంది. కనీసం అరవై స్థానిక క్షీరద జాతులు 248 సంతానోత్పత్తి చేసే పక్షి జాతులు, 70 పైగా చేప జాతులు, ప్రస్తుతం 11 సరీసృపాలు, కప్ప జాతులు ఉన్నాయి. అనేక వేల సంవత్సరాల క్రితం పొరుగు దేశాల నుండి అనేక వలసలు ఉన్నాయి. ఫిన్లాండ్లో కనిపించే విస్తృతంగా గుర్తించబడిన వన్యప్రాణి క్షీరదాలు బ్రౌన్ ఎలుగుబంటి (జాతీయ జంతువు), బూడిద రంగు తోడేలు, వుల్వరైన్, ఎల్క్. అధికంగా కలిపించే మూడు పక్షులలో వీటోర్ స్వాన్, పెద్ద యూరోపియన్ స్వాన్ ఫిన్లాండ్ జాతీయ పక్షి ప్రధానమైనవి. పాశ్చాత్య కేపర్కాల్లి, పెద్ద, నల్లజాతి గ్రూస్ కుటుంబానికి చెందినది. యూరసియన్ ఈగల్-గుడ్లగూబ. తరువాతి పాత అరణ్య కనెక్టివిటీ సూచికగా పరిగణించబడుతుంది. ప్రకృతి దృశ్యం ఫ్రాగ్మెంటేషన్ కారణంగా క్షీణిస్తున్నది.[55] అత్యంత సాధారణ సంతానోత్పత్తి చేసే పక్షులు విల్లో వార్‌బ్లర్, సాధారణ చాఫ్ఫిన్చ్, రెడ్వింగ్ ప్రధాన మైనవి.[56] డెబ్భై జాతుల మంచినీటి చేపలలో, ఉత్తర పికే, పెర్చ్, ఇతరాలు సమృద్ధిగా ఉన్నాయి. అట్లాంటిక్ సాల్మోన్ ఫ్లైడ్ రాడ్ ఔత్సాహికులకు ఇష్టమైనదిగా ఉంది.

ప్రపంచంలోని మూడు సరస్సు సీల్ జాతులలో ఒకటైన అంతరించిపోతున్న సామా రింగ్ సీల్ ఆగ్నేయ ఫిన్లాండ్లోని సామా సరస్సు వ్యవస్థలో కేవలం 300 సీల్స్ వరకు మాత్రమే ఉన్నాయి. ఇది నేచురల్ కన్జర్వేషన్ కొరకు ఫిన్నిష్ అసోసియేషన్ చిహ్నంగా మారింది.[57]

వాతావరణం

మార్చు
 
Köppen climate classification types of Finland
 
Koli National Park in North Karelia
 
Repovesi National Park in southeastern Finland

యురేషియా ఖండంలోని తీర ప్రాంతపు 60 వ - 70 వ ఉత్తర సమాంతరాల మధ్య దేశం భౌగోళిక ఉపస్థితి ఫిన్లాండ్ శీతోష్ణస్థితిని ప్రభావితం చేసే ప్రధాన కారకంగా ఉంది. కోపెన్ వాతావరణ వర్గీకరణలో మొత్తం ఫిన్లాండ్ బోరేల్ జోన్లో ఉంది. వెచ్చని వేసవికాలాలు ఘనీభవన చలికాలాలు ఉంటాయి. దేశంలో దక్షిణ సముద్ర తీర ప్రాంతాల మధ్య ఉత్తర ప్రాంతం మధ్య ఉష్ణోగ్రతలు గణనీయంగా మారుతుంటాయి. ఇవి సముద్రం, ఖండాంతర శీతోష్ణస్థితిని కలిగి ఉంటాయి. ఫిన్లాండ్ అట్లాంటిక్ మహాసముద్ర గల్ఫ్ ప్రవాహం ద్వారా నిరంతరం వేడిగా ఉంటుంది. అలాస్కా, సైబీరియా, దక్షిణ గ్రీన్‌లాండ్లతో పోలిస్తే బాల్టిక్ సముద్రం అనేక లోతైన సరస్సుల మితమైన ప్రభావాలను గల్ఫ్ స్ట్రీమ్ సమ్మిళితం చేస్తుంది.[58] దక్షిణ ఫిన్లాండ్లోని చలికాలాలు (రోజువారీ ఉష్ణోగ్రత 0 ° సెంటీగ్రేడ్ లేదా 32 ° ఫారెన్‌హీట్ కంటే తక్కువగా ఉంటుంది) సాధారణంగా 100 రోజుల పాటు ఉంటాయి. లోతట్టు ప్రాంతాలలో మంచు సాధారణంగా నవంబరు చివర నుండి ఏప్రిల్ వరకు భూమిని కప్పుతూ ఉంటుంది. తీర ప్రాంతాల హెల్సింకి మంచు తరచుగా డిసెంబరు చివరి నుండి మార్చి చివరి వరకు భూమిని కప్పుతూ ఉంటుంది.[59] దక్షిణాన కూడా హర్సినికి వంటి తీర ప్రాంతాల్లో -30 ° సెంటీగ్రేడ్ (-22 ° ఫారెన్‌హీట్ ) కంటే తక్కువ ఉష్ణోగ్రతలు చాలా అరుదుగా ఉండగా శీతాకాలంలో ఉష్ణోగ్రతలు -30 ° సెంటీగ్రేడ్ (-22 ° ఫారెన్‌హీట్ ) వరకూ తగ్గుతాయి. మే నెల చివరి నుండి సెప్టెంబరు మధ్యకాలం వరకు, జూలై వెచ్చని రోజులు 35 ° సెంటీగ్రేడ్ (95 ° ఫారెన్‌హీట్ ) వరకు చేరుకోవచ్చు, శీతోష్ణస్థితి వేసవి (రోజువారీ ఉష్ణోగ్రత 10 ° సెంటీగ్రేడ్ లేదా 50 ° ఫారెన్‌హీట్ కంటే ఎక్కువ). [58] ఫిన్లాండ్ చాలా భాగం టైగా బెల్టుపై ఉన్నప్పటికీ, దక్షిణ తీరప్రాంత ప్రాంతాలు కొన్నిసార్లు హేమిబోరియల్ గా వర్గీకరించబడ్డాయి.[60]

 
Pyhä-Luosto National Park, Lapland

ఉత్తర ఫిన్లాండ్లో ముఖ్యంగా లాప్లాండ్లో శీతాకాలాలు దీర్ఘంగా అత్యంత చలిగా ఉంటాయి. వేసవి వెచ్చగా ఉంటాయి. లాప్లాండ్లో అత్యంత తీవ్రమైన శీతాకాలపు ఉష్ణోగ్రతలు -45 ° సెంటీగ్రేడ్ (-49 ° ఫారెన్‌హీట్) కు పడిపోతాయి. ఉత్తరప్రాంత శీతాకాలం సుమారు 200 రోజులు ఉంటుంది. అక్టోబరు మధ్యకాలం నుంచి ప్రారంభ మే వరకు శాశ్వత మంచుతో కప్పబడి ఉంటుంది. ఉత్తరాన వేసవి చాలా తక్కువగా ఉంటుంది. రెండు నుండి మూడు నెలల మాత్రమే ఉంటుంది. కానీ ఇప్పటికీ వేడి తరంగాల సమయంలో 25 ° సెంటీగ్రేడ్ (77 ° ఫారెన్‌హీట్) కంటే గరిష్ఠ రోజువారీ ఉష్ణోగ్రతలు చూడవచ్చు.[58] ఫిన్లాండ్లో ఏ భాగం ఆర్కిటిక్ టండ్రా లేదు, కానీ ఆల్పైన్ టండ్రా ల్యాప్ల్యాండ్లో చూడవచ్చు.[60]

ఫిన్నిష్ వాతావరణం దక్షిణ ప్రాంతాలలో మాత్రమే తృణధాన్యాల వ్యవసాయానికి అనుకూలంగా ఉంటుంది. ఉత్తర ప్రాంతాలు పశువుల పెంపకానికి తగినవి.[61] ఫిన్లాండ్ భూభాగం పావు భాగం ఆర్కిటిక్ సర్కిల్లో ఉంది. అర్ధరాత్రి సూర్యుడు మరింత ఉత్తర దిశలో ప్రయాణించడం ఎక్కువ రోజులు అనుభవించవచ్చు. ఫిన్లాండ్ ఉత్తర దిశలో సూర్యుడు వేసవిలో 73 వరుస రోజులు అస్థమించడు. శీతాకాలంలో 51 రోజులు సూర్యుడు ఉదయించడు.[58]

ప్రాంతాలు

మార్చు

ఫిన్లాండ్లో ఫిన్నిష్ భూభాగంలో మాకుంట అని పిలువబడే 19 ప్రాంతాలు ఉన్నాయి. ప్రాంతాలు ప్రాంతీయ మునిసిపాలిటీలకు సహకారాన్ని అందించే ప్రాంతీయ కౌన్సిల్స్ చేత పాలించబడతాయి. ప్రాంతాల ప్రధాన బాధాతలలో ప్రాంతీయ ప్రణాళిక, సంస్థలు, విద్య అభివృద్ధి ప్రాధాన్యత వహిస్తుంది. ప్రజా ఆరోగ్య సేవలు సాధారణంగా ప్రాంతాల ఆధారంగా నిర్వహించబడతాయి. ప్రస్తుతం కౌంసిల్స్ కోసం ఎన్నికల ప్రచారం నిర్వహించబడే ఏకైక ప్రాంతం కైనౌ. ఇతర ప్రాంతీయ మండళ్లను మున్సిపల్ కౌన్సిల్స్ ఎంపిక చేస్తాయి. ప్రతి మున్సిపాలిటీ ప్రతినిధులను దాని జనాభాకు అనుగుణంగా ఎన్నికచేయబతారు.

ప్రాంతీయ మండలిల బాధ్యతతో ఇంటర్-మునిసిపల్ సహకారంతో ప్రతి ప్రాంతంలో " ఎంప్లాయ్మెంట్ అండ్ ఎకనమిక్ డెవెలెప్మెంట్ సెంటర్ " ఉంటుంది. ఇది ఉపాధి, వ్యవసాయం, చేపల పెంపకం, అటవీ, వ్యాపారసంబంధ వ్యవహారాల స్థానిక పరిపాలనకు బాధ్యత వహిస్తుంది. " ఫిన్నిస్ డిఫెంస్ ఫోర్సెస్ " ప్రాంతీయ కార్యాలయాలు ప్రాంతాల రక్షణ బాధ్యతలు, ప్రాంతాల పాలనా వ్యవహారాలకు బాధ్యత వహిస్తుంది.

పూర్తిగా కేంద్ర ప్రభుత్వాల పరిపాలనా విభాగాలలో మాండలికాలు, సంస్కృతి, ఆర్థికవ్యవస్థ మాజీ ప్రొవింసెస్ కంటే వైవిధ్యాలు అధికంగా ఉన్నాయి. చారిత్రాత్మక ప్రాంతాలు ఫిన్లాండ్ చారిత్రాత్మక భూభాగ విభాగాలుగా ఉన్నాయి. ఇవి మాండలికాలను, సంస్కృతిని మరింత కచ్చితంగా సూచిస్తాయి.

2010 లో ఫిన్లాండ్ రాష్ట్రంలో ఆరు ప్రాంతీయ రాష్ట్రాల అడ్మినిస్ట్రేటివ్ ఏజన్సీలు సృష్టించబడ్డాయి. వాటిలో ప్రతి ఒక్కటి స్వీడన్లో ఫిన్నిష్ ప్రాంతాలలో ఒకటిగా బాధ్యత వహించబడ్డాయి; అంతేకాకుండా అలాండ్‌ ఏడవ ప్రాంతంలో నియమించారు. ఇవి ఫిన్లాండ్ పూర్వ ప్రావీన్స్ (లాయాన్స్) కొన్ని పనులను స్వీకరించి తరువాత ఇవి రద్దు చేయబడ్డాయి.[62]

ఫిన్నిష్ ప్రాంతాలు
ఆగ్లంలో ఆంగ్లంలో స్వీడిష్‌లో రాజధాని రీజనల్ స్టేట్ అడ్మినిస్ట్రేటివ్ ఏజెంసీ
లాప్లాండ్ భాష లప్పి ల్యప్లాండ్ రొవ్యానీయెమి లాప్లాండ్
నార్తరన్ ఓస్ట్రోబోత్నియా పోజోయిస్-పోహ్న్జామా నోర్రా ఒస్టర్బాటన్ ఒలు ఉత్తర ఫిన్లాండ్
కైను కైను కజనలండ్ కజాని ఉత్తర ఫిన్లాండ్
ఉత్తర కరేలియా పోహ్జోయిస్-కర్జాలా నోర్రా కరేలేన్ జోన్స్సూ తూర్పు ఫిన్లాండ్
ఉత్తర సామోనియా పోహోజైస్-సవో నోర్రా సవోలాక్స్ కుపోపి తూర్పు ఫిన్లాండ్
సదరన్ సవోనియా ఎటెల్-సవో సోడ్రా సవోలాక్స్ మిక్కీ తూర్పు ఫిన్లాండ్
సదరన్ ఓస్ట్రోబోత్నియా ఎటియ-పోహ్న్మామా సోడ్రా ఓస్టెర్బోటెన్ సినేజోకి పశ్చిమ, మధ్య ఫిన్లాండ్
సెంట్రల్ ఓస్ట్రోబోథనియా కేస్కి-పోహ్న్జామా మెల్లెర్స్టా ఒస్టర్బాటన్ కొకొలా పశ్చిమ, మధ్య ఫిన్లాండ్
ఓస్ట్రోబోథ్నియా పోహ్న్జామా ఓస్టార్బోటే వాసా పశ్చిమ, సెంట్రల్ ఫిన్లాండ్
పిర్కన్మామా పీర్కన్మా బిర్కాలాండ్ టాంపేర్ పశ్చిమ, సెంట్రల్ ఫిన్లాండ్
సెంట్రల్ ఫిన్లాండ్ కేస్కి-సువోమి మెల్లెర్స్టా ఫిన్లాండ్ జైవాస్కిలా పాశ్చాత్య, సెంట్రల్ ఫిన్లాండ్
సతకుంటా సతకుంటా సతకుంటా పోరి సౌత్-వెస్ట్రన్ ఫిన్లాండ్
సౌత్ వెస్ట్ ఫిన్లాండ్ వార్సియంస్- సౌమి ఎజెంట్లిగ ఫ్న్లాండ్ టుర్కు నార్త్ వెస్ట్ ఫిన్లాండ్
దక్షిణ కరేలియా ఎటిలా-కర్జల సోడ్రా కరేలేన్ లాపెన్రాన్టా దక్షిణ ఫిన్లాండ్
పైజన్నే తవస్టియా పైజత్ హమే పైజెన్నే తవస్త్‌లాండ్ లాహీటి దక్షిణ ఫిన్లాండ్
టవాస్టియా ప్రాపర్ కాంటా-హేమే ఎగ్నలిగా తవాస్టాండ్ హేమెనిలిన్ దక్షిణ ఫిన్లాండ్
ఉసుమామా ఉసిమియా నైలాండ్ హెల్సింకి దక్షిణ ఫిన్లాండ్
కిమెన్లాస్కొ కిమెన్లాస్కొ కిమ్మెనెడాలెన్ కౌవొలా దక్షిణ ఫిన్లాండ్
అల్నాడ్ ద్వీపాలు [63] అహ్వెనాన్మా అల్నాడ్ మారియేహ్మన్ అల్నాడ్

2011 జనవరి 1 న తూర్పు ఊసిమా ఊసిమాతో విలీనం చేయబడింది.[64]

పరిపాలనా విభాగాలు

మార్చు
 
Population map of Finland
 
Municipalities (thin borders) and regions (thick borders) of Finland (2009).

దేశంలోని మౌలిక పరిపాలనా విభాగాలు మునిసిపాలిటీలుగా ఉన్నాయి. అవి కూడా పట్టణాలు, నగరాలు అని కూడా పిలువబడుతుంటాయి. వారు ప్రభుత్వ వ్యయంలో సగభాగంగా ఉన్నారు. ఖర్చులు పురపాలక ఆదాయ పన్ను, రాష్ట్ర రాయితీలు, ఇతర రాబడి ద్వారా నిధులు సమకూరుస్తాయి. 2017 నాటికి 311 మునిసిపాలిటీలు ఉన్నాయి.[10] వీటిలో ఒక్కొక్క దానిలో 6,000 మంది నివాసితులు ఉన్నారు.

పురపాలక సంఘాలు అదనంగా రెండు ఇంటర్మీడియట్ స్థాయిలలో నిర్వచించబడ్డాయి. మున్సిపాలిటీలు డెబ్భై ఉప ప్రాంతాలు పందొమ్మిది ప్రాంతాలతో పనిచేస్తున్నాయి. ఇవి మున్సిపాలిటీలచే సభ్యులచే పరిపాలించబడతాయి. పరిమిత అధికారాలు మాత్రమే ఉంటాయి. అలాండ్ స్వయంప్రతిపత్తి కలిగిన రాష్ట్రం. శాశ్వత ప్రజాస్వామ్యయుతంగా ఎన్నికైన ప్రాంతీయ మండలిని కలిగి ఉంది. భాష సంస్కృతిపై సమస్యల కోసం సామీప్రజలు లాప్లాండ్లోని ఒక సెమీ-స్వయంప్రతిపత్తమైన సామీప్యాన్ని కలిగి ఉన్నారు.

