కట్టమూరు (పెద్దాపురం మండలం)
కట్టమూరు, కాకినాడ జిల్లా, పెద్దాపురం మండలానికి చెందిన గ్రామం.ఇది మండల కేంద్రమైన పెద్దాపురం నుండి 6 కి. మీ. దూరంలో ఉంది.
కట్టమూరు (పెద్దాపురం మండలం) | |
|---|---|
 | |
.svg)  కట్టమూరు (పెద్దాపురం మండలం) | |
| అక్షాంశ రేఖాంశాలు: 17°6′38.304″N 82°7′2.640″E / 17.11064000°N 82.11740000°E | |
| దేశం | భారతదేశం |
| రాష్ట్రం | ఆంధ్రప్రదేశ్ |
| జిల్లా | కాకినాడ |
| మండలం | పెద్దాపురం |
| విస్తీర్ణం | 9.51 కి.మీ2 (3.67 చ. మై) |
| జనాభా (2011)[2] | 8,980 |
| • జనసాంద్రత | 940/కి.మీ2 (2,400/చ. మై.) |
| అదనపు జనాభాగణాంకాలు | |
| • పురుషులు | 4,518 |
| • స్త్రీలు | 4,462 |
| • లింగ నిష్పత్తి | 988 |
| • నివాసాలు | 2,694 |
| ప్రాంతపు కోడ్ | +91 ( ) |
| పిన్‌కోడ్ | 533437 |
| 2011 జనగణన కోడ్ | 587342 |
గణాంకాలు
మార్చు2001 జనాభా లెక్కల ప్రకారం మొత్తం గృహాలు 2350, మొత్తము జనాభా 9054 అందులో పురుషుల సంఖ్య 4587 స్త్రీల సంఖ్య 4467, 6 సం. లోపు పిల్లలు 1236, 6 సం. లోపు మగపిల్లలు 0657, 6 సం. లోపు ఆడ పిల్లలు 0579, మొత్తం అక్షరాష్యులు 4372, మొత్తం నిరక్షరాష్యులు 4782
2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 2694 ఇళ్లతో, 8980 జనాభాతో 951 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 4518, ఆడవారి సంఖ్య 4462. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 1300 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 32. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 587342.[3] పిన్ కోడ్: 533437.
విద్యా సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు నాలుగు, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి , ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి. సమీప బాలబడి పెద్దాపురంలో ఉంది. సమీప జూనియర్ కళాశాల, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల, ఇంజనీరింగ్ కళాశాల పెద్దాపురంలో ఉన్నాయి. సమీప మేనేజిమెంటు కళాశాల పెద్దాపురంలోను, వైద్య కళాశాల, పాలీటెక్నిక్‌లు కాకినాడలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల పెద్దాపురంలోను, అనియత విద్యా కేంద్రం, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాలలు కాకినాడలోనూ ఉన్నాయి.కట్టమూరు గ్రామంలో ఒక జిల్లా పరిషత్ ఉన్నత పాఠశాల, మూదు మండల ప్రజా పరిషత్ పాఠశాలలు గలవు.
వైద్య సౌకర్యం
మార్చుప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
మార్చుకట్టమూరులో ఉన్న రెండు ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రాల్లో డాక్టర్లు లేరు. నలుగురు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. ఒక పశు వైద్యశాలలో ఒక డాక్టరు, ఒకరు పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు.
ఒక సంచార వైద్య శాలలో డాక్టర్లు లేరు. ముగ్గురు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
మార్చుగ్రామంలో2 ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. డిగ్రీ లేని డాక్టర్లు ఇద్దరు ఉన్నారు. ఒక మందుల దుకాణం ఉంది.
తాగు నీరు
మార్చుగ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. బావుల నీరు కూడా అందుబాటులో ఉంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది.
బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది.
కాలువ/వాగు/నది ద్వారా, చెరువు ద్వారా కూడా గ్రామానికి తాగునీరు లభిస్తుంది.
పారిశుధ్యం
మార్చుమురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు.
చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
మార్చుకట్టమూరులో సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్, ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం, రైల్వే స్టేషన్ మొదలైనవి గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతోంది. రాష్ట్ర రహదారి గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. జాతీయ రహదారి, ప్రధాన జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.
గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు, మట్టిరోడ్లూ ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
మార్చుగ్రామంలో వ్యవసాయ పరపతి సంఘం ఉంది. గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం ఉన్నాయి.ఏటీఎమ్ బజారు వీధి లో వుంది.వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. రోజువారీ మార్కెట్, వారం వారం సంత, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో ఆటల మైదానం, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ స్టేషన్, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సినిమా హాలు గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది.
