మొజాం జా
మొజాం జా, వాలాషన్ షాజాదా నవాబ్ మీర్ సర్ షుజాత్ 'అలీ ఖాన్ సిద్ధిఖీ బహదూర్, నైట్ కమాండర్ ఆఫ్ ది ఇండియన్ ఎంపైర్ (1907, డిసెంబరు 21 - 1987, సెప్టెంబరు 15), హైదరాబాద్ రాజ్య చివరి (7వ) నిజాం ఉస్మాన్ అలీ ఖాన్, అసఫ్ జా VII - అతని మొదటి భార్య దుల్హాన్ పాషా బేగం కుమారుడు.
జనరల్ హిస్ హైనెస్ మోజ్జామ్ జా, వాలాషన్ షాజాదా నవాబ్ సర్ మీర్ షుజాత్ 'అలీ ఖాన్ బహదూర్ | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 ప్రిన్స్ మోజ్జామ్ జా యొక్క పోర్ట్రెయిట్ ఫోటో, 19 నవంబర్ 1931 (నేషనల్ పోర్ట్రెయిట్ గ్యాలరీ, లండన్) | |||||
| జననం | 1907 డిసెంబరు 21 | ||||
| మరణం | 1987 సెప్టెంబరు 15 (వయసు 79) ఫెర్న్ విల్లా, రెడ్ హిల్స్, హైదరాబాద్ | ||||
| Burial place | దైరా మీర్ మోమిన్, సుల్తాన్ షాహి, హైదరాబాద్ | ||||
| Spouse | రజియా బేగం సాహిబా సాహిబ్జాది అన్వారీ బేగం సాహిబా | ||||
| Issue | ష‌హ‌మ‌త్ జా ఫాతిమా ఫౌజియా బేగం అమీనా మర్జియా బేగం బేగం సాహిబా అలియా కుల్సుమ్ సకీనా బేగం | ||||
| |||||
| House | అసఫ్ జాహీ రాజవంశం | ||||
| తండ్రి | ఉస్మాన్ అలీ ఖాన్, అసఫ్ జా VII | ||||
| తల్లి | దుల్హాన్ పాషా బేగం | ||||
మొదట ఒట్టోమన్ సామ్రాజ్య చివరి యువరాణులలో ఒకరైన యువరాణి నిలోఫర్‌ను (1916, జనవరి 4 - 1989, జూన్ 12) వివాహం చేసుకున్నాడు. తరువాత అతనికి అన్వారీ బేగం సాహెబా, రజియా బేగం సాహెబా అనే మరో ఇద్దరు భార్యలు ఉన్నారు. 1947లో అతను కింగ్-చక్రవర్తి జార్జ్ VI ద్వారా హైనెస్ వ్యక్తిగత హోదాను పొందాడు.
కవి నజ్మ్ అఫాండి ఆగ్రా నుండి హైదరాబాద్ రాజ్యానికి మారిన తర్వాత అతనితో సన్నిహిత సంబంధాలు కలిగి ఉన్నాడు. ప్రిన్స్ షాజీ అనే కలం పేరుతో కవిత్వం కూడా రాశాడు.[1]
జా హైదరాబాద్‌లోని హిల్ ఫోర్ట్ ప్యాలెస్‌లో ఉండేవాడు.
హైదరాబాద్‌లోని ప్రముఖ మొజాంజాహి మార్కెట్‌కి ఆయన పేరు పెట్టారు.
జీవితం విశేషాలు మార్చు
జా 1908, జనవరి 2న మీర్ షుజాత్ అలీ ఖాన్‌గా జన్మించాడు. అతని తండ్రి మీర్ ఉస్మాన్ అలీ ఖాన్, బ్రిటీష్ ఇండియాలోని హైదరాబాద్ రాజ్య చివరి నిజాం. జా తల్లి దుల్హన్ పాషా బేగం ఉస్మాన్ అలీ ఖాన్ మొదటి భార్య. జాకు ఒక అన్నయ్య ఆజం జా ఉన్నాడు.[2][3]
అతని యవ్వనంలో, జా జూనియర్ ప్రిన్స్‌గా ప్రసిద్ధి చెందాడు. అతను తన తండ్రి నిజాం నుండి వార్షిక గ్రాంట్ పొందాడు.[4]
కవిత్వం మార్చు
జా "షాజీ" అనే మారుపేరుతో ఉర్దూ పద్యాలు, గజల్ లను రచించాడు. హిల్ ఫోర్ట్ ప్యాలెస్‌లో తన స్వంత కవిత్వ ప్రస్థానాన్ని ఏర్పాటు చేశాడు. ఇందులో లక్నో, ఢిల్లీ నుండి దాదాపు 30 మంది ఉర్దూ కవులు ఉన్నారు. సాయంత్రం సమయంలో కవులు ఆయన ఆస్థానానికి వచ్చేవారు. అర్ధరాత్రి విందు ఏర్పాటు చేసేవారు. తాను కూర్చిన పద్యాలను జా ఆస్థానంలో చదివేవాడు. ఇతని తర్వాత మిగిలిన కవులూ తమ సొంత పారాయణం చేసేవారు. ఫజ్ర్ ప్రార్థన అధాన్ (ప్రార్థనకు ఇస్లామిక్ పిలుపు) వరకు ఇది కొనసాగేది.[4]
వ్యక్తిగత జీవితం మార్చు