ముఖ్య పట్టణములు :

మార్చు
  • హెల్సిన్కి
  • ఎస్పో
  • తుర్కు
  • ఔలు
  • తాంపెరె

జెండా

మార్చు
 

"http://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%A8%E0%B1%86%E0%B0%A6%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B1%8D" నుండి వెలికితీశారు వర్గం:

ఆర్ధికరంగం

మార్చు
 
Angry Birds, a mobile phone game developed in Finland, has become a commercial hit both domestically and internationally.

ఫిన్లాండ్ ఆర్థిక వ్యవస్థ ఫ్రాన్స్, జర్మనీ, బెల్జియం లేదా యు.కె. వంటి ఇతర ఐరోపా ఆర్థిక వ్యవస్థలకు సమానమైన తలసరి ఉత్పత్తిని కలిగి ఉంది. ఆర్థిక రంగం అతిపెద్ద రంగం అయిన సేవా రంగం జి.డి.పి. 66% ఉంది. తరువాత తయారీ రంగం, రిఫైనింగ్ 31% ఉంది. ప్రాథమిక ఉత్పత్తి 2.9%ను సూచిస్తుంది.[65] విదేశీ వాణిజ్యం ఆర్థిక రంగం ఉత్పత్తికి కీలకం అవుతుంది. 2007 లో అతిపెద్ద పరిశ్రమలు [66] ఎలక్ట్రానిక్స్ (22%), యంత్రాలు, వాహనాలు, ఇతర ఇంజనీర్డ్ మెటల్ ఉత్పత్తులు (21.1%), అటవీ పరిశ్రమ (13%),రసాయనాలు (11%). 2008 లో స్థూల దేశీయోత్పత్తి అగ్రస్థానంలో ఉంది. దేశంలో ఆర్థిక వ్యవస్థ 2006 స్థాయికి చేరుతుంది.[67][68]

ఫిన్లాండ్‌లో ప్రధానంగా కలప, ఖనిజ (ఇనుము, క్రోమియం, రాగి, నికెల్, బంగారం), మంచినీటి వనరులు ఉన్నాయి. గ్రామీణ నివాసితులకు అటవీ, కాగితం కర్మాగారాలు, వ్యవసాయ (ఏటా 3 బిలియన్ యూరోల వ్యయం) రంగాలు ఉపాధిని కలిగిస్తున్నాయి. రాజకీయంగా ప్రభుత్వవిధానాలలో మార్పులు తీసుకురావడానికి గ్రామీణ ప్రజలు ఆధారపడిన వ్యవసాయరంగం సున్నితమైనదిగా భావించబడుతుంది. గ్రేటర్ హెల్సింకి ప్రాంతం ఫిన్లాండ్ జి.డి.పి.లో మూడో వంతు ఉత్పత్తి చేస్తుంది. 2004 ఫిన్లాండ్లో ఉన్నత-సాంకేతిక తయారీ రంగం ఒ.ఇ.సి.డి.లో ద్వితీయ స్థానంలో ఉంది.మొదటి స్థానంలో ఐర్లాండ్ ఉంది. నాలెడ్జ్-ఇంటెన్సివ్ సర్వీసెస్ చిన్న స్థాయిలో నెమ్మదిగా వృద్ధి చెందుతుంది. ముఖ్యంగా వ్యవసాయం, సాంకేతిక పరిజ్ఞానం తయారీ రంగంలో అభివృద్ధి తక్కువగా ఉన్న ఫలితంగా ఐర్లాండ్ తర్వాత రెండో స్థానంలో ఉంది.[69] మొత్తం స్వల్పకాలికంగా అభివృద్ధి అనేక ఐరోపా సమాఖ్య సభ్యదేశాల కంటే జి.డి.పి. పెరుగుదల అధికంగా ఉంది.[ఆధారం చూపాలి]

దస్త్రం:Image illustrates GDP growth of Finland.png
ఫిన్లాండ్ GDP పెరుగుదల 2000 నుండి 2013 వరకు

ఫిన్లాండ్ ప్రపంచ ఆర్థిక వ్యవస్థలో విలీనం అయింది. అంతర్జాతీయ వాణిజ్యం జి.డి.పిలో మూడింట ఒక వంతును ఉత్పత్తి చేస్తుంది. [ఆధారం చూపాలి]. యూరోపియన్ యూనియన్తో వాణిజ్యం ఫిన్లాండ్ మొత్తం వర్తకం 60% వరకు ఉంది.[ఆధారం చూపాలి] అతిపెద్ద వాణిజ్య ప్రవాహాలు జర్మనీ, రష్యా, స్వీడన్, యునైటెడ్ కింగ్డం, యునైటెడ్ స్టేట్స్, నెదర్లాండ్స్, చైనా దేశాల మద్య కొనసాగుతుంది. వాణిజ్య విధానం యూరోపియన్ యూనియన్ నిర్వహిస్తుంది. ఇక్కడ వ్యవసాయ విధానం తప్ప ఫిన్లాండ్ సాంప్రదాయకంగా స్వేచ్ఛా వాణిజ్య మద్దతుదారులలో ఒకటిగా ఉంది.[ఆధారం చూపాలి] యూరోజోన్లో చేరిన ఏకైక నార్డిక్ దేశం ఫిన్లాండ్.

ఫిన్లాండ్ వాతావరణం, నేలలు పంటలకు ప్రత్యేక సవాలుగా చేస్తాయి. దేశం 60 ° ఉత్తర నుండి 70 ° ఉత్తర అక్షాంశాల మధ్య ఉంటుంది. ఇది తీవ్రమైన శీతాకాలాలు, కొద్దిపాటి పెరుగుతున్న రుతువులను కలిగి ఉంటుంది. ఇవి కొన్నిసార్లు ఫ్రాస్ట్ ద్వారా ఆటంకం చేయబడతాయి. అయితే గల్ఫ్ ప్రవాహం, ఉత్తర అట్లాంటిక్ డ్రిఫ్ట్ ఎందుకంటే ప్రస్తుత వాతావరణం ఫిన్లాండ్ 60 ° ఉత్తర అక్షాంశానికి ఉత్తరాన ప్రపంచంలోని సాగునీటి భూమిలో సగభాగాన్ని కలిగి ఉంది. వార్షిక వర్షపాతం సాధారణంగా సరిపోతుంది. కాని ఇది శీతాకాలంలో దాదాపు ప్రత్యేకంగా సంభవిస్తుంది. దీని వలన వేసవి కరువులు స్థిరమైన బెదిరింపుకు చేస్తాయి. శీతోష్ణస్థితికి ప్రతిస్పందనగా రైతులు త్వరితంగా-పండించే, తుషార-నిరోధక రకాలు పంటలపై ఆధారపడుతుంటారు. వేసవి మంచుతో పాటు సంవత్సరాల్లో ఉత్పత్తిని నిర్థారిస్తూ దక్షిణాది వైపున ఉన్న వాలులు,సారవంతమైన దిగువ ప్రాంతాలను వారు సాగు చేశారు. చాలా భూభాగం మొదట అటవీ లేదా చిత్తడి భూభాగంగా ఉండేది. నేలలో సాధారణంగా సున్నంతో, అదనపు సంవత్సరాల ఆమ్లీకరణం అధికరించింది. దీనిని తటస్తం చేయడానికి, సారవంతం చేసి మెరుగుపరచడానికి సాగు చేయటానికి ప్రత్యేక ప్రయత్నాలు అవసరమయ్యాయి. నీటిపారుదల సాధారణంగా అవసరం లేదు. కానీ నీటిని తీసివేసే వ్యవస్థలు ఎక్కువగా నీటిని తొలగించటానికి అవసరమవుతాయి. ఫిన్లాండ్ వ్యవసాయం సమర్థవంతమైనది, ఉత్పాదకమైంది-ఇతర ఐరోపా దేశాలలో వ్యవసాయంతో పోలిస్తే కనీసంగా ఉంటుంది.[70]

దేశ ఆర్థిక వ్యవస్థలో అటవీప్రాంతాలు కీలక పాత్ర పోషిస్తున్నాయి. ఇది ప్రపంచంలోని ప్రముఖ కలప ఉత్పత్తిదారుల్లో ఒకటి, కీలకమైన కలప-ప్రాసెసింగ్ పరిశ్రమలకు పోటీ ధరలతో ముడి పదార్థాలను అందిస్తోంది. వ్యవసాయం మాదిరిగా, ప్రభుత్వం దీర్ఘకాలంగా అడవుల సంరక్షణలో ప్రధాన పాత్ర పోషించింది. చెట్లను పడగొట్టడాన్ని నియంత్రిస్తుంది. సాంకేతిక అభివృద్ధులకు స్పాన్సర్ చేయడం దేశం అడవులు కలప పరిశ్రమలకు సరఫరా చేయడాన్ని కొనసాగించడానికి దీర్ఘ-కాలిక ప్రణాళికలను స్థాపించాయి. అటవీ ఉత్పత్తులలో దేశం తులనాత్మక ప్రయోజనాన్ని నిర్వహించడానికి ఫిన్నిష్ అధికారులు దేశం పర్యావరణ పరిమితులను సంరక్షిస్తూ కలప ఉత్పత్తిని పెంచటానికి కృషిచేస్తున్నారు. 1984 లో ప్రభుత్వం వ్యవసాయ అటవీ శాఖ మంత్రిత్వ శాఖ రూపొందించిన అటవీ 2000 ప్రణాళికను ప్రచురించింది. అటవీ పెంపకాన్ని సంవత్సరానికి 3% పెంచడం, వినోదయాత్రల వంటి ఉపయోగాలతో అటవీ భూభాగాన్ని కాపాడేందుకు ఈ ప్రణాళిక లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.[70]

ప్రైవేట్ సెక్టార్ ఉద్యోగులు 1.8 మిలియన్లు ఉన్నారు. అందులో మూడో వంతు పోస్టుగ్రాజ్యుయేట్లు విద్యార్హత కలిగినవారు ఉన్నారు. 2004 లో ఒక ప్రైవేట్ సెక్టార్ ఉద్యోగి సగటు వ్యయం 25.1 యూరోలు.[71] 2008 నాటికి సగటు కొనుగోలు శక్తిని సర్దుబాటు చేసే ఆదాయం స్థాయిలు ఇటలీ, స్వీడన్, జర్మనీ, ఫ్రాంస్ల మాదిరిగానే ఉంటాయి.[72] 2006 లో ఉద్యోగుల సంఖ్యలో 62% ఎంటర్ప్రైసెస్ 250 మంది కంటే తక్కువ ఉద్యోగులతో పనిచేశాయి. మొత్తం వ్యాపార టర్నోవర్లో ఇవి 49% వాటాను కలిగి బలమైన వృద్ధిరేటును కలిగి ఉంది.[73] మహిళా ఉపాధి రేటు ఆధికంగా ఉంది. పురుషుల-ఆధిపత్యం కలిగిన వృత్తుల, మహిళల ఆధిపత్యం కలిగిన వృత్తుల మధ్య లింగ విభజన యు.ఎస్.లో కంటే ఎక్కువగా ఉంది.[74] 1999 లో ఒ.ఇ.సి.డి.లో పార్ట్ టైమ్ కార్మికుల నిష్పత్తి అత్యల్పంగా ఉంది.[74] 2013 లో ఫిన్లాండ్‌లో అతిపెద్ద 10 ప్రైవేటు రంగ సంస్థలకు ఇటెల్లా, నోకియా, ఒ.పి-పోజోలా, ఐ.ఎస్.ఎస్, వి.ఆర్, కేస్కో, యు.పి.ఎం-కిమ్మెనే, వై.ఐ.టి, మెట్సో, నార్డియా ఉన్నాయి.[75] నిరుద్యోగం 2014లో 8.7% నుండి 2015 లో 9.4%గా ఉంది.[76] యూత్ నిరుద్యోగ రేటు 2007 లో 16.5% నుండి 2014 లో 20.5%కు పెరిగింది.[77] ఐదవ వంతు మంది నివాసితులు 50 ఏళ్ల వయస్సులో ఉద్యోగ మార్కెటు వెలుపల ఉన్నారు. మూడింట ఒక వంతు మంది 61 ఏళ్ల వయస్సులో పనిచేస్తున్నారు.[78] ప్రస్తుతం దాదాపు ఒక మిలియన్ మంది కనీస వేతనాలు లేదా నిరుద్యోగంతో జీవిస్తున్నారు.[79]

2006 నాటికి 2.4 మిలియన్ గృహాలు ఫిన్లాండ్‌లో నివసిస్తున్నాయి. సగటు పరిమాణం 2.1 వ్యక్తి; 40% గృహాలలో ఒకే వ్యక్తి, 32% ఇద్దరు వ్యక్తులు, 28% మూడు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ మంది ఉన్నారు. నివాస భవనాలు మొత్తం 1.2 మిలియన్ ఉన్నాయి. ఒక్కో వ్యక్తికి సగటు నివాస స్థలం ఉంది. సగటు నివాసాల వైశాల్యం 1,187 చదరపు మీటర్లు. నివాస స్థలం విలువ చదరపు మీటరుకు 8.6 యూరోలు. 74% గృహాలకు కారు ఉంది. 2.5 మిలియన్ కార్లు, 0.4 మిలియన్ ఇతర వాహనాలు ఉన్నాయి.[80]

92% మందికి మొబైల్ ఫోన్, 83.5% (2009) ఇంటర్నెట్ కనెక్షన్లు ఉన్నాయి. సగటు గృహ వినియోగ 20,000 యూరోలు. వీటిలో గృహంలో సుమారు 5,500 యూరోలు, ప్రయాణాలకు సుమారు 3,000 యూరోలు, ఆహారం, మద్య పానీయాలు 2,500 యూరోలు, సుమారు 2,000 యూరోల వినోదం, సంస్కృతి కొరకు వ్యయం చేయబడుతున్నాయి.[81] " ఇన్వెస్ట్మెంట్ ఇన్ ఫిన్లాండ్ " ప్రకారం ప్రైవేట్ వస్తువుల వినియోగం 2006 లో 3% పెరిగింది. వినియోగదారుని పోకడలు మన్నికైన, అధిక నాణ్యతగల ఉత్పత్తులు, శ్రేయస్సుపై వ్యయం చేయబడుతున్నాయి.[82]

విద్యుత్తు

మార్చు
 
The two existing units of the Olkiluoto Nuclear Power Plant. On the far left is a visualization of a third unit, which, when completed, will become Finland's fifth commercial nuclear reactor.[83]

నాస్డాక్ ఒంక్స్ కమోడిటీస్ ఐరోపా నార్డ్ పూల్ స్పాట్ ఎక్స్చేంజ్‌లలో వర్తకం చేస్తుంది. ఉచిత ఎక్కువగా ప్రైవేటు యాజమాన్య నోర్డిక్ శక్తి మార్కెట్లు, ఇతర యు.యూ దేశాలతో పోలిస్తే పోటీ ధరలను అందించాయి. 2007 నాటికి ఫిన్లాండ్ యు.యూ.-15 (ఫ్రాన్సుకు సమానంగా) లో అత్యల్ప పారిశ్రామిక విద్యుత్ ధరలను కలిగి ఉంది.[84]

2006 లో విద్యుత్తు మార్కెట్ సుమారు 90 టెరావాట్ గంటలు. శీతాకాలంలో 15 గిగావాట్ల అవసరం ఉంది. దీని అర్థం తలసరి విద్యుత్తు వినియోగం ఏడాదికి 7.2 టన్నుల చమురుకు సమానంగా ఉంటుంది. పరిశ్రమ, నిర్మాణ వినియోగం మొత్తం వినియోగంలో 51% వినియోగిస్తుంది. ఫిన్లాండ్ పరిశ్రమలు అధిక సంఖ్యలో ఉన్నాయి.[85][86] ఫిన్లాండ్ హైడ్రోకార్బన్ వనరులు పీట్, కలపకు పరిమితం చేయబడ్డాయి. విద్యుత్లో సుమారు 10-15% జలశక్తి ఉత్పత్తి చేయబడుతుంది.[87] ఇది ఎక్కువ పర్వతమయంగా ఉన్నప్పటికీ స్వీడన్ లేదా నార్వేతో పోలిస్తే తక్కువగా ఉంటుంది. 2008 లో పునరుత్పాదక ఇంధనం (ప్రధానంగా జలవిద్యుత్, వివిధ రకాల కలప శక్తి) ఐరోపా సమాఖ్యలో 10.3% ఉండగా ఫిన్‌లాండులో 31% ఉంది.[88]

ఫిన్లాండులో దేశంలోని శక్తిలో 18% ఉత్పత్తి అయ్యే నాలుగు ప్రైవేటు యాజమాన్యం కలిగిన అణు రియాక్టర్లు, ఒటానిమీ క్యాంపస్లో ఒక పరిశోధనా రియాక్టర్ను కలిగి ఉంది. ఐదవ అరెవా - సిమెన్స్-నిర్మించిన రియాక్టర్ - 1600 మె.వా ప్రపంచంలోని అతి పెద్దది. ఫిన్లాండ్‌లో ఉన్న 4 న్యూక్లియర్ రియాక్టర్లు దేశ విద్యుత్తు ఉపయోగంలో 18% ఉత్పత్తి చేస్తున్నాయి.[89] రష్యా నుండి (3 జిగావాట్ శక్తి లైన్ సామర్థ్యంతో)స్వీడన్ నుండి, నార్వే నుండి వేర్వేరుగా (5-17%) విద్యుత్తు దిగుమతి చెయ్యబడింది.[90]

ఇంధన సంస్థలు అణుశక్తి ఉత్పత్తిని పెంచుతున్నాయి. 2010 జూలై నాటికి ఫిన్నిష్ పార్లమెంటు అదనపు రెండు కొత్త రియాక్టర్ల కోసం అనుమతిని మంజూరు చేసింది.