విద్యుత్తు
మార్చుగ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 16 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
మార్చుకట్టమూరులో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
- వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 21 హెక్టార్లు
- సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 41 హెక్టార్లు
- బంజరు భూమి: 260 హెక్టార్లు
- నికరంగా విత్తిన భూమి: 629 హెక్టార్లు
- నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 358 హెక్టార్లు
- వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 572 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
మార్చుకట్టమూరులో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
- కాలువలు: 533 హెక్టార్లు
- బావులు/బోరు బావులు: 39 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
మార్చుకట్టమూరులో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
మార్చుచరిత్ర
మార్చుకట్టమూరు గ్రామం చాలా పురాతనమైన, పేరెన్నికగన్న గ్రామం. ఈ గ్రామం గురించి కందుకూరి వీరేశలింగం పంతులు రాసిన "రాజశేఖర చరిత్ర"లో కూడా ప్రస్తావించబడింది.ఈ గ్రామంనకు కట్టమూరు అను పేరు 'కట్నం ఊరు ' అనే పదం నుంచి వచ్చింది. దీనికి కారణము అప్పటి వత్సవాయ వంశమునకు చెందిన "పద్మాపురము" (ఇప్పుడు పెద్దాపురముగా పిలవబడుఛున్నది) సంస్థానాదీసుడు ఈ ఊరిని పట్టాభిరాములవారికి కట్నముగా సమర్పించారు.పెద్దాపురం మహారాజా శ్రీ రాజా రాయపరాజ మహారాజు (1607-1649)
శ్రీ రామునకుఁ కట్టమూరున గట్టించే గుళ్ళూ గోపురములు మంటపములు,
గంభీర జల తటాకమును త్రవ్వించె గృహస్తపురంబున సుస్థిరముగఁ
బొలుపుగా వాల్మీకిపురి కాండ్రకోటను ఫలభూజవాటికల్ పదిలపరచే"
ఏనుగు లక్ష్మణ కవి రచించిన రామ విలాసములో వర్ణించాడు
వ్యవసాయం, నీటి వనరులు
మార్చుకట్టమూరు గ్రామ ప్రజలు చాలా వరకు వ్యవసాయం మీద అధారపడి జీవించుచున్నారు. వరి, చెఱకు ముఖ్యమైన పంటలు. ఇక్కడి మెట్ట ప్రాంతంలో కర్ర పెండలము దుంప పండించెదరు.కట్టమూరు గ్రామంనకు ముఖ్యమైన జల వనరు ఏలేరు కాలువ. ఈ కాలువ ఏలేశ్వరం దగ్గిర మొదలై, ఈ గ్రామం మీదుగా వెళుతూ చివరకు కాకినాడ దగ్గిర బంగాళాఖాతంలో కలుస్తుంది. ఇంకా ఇక్కడ మంచి నీటి చెఱువు, రాయన చెఱువు, బాపనవీధి చెఱువు, కిత్తా చెఱువులు,గంగరావి చెఱువులు కూడా ఉన్నాయి. ఈ చెఱువుల నీటిని పశువుల త్రాగునీటి కొరకు, పంటపొలాల కొరకు ఉపయోగించెదరు.
ప్రార్ధనా స్థలాలు
మార్చుఇక్కడ ప్రఖ్యాతమైన పట్టాభిరాములవారి గుడి, కేశవ స్వాములవారి గుడి ఉంది. ఈ రెండు గుడులు ఒకే ఆవరణలో ఉండటం వల్ల అక్కడ ప్రజలు ఈ గుడిని "జోడుగుళ్ళు" అని పిలిచెదరు. ఒక గుడిలో పట్టాభిరామ స్వామి వారు సీతాదేవి, లక్షణుడు, ఆంజనేయ స్వామితో కొలువుతీరి ఉందురు. మరియొక గుడిలో కేశవ స్వామి వారు శ్రీదేవి, భూదేవి సమేతంగా ఉందురు. ఇక్కడ ప్రతీ యేటా ఫిబ్రవరిలో వచ్చే భీష్మ ఏకాదశి నాడు జాతర జరుపుదురు.
ఇంకా ఈ ఊరిలో శివాలయము, వినాయకుని గుడి, షిరిడి సాయిబాబావారి దేవాలయము, వీరబ్రహ్మం గారి ఆలయము, ఊరి మొదట్లో కనకదుర్గ గుడి, ఊరి చివరన పోలేరమ్మ తల్లి ఆలయము, ఇంకా శ్రీరాముని కోవెలలు, ఆంజనేయుని గుడులు ఉన్నాయి.
విశేషాలు
మార్చుఈ గ్రామం నుంచి కొద్ది మంది చదువులకు, ఉద్యోగములకు విదేశములకు వెళ్ళియుండిరి.
మూలాలు
మార్చు- ↑ 2011 ఆంధ్ర ప్రదేశ్ జనగణన డేటా - గ్రామాలు దత్తాంశ సమితి (in ఇంగ్లీష్), భారత రిజిస్ట్రార్ జనరల్, జనగణన కమిషనరు కార్యాలయం, Wikidata Q42501043, archived from the original on 11 July 2017
- ↑ http://www.censusindia.gov.in/2011census/dchb/DCHB_Village_Release_2800.xlsx.
{{cite web}}: Missing or empty|title=(help) - ↑ "Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011".