1931 నవంబరు 12న జా ఫ్రాన్స్‌లోని నైస్‌లో ఒట్టోమన్ సామ్రాజ్యానికి చెందిన యువరాణి 15 సంవత్సరాల వయస్సుగల నీలోఫర్‌ను వివాహం చేసుకున్నాడు. అదే రోజు, జా అన్నయ్య అజం జా నీలోఫర్ బంధువు దుర్రు షెహ్వార్‌ని వివాహం చేసుకున్నాడు. సమకాలీన రికార్డుల ప్రకారం ఈ వివాహాలు "రెండు గొప్ప రాజవంశాల యూనియన్"గా జరిగాయి. నీలోఫర్ పిల్లలు కనలేకపోవడంతో 21 సంవత్సరాల వివాహం తర్వాత, 1952 లో వారు అధికారికంగా విడాకులు తీసుకున్నారు.[5][6]
1948లో, యువరాణి నీలోఫర్ నుండి విడిపోయిన తర్వాత రజియా బేగంను రెండవ వివాహం చేసుకున్నాడు.[6] ప్రిన్స్ మోజ్జామ్ జాహ్‌కు మనవడు హిమాయత్ అలీ మీర్జా ఉన్నాడు, అతను 1990లలో నిజాం ఆభరణాలను భారత ప్రభుత్వానికి అప్పగించడంలో పాల్గొన్నాడు.[7]
బిరుదులు మార్చు
- 1907-1929: మోజమ్ జా, వాలాషన్ షాజాదా నవాబ్ మీర్ షుజాత్ 'అలీ ఖాన్ బహదూర్
- 1929-1945: కల్నల్ మోజమ్ జా, వాలాషన్ షాజాదా నవాబ్ మీర్ షుజాత్ 'అలీ ఖాన్ బహదూర్
- 1945-1946: జనరల్ మోజమ్ జా, వాలాషన్ షాజాదా నవాబ్ మీర్ షుజాత్ 'అలీ ఖాన్ బహదూర్
- 1946-1947: జనరల్ మోజమ్ జా, వాలాషన్ షాజాదా నవాబ్ మీర్ సర్ షుజాత్ 'అలీ ఖాన్ బహదూర్, ఆర్డర్ ఆఫ్ ది ఇండియన్ ఎంపైర్
- 1947-1987: జనరల్ హిస్ హైనెస్ మోజమ్ జా, వాలాషన్ షాజాదా నవాబ్ మీర్ సర్ షుజాత్ 'అలీ ఖాన్ బహదూర్, ఆర్డర్ ఆఫ్ ది ఇండియన్ ఎంపైర్
సన్మానాలు మార్చు
- కింగ్ జార్జ్ V సిల్వర్ జూబ్లీ మెడల్ -1935
- కింగ్ జార్జ్ VI పట్టాభిషేక పతకం -1937
- నిజాం సిల్వర్ జూబ్లీ మెడల్ (మిల్.)-1937
- ట్యూనిస్ విక్టరీ మెడల్-1942
- హైదరాబాద్ యుద్ధ పతకం-1945
- నైట్ కమాండర్ ఆఫ్ ది ఆర్డర్ ఆఫ్ ది ఇండియన్ ఎంపైర్-1946
మూలాలు మార్చు
- ↑ Seshan, K. S. S. (2017-12-25). "Prince Moazzam Jah and his nocturnal court". The Hindu. ISSN 0971-751X. Retrieved 2023-08-09.
- ↑ Zubaida Yazdani (1985). The Seventh Nizam: The Fallen Empire. Cambridge University Press. p. 306. ISBN 9780951081907.
- ↑ Elizabeth Hamilton (2016). The Feringhees: Sir Robert and Sir William—Two Europeans in India Volume 1: The Proud Empire; Volume 2: The Straight Race. Oxford University Press. ISBN 9780199093618.
- ↑ 4.0 4.1 KSS Seshan (25 December 2017). "Prince Moazzam Jah and his nocturnal court". The Hindu. Retrieved 2023-08-09.
- ↑ "Niloufer, the beguiling princess of Hyderabad". Telangana Today. 11 June 2017. Retrieved 2023-08-09.
- ↑ 6.0 6.1 "Love, loss and longing: The journey of a Princess". The Times of India. 6 January 2016. Retrieved 2023-08-09.
- ↑ Syed Akbar (Jun 13, 2021). "Keep jewels in Hyderabad, Nizam's kin Himayat Ali Mirza writes to PM Modi | Hyderabad News - Times of India". The Times of India (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2023-08-09.