ప్రయాణసౌకర్యాలు

మార్చు
 
Icebreakers enable shipping even during severe winters.
 
The state-owned VR Group operates a railway network serving all major cities.

ఫిన్‌లాండు విస్తృతమైన రహదారి వ్యవస్థను అధికంగా అంతర్గత కార్గోను ఉపయోగించుకుంటుంది. ప్రయాణీకుల రద్దీ అధికంగా ఉంటుంది. సుమారు 1 బిలియన్ యూరోల వార్షిక రాష్ట్ర రోడ్డు మార్గాల నెట్వర్క్ ఖర్చు వాహనాలు, ఇంధన పన్నులతో చెల్లించబడుతుంది.

ప్రధాన అంతర్జాతీయ ప్రయాణీకుల గేట్వే హెల్సింకి విమానాశ్రయము 2016 లో దాదాపు 17 మిలియన్ల మంది ప్రయాణీకులకు రవాణాసౌకర్యం కలిగించింది. ఔలు ఎయిర్ పోర్ట్ రెండవ అతి పెద్దది. అదే సమయంలో మరో 25 విమానాశ్రయములు ప్రయాణీకుల సేవలను కలిగి ఉన్నాయి.[91] హెల్సింకి విమానాశ్రయం నుండి, ఫిన్నైర్, బ్లూ 1 నోర్డిక్ రీజినల్ ఎయిర్లైన్స్, నార్వే ఎయిర్క్రాఫ్ట్ షటిల్, వాయు సేవలను దేశీయంగా, అంతర్జాతీయముగా విక్రయిస్తుంది. హెల్సింకి పశ్చిమ ఐరోపా, దూర ప్రాచ్యం మధ్య (అనగా చిన్నదైన, అత్యంత సమర్థవంతమైన) మార్గాల కోసం సరైన కూడలిప్రదేశంగా ఉంది.

తక్కువ జనాభా సాంద్రత ఉన్నప్పటికీ ప్రభుత్వం సంవత్సరానికి సుమారు 350 మిలియన్ యూరోల వ్యయంతో 5,865 కిలోమీటర్ల (3,644 మైళ్ళ) రైల్వే ట్రాక్లను నిర్వహిస్తుంది. 5% ప్రయాణీకుల మార్కెట్ వాటా (వీటిలో 80% గ్రేటర్ హెల్సింకిలో పట్టణ పర్యటనలు), 25% కార్గో మార్కెట్ వాటా ఉన్న ప్రభుత్వయాజమాన్యంలోని వి.ఆర్. గ్రూప్ ద్వారా రైల్ రవాణాను నిర్వహిస్తారు.[92] 2010 డిసెంబరు 12 నుండి రష్యన్ రైల్వేస్, వి.ఆర్ (ఫిన్నిష్ రైల్వేస్) మధ్య జాయింట్ వెంచర్ కారాలియన్ ట్రైన్స్, ఆల్స్టామ్ పెండోలినోను సెయింట్ పీటర్స్బర్గ్ ఫినియాలింఘ్‌కీ, హెల్సింకి సెంట్రల్ రైల్వే స్టేషన్ల మధ్య ఉన్నత-వేగ సేవలను నిర్వహిస్తోంది. ఈ సేవలు "అల్లెగ్రో" ట్రైన్లుగా ముద్రించబడ్డాయి. హెల్సింకి నుండి సెయింట్ పీటర్స్బర్గ్ వరకు ప్రయాణం కేవలం మూడున్నర గంటలు పడుతుంది.

చాలావరకు అంతర్జాతీయ కార్గో పోర్టులను ఉపయోగించుకుంటుంది. పోర్ట్ లాజిస్టిక్స్ ధర తక్కువ. 2008 లో హెల్సింకిలో ఉన్న వూసాసరి హార్బరు అతిపెద్ద కంటైనర్ పోర్టుగా ఉంది. ఇతరాలలో కోట్కా, హమీనా, హాంకో, పోరి, రామ, ఒలులు ప్రధానమైనవి. హెల్సింకి టర్కుల నుండి ప్రయాణీకుల రద్దీ ఉంది. ఇవి టాలిన్, మరీహమ్, స్టాక్హోమ్, ట్రావెమండేడేలకు ఫెర్రీ కనెక్షన్లు కలిగి ఉన్నాయి. ప్రపంచంలోని అత్యంత రద్దీ కలిగిన సముద్ర మార్గాల్లో హెల్సింకి-టాలిన్ మార్గం కూడా ఒకటి. హెలికాప్టర్ లైన్ ద్వారా సేవలు అందిస్తుంది.

పరిశ్రమలు

మార్చు
 
Finnair Airbus A350 XWB.

రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం తరువాత ఫిన్లాండ్ 1970 ప్రారంభంలో జపాన్ లేదా యు.కెకు సమానమైన తలసరి జి.డి.పి తలసరి జి.డి.పి.తో వేగంగా అభివృద్ధి చెందింది. ప్రారంభంలో ఎగుమతి చేయబడుతున్న పారిశ్రమక ఉత్పత్తులలో "మెటల్ పరిశ్రమ" ఉత్పత్తులు (మెటాలిటాలిస్యుస్), "అటవీ పరిశ్రమ" (మెటల్లియోలిసస్యుస్) ఉత్పత్తులు ఉన్నాయి. "మెటల్ పరిశ్రమ"లో నౌకానిర్మాణం, లోహ పనులు, కారు పరిశ్రమ, మోటర్, ఎలక్ట్రానిక్స్ వంటి ఇంజనీరింగ్ ఉత్పత్తులు ఉన్నాయి. లోహాల ఉత్పత్తిలో ఉక్కు, రాగి, క్రోమియం వంటివి ఉన్నాయి. ఫిన్నిష్ షిప్‌యార్డ్‌లో ప్రపంచపు అతి పెద్ద ఓడలు నిర్మించబడ్డాయి. అటవీ పరిశ్రమలో (కలప), కలప, పల్ప్, కాగితం ఉన్నాయి. ఫిన్లాండ్ విస్తృతమైన అటవీ వనరుల అభివృద్ధి (ఫిన్లాండ్ 77% అడవులతో నిండి ఉంటుంది. వీటిలో ఎక్కువ భాగం పునరుత్పాదక ఉపయోగంలో ఉంది)కలిగి ఉంది. ఫిన్లాండ్‌లో పల్ప్, కాగిత పరిశ్రమలో అతిపెద్ద కంపెనీలు (అహ్లెస్ట్రోం, మెట్స బోర్డ్, యు.పి.ఎం.) లలో ఉన్నాయి. అయినప్పటికీ ఎలక్ట్రికల్ (ఉదా. నోకియా), మెట్రాలజి (వైసాలా), రవాణా ఇంధనాలు (నెస్స్టీ), రసాయనాలు (కెమిరా), ఇంజనీరింగ్ కన్సల్టింగ్ (పోయరీ)ఉన్నాయి. సమాచార సాంకేతికత (ఉదా. రోవియో ఎంటర్టైన్మెంట్, ఇది యాంగ్రీ బర్డ్స్కు ప్రసిద్ధి చెందింది) ఉన్నాయి. లోహం, అటవీ పరిశ్రమ రెండు రంగాల ఆధిపత్యం తగ్గుతూ ఉంది.అదే విధంగా నిర్మాణ రంగం అభివృద్ధి చెందడంతో ఉత్పాదకతను తగ్గించడంతో ఉత్పత్తి రంగం ప్రాధాన్యత తగ్గుతూ ఉంది ; వ్యవసాయం మాత్రమే ఆర్థికంగా ప్రధానవనరుగా ఉంది. అయినప్పటికీ పశ్చిమ ఐరోపాలో ఎగుమతికి ఉత్పత్తి ఇప్పటికీ ఫిన్లాండ్ ప్రాముఖ్యత వహిస్తుంది. అందువలన ఫిన్లాండ్ ప్రపంచ ఆర్థిక ధోరణులకు మరింత దెబ్బతింటుంది.

2011 సెప్టెంబరులో విడుదలైన ఎకనామిస్ట్ ఇంటలిజెన్స్ యూనిట్ రిపోర్టులో వ్యాపార వాతావరణం, టెక్నాలజీ స్థాపన, మానవ మూలధనం, చట్టబద్దమైన ఫ్రేమ్వర్క్, పరిశ్రమలకు ఫిన్చరైజింగ్ ఐటీ ఇండస్ట్రీ కాంపిటీటివ్నెస్ 2011 లో యునైటెడ్ స్టేట్స్ తర్వాత రెండవ స్థానంలో నిలిచింది.[93]

ప్రభుత్వ విధానాలు

మార్చు

ఫిన్నిష్ రాజకీయ నాయకులు తరచుగా ఇతర నార్డిక్, నార్డిక్ నమూనాను అమలుచేస్తుంటారు.[94] నార్డిక్స్ ఒక శతాబ్దం పాటు స్వేచ్ఛా వాణిజ్యంతో వలసదారులకు స్వాగతం పలికింది. అయితే ఫిన్లాండ్ ఇమ్మిగ్రేషన్ సరికొత్తగా ఉంటుంది. వ్యవసాయ ఉత్పత్తుల మినహా, వాణిజ్య వర్తకంలో రక్షణ స్థాయి తక్కువగా ఉంది.[94]

ఫిన్లాండ్ అనేక ప్రాంతాలలో ఆర్థిక స్వేచ్ఛ ఉన్నత స్థాయిలను కలిగి ఉంది. [విడమరచి రాయాలి] 2008 ప్రపంచ ఆర్థిక ఇండెక్స్ ఆర్థిక సూచికలో ఫిన్లాండ్ 16 వ స్థానాన్ని, ఐరోపాలో 9 వ స్థానాన్ని పొందింది.[95] తయారీ రంగం వృద్ధి చెందుతున్నప్పటికీ ఇ.ఇ.సి.డి, సేవా రంగం అభివృద్ధి కారణంగా గణనీయంగా ప్రయోజనం పొందగలదని పేర్కొంది.[96]

2007 ఐ.ఎం.డి. వరల్డ్ కాంపిటీటివ్నెస్ ఇయర్ బుక్ ఫిన్లాండ్ 17 వ స్థానంలో ఉంది. [97] వరల్డ్ ఎకనామిక్ ఫోరమ్ 2008 ఇండెక్స్ ఫిన్లాండ్‌లో 6 వ స్థానంలో నిలిచింది.[98] రెండు సూచికలలో, ఫిన్లాండ్ జర్మనీ పక్కన ఉంది. చాలా యూరోపియన్ దేశాల కంటే చాలా ఎక్కువ. బిజినెస్ కాంపిటీటివిటీ ఇండెక్స్ 2007-2008 లో ఫిన్లాండ్ ప్రపంచంలో మూడవ స్థానంలో ఉంది.

ఆర్ధికవేత్తలు ఉత్పత్తి మార్కెట్లలో సంస్కరణలకు చాలా వృద్ధిని కల్పించారు.ఒ.ఇ.సి.డి. ప్రకారం కేవలం నాలుగు ఐరోపాసమాఖ్య 15 దేశాలు మాత్రమే తక్కువ నియంత్రిత ఉత్పత్తి మార్కెట్లను కలిగి ఉన్నాయి. (యు.కె, ఐర్లాండ్, డెన్మార్క్, స్వీడన్) ఒకేఒక తక్కువ నియంత్రిత ఆర్థిక మార్కెట్లు (డెన్మార్క్) కలిగి ఉన్నాయి. నోర్డిక్ దేశాలు ఐరోపాలో శక్తి, తపాలా, ఇతర మార్కెట్లను సరళీకృతం చేయడంలో మార్గదర్శకులుగా ఉన్నాయి.[94] న్యాయ వ్యవస్థ చాలా దేశాల కంటే తక్కువగా వ్యాపార అధికారాన్ని కలిగి ఉంది.[95] ఆస్తి హక్కులు బాగా రక్షించబడ్డాయి. ఒప్పందాలు కచ్చితంగా గౌరవించబడ్డాయి.[95] ఫిన్లాండ్ కరప్షన్ పెర్సెప్షన్ ఇండెక్స్ [99] బిజినెస్ ఇండెక్స్ సౌలభ్యంలో ప్రపంచంలోనే కనీస అవినీతికలిన దేశంగా అంచనా వేసింది. ఇది సరిహద్దు వర్తకంలో (5 వ), ఒప్పంద అమలు (7 వ స్థానం), వ్యాపార మూసివేత (5 వ స్థానం), పన్ను చెల్లింపు (83 వ స్థానం) లో ఉంది. తక్కువ కార్మికుల కష్టాలను (127 వ స్థానం) అసాధారణమైన సౌలభ్యాన్ని సూచిస్తుంది.[100] వృత్తి, సీనియారిటీ స్థాయికి ప్రతి కొన్ని సంవత్సరాలకు ముసాయిదా చేసిన జాతీయ ఒప్పందాలకు కట్టుబడి కార్మికులను అందరిని ఫెనిషియన్ లాగ గుర్తిస్తుంది. ఈ ఒప్పందం విశ్వవ్యాప్ంగాత అమలు చేయబడుతోంది. 50% కంటే ఎక్కువ మంది ఉద్యోగులు సంబంధిత ట్రేడ్ యూనియన్ సభ్యలుగా చేయబడతారు. యూనియన్ల శాతం ఎక్కువగా ఉంటుంది (70%), ముఖ్యంగా మధ్యతరగతిలో (అక్వావా -80%). ఒక పరిశ్రమలో జాతీయ ఒప్పందం లేకపోవడం మినహాయింపుగా పరిగణించబడుతుంది.[69][94]

 
Santa Claus village in Rovaniemi.

పర్యాటకం

మార్చు
 
Eckerö Line Finlandia, one of the Baltic Sea cruiseferries

2005 లో ఫిన్నిష్ పర్యాటక రంగం అంతకుముందు సంవత్సరం నుండి 5% పెరుగుదలతో 6.7 బిలియన్ల యూరోలను వసూలు చేసింది. ఆకస్మిక వృద్ధిలో ఎక్కువ భాగం ప్రపంచీకరణ, ఆధునికీకరణ చేయడం అలాగే సానుకూల ప్రచారం, అవగాహన పెరుగుదల వంటి కారణాలు ఉన్నాయి. ఫిన్లాండ్‌లో అనేక ఆకర్షణలు 2013 లో 8 మిలియన్ల మంది సందర్శకులను ఆకర్షించాయి.

ఫిన్నిష్ భూభాగం మందపాటి పైన్ అడవులతో రోలింగ్ కొండలుతో కప్పబడి ఉంటుంది. సరస్సులు, లఘు అఖాతాలతో ఉంటుంది. ఫిన్లాండ్ గల్ఫ్ దక్షిణ తీరప్రాంతాల్లో లాప్లాండ్ అధిక సంఖ్యలో 40 జాతీయ ఉద్యానవనాలు ఉన్నాయి. ఫిన్లాండ్లో ఎక్కువ భాగం సహజమైన లాప్లాండ్ ఉంది. ఫిన్లాండ్ పట్టణీకరణ ప్రాంతాలలో అనేక సాంస్కృతిక కార్యక్రమాలు జరుగుతూ ఉంటాయి.

హెల్సింకి, టర్కు, టాలిన్, స్టాక్హోమ్, ట్రావెమ్యుండేలతో సహా బాల్టిక్ ప్రాంతంలోని ప్రధాన సముద్రతీర, పోర్ట్ నగరాల మధ్య వాణిజ్య కూడలి స్థానిక పర్యాటక పరిశ్రమలో ముఖ్యమైన పాత్రను పోషిస్తున్నాయి. ఉత్తర లాప్లాండ్ ప్రాంతంలో నివసిస్తున్న సెయింట్ నికోలస్ లేదా శాంతా క్లాస్ నివాసంగా ఫిన్లాండ్ స్థానికంగా పరిగణించబడుతుంది.[101] ఆర్కిటిక్ వృత్తం పైన శీతాకాలం మద్యలో ధ్రువ రాత్రి కాలంలో సూర్యుడు లేని రోజులు, వారాలు, నెలలు కొనసాగుతుంటాయి. వేసవిలో అర్ధరాత్రి కూడా సూర్యాస్తమయం లేకుండా 73 వరుస రోజులు, ఉత్తరం వైపున)సూర్యుడు కనిపిస్తుంటాడు. లాప్లాండ్ ఉత్తరాన అరోరా బొరియాలిస్, సౌర గాలి కారణంగా అధిక వాతావరణంలో ఫ్లోరోసెన్స్, శీతాకాలం, వసంతకాలంలో క్రమం తప్పకుండా చూడబడుతుంది.

బహిరంగ కార్యకలాపాలు నోర్డిక్ స్కీయింగ్, గోల్ఫ్, ఫిషింగ్, యాచింగ్, సరస్సు క్రూయిస్, హైకింగ్, కయాకింగ్ మొదలైనవి. ఫిన్లాండ్‌లో సమృద్ధిగా వన్యజీవితం ఉంది. బర్డ్-వాచింగ్ అఫీఫానా ప్రసిద్ధి చెందింది. అయితే వేట కూడా ప్రజాదరణ పొందింది. ఫిన్లాండ్లో హేర్ సాధారణ ఆట. సవోన్లిన్నలో " ఓలావిన్లిన్న " పేరుతో వార్షిక సవోన్లిన్న ఒపేరా ఫెస్టివల్ను నిర్వహిస్తుంది.

గణాంకాలు

మార్చు
 
Population of Finland by age group and sex in 2013

ఫిన్లాండ్‌లో జనాభా ప్రస్తుతం 5.5 మిలియన్ల మంది ఉన్నారు. నివాసితులలో సంవత్సరానికి 1,000 మందికి 10.42 జననాలు జరుగుతున్నాయి.సంతానోత్పత్తి వయసు 42.7,సంతానోత్పత్తి 1.8 %. సుమారు సగం మంది 50 సంవత్సరాలకు పైబడిన వారు ఉన్నారు.[9][49][102][103] ఫిన్లాండ్ జనసాంధ్రత చదరపు కిలోమీటరుకు సగటున 18 మంది ఉన్నారు. ఇది ఐరోపా దేశాలలో మూడవ అత్యల్ప జన సాంద్రతతో నార్వే, ఐస్లాండ్తరువాత స్థానంలో ఉంది.ఐరోపా సమాఖ్యలో అత్యల్ప జనాభా సాంద్రత కలిగిన దేశంగా ఉంది. ఫిన్లాండ్ జనాభా ఎల్లప్పుడూ దేశంలోని దక్షిణ ప్రాంతాలలో కేంద్రీకృతమై ఉంది. ఇది 20 వ శతాబ్దపు పట్టణీకరణ సమయంలో మరింతగా ప్రపంచదృష్టిని ఆకర్షించిన విషయాలలో ఒకటి. ఫిన్లాండ్లోని అతిపెద్ద నగరాలు గ్రేటర్ హెల్సింకి మెట్రోపాలిటన్ ప్రాంతం - హెల్సింకి, ఎస్పూ, వంటా. టాంపెర్, టర్కు, ఓలు, జ్విస్కిలా, కుయోపియో లాహీ నగరాలలో 1,00,000 మించి జనాభా ఉన్నారు.

2014 నాటికి ఫిన్లాండ్లో నివసిస్తున్న విదేశీ నేపథ్యం ఉన్న పౌరుల సంఖ్య 3,22,700 ఉంది. వీరు జనాభాలో 5.9% ఉన్నారు. వీరిలో చాలా మంది రష్యా, ఎస్టోనియా, సోమాలియా, ఇరాక్, యుగోస్లేవియా నుండి వచ్చినవారు ఉన్నారు. [104] ఫిన్లాండులో జన్మించిన విదేశీయుల ఆఅంచితంగా పిల్లలకు ఫిన్నిష్ పౌరసత్వం ఇవ్వబడదు. ఫిన్నిష్ జాతీయ చట్టాలు, కనీసం ఒక ఫిన్నిష్ తల్లితండ్రులకు జన్మించిన పౌరులకు పౌరసత్వం మంజూరు చేయబడాలని " జుస్ శాన్గనినిస్ విధానానం " వివరిస్తుంది. వారు ఫిన్లాండ్లో జన్మించినా ఇతర దేశాల పౌరసత్వం పొందలేకపోతే వారు పౌరులుగా మారతారు.[105] అంతేకాక సోవియట్ యూనియన్లో భాగంగా ఉన్న దేశాలలో నివసిస్తున్న కొంతమంది ఫిన్నిష్ సంతతివారు తిరిగి వచ్చే హక్కును కలిగి ఉంటారు. దేశంలో శాశ్వత నివాసాన్ని స్థాపించే హక్కు చివరికి పౌరసత్వం కోసం అర్హత పొందే హక్కు ఉంది.[106]

Religion in Finland[107]
year Evangelical Lutheran Church of Finland Finnish Orthodox Church Other No religious affiliation
1950 95.0% 1.7% 0.5% 2.8%
1980 90.3% 1.1% 0.7% 7.8%
1990 87.8% 1.1% 0.9% 10.2%
2000 85.1% 1.1% 1.1% 12.7%
2010 78.3% 1.1% 1.4% 19.2%
2014 73.9% 1.1% 1.6% 23.5%
2015 73.0% 1.1% 1.6% 24.3%
2016 72.0% 1.1% 1.6% 25.3%
2017 70.9% 1.1% 1.6% 26.3%
 
ఎవాంజికల్ లూథరన్ హెల్సింకి కాథడ్రల్

3.9 మిలియన్ల మంది సభ్యులతో [108] ఫిన్లాండ్ ఎవాంజెలికల్ లూథరన్ చర్చ్ ప్రపంచంలోని అతిపెద్ద లూథరన్ చర్చిలలో ఒకటి. ఫిన్లాండ్ అతి పెద్ద మతసంబంధమైన స్థంస్థగా గుర్తించబడుతుంది. 2017 చివరి నాటికి 70.9% ఫిన్‌లు చర్చి సభ్యులయ్యారు.[107] 10 ఫిన్లలో 7 మంది ఫిన్లాండ్ ఎవాంజెలికల్ లూథరన్ చర్చ్ సభ్యులు (ఇది చర్చి చట్టంచే 1869 లో తొలగించబడింది) అయ్యారు. ఇది నార్డిక్ దేశాలలో తొలి ప్రభుత్వ చర్చిలలో ఒకటిగా ఉంది. 2000 లో స్వీడన్ చర్చి వచ్చింది. ఇటీవల సంవత్సరాల్లో దేశం జనాభాలో ఫిన్లాండ్ ఎవాంజెలికల్ లూథరన్ చర్చి సభ్యుల సంఖ్యలో ఒక శాతం క్షీణించింది.[107] చర్చి సభ్యత్వం రాజీనామాలు, బాప్టిజం శాతం పతనం కారణంగా ఈ క్షీణత సంభవించింది.[109][110] 26.3% ఉన్న వీరు ఇది రెండవ అతిపెద్ద సమూహంగా ఉన్నారు.[107] ఏ మతంతో సంబంధం లేని నాస్థికుల సంఖ్య 2000 సంవత్సరానికి కేవలం 13% కంటే తక్కువగా అధికరించింది. ఒక ఫిన్నిష్ ఆర్థోడాక్స్ చర్చిలో అల్పసంఖ్యాక సమూహం (1.1%)ఉన్నారు.ఇతర ప్రొటెస్టంట్ తెగల, రోమన్ కేథలిక్ చర్చి, ముస్లిం, యూదు, ఇతర క్రైస్తవేతర వర్గాలు (మొత్తం 1.6%) ఉన్నాయి. ప్రధానంగా లూథరన్, ఆర్థోడాక్స్ చర్చిలు ఫిన్లాండ్ జాతీయ చర్చీలుగా ప్రభుత్వవేడుకలలో, పాఠశాలలలో ప్రత్యేక పాత్ర వహిస్తున్నాయి. [111] 1869 లో ఫిన్లాండ్ చర్చి చట్టం పరిచయం ద్వారా దాని ఎవాంజెలికల్ లూథరన్ చర్చి రద్దు చేసిన మొదటి నోర్డిక్ దేశంగా మారింది. చర్చి ఇప్పటికీ ఒక ప్రత్యేక సంబంధాన్ని కలిగి ఉన్నప్పటికీ ఇది ఫిన్నిష్ రాజ్యాంగం లేదా ఫిన్నిష్ పార్లమెంట్ ఆమోదించిన ఇతర చట్టాలలో ప్రభుత్వ మతంగా వర్ణించబడలేదు.[112] 1809 వరకు స్వీడన్ చర్చి ఫిన్లాండ్ ప్రభుత్వ చర్చిగా ఉంది. రష్యా 1809-1917 నాటికి స్వతంత్ర గ్రాండ్ డచీగా, ఫిన్లాండ్ లూథరన్ స్టేట్ చర్చి వ్యవస్థను నిలుపుకుంది. స్వీడన్ నుండి వేరుగా ఉన్న ఒక ప్రభుత్వ చర్చిగా తరువాత ఎవాంజెలికల్ లూథరన్ చర్చ్ ఆఫ్ ఫిన్లాండ్ స్థాపించబడింది. నూతన చర్చి చట్టం 1869 లో అమలులోకి వచ్చినప్పుడు ఇది ఒక ప్రత్యేక న్యాయ వ్యవస్థగా విడిపోయింది. 1917 లో ఫిన్లాండ్ స్వాతంత్ర్యం పొందడంతో 1919 లో రాజ్యాంగంలో మత స్వేచ్ఛ ప్రకటించబడింది. 1922 లో మత స్వేచ్ఛపై ఒక ప్రత్యేక చట్టం రూపొందించబడింది. ఈ ఏర్పాటు ఫిన్లాండ్‌లో ఎవాంజెలికల్ లూథరన్ చర్చి ప్రభుత్వ హోదాను కోల్పోయింది కానీ ఫిన్లాండ్ ఆర్థోడాక్స్ చర్చితో పాటుగా ఒక జాతీయ చర్చిగా రాజ్యాంగ హోదాను పొందింది. దీని స్థానం రాజ్యాంగంలో అయితే క్రోడీకరించబడలేదు.

2016 లో ఫిన్నిష్ పిల్లలలో 69.3% మంది బాప్టిజం పొందారు [113] 2012 లో 15 సంవత్సరాల వయస్సులో 82.3% మంది [114] నిర్ధారించారు. 90% పైగా క్రైస్తవులు అంత్యక్రియలలో పాల్గొంటూ ఉన్నారు. ఏది ఏమయినప్పటికీ ఎక్కువమంది లూథరన్‌లు క్రిస్మస్ ఉత్సవాలు, వివాహాలు, అంత్యక్రియలు వంటి ప్రత్యేక సందర్భాలలో మాత్రమే చర్చికి వస్తారు. లూథరన్ చర్చి అంచనాల ప్రకారం సుమారు 1.8% మంది సభ్యులు చర్చి సేవలకు వారం వారం హాజరవుతారు.[115] వార్షికంగా చర్చి సభ్యుల సగటు చర్చి సందర్శనల సంఖ్య సుమారు రెండు.[116]

2010 యూరోబారోమీటర్ పోల్ ప్రకారం 33% మంది ఫిన్నిష్ పౌరులు "దేవుడు ఉన్నాడని వారు నమ్ముతాము"; 42% వారు "కొంతమంది ఆత్మ లేదా జీవిత బలం ఉన్నట్లు నమ్ముతాము" అని సమాధానం ఇచ్చారు. 22% "ఏ విధమైన ఆత్మ, దేవుడు లేదా జీవిత శక్తి ఉన్నాయనని నమ్మము" అని చెప్పాడు.[117] ఐ.ఎస్.ఎస్.పి. సర్వే డేటా ప్రకారం (2008) 8% తమని తాము "అత్యంత మతపరంగా" ఉన్నామని అంగీకరించారు. 31% "మితంగా మతము"గా ఉన్నామని భావిస్తారు. అదే సర్వేలో 28% తమని తాము "అజ్ఞేయతం"గా పేర్కొన్నారు. 29% "మతేతరం"గా పేర్కొన్నారు.[118]

ఆరోగ్యం

మార్చు

పురుషుల ఆయుఃప్రమాణం 71 సంవత్సరాలు, 1990 లో మహిళలకు 79 సంవత్సరాలు, పురుషులకి 78 సంవత్సరాలు. 2012 లో 84 సంవత్సరాలు మహిళలకు ఆయుర్దాయం పెరిగింది.[119] 1950 లో 1000 మందిలో ఐదు సంవత్సరాల లోపు పిల్లలు 51 ఉన్న ఫిన్లాండులో 2012 నాటికి ప్రపంచంలో అత్యల్పంగా 1,000 జననాలకు 3 మందికి తగ్గింది.[120][121] 2014 లో సంతానోత్పత్తి శాతం సరాసరిగా ఒక మహిళకు 1.71% ఉంది. ఇది 1969 లో 2.1% ఉంది.[122] తక్కువ జనన శాతం ఉన్న స్త్రీలు కూడా తరువాతి సంవత్సరములో తల్లులు అయ్యారు. 2014 లో సరాసరి సంతానోత్పత్తి వయస్సు 28.6 గా ఉంది.[122]

21 వ శతాబ్దంలో ప్రజాసంక్షేమ, ఆరోగ్య అసమానతలలో స్వల్ప పెరుగుదలకానీ మార్పుకానీ లేదు. జీవనశైలి సంబంధిత వ్యాధులు పెరుగుతున్నాయి. మిలియనులో సగం ఫిన్లాండీయులు మధుమేహంతో బాధపడుతున్నారు.ఫిన్లాండులో టైపు 1 మధుమేహం సర్వసాధారణం. చాలామంది పిల్లలు టైప్ 2 డయాబెటీస్‌తో బాధపడుతున్నారు. కండరాల వ్యాధులు, కేన్సర్ వ్యాధిగ్రస్థుల సంఖ్య పెరుగుతోంది.ఫిన్లాండులో ప్రజలు అలెర్జీలు, చిత్తవైకల్యం వంటి ఆరోగ్య సమస్యలను కూడా ఎదుర్కొంటున్నారు. మానసిక రుగ్మతలకు పనివైకల్యం (ప్రత్యేకించి మాంద్యం) అత్యంత సాధారణ కారణాలలో ఒకటిగా ఉంది.[123] ప్రతి 307 నివాసితులకు ఒక వైద్యుడు ఉన్నాడు.[124] 19% గృహాలు ఆరోగ్య సంరక్షణ ద్వారా, 77% పన్నుల ద్వారా ప్రత్యక్షంగా వైద్యసేవలనిధులు పొందుతాయి.

ది లాన్సెట్ మెడికల్ జర్నల్ ఇటీవల అధ్యయనం ఫిన్లాండ్ యు.కె, ఫ్రాన్స్, న్యూజీలాండ్తో సహా 193 దేశాలను అత్యల్ప స్టిల్‌బర్త్ శాతం ఉన్నట్లు గుర్తించింది.[125] 2012 ఏప్రిల్ లో ది ఎర్త్ ఇన్స్టిట్యూట్ ప్రచురించిన ఒక నివేదికలో ఫిన్లాండ్ గ్రాస్ నేషనల్ హ్యాపీనెస్‌లో రెండవ స్థానంలో నిలిచింది.[126]

విద్య , సైంస్

మార్చు
 
అల్వాల్ ఆల్టో రూపొందించిన ఆల్టో యూనివర్శిటీ యొక్క ప్రధాన భవనంలోని ఆడిటోరియం.
 
ఫిన్లాండ్లోని సోడన్కిలాలో 1920 లలో టోర్విన్ పాఠశాలలో విద్యార్థులు

ఉన్నత విద్య పురపాలక స్థాయిలో చాలా ముందుగానే ఏర్పాటు చేయబడింది. అనేక పాఠశాలలు ప్రైవేటు పాఠశాలలు ప్రారంభించబడ్డాయి. ప్రస్తుతం ప్రైవేట్ పాఠశాలల్లో నమోదు చేయబడుతున్న విద్యార్థుల సంఖ్యతో పోల్చిచూస్తే స్వీడన్, ఇతర అభివృద్ధి చెందిన దేశాల కంటే ఫిన్లాండు ప్రైవేటు పాఠశాలలలో చాలా తక్కువ మంది (ఎక్కువగా స్పెషలిస్ట్ లాంగ్వేజ్, అంతర్జాతీయ పాఠశాలల్లో సుమారు 3% మంది) విద్యార్థులు నమోదు చేయబడ్డారు.[127] ఇతర ఐరోపాసమాఖ్య దేశాలతో పోలిస్తే ఫిన్లాండులో ప్రీ-స్కూల్ ఎడ్యుకేషన్ చాలా అరుదుగా ఉంటుంది. అధికారిక విద్య సాధారణంగా 7 సంవత్సరాల వయసులో ప్రారంభమవుతుంది. ప్రాథమిక పాఠశాల ఆరు సంవత్సరాలు, మాధ్యమిక పాఠశాల విద్య మూడు సంవత్సరాలు ఉంటుంది. పాఠశాలలు అధికంగా పురపాలక అధికారులచే నిర్వహించబడతాయి.

మంత్రిత్వశాఖ విద్యా మండలి సౌకర్యవంతమైన పాఠ్య ప్రణాళికను ఏర్పాటు చేసింది. 7 నుండి 16 ఏళ్ల మధ్య విద్యాభ్యాసం తప్పనిసరి. మాధ్యమ పాఠశాల తర్వాత, గ్రాడ్యుయేట్లు నేరుగా ఉద్యోగులుగా నమోదు చేయబడవచ్చు. తరువాత జిమ్నాసిసంస్ (ఎగువ సెకండరీ పాఠశాలలు) పాఠశాలలలో ప్రవేశించవచ్చు. వాణిజ్య పాఠశాలలు వృత్తి విద్యను అందిస్తాయి. ఉన్నత పాఠశాల తరువాత 40% మంది విద్యార్థులు ఈ మార్గాన్ని ఎంచుకుంటారు.[128] విద్యాపరంగా జిమ్నాసిసంస్ అధికంగా ప్రవేశ ద్వారాలుగా ఉంటాయి. ప్రత్యేకంగా అబిటూర్, ఉన్నత విద్య కోసం సిద్ధంగా ఉంటారు. గ్రాడ్యుయేషన్ అధికారికంగా పోస్ట్‌గ్రాజ్యుయేషన్ విద్య కొనసాగించడానికి అర్హత ఇస్తుంది.

ఉన్నత విద్యలో రెండు వేర్వేరు, నాన్-ఇంటర్పోపరేటింగ్ విభాగాలు కనుగొనబడ్డాయి: వృత్తి-ఆధారిత పాలిటెక్నికులు, పరిశోధన-ఆధారిత విశ్వవిద్యాలయాలు. విద్యార్థులకు ప్రభుత్వం నుండి ఆర్థికం సాయం ఉంటుంది. దేశంలో 20 విశ్వవిద్యాలయాలు, 30 పాలిటెక్నిక్లు ఉన్నాయి. 2010 నాటికి " హెల్సింకి విశ్వవిద్యాలయం " టాప్ విశ్వవిద్యాలయ ర్యాంకింగ్లో 75 వ స్థానంలో ఉంది.[129] వరల్డ్ ఎకనామిక్ ఫోరం ఫిన్లాండ్ ఉన్నత విద్యాసంస్థ ప్రపంచంలో ప్రథమ స్థానంలో ఉందని పేర్కొన్నది .[130] 33% మంది నివాసితులు ఉన్నత డిగ్రీ కలిగి ఉన్నారు. ఇది కెనడా (44%), యునైటెడ్ స్టేట్స్ (38%), జపాన్ (37%) మినహా నార్డిక్స్‌కు సమానంగా మిగతా ఒ.ఇ.సి.డి. దేశాల కంటే అధికంగా ఉంటుంది.[131] అన్ని ఉన్నత విద్యా స్థాయి నమోదులలో విదేశీ విద్యార్థుల శాతం 3% ఉంది. ఇది ఒ.ఇ.సి.డిలో అతి తక్కువగా ఉంది. ఆధునిక కాలంలో 7.3% నికి అధికరించినప్పటికీ ఇది ఇప్పటికీ ఒ.ఇ.సి.డి. సగటు 16.5% కంటే తక్కువగా ఉంది.[132]

30% కంటే ఎక్కువ పోస్ట్ గ్రాడ్యుయేట్లు సైన్స్-సంబంధిత రంగాలలో ఉన్నారు. ఫిన్నిష్ పరిశోధకులు గణనీయమైన ప్రభావం చూపిన అధ్యయనం ఫారెస్ట్ అభివృద్ధి, పదార్థాల పరిశోధన, పర్యావరణ శాస్త్రాలు, నాడీ నెట్వర్క్లు, తక్కువ-ఉష్ణోగ్రత భౌతికశాస్త్రం, మెదడు పరిశోధన, బయోటెక్నాలజీ, జన్యు సాంకేతికత, సమాచార ప్రసార విభాగాలు ఉన్నాయి.[133]

ఫిన్లాండు వయోజన విద్య సుదీర్ఘ సంప్రదాయాన్ని కలిగి ఉంది. 1980 ల నాటికి దాదాపు ఒక మిలియన్ ఫిన్లాండీయులు ప్రతి సంవత్సరం ఒకరకమైన విధానాన్ని స్వీకరిస్తున్నారు. వారిలో 40% వృత్తిపరమైన కారణాల వలన విద్యను మద్యలో నిలిపివేశారు. సెకండరీ ఈవినింగ్ స్కూల్స్,సాంఘిక కార్మికుల ఇంస్టిట్యూట్లు, అధ్యయన కేంద్రాలు, వృత్తి విద్యా కేంద్రాలు, జానపద ఉన్నత పాఠశాలలు వంటి అనేక రంగాల్లో వయోజన విద్య ఉంటుంది. అధ్యయనం కేంద్రాలు విద్యార్థులను తమ సొంత అధ్యయనప్రణాళికలను అనుసరించడానికి అనుమతిస్తున్నాయి. ఈ విద్య కొరకు ఆర్థిక సహాయాన్ని ప్రభుత్వం అందిస్తుంది. పంతొమ్మిదవ శతాబ్దంలో డెన్మార్క్‌లో జానపద ఉన్నత పాఠశాలల పేరుతో ప్రత్యేకమైన నార్డిక్ సంస్థ ఆవిర్భవించింది. ఈ ప్రాంతమంతా జానపద ఉన్నత పాఠశాలలు సాధారణం అయ్యాయి. అన్ని వయస్సుల వయోజన విద్యార్థులు పలు వారాలపాటు ఉండి విద్యను అభ్యసిస్తున్నారు. హస్తకళల నుండి ఆర్థిక శాస్త్రం వంటి విషయాలలో కోర్సులను తీసుకోవచ్చు.[70]

ఫిన్లాండు శాస్త్రీయ పరిశోధనలో అత్యంత చురుకుగా ఉంది. 2005 లో ఫిన్లాండు తలసరి నాలుగు శాస్త్రీయ ప్రచురణలను ప్రచురిస్తుంది. ఇది ఒ.ఇ.సి.డి.లో అత్యధికం.[134] 2007 లో ఫిన్లాండ్లో 1,801 పేటెంట్లు దాఖలు చేయబడ్డాయి.[135]

అదనంగా ఫిన్లాండు జనాభాలో 38% మంది విశ్వవిద్యాలయ లేదా కళాశాల డిగ్రీని కలిగి ఉన్నారు. ఇది ప్రపంచంలోని అత్యధిక శాతంగా ఉంది.[136][137]

2010 లో కొత్త చట్టం 16 యూనివర్సిటీలను పరిగణనలోకి తీసుకుంది.అవి చట్టంలో ప్రత్యేక హోదాను కలిగి ఉన్నాయి.[138] దీని ఫలితంగా అనేక మాజీ ప్రభుత్వ సంస్థలు ప్రైవేటు రంగం నుండి నిధులను సేకరిస్తూ నడపబడతాయి. ఈ మార్పు అకాడమిక్ సర్కిల్ల మధ్య లోతుగా చర్చలు పాతుకుపోవడానికి దారితీసింది.[139]

ఫిన్నిష్ విద్యావిధానంలో ఆంగ్ల భాష ముఖ్యమైనది. ఆంగ్లం బోధనలో అనేక డిగ్రీ ప్రోగ్రామ్లు ఉన్నాయి. ఇవి ప్రతి సంవత్సరం వేలాది మందికి డిగ్రీలను అందిస్తూ పరస్పర మార్పిడితో విద్యార్థులను ఆకర్షిస్తున్నాయి.

2017 డిసెంబరులో ఒ.ఇ.సి.డి. ఫిన్సీ తండ్రులు తల్లి కంటే వారి పాఠశాల పిల్లలతో రోజుకు ఎనిమిది నిమిషాలు అధికంగా సగటున ఖర్చు చేస్తున్నారని నివేదించింది.[140][141]

సంస్కృతి

మార్చు
 
Mikael Agricola, a Lutheran Protestant reformer and the father of the Finnish written language.

సాహిత్యం

మార్చు

మైకేల్ అగ్రికోల ప్రొటెస్టంట్ సంస్కరణ సమయంలో నూతన నిబంధనను ఫిన్నిష్లోకి అనువదించినప్పటి నుండి ఫిన్నిష్ భాష వ్రాతరూపం ఉనికిలో ఉందని భావిస్తున్నారు. పంతొమ్మిదవ శతాబ్దం వరకు సాహిత్యంలో కొన్ని ముఖ్యమైన రచనలు రచించబడ్డాయి. ఇవి ఫిన్లాండ్ జాతీయ రొమాంటిజం ఉద్యమాన్ని ప్రారంభించాయి. ఇది ఎలియాస్ లోన్నొరట్ ఫిన్నిష్, కరేలియన్ జానపద కవిత్వాన్ని సేకరించి, వాటిని కల్వవాలుగా మార్చి, ఫిన్నిష్ జాతీయ ఇతిహాసంగా ప్రచురించడానికి ప్రేరణ కలిగించింది. ఈ యుగంలో అలెక్సిస్ కివి, ఇనో లినినో వంటి (కవి, నవలా) రచయితలు ఫిన్నిషులో రచనలు సాగించారు. జాతీయ కవి జోహన్ లుడ్విగ్ రునేర్బెర్గ్, జాక్రిస్ టోపెలియస్ జాతీయతను మేల్కొలిపే అనేకమంది రచయితలు స్వీడిష్ భాషలో రాశారు.

ఫిన్లాండ్ స్వతంత్రం పొందిన తరువాత ఆధునిక రచయితలలో ఫిన్లాండ్ మాట్లాడే మైకా వాల్టారి, స్వీడిష్ మాట్లాడే ఎడిత్ సోడర్గ్రన్ వంటి ప్రముఖరచయితలు ఉన్నారు. 1939 లో ఫ్రాన్సుస్ ఎమిల్ సిల్లాన్ప్యా సాహిత్యంలో నోబెల్ బహుమతిని పొందాడు. రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం వానియో లిన్నా వంటి రచయితలను అంతర్జాతీయ స్థాయి ఆలోచనతో తిరిగి రచనలు కొనసాగించడానికి అవకాశం, ప్రేరణ కల్పించింది. కలేవాలా, వాల్టరితో స్వీడిష్ మాట్లాడే టోవ్ జాన్సన్ అత్యంత అధికంగా అనువాదం చేసిన ఫిన్నిష్ రచయితగా గుర్తింపు పొందారు. ఆధునిక రచయితలలో అర్టో పాసిలిన్న, ఇల్కా రెమేస్, కరి హాట్కాయిన్, సోఫి ఓక్షనెన్, జారి టెర్వో ప్రాముఖ్యత సంతరించుకున్నారు. వార్షికంగా ప్రతిష్ఠాత్మకమైన ఫిన్సియాయా బహుమతిని ప్రదానం చేస్తారు.

 
Akseli Gallen-Kallela, The Defense of the Sampo, 1896, Turku Art Museum.

దృశ్యకళలు, డిజైన్ , నిర్మాణకళ

మార్చు

స్వతంత్ర రోమాంటిక్ జాతీయవాదము ఫిన్లాండులో అధికరించిన సమయంలో 19 వ శతాబ్దంలో ఫిన్లాండులోని దృశ్య కళలు వారి ప్రత్యేకగుర్తింపును ఏర్పరచటం ప్రారంభించాయి. ప్రజాకర్షణ సాధించిన ఫిన్నిష్ చిత్రకారులైన అక్సెలి గాలెన్-కల్లెలా సహజప్రకృతి సౌందర్య శైలిలో పెయింటింగ్ చేయడం ప్రారంభించి తరువాత జాతీయ కాల్పనికవాదానికి మారారు. ఇరవయ్యో శతాబ్దపు ఫిన్లాండు ఉత్తమ-ప్రసిద్ధ శిల్పి వాయిన్యో ఆల్టెన్ని స్మారక విగ్రహాలకు, శిల్పాలు చెక్కడంలో ప్రావీణ్యత సాధించాడు. ఫిన్ ప్రజలులు ప్రధానంగా హస్తకళలకు, పారిశ్రామిక రూపకల్పనకు కృషి చేశారు: అంతర్జాతీయంగా ప్రఖ్యాత వ్యక్తులలో టిమో సర్పనేవా, తపోయో వ్రిక్కల, ఇల్మారి తపియోరారా ఉన్నారు. ఫిన్నిష్ శిల్పకళ ప్రపంచవ్యాప్తంగా ప్రసిద్ధి చెందింది. అంతర్జాతీయంగా అనేక శైలులు రూపొందడానికి గణనీయంగా దోహదపడింది. వీటిలో జగ్జెన్‌స్టైల్ (లేదా ఆర్ట్ నౌవే), నోర్డిక్ క్లాసిక్, ఫంక్షనలిజం వంటివి ఉన్నాయి. 20వ శతాబ్దపు ఫిన్నిష్ వాస్తుశిల్పులలో ఎలిఎల్ సారినేన్, అతని కుమారుడు ఈరో సారినేన్ అంతర్జాతీయ గుర్తింపు పొందేందారు. ఆర్కిటెక్ట్ అల్వార్ ఆల్టో ప్రపంచంలో అత్యంత ముఖ్యమైన 20 వ శతాబ్దానికి చెందిన డిజైనర్లలో ఒకరిగా గుర్తించబడ్డాడు.[142] అతను ఫిన్లాండుకు ఫంక్షనల్ వాస్తుశిల్పిని తీసుకురావటానికి సహాయం చేశాడు. కానీ త్వరలోనే సేంద్రీయ శైలిలో దాని అభివృద్ధిలో ఒక మార్గదర్శకుడయ్యాడు.[143] ఫర్నిచర్, లాంప్స్, వస్త్రాలు, గాజుసామానుల తయారీ వంటి పనులకు ఆల్టో ప్రసిద్ధి చెందింది. ఇవి సాధారణంగా అతని భవనాల్లో చేర్చబడ్డాయి.

సంగీతం

మార్చు
 
The Finnish composer Jean Sibelius (1865–1957), a significant figure in the history of classical music.

సంప్రదాయ సంగీతం

మార్చు

ఫిన్లాండు శాస్త్రీయ సంగీతాన్ని సాంప్రదాయక కరేలియన్ శ్రావ్యమైన రాగాలు, సాహిత్యంతో (కలేవాలాలో ఉన్నట్లు) ప్రభావితం చేసింది. ఇందులో కరేలియన్ సంస్కృతి ఫిన్నిటిక్ పురాణాలను, నమ్మకాలను గ్రహించి స్వచ్ఛంగా వ్యక్తపరుస్తుందని భావించబడింది. దీనిమీద నార్డిక్ జానపద నృత్య సంగీతం కంటే జర్మానిక్ ప్రభావం తక్కువగా ఉంటుంది. ఇది కాలేవిక్ సంప్రదాయాన్ని భర్తీ చేసింది. ఇటీవలి దశాబ్దాలలో ఫిన్నిష్ జానపద సంగీతం మూలాలు పునరుద్ధరణ కొరకు చేసింది. ఇది ప్రముఖ సంగీతంలో భాగంగా మారింది.

ఉత్తర ఫిన్లాండ్, స్వీడన్, నార్వే ప్రజలు సామీ, జాయిక్ అని పిలువబడే అత్యంత ఆధ్యాత్మిక పాటలకు ప్రధాన్యత ఇస్తారు. సాంకేతికంగా తప్పుగా ఉన్నప్పటికీ కొన్నిసార్లు లావ్లూ లేదా వూలీ పాటలకు జాయిక్ పదాన్ని ఉపయోగించబడుతుంది.

1852 లో జర్మనీలో పుట్టిన స్వరకర్త ఫ్రెడ్రిక్ పసియస్ రచించిన స్వరసాహిత్యంతో మొట్టమొదటి ఫిన్నిష్ ఒపెరా నిర్వహించబడింది. పాజియస్ వ్రెట్ ల్యాండ్ (మా దేశం) జాతీయగీతానికి అనే గీతరచన చేసి స్వరకల్పన చేసాడు. 1890 వ దశకంలో ఫిన్నిష్ జాతీయవాదం కలేవాలా వ్యాప్తిపై ఆధారపడింది. సింఫనీ కుల్లెర్రోకు జీన్ సిబెలియస్ స్వర కల్పన ప్రసిద్ధి అందించి ప్రసిద్ధిచెందాడు. కరేలియాలోని రన్సో గాయకులను అధ్యయనం చేసేందుకు ఆయనకు నిధిమంజూరు చేయబడింది. ఆయన మొట్టమొదటి ప్రముఖ ఫిన్నిష్ సంగీత విద్వాంసుడిగా తన పెరుగుదలను కొనసాగించాడు. 1899 లో ఆయన స్వరకల్పన చేసిన ఫిన్లాండియా పాట ఫిన్లాండుకు స్వాతంత్ర్యం పొందడంలో ముఖ్యమైన పాత్ర పోషించింది. అతను ఫిన్లాండ్ అత్యంత జనాదరణ పొందిన జాతీయ నాయకులలో ఒకడుగానూ జాతీయ చిహ్నముగానూ గౌరవించబడ్డాడు.

ప్రస్తుతం ఫిన్లాండ్ చాలా ఉల్లాసమైన శాస్త్రీయ సంగీతసంపదను కలిగి ఉంది. మాగ్నస్ లిండ్బర్గ్, కైజ సారియాయా, కలేవి అహో, ఔలిస్ సల్లినేన్ వంటివారు ముఖ్యమైన ఫిన్లాడు స్వరకర్తలుగా గుర్తించబడుతున్నారు. స్వరకర్తలు చాలా పెద్ద కండక్టర్లైన ఎసా-పీక్కా సాలెన్న్, ఓస్మో వాన్సా, జుక్కా-పెక్కే సారాస్టా, లీఫ్ సెగర్స్టామ్ వంటివారితో కలిసి పనిచేస్తూ ఉన్నారు. అంతర్జాతీయంగా ప్రశంసలు పొందిన ఫిన్నిష్ శాస్త్రీయ సంగీతకారులలో కరీత మట్టిలా, సోలే ఐసోకోస్కి, పెక్క కుయుసిస్టో, ఒల్లి ముస్టొనెన్, లిండా లాంపేనియస్ ప్రాధాన్యత వహిస్తూ ఉన్నారు.

ఆధునిక సంగీతం

మార్చు
 
Perttu Kivilaakso of Apocalyptica.

ఇస్కెల్మా ("హిట్" అని అర్ధం వచ్చే జర్మన్ పదమైన చ్లాజర్ నేరుగా ఉపయోగించబడింది) అనే ఒక సాంప్రదాయ ఫిన్నిష్ సాహిత్య పదం ప్రజాదరణ పొందిన పాట కొరకు ఉపయోగించబడుతుంది. ఫిన్నిష్ సంగీతంలో వివిధ రకాల నృత్య సంగీతం కూడా ఉంది; ప్రజాదరణ పొందిన అర్జెంటీనా సంగీతం శైలి టాంగో ఒకటి. స్వీడన్ మాట్లాడే ప్రాంతాల్లో స్వీడన్ లైట్ మ్యూజిక్ మరింత ప్రభావం చూపుతుంది. ఆధునిక ఫిన్నిష్ సంగీతంలో అనేక ప్రముఖ రాక్ బ్యాండ్లు, జాజ్ సంగీతకారులు, హిప్ హాప్ ప్రదర్శకులు, నృత్య సంగీత చర్యలు మొదలైనవి ఉన్నాయి.[ఆధారం చూపాలి]

1960 ప్రారంభంలో ఫిన్నిష్ షాక్ సమూహాల మొదటి గణనీయమైన అల ఉద్భవించింది. ది షాడోస్ వంటి సమూహాలచే ప్రేరేపిత వాయిద్య రాకును ఆవిష్కరించింది. 1964 లో బీటిల్ మానియా ఫిన్లాండుకు చేరుకుంది. ఫలితంగా స్థానిక రాక్ సంగీతం మరింత అభివృద్ధి చెందింది. 1960 చివర, 1970 ఆరంభంలో ఫిన్నిష్ రాక్ సంగీతకారులు అంతర్జాతీయంగా విజవంతమైన గీతాలను ఫిన్నిషు భాషాగీతాలుగా అనువదించడానికి బదులు వారి స్వంత ఫిన్నిషు సంగీతాన్ని రచించారు. దశాబ్దంలో తసావల్లన్ ప్రెసిడెంటి, విగ్వామ్ వంటి కొన్ని ప్రగతిశీల రాక్ గ్రూపులు విదేశాలకు గౌరవాలను అందుకున్నప్పటికీ ఫిన్లాండ్ వెలుపల వాణిజ్యపరంగా విజయం సాధించలేకపోయాయి. ఇది రాక్ అండ్ రోల్ గ్రూపు హుర్రిగాన్స్ విధిగా భావించబడింది. 1980 లలో ఫిన్నిష్ పంక్ అందించిన తర్వెట్ కాడెట్ వంటి కొంతమంది గాయకులు అంతర్జాతీయంగా గుర్తించబడ్డారు. 1980 లో హనోయి రాక్స్ అనే పేరుతో గ్లాం రాక్ ప్రారంభించబడింది. ఇది అమెరికన్ హార్డ్ రాక్ గ్రూప్ గన్స్ ఎన్ 'రోజెస్ వంటి వారికి ప్రేరణ కలిగించింది.[144]

అనేక ఫిన్నిష్ మెటల్ బ్యాండ్లు అంతర్జాతీయ గుర్తింపు పొందింది. హెచ్.ఐ.ఎం, నైట్ విష్ వంటి ఫిన్లాండు బ్యాండ్లు అంతర్జాతీయంగా గుర్తింపు పొందాయి. హెచ్.ఐ.ఎం. 2005 ఆల్బం డార్క్ లైట్ అమెరికా సంయుక్త రాష్ట్రాల్లో బంగారు పతకాన్ని సాధించింది. అంతర్జాతీయంగా ప్రసిద్ధి చెందిన ఫిన్నిష్ సంగీత బృందం అపోకలిప్టికా క్లాసిక్ హెవీ మెటల్‌తో తంత్రీసహిత శాస్త్రీయ సంగీతాన్ని మిశ్రితం చేసి నూతన సంగీతబాణిని రూపొందించి ప్రసిద్ధిచెందింది. అమోర్ఫిస్, చిల్డ్రంస్ ఆఫ్ బోడమ్, ఎన్సిఫెరం, ఫిన్‌ట్రోల్, ఇంపాలెడ్ నజారెనె, ఇన్సోమినియం, కోర్పిక్లాని, మూన్‌సారో, రెవెరెండ్ బిజర్రే, సెంటెంస్డ్, సోనాటా ఆర్క్‌టికా, స్ట్రాటోవారియస్, స్వాలోస్ ది సన్, టురిసాస్, వాల్టరి, వింటెర్సున్ వంటి ఇతర ప్రఖ్యాత సంగీత బృందాలు ఉన్నాయి.[ఆధారం చూపాలి]

ఫిన్నిష్ హార్డ్ రాక్ హెవీ మెటల్ బ్యాండ్ లార్డి 2006 యూరోవిజన్ సాంగ్ కాంటెస్ట్ గెలిచిన తరువాత 2007 లో పోటీకి ఫిన్లాండు ఆతిథ్యం ఇచ్చింది.[145] 2003 లో ప్రత్యామ్నాయ రాక్ బృందంగా " పొయట్ ఆఫ్ ది పాల్ " రూపొందించబడింది. ఇది 8 స్టూడియో ఆల్బంలను విడుదల చేసి అనేక పర్యటనలు చేసింది.[146]

సినిమా , టెలివిషన్

మార్చు

చిత్ర పరిశ్రమలో, ప్రముఖ దర్శకులు: అకి కౌరిస్సాకీ, మౌరిస్ స్టిల్లర్, స్పీడీ పసానెన్, హాలీవుడ్ చిత్ర దర్శకుడు, నిర్మాత రెన్నీ హర్లిన్ ఉన్నారు. ఫిన్లాండులో ప్రతి సంవత్సరం పన్నెండు చలనచిత్రాలు తీయబడతాయి.[147] ఫిన్లాండ్ టి.వి. కార్యక్రమాలు బ్యాక్ ప్యాకింగ్ ట్రావెల్ డాక్యుమెంటరీ సిరీస్ మడేన్వెచురీస్, రియాలిటీ టి.వి. షో ది డ్యుడెసన్స్, నాలుగు బాల్య స్నేహితుల గురించి, విన్యాసాలు చేసేవి, ఒకదానితో ఒకటి ( అమెరికన్ టి.వి. షో జాకాస్ కు ఇదే రకమైన పంచ్ లో) అంతర్జాతీయంగా విజయవంతమయ్యాయి.

మాధ్యమం , సమాచారరంగం

మార్చు
 
Linus Torvalds, the Finnish software engineer best known for creating the popular open-source kernel Linux.

సమాన హక్కులకు ప్రాధాన్యత ఇచ్చినందుకు ఫిన్లాండ్ ప్రెస్ ప్రపంచంలోని అత్యంత స్వతంత్రమైనదిగా అంచనా వేయబడింది.[148] ప్రస్తుతం ఫిన్లాండులో 200 వార్తాపత్రికలు, 320 ప్రముఖ పత్రికలు, 2,100 ప్రొఫెషనల్ మ్యాగజైన్లు, 67 వాణిజ్య రేడియో స్టేషన్లు, మూడు డిజిటల్ రేడియో ఛానళ్ళు, దేశవ్యాప్తంగా ఐదు జాతీయ ప్రజాసేవ రేడియో ఛానళ్ళు ఉన్నాయి.

ప్రతి సంవత్సరం, సుమారు 12,000 పుస్తకాలు ప్రచురించబడుతున్నాయి. అలాగే 12 మిలియన్ల రికార్డులు విక్రయించబడుతున్నాయి.[147]

సనోమాట్ ప్రచురిస్తున్న " హెల్‌సైన్ సనోమాట్ " వార్తాపత్రిక (4,12,000 ప్రతులు[149] అతిపెద్దదిగా), టాబ్లాయిడ్ ఇల్టా-సనోమాట్, వాణిజ్య-ఆధారిత టాలౌసనామాట్ ప్రచురణలతో " నెలొనెన్ " టెలివిజన్ ఛానల్ నిర్వహిస్తుంది. ఇతర ప్రచురణలలో 30 కంటే అధికంగా వార్తాపత్రికలను ప్రచురించే అల్మా మీడియా, టాబ్లాయిడ్ ఇల్తలెట్టి, వాణిజ్య-ఆధారిత కౌప్పలెహ్తి ప్రధాన్యత వహిస్తున్నాయి. ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఇతర నార్డిక్ ప్రజలతో జపాన్లతో ఫిన్నిషు ప్రజలు వార్తాపత్రికలను చదవడానికి అత్యధిక సమయం కేటాయిస్తున్నారు.[150]

ఫిన్నిష్ బ్రాడ్కాస్టింగ్ కంపెనీ య్లే రెండు జాతీయ భాషలలో 5 జాతీయ టెలివిజన్ ఛానళ్ళు, 13 పదమూడు రేడియో ఛానళ్ళను నిర్వహిస్తోంది. టి.వి. చానళ్ళు అన్ని డిజిటల్గా ప్రసారం చేయబడతాయి. ఇవి భూమార్గం, కేబుల్ మార్గంలో ప్రసారాలు అందిస్తున్నాయి. వాణిజ్య టెలివిజన్ ఛానల్ ఎం.టి.వి.3, వాణిజ్య రేడియో ఛానల్ " రేడియో నోవా " నోర్డిక్ బ్రాడ్కాస్టింగ్ (బోన్నియర్, ప్రొవెంటస్ ఇండస్ట్రియేర్) యాజమాన్యంలో నిర్వహించబడుతుంది.

ఫిన్లాండ్ టెలికమ్యూనికేషన్ల మౌలికనిర్మాణం ప్రపంచ ఆర్థిక ఫోరం నెట్వర్క్ రెసిడెన్షియల్ ఇండెక్స్‌లో ప్రథమస్థానంలో ఉంది. ఒక దేశం యొక్క సమాచార, సమాచార సాంకేతిక పరిజ్ఞానాల అభివృద్ధి స్థాయిని నిర్ణయించడానికి ఫిన్లాండు ప్రామాణికంగా ఉంది. ఫిన్లాండ్ 2014 ఎన్.ఆర్.ఐ ర్యాంకింగ్లో ఫిన్లాండు మొదటి స్థానంలో నిలిచింది. అంతకుముందు సంవత్సరం ఉన్న స్థానాన్ని ఫిన్లాండు అలాగే దక్కించుకుంది.[151] జనాభాలో 79% ఇంటర్నెట్ను ఉపయోగిస్తున్నారు.[152] 2007 జూన్ నాటికి ఫిన్లాండ్ 1.52 మిలియన్ల బ్రాడ్బ్యాండ్ ఇంటర్నెట్ కనెక్షన్లు ( 1,000 మందికి 287 కనెక్షన్లు)అందిస్తుంది.[153] ఫిన్నిషు పాఠశాలలు అన్నింటిలో, ప్రభుత్వ గ్రంథాలయాలలో ఇంటర్నెట్ కనెక్షన్లు, కంప్యూటర్లు ఉంటాయి. చాలామంది నివాసితులకు మొబైల్ ఫోనులు ఉన్నాయి. విలువ ఆధారిత సేవలు చాలా అరుదుగా ఉన్నాయి.[154] ఫిన్లాండు రవాణా, కమ్యూనికేషన్ల మంత్రిత్వశాఖ ఫిన్లాండులో ప్రతి వ్యక్తికి 2010 జూలై మొదలుకుని ఒక మెగాబిట్-పర్-సెకన్ కనీసం వేగంతో ఇంటర్నెటును అందించగలదని నిర్ధారించింది.[155]

ఆహారం

మార్చు
 
Karelian pasty (karjalanpiirakka) is a traditional Finnish dish made from a thin rye crust with a filling of rice. Butter, often mixed with boiled egg (eggbutter or munavoi), is spread over the hot pastries before eating.

ఫిన్నిషులో సమకాలీన శైలి వంటతో సాంప్రదాయిక దేశీయ, హౌట్ట్ వంటకాలు మిశ్రితం చేసిన వంటలు ప్రసిద్ధి చెందాయి. దేశంలోని పశ్చిమ భాగంలోని సంప్రదాయ ఫిన్నిష్ వంటలలో చేపలు, మాంసం ప్రముఖ పాత్ర పోషిస్తున్నాయి. తూర్పు భాగంలోని వంటకాలు సాంప్రదాయకంగా వివిధ కూరగాయలు, పుట్టగొడుగులను ఉపయోగిస్తున్నాయి. కారెలియా నుండి వచ్చిన శరణార్థులు తూర్పు ఫిన్లాండ్లోని ఆహారాలకు మరికొన్ని ఆహారాలు జతచేసారు.

ఫిన్నిష్ వంటలలో తరచుగా వరి, బార్లీ, వోట్స్ వంటి ధాన్యాలు, బెలెబెర్రీస్, లింగాన్బెర్రీస్, క్లౌబెర్రీస్ వంటి బెర్రీలు, బక్త్రాన్ వంటి సముద్రపు ఆహారాలు ఉపయోగిస్తారు. పాలు, దాని వ్యుత్పన్నాలు మజ్జిగ వంటివి సాధారణంగా ఆహారం, పానీయం లేదా వివిధ వంటకాల్లో ఉపయోగిస్తారు. సాంప్రదాయక వంటలలో వివిధ టర్నిప్లు సాధారణం అయినప్పటికీ 18 వ శతాబ్దంలో బంగాళాదుంప పరిచయం తర్వాత బంగాళాదుంపతో అవి భర్తీ చేయబడ్డాయి.

గణాంకాల ఆధారంగా ఎరుపు మాంసం వినియోగం అధికరించినప్పటికీ ఇప్పటికీ ఫిన్ ప్రజలు ఇతర దేశాల కంటే తక్కువ గొడ్డు మాంసం, ఎక్కువ చేపలు, పౌల్ట్రీలను తింటారు. ఇందుకు ప్రధాన కారణం ఫిన్లాండులో మాంసం ధర అధికంగా ఉండడమే.

ఫిన్లాండ్ ప్రపంచంలో అత్యధిక తలసరి కాఫీ వినియోగదారుగా ఉంది.[156]

ప్రభుత్వ శలవులు

మార్చు

ఫిన్లాండు ప్రభుత్వ శలవుదినాలలో క్రైస్తవమతపరమైన సెలవులు క్రిస్మస్, నూతన సంవత్సర దినం, ఎపిఫనీ, ఈస్టర్, అసెన్షన్ డే, పెంటెకోస్ట్, మిడ్సమ్మర్ డే (సెయింట్ జాన్'స్ డే) ఆల్ సెయింట్స్ డే ఉన్నాయి. లౌకిక శలవుదినాలలో మే డే, స్వాతంత్ర్య దినం, నూతన సంవత్సర దినం, మిడ్సమ్మర్ ఉన్నాయి. క్రిస్మస్ చాలా విస్తారంగా జరుపుకుంటారు. కనీసం డిసెంబరు 24 నుండి 26 సెలవుదినంగా తీసుకుంటారు.

క్రీడలు

మార్చు
 
Finland's men's national ice hockey team is ranked as one of the best in the world. The team has won two world championship titles (in 1995 & 2011) and six Olympic medals.
 
Kankkunen on the Laajavuori stage of the 2010 Rally Finland.

ఫిన్లాండులో వివిధ క్రీడా కార్యక్రమాలు ప్రసిద్ధి చెందాయి. పెసపల్లో (బేస్బాలులా ఉంటుంది) ఫిన్లాండ్ జాతీయ క్రీడగా ప్రేక్షకుల సంఖ్యాపరంగా అత్యంత ప్రజాదరణ పొందిన క్రీడగా ఉంది. అయినప్పటికీ ఐస్ హాకీ ప్రేక్షకుల సంఖ్యాపరంగా మరింత ప్రజాదరణ కలిగి ఉంది. ఐస్ హాకీ ప్రపంచ ఛాంపియన్షిప్ 2016 ఫైనల్ ఫిన్లాండ్-కెనడాలో పోటీని 69% మంది ఫిన్నిషు ప్రజలు టీవీ ద్వారా వీక్షించారు.[157] ఇతర క్రీడలలో అథ్లెటిక్స్, క్రాస్ కంట్రీ స్కీయింగ్, స్కై జంపింగ్, ఫుట్బాల్, వాలీబాల్, బాస్కెట్బాల్ ప్రాధాన్యత వహిస్తున్నాయి.[158] ఐస్ హాకీ అత్యంత జనాదరణ పొందిన క్రీడగా ఉన్నప్పటికీ అసోసియేషన్ ఫుట్ బాల్ ఆడడానికి క్రీడాబృందాలు అధికంగా ఉన్నాయి. ఫిన్లాండ్లో ఇది అత్యధికంగా ప్రశంసలు పొందుతూ ఉంది.[159][160]

తలసరి పతకాలు, బంగారు పతకాలు అధికంగా సాధించిన దేశంగా ఫిన్లాండు ఒలింపిక్ చరిత్రలో ఉత్తమ ప్రతిభను ప్రదర్శించిన దేశంగా గుర్తించబడుతుంది.[161] 1908 లో ఒలింపిక్ క్రీడలలో ఫిన్లాండు తొలిసారిగా దేశీయ హోదాతో పాల్గొంది. ఫిన్లాండు అప్పటికి రష్యన్ సామ్రాజ్యంలో స్వయంప్రతిపత్తి కలిగిన గ్రాండ్ డచీలో భాగంగా ఉంది. 1912 సమ్మర్ ఒలింపిక్సులో "ఫ్లయింగ్ ఫిన్" హన్నాస్ కోలెమైనెన్ మూడు బంగారు పతకాలు సాధించడం దేశానికి గొప్ప గర్వకారణంగా తీసుకోబడింది.

ఫిన్లాండు రెండో ప్రపంచ యుద్ధానికి ముందు నుండి ఒలింపిక్ క్రీడలలో అత్యంత విజయవంతమైన దేశాలలో ఒకటి. 1924 వేసవి ఒలింపిక్సులో 3.2 మిలియన్ల ప్రజలు మాత్రమే ఉన్న ఫిన్లాడు పతకాలు సాధించడంలో ద్వితీయ స్థానానికి చేరుకుంది. 1920, 1930 ఒలింపిక్సులో ఫిన్నిషు లాంగ్ డిస్టెంస్ రన్నర్లు ఆధిపత్యం చేసాయి. పావో నూర్మి 1920, 1928 ల మధ్య మొత్తం తొమ్మిది ఒలింపిక్ బంగారు పతకాలను గెలుచుకుని, 1921, 1931 మధ్య 22 అధికారిక ప్రపంచ రికార్డులను నెలకొల్పి అత్యుత్తమ అథ్లెట్లలో ఒకడుగా నిలిచాడు.

100 సంవత్సరాల నుండి ఫిన్నిష్ పురుషుల, మహిళల క్రీడాకారులు జావెలిన్ త్రో పోటీలో స్థిరంగా రాణించారు. ఇది ఫిన్లాండుకు 9 ఒలంపిక్ బంగారు పతకాలు, ఐదు ప్రపంచ ఛాంపియన్షిప్పులు, 5 యూరోపియన్ ఛాంపియన్షిప్పులు, 24 ప్రపంచ రికార్డులను తీసుకువచ్చింది.

కొల్లేమైనెన్, నుర్మితో ఫిన్లాండుకు చెందిన అంతర్జాతీయంగా ప్రసిద్ధి చెందిన, విజయవంతమైన క్రీడాకారులలో కొందరు లాంగ్ డిస్టెంస్ రన్నర్సులో విల్లే రిటోలా, లాస్సే విరెన్ ఉన్నారు; స్కై-జంపర్లు మట్టి నైకానెన్, జానే అహోనెన్; క్రాస్ కంట్రీ స్కీయర్లు వీక్కో హుక్యులినేన్, ఈరో మెంటిర్రాన్టా, మర్జా-లియిసా కిర్వెస్నియమీ, మైకా మైలీలా; రోలర్ పర్టీ కార్పినెన్; జిమ్నస్ట్ హెకికి సవోలైయిన్న్; ప్రొఫెషనల్ స్కేట్బోర్డర్ ఆర్టో సారి; ఐస్ హాకీ ఆటగాళ్ళు కిమ్మో టిమోనెన్, జారీ కుర్రి, తేము సెలానే, సాకు కోయివువ్; ఫుట్బాల్ క్రీడాకారులు జారి లిట్మనెన్, సామి హైపియా; బాస్కెట్ బాల్ ఆటగాడు హన్నో మోట్టోలా; ఆల్పైన్ స్కీయర్లకు కెల్లే పాలన్డర్, తన్జా పూతీయాయినెన్; ఫార్ములా వన్ వరల్డ్ చాంపియన్ కెకే రోస్బెర్గ్, మైకా హాకిన్కెన్, కిమీ రైకోనెన్; నాలుగు-సార్లు ప్రపంచ ర్యాలీ విజేతలు జుహా కంక్కునెన్, టామీ మకికెన్;, 13-సార్లు ప్రపంచ ఎండ్యూరో చాంపియన్ జుహా సల్మినేన్, ఏడు సార్లు ఛాంపియన్ కరి టియానిన్, 5 మార్లు చాంపియంషిప్పు సాధించిన మికా అహోలా, భయాథెలే కైసా మక్కారైన్, సమౌలీ ఆరో వంటి క్రీడాకారులు ఉన్నారు. ఫిన్లాండ్ బ్యాండీ (మిఠాయి) తయారీలో అత్యంత విజయవంతమైన దేశాలలో ఒకటి. బ్యాండీ వరల్డ్ ఛాంపియన్షిప్ గెలుచుకోవడంలో రష్యా, స్వీడన్ సమీపంలో ఉన్న ఏకైక దేశంగా ఫిన్లాండు ప్రత్యేకత కలిగి ఉంది.

1952 సమ్మర్ ఒలింపిక్సు హెల్సింకిలో జరిగాయి. ఫిన్లాండులో నిర్వహించబడుతున్న ఇతర ముఖ్యమైన క్రీడా కార్యక్రమాలు 1983, 2005 ప్రపంచ అథ్లెటిక్ ఛాంపియన్షిప్స్ ఉన్నాయి.

ఫిన్లాండు ఫిగర్ స్కేటింగ్లో ముఖ్యమైన చరిత్రను కలిగి ఉంది. ఫిన్నిషు స్కేటర్లు సమకాలీన స్కేటింగ్లో 8 ప్రపంచ ఛాంపియన్షిప్పులు, 13 జూనియర్ ప్రపంచ కప్పులను గెలుచుకున్నారు. ఫిన్లాండ్ ఈ క్రీడలో అత్యుత్తమ దేశాలలో ఒకటిగా పరిగణించబడుతుంది.

ఫ్లోర్బాల్, నోర్డిక్ వాకింగ్, పరుగుపందాలు, సైక్లింగు, స్కీయింగు (ఆల్పైన్ స్కీయింగ్, క్రాస్-కంట్రీ స్కీయింగు, స్కై జంపింగ్) వంటివి వినోద క్రీడలు ప్రజలను రంజింపజేస్తున్నాయి. ఫ్లోర్బాల్ (రిజిస్టర్డ్ క్రీడాకారుల పరంగా), ఫుట్బాల్, ఐస్ హాకీ తర్వాత మూడవ స్థానాన్ని ఆక్రమించింది. ఫిన్నిష్ ఫ్లోర్ బాల్ ఫెడరేషన్ ఆధారంగా ఫ్లోర్బాల్ పాఠశాల, యువత, క్లబ్, కార్యాలయంలో అత్యంత ప్రాచుర్యం పొందిన క్రీడగా ఉంది.[162] As of 2016 2016 నాటికి లైసెన్స్ పొందిన క్రీడాకారుల మొత్తం సంఖ్య 57,400 కు చేరుకుంది.[163]

ముఖ్యంగా 2014 ఎఫ్.ఐ.బి.ఎ. బాస్కెట్బాల్ ప్రపంచ కప్ తరువాత ఫిన్లాండ్ జాతీయ బాస్కెట్బాల్ జట్టు విస్తారమైన ప్రజాదరణను పొందింది. 8,000 కన్నా ఎక్కువ ఫిన్లాండియన్లు తమ జట్టుకు మద్దతుగా స్పెయినుకు వెళ్లారు. మొత్తంమీద వారు 40 కి పైగా విమానాలను నియమించారు.[164]

మూలాలు

మార్చు
  1. ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని <ref> ట్యాగు; Parliamentary అనే పేరుగల ref లలో పాఠ్యమేమీ ఇవ్వలేదు
  2. "Finland's preliminary population figure 5,509,717 at the end of August". Tilastokeskus.fi. Statistics Finland. Retrieved 24 October 2017.
  3. "Finland's population was 5,503,297 at the turn of the year". Tilastokeskus.fi. Statistics Finland. Retrieved 17 August 2017.
  4. 4.0 4.1 4.2 4.3 "Report for Selected Countries and Subjects". IMF.
  5. "Gini coefficient of equivalised disposable income (source: SILC)". Eurostat Data Explorer. Archived from the original on 4 మార్చి 2016. Retrieved 5 January 2014.
  6. "2015 Human Development Report" (PDF). United Nations Development Programme. 2015. Retrieved 14 December 2015.
  7. Finland at inogolo.com
  8. "Republic of Finland", or "Suomen tasavalta" in Finnish, "Republiken Finland" in Swedish, and "మూస:Lang-se" in Sami, is the long protocol name, which is however not defined by law. Legislation recognises only the short name.
  9. 9.0 9.1 "Finland in Figures: Population" (in Finnish). Population Register Centre. 27 March 2014. Retrieved 1 April 2014.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  10. 10.0 10.1 "Kotisivu - Kuntaliiton Kunnat.net" (in Finnish). Suomen Kuntaliitto. Retrieved 6 May 2015.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  11. Georg Haggren, Petri Halinen, Mika Lavento, Sami Raninen, Anna Wessman (2015). Muinaisuutemme jäljet. Helsinki: Gaudeamus. p. 23. ISBN 978-952-495-363-4.
  12. 12.0 12.1 Herkules.oulu.fi. People, material, culture and environment in the north. Proceedings of the 22nd Nordic Archaeological Conference, University of Oulu, 18–23 August 2004 Edited by Vesa-Pekka Herva Gummerus Kirjapaino
  13. 13.0 13.1 Dr. Pirjo Uino of the National Board of Antiquities, ThisisFinland—"Prehistory: The ice recedes—man arrives". Retrieved 24 June 2008.
  14. 14.0 14.1 History of Finland and the Finnish People from stone age to WWII. Retrieved 24 June 2008.
  15. 15.0 15.1 Professor Frank Horn of the Northern Institute for Environmental and Minority Law University of Lappland writing for Virtual Finland on National Minorities of Finland. Retrieved 24 June 2008.
  16. Georg Haggren, Petri Halinen, Mika Lavento, Sami Raninen ja Anna Wessman (2015). Muinaisuutemme jäljet. Helsinki: Gaudeamus. p. 339. ISBN 9789524953634.
  17. Parliament of Finland. "History of the Finnish Parliament". eduskunta.fi. Archived from the original on 2014-09-26. Retrieved 2017-12-27.
  18. Finland was the first nation in the world to give all (adult) citizens full suffrage, in other words the right to vote and to run for office, in 1906. New Zealand was the first country in the world to grant all (adult) citizens the right to vote, in 1893. But women did not get the right to run for the New Zealand legislature, until 1919.
  19. 19.0 19.1 NATO. "Relations with Finland". NATO (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2023-01-22.
  20. "Finland". International Monetary Fund. Retrieved 17 April 2013.
  21. "GDP growth (annual %) | Data". data.worldbank.org. Retrieved 2023-01-22.
  22. "Finland: World Audit Democracy Profile". WorldAudit.org. Archived from the original on 30 October 2013.
  23. "Tertiary education graduation rates—Education: Key Tables from OECD". OECD iLibrary. 14 June 2010. doi:10.1787/20755120-table1. Archived from the original on 30 ఏప్రిల్ 2011. Retrieved 6 March 2011.
  24. "Her er verdens mest konkurransedyktige land—Makro og politikk". E24.no. 9 సెప్టెంబరు 2010. Archived from the original on 14 అక్టోబరు 2010. Retrieved 27 డిసెంబరు 2017.
  25. "The 2009 Legatum Prosperity Index". Prosperity.com. Archived from the original on 29 అక్టోబరు 2009. Retrieved 27 డిసెంబరు 2017.
  26. "Human Capital Report 2015". World Economic Forum. Retrieved 15 May 2015.
  27. "Fragile States Index 2016". Fundforpeace.org. Archived from the original on 4 ఫిబ్రవరి 2017. Retrieved 27 డిసెంబరు 2017.
  28. Gender Gap Report (PDF). WEF.
  29. "International Religious Freedom Report 2004". U.S. Department of State. 15 September 2004. Retrieved 22 January 2007.
  30. "National Archives Service, Finland (in English)". Retrieved 22 January 2007.
  31. SUOMI(TTAVIA ETYMOLOGIOITA). kotikielenseura.fi
  32. Salo, Unto (2004). Suomen museo 2003: "The Origins of Finland and Häme". Helsinki: Suomen muinaismuistoyhdistys. p. 55. ISBN 951-9057-55-2.
  33. Georg Haggren, Petri Halinen, Mika Lavento, Sami Raninen ja Anna Wessman (2015). Muinaisuutemme jäljet. Helsinki: Gaudeamus. p. 380.
  34. Tarkiainen, Kari (2010). Ruotsin itämaa. Helsinki: Svenska litteratursällskapet i Finland. p. 88.
  35. Compiled by Martti Linna (1989). Suomen varhaiskeskiajan lähteitä. Historian aitta. p. 69.
  36. Tarkiainen, Kari (2010). Ruotsin itämaa. Helsinki: Svenska litteratursällskapet i Finland. pp. 104–147.
  37. Finland. "History of Finland. Finland chronology". Europe-cities.com. Archived from the original on 27 ఏప్రిల్ 2011. Retrieved 28 డిసెంబరు 2017.
  38. 38.0 38.1 "Finland and the Swedish Empire". Federal Research Division, Library of Congress.
  39. Nordstrom, Byron J. (2000). Scandinavia Since 1500. Minneapolis, US: University of Minnesota Press. p. 142. ISBN 0-8166-2098-9.
  40. 40.0 40.1 40.2 Nordstrom, Byron J. (2000). Scandinavia Since 1500. Minneapolis, US: University of Minnesota Press. p. 143. ISBN 0-8166-2098-9.
  41. "Pioneers in Karelia – Pekka Halonen – Google Arts & Culture".
  42. 42.0 42.1 42.2 "Growth and Equity in Finland" (PDF). World Bank.
  43. Mickelsson, Rauli (2007). Suomen puolueet—Historia, muutos ja nykypäivä. Vastapaino.
  44. The Finnish Civil War, Federal Research Division of the Library of Congress. Countrystudies.us. Retrieved on 18 May 2016.
  45. "A Country Study: Finland—The Finnish Civil War". Federal Research Division, Library of Congress. Retrieved 11 December 2008.
  46. Finland 1917–2007 (20 February 2007). "From slash-and-burn fields to post-industrial society—90 years of change in industrial structure". Stat.fi. Retrieved 26 August 2010.{{cite web}}: CS1 maint: numeric names: authors list (link)
  47. Michael Jones (2013). "Leningrad: State of Siege". Basic Books. p. 38. ISBN 0786721774
  48. Hidden help from across the Atlantic Archived 29 జనవరి 2007 at the Wayback Machine, Helsingin Sanomat
  49. 49.0 49.1 49.2 49.3 Finland 1917–2007 (5 December 2007). "Population development in independent Finland—greying Baby Boomers". Stat.fi. Retrieved 26 August 2010.{{cite web}}: CS1 maint: numeric names: authors list (link)
  50. Suurlähettiläs Jaakko Blomberg: Kylmän sodan päättyminen, Suomi ja Viro – Ulkoasiainministeriö: Ajankohtaista Archived 2016-01-05 at the Wayback Machine. Formin.finland.fi. Retrieved on 18 May 2016.
  51. "Statistics Finland, Environment and Natural Resources". Retrieved 4 April 2013.
  52. "Trends in sea level variability". Finnish Institute of Marine Research. 24 ఆగస్టు 2004. Archived from the original on 27 ఫిబ్రవరి 2007. Retrieved 8 ఫిబ్రవరి 2018.
  53. "Finland." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2011.
  54. "Euroopan metsäisin maa". Luke (in ఫిన్నిష్). 2013. Archived from the original on 14 ఆగస్టు 2021. Retrieved 30 April 2016.
  55. "Nutritional and genetic adaptation of galliform birds: implications for hand-rearing and restocking". Oulu University Library (2000). Retrieved 23 May 2008.
  56. "BirdLife Finland". BirdLife International (2004) Birds in Europe: population estimates, trends and conservation status. Cambridge, UK. (BirdLife Conservation Series No. 12). Retrieved 22 January 2007.
  57. "SOS: Save our seals". this is Finland (Ministry for Foreign Affairs of Finland). Archived from the original on 10 సెప్టెంబరు 2015. Retrieved 8 ఫిబ్రవరి 2018.
  58. 58.0 58.1 58.2 58.3 "Finland's climate". Finnish Meteorological Institute. Archived from the original on 21 జూలై 2010. Retrieved 3 December 2012.
  59. "The climate in Finland (finnish)". Archived from the original on 3 జనవరి 2015. Retrieved 3 January 2015.
  60. 60.0 60.1 Havas, Paavo. "Pohjoiset alueet / yleiskuvaus" (in Finnish). Retrieved 3 December 2012.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  61. "Finland's Northern Conditions: Challenges and Opportunities for Agriculture" (PDF). Ministry of Agriculture and Forestry, Finland. pp. 1–4. Archived from the original (PDF) on 7 ఏప్రిల్ 2012. Retrieved 8 ఫిబ్రవరి 2018.
  62. "Tervetuloa aluehallintoviraston verkkosivuille!" (in Finnish). State Provincial Office. Archived from the original on 15 మార్చి 2012. Retrieved 8 ఫిబ్రవరి 2018.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  63. The role that the regional councils serve on Mainland Finland are on the Åland Islands handled by the autonomous Government of Åland.
  64. "Valtioneuvosto päätti Uudenmaan ja Itä-Uudenmaan maakuntien yhdistämisestä" (in Finnish). Ministry of Finance. 22 అక్టోబరు 2009. Archived from the original on 7 జూలై 2013. Retrieved 8 ఫిబ్రవరి 2018.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  65. "Finland in Figures—National Accounts". Statistics Finland. Retrieved 26 April 2007.
  66. "Finland in Figures—Manufacturing". Statistics Finland. Retrieved 26 April 2007.
  67. "Finland's 'lost decade' continues—economy same size as in 2006". yle.fi. 4 June 2015.
  68. "Finland's economy: In search of the sunny side". Financial Times. 11 March 2015.
  69. 69.0 69.1 Finland Economy 2004, OECD
  70. 70.0 70.1 70.2 ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని <ref> ట్యాగు; LOC అనే పేరుగల ref లలో పాఠ్యమేమీ ఇవ్వలేదు
  71. Tehdyn työtunnin hinta 23–27 euroa, Statistics Finland
  72. "Suomalaisten tulot Euroopan keskitasoa. Hyvinvointipalvelut eivät paranna sijoitusta". Tilastokeskus.fi. 9 June 2008. Retrieved 26 August 2010.
  73. "Small enterprises grow faster than the big ones". Helsinkitimes.fi. 11 April 2008. Retrieved 26 August 2010.
  74. 74.0 74.1 The Nordic Model of Welfare: A Historical Reappraisal, by Niels Finn Christiansen
  75. "Sata suurinta työnantajaa: Nokia jäi kakkoseksi".
  76. Finland in Figures (22 January 2015). "Statistics Finland: Labour Market". Tilastokeskus.fi. Archived from the original on 18 ఆగస్టు 2016. Retrieved 26 August 2010.
  77. [1]. 6d.fi (19 January 2016). Retrieved on 21 July 2016.
  78. "OECD recommends Finland to do more to help older people stay in work". Oecd.org. 1 January 1970. Retrieved 26 August 2010.
  79. Suomessa on liki miljoona köyhää –"Heikoimmassa asemassa olevista on tullut muukalaisia" | Yle Uutiset. yle.fi (28 August 2014). Retrieved on 18 May 2016.
  80. Finland in Figures. "Statistics Finland: Transport and Tourism". Tilastokeskus.fi. Retrieved 26 August 2010.
  81. Households' consumption (19 December 2007). "Own-account worker households' consumption has grown most in 2001–2006". Tilastokeskus.fi. Retrieved 26 August 2010.
  82. "Retail growth best in Finland for five years". For updates, see the Invest in Finland website.
  83. "Olkiluoto3 delayed till 2016". YLE. 11 February 2013. Retrieved 7 November 2013.
  84. Electricity prices—industrial users. Web.archive.org. Retrieved on 18 May 2016.
  85. Energy consumption (12 December 2007). "Statistics Finland". Stat.fi. Retrieved 26 August 2010.
  86. Energy consumption (12 December 2007). "Total energy consumption". Stat.fi. Retrieved 26 August 2010.
  87. "Metsävastaa: Vattenkraft" (in Swedish). Metsavastaa.net. Archived from the original on 3 మార్చి 2009. Retrieved 10 మార్చి 2018.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  88. "Europe's Energy Portal". energy.eu. Retrieved 17 February 2011.
  89. "Energy Consumption in 2001" (PDF). Statistics Finland. Archived from the original (PDF) on 3 ఏప్రిల్ 2003. Retrieved 10 మార్చి 2018.
  90. Paula Nikula (28 February 2014). "Areva ajaa Olkiluodon työmaata alas" (in Finnish). Kauppalehti. Archived from the original on 4 మార్చి 2014. Retrieved 28 February 2014.{{cite news}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  91. "Airport operations" (PDF). Annual report 2008. Vantaa: Finavia. 17 March 2009. Archived from the original (PDF) on 30 ఏప్రిల్ 2011. Retrieved 10 మార్చి 2018.
  92. Transport and communications ministry—Rail. For year 2009 update: Finnish Railway Statistics 2010. For subsequent years when available: Finnish Railway Statistics. liikennevirasto.fi
  93. "Singapore Tops IT Competitiveness in Asia Pacific, Ranks No. 3 Worldwide". 27 సెప్టెంబరు 2011. Archived from the original on 20 డిసెంబరు 2012. Retrieved 10 మార్చి 2018.
  94. 94.0 94.1 94.2 94.3 The Nordic Model Archived 5 సెప్టెంబరు 2012 at the Wayback Machine by Torben M. Andersen, Bengt Holmström, Seppo Honkapohja, Sixten Korkman, Hans Tson Söderström, Juhana Vartiainen
  95. 95.0 95.1 95.2 "Finland economy". The Heritage Foundation. Archived from the original on 29 June 2011. Retrieved 26 August 2010.
  96. "Kilpailuvirasto.fi". Kilpailuvirasto.fi. 17 October 2005. Retrieved 26 August 2010.
  97. "World Competitiveness Yearbook 2007". Imd.ch. Archived from the original on 12 June 2007. Retrieved 26 August 2010.
  98. "The Global Competitiveness Report 2007–2008". World Economic Forum. Archived from the original on 19 జూన్ 2008. Retrieved 10 మార్చి 2018.
  99. "Corruption Perceptions Index 2012 – Results". Transparency.org. Archived from the original on 29 నవంబరు 2013. Retrieved 12 December 2012.
  100. "Ranking of economies – Doing Business – World Bank Group". doingbusiness.org.
  101. "The Real Home of Santa Claus in Finland". Archived from the original on 30 నవంబరు 2017. Retrieved 20 November 2017.
  102. Tilastokeskus – Population. Stat.fi. Retrieved on 18 May 2016.
  103. "Median Age (Years)". GlobalHealthFacts.org. Archived from the original on 3 ఏప్రిల్ 2013. Retrieved 4 మే 2018.
  104. "Ulkomaalaistaustaiset – Tilastokeskus". stat.fi (in Finnish). Archived from the original on 4 జూన్ 2016. Retrieved 22 March 2016.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  105. Syntymäpaikan perusteella lapsi saa Suomen kansalaisuuden silloin, kun lapsi syntyy Suomessa eikä voi saada minkään vieraan valtion kansalaisuutta. [2] Archived 28 ఆగస్టు 2013 at the Wayback Machine
  106. "Finnish Directorate of Immigration". 10 నవంబరు 2011. Archived from the original on 10 నవంబరు 2011. Retrieved 4 మే 2018.
  107. 107.0 107.1 107.2 107.3 Population structure Statistics Finland
  108. Seurakuntien jäsentilasto 2018 Evangelical Lutheran Church of Finland
  109. Eroakirkosta.fi – Kirkosta eronnut tänä vuonna 40 000 ihmistä (in Finnish)
  110. Karjalainen – Kastettujen määrä romahtanut – kirkollisista ristiäisistä luopuu yhä useampi Archived 2018-08-16 at the Wayback Machine 13 June 2016 (in Finnish)
  111. Salla Korpela (May 2005). "The Church in Finland today". Finland Promotion Board; Produced by the Ministry for Foreign Affairs, Department for Communications and Culture. Retrieved 11 January 2011.
  112. Finland – Constitution, Section 76 The Church Act, http://servat.unibe.ch/icl/fi00000_.html.
  113. Lutheran church member statistics (2016) Archived 2018-12-15 at the Wayback Machine evl.fi
  114. Church statistical yesrbook 2012 Archived 2014-03-20 at the Wayback Machine The Evangelical Lutheran Church of Finland
  115. Church Attendance Falls; Religion Seen as Private 3 June 2012 YLE
  116. "International Religious Freedom Report 2004". U.S. Department of State. 15 September 2004. Retrieved 22 January 2007.
  117. "Special Eurobarometer Biotechnology" (PDF) (Fieldwork: January–February 2010 ed.). అక్టోబరు 2010. p. 204. Archived from the original (PDF) on 24 జూన్ 2016. Retrieved 4 మే 2018.
  118. Kimmo, Ketola et al. (2011). Uskonto suomalaisten elämässä Archived 2018-09-16 at the Wayback Machine. Tampereen yliopistopaino Oy . ISBN 978-951-44-8483-4
  119. "Life expectancy data by country". WHO. Retrieved 6 September 2014.
  120. "Child mortality". Gapminder. Retrieved 6 September 2014.
  121. "Under-five mortality rankings" (PDF). Unicef. Archived from the original (PDF) on 7 సెప్టెంబరు 2014. Retrieved 6 September 2014.
  122. 122.0 122.1 Statistics Finland – Births 2014. Stat.fi (14 April 2015). Retrieved on 18 May 2016.
  123. "Health care in Finland" (PDF). STM. Archived from the original (PDF) on 17 మార్చి 2015. Retrieved 4 మే 2018.
  124. "Health (2004)". Statistics Finland. Retrieved 22 January 2007.
  125. "Stillbirths: Where? When? Why? How to make the data count?". The Lancet. 377: 1448–1463. doi:10.1016/S0140-6736(10)62187-3. Retrieved 6 December 2011.
  126. "World Happiness report". 2012. Archived from the original on 4 ఏప్రిల్ 2014. Retrieved 7 April 2012.
  127. "Summary sheets on education systems in Europe" (PDF). Eurydice.org. Archived from the original (PDF) on 10 సెప్టెంబరు 2008. Retrieved 4 మే 2018.
  128. UNESCO-UNEVOC (18 November 2013). "Vocational Education in Finland". Retrieved 9 May 2014.
  129. "Top University Ranking of 2010: University of Helsinki". Archived from the original on 2 జనవరి 2010. Retrieved 4 మే 2018.
  130. World Economic Forum. "The Global Competitiveness Report 2013–2014" (PDF). p. 36. Retrieved 9 May 2014.
  131. "Tilastokeskus.fi". Tilastokeskus.fi. Retrieved 6 March 2011.
  132. "Education at Glance 2007: Finland" (PDF). OECD.
  133. Kari Sipilä. "A country that innovates". Virtual Finland. Ministry for Foreign Affairs / Department for Communication and Culture / Unit for Promotion and Publications / Embassy and Consulates General of Finland in China. Archived from the original on 7 జూలై 2011. Retrieved 4 మే 2018.
  134. "Scientific publication—Finnish science and technology Information Service" (in Finnish). Research.fi. 15 November 2007. Archived from the original on 13 నవంబరు 2013. Retrieved 4 మే 2018.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  135. "Patents with numbers—Finnish science and technology Information Service" (in Finnish). Research.fi. 8 December 2009. Archived from the original on 11 అక్టోబరు 2009. Retrieved 4 మే 2018.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  136. Sauter, Michael B. (24 September 2012) The Most Educated Countries in the World Archived 4 ఫిబ్రవరి 2016 at the Wayback Machine. Finance.yahoo.com. Retrieved on 18 May 2016.
  137. And the World's Most Educated Country Is…. Newsfeed.time.com (27 September 2012). Retrieved on 18 May 2016.
  138. Yliopistolaki 558/2009 – Säädökset alkuperäisinä – FINLEX Archived 2018-03-10 at the Wayback Machine. Finlex.fi. Retrieved on 18 May 2016.
  139. Educational Schizophrenia in Finland | Teivo Teivainen. Teivo.net (8 August 2013). Retrieved on 18 May 2016.
  140. Bremner, Charles (9 December 2017). "Finland is the first country where fathers do most of the childcare". The Times. p. 51.
  141. "Finland: the only country where fathers spend more time with kids than mothers". The Guardian. 4 October 2017. Retrieved 23 December 2017.
  142. James Stevens Curl, Dictionary of Architecture, Grange Books, Rochester, 2005, p. 1.
  143. Sigfried Giedion, Space, Time and Architecture: The Growth of a New Tradition, Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts, 2nd edition, 1949.
  144. Shah, Neil (15 April 2012). "Guns N' Roses Can Agree on at Least One Thing: This Finnish Saxophonist Rocks". The Wall Street Journal. Retrieved 19 November 2012.
  145. "Eurovision Song Contest 2007 Final | Eurovision Song Contest". Eurovision.tv. Retrieved 15 January 2017.
  146. "Poets of the Fall". Poets of the Fall. Archived from the original on 23 ఏప్రిల్ 2012. Retrieved 27 April 2018.
  147. 147.0 147.1 "Media moves". ThisisFINLAND (Ministry for Foreign Affairs of Finland). Archived from the original on 1 మే 2011. Retrieved 24 అక్టోబరు 2018.
  148. 2010 Freedom of the Press Survey Archived 5 నవంబరు 2011 at the Wayback Machine (retrieved 4 May 2011).
  149. "Circulation Statistics". The Finnish Audit Bureau of Circulations (Levikintarkastus Oy). Archived from the original on 1 జూన్ 2009. Retrieved 24 అక్టోబరు 2018.
  150. "World Press Trends: Newspapers Still Reach More Than Internet". World Association of Newspapers and News Publishers. Archived from the original on 23 నవంబరు 2012. Retrieved 19 November 2012.
  151. "NRI Overall Ranking 2014" (PDF). World Economic Forum. Retrieved 28 June 2014.
  152. "Internet used by 79 per cent of the population at the beginning of 2007". Statistics Finland. Retrieved 22 December 2007.
  153. "Market Review 2/2007" (PDF). Finnish Communications Regulatory Authority (FICORA). 31 August 2007. Archived from the original (PDF) on 18 మార్చి 2009. Retrieved 24 అక్టోబరు 2018.
  154. Information technology has become part of Finns' everyday life (Statistics Finland).
  155. "1Mb Broadband Access Becomes Legal Right". YLE. 14 October 2009. Retrieved 16 October 2009.
  156. "Google Fusion Tables". fusiontables.google.com.
  157. "Leijonien MM-finaalista historian katsotuin jääkiekko-ottelu Suomessa!". mtv.fi. 23 May 2016. Archived from the original on 23 మే 2016. Retrieved 23 May 2016.
  158. Valta vaihtui urheilussa: Suomalaiset arvostavat nyt enemmän futista kuin jääkiekkoa |Jalkapallo |HS. Hs.fi (27 February 2014). Retrieved on 18 May 2016.
  159. Jalkapallo nousi arvostetuimmaksi urheilulajiksi |Yle Urheilu. yle.fi. Retrieved on 18 May 2016.
  160. మూస:Fi icon Jalkapallolla eniten harrastajia – se lyö lätkän, hiihto on alamäessä |Länsiväylä Archived 2018-08-26 at the Wayback Machine. Lansivayla.fi (28 February 2016). Retrieved on 18 May 2016.
  161. "Olympic Medals per Capita". Archived from the original on 2017-07-30. Retrieved 2018-10-24.
  162. Finland, Stuart Allt Web Design, Turku,. "Finnish Sports: Try the sports Finns love!". www.expat-finland.com.{{cite web}}: CS1 maint: extra punctuation (link) CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  163. IFF. "IFF". www.floorball.org.
  164. FIBA (31 August 2014). "Fan power! Finn power! The tournament "begins" on a winning note for Dettman's team". FIBA.com. Archived from the original on 24 జూన్ 2017. Retrieved 2 November 2014.