కురుపాం
కురుపాం, (వినండి: // (
listen)) ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రం లోని పార్వతీపురం మన్యం జిల్లా, కురుపాం మండలానికి గ్రామం. ఇది సమీప పట్టణమైన పార్వతీపురం నుండి 31 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 1799 ఇళ్లతో, 7329 జనాభాతో 1120 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 3827, ఆడవారి సంఖ్య 3502. షెడ్యూల్డ్ కులాల జనాభా 1331 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల జనాభా 1228. గ్రామ జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 582001[2].
కురుపాం | |
|---|---|
 | |
.svg)  కురుపాం | |
| అక్షాంశ రేఖాంశాలు: 18°51′55.800″N 83°33′12.996″E / 18.86550000°N 83.55361000°E | |
| దేశం | భారతదేశం |
| రాష్ట్రం | ఆంధ్రప్రదేశ్ |
| జిల్లా | పార్వతీపురం మన్యం |
| మండలం | కురుపాం |
| విస్తీర్ణం | 11.2 కి.మీ2 (4.3 చ. మై) |
| జనాభా (2011)[1] | 7,329 |
| • జనసాంద్రత | 650/కి.మీ2 (1,700/చ. మై.) |
| అదనపు జనాభాగణాంకాలు | |
| • పురుషులు | 3,827 |
| • స్త్రీలు | 3,502 |
| • లింగ నిష్పత్తి | 915 |
| • నివాసాలు | 1,799 |
| ప్రాంతపు కోడ్ | +91 ( ) |
| పిన్‌కోడ్ | 535524 |
| 2011 జనగణన కోడ్ | 582001 |
చరిత్ర
మార్చువిజయనగరానికి 90 కిలోమీటర్ల దూరంలో కల ఈ ఊరు ఒకప్పుడు కొండ జమీలలో ఒకటి. ఇది మండల కేంద్రం కాకమునుపు జయపుర సంస్థానంలో ఒక భాగంగా ఉండేది. తదనంతరం సా.శ. 1672 - 1676 మద్య కాలంలో జయపురం రాజు విశ్వంభరదేవ్, రాజ్య రక్షణ ఒప్పందాల్లో అనేక కొండజమీలను స్వతంత్ర సంస్థానాలుగా మార్చారు. వాటిలో కురుపాం కూడా ఒకటి. కురుపాం సంస్థానాదెశులకు వైరిచర్ల బిరుదుగా ఉండేది. అదే ఇంటి పేరుగా మారింది.క
కురుపాం జమిందారీ
మార్చుకురుపాం రాజ కుటుంబానికి చెందిన వైరిచెర్ల కిషోర్ చంద్ర సూర్యనారాయణ దేవ్, [3] లోకసభకు (3 పర్యాయాలు) పార్వతీపురం నుండి ఎన్నికైనాడు.
విద్యా సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో ఐదుప్రైవేటు బాలబడులు ఉన్నాయి. ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు ఆరు, ప్రైవేటు ప్రాథమిక పాఠశాలలు ఐదు, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి, ప్రైవేటు ప్రాథమికోన్నత పాఠశాలలు రెండు, ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి. ఒక ప్రభుత్వ జూనియర్ కళాశాల ఉంది.ఒక ప్రభుత్వ అనియత విద్యా కేంద్రం ఉంది.సమీప ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల కురుపాంలోను, ఇంజనీరింగ్ కళాశాల బొబ్బిలిలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల నెల్లిమర్లలోను, పాలీటెక్నిక్‌ మరిపివలసలోను, మేనేజిమెంటు కళాశాల బొబ్బిలిలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల గుమ్మలక్ష్మీపురంలోను, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల విజయనగరం లోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
మార్చుప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
మార్చుకురుపాంలో ఉన్న ఒక సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రంలో ముగ్గురు డాక్టర్లు, పారామెడికల్ సిబ్బంది 9 మంది ఉన్నారు. ఒకప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రంలో ఇద్దరు డాక్టర్లు, పారామెడికల్ సిబ్బంది 10 మంది ఉన్నారు. రెండు ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రాల్లో డాక్టర్లు లేరు. పారామెడికల్ సిబ్బంది నలుగురు ఉన్నారు. ఒక పశు వైద్యశాలలో ఒక డాక్టరు, పారామెడికల్ సిబ్బంది నలుగురు ఉన్నారు.
టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉంది. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, సంచార వైద్య శాల, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
మార్చుగ్రామంలోఒక ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం ఉంది. ఎమ్బీబీయెస్ కాకుండా ఇతర డిగ్రీ చదివిన డాక్టరు ఒకరు ఉన్నారు. నాలుగు మందుల దుకాణాలు ఉన్నాయి.
తాగు నీరు
మార్చుగ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. కుళాయిల ద్వారా శుద్ధి చేయని నీరు కూడా సరఫరా అవుతోంది. బావుల నీరు కూడా అందుబాటులో ఉంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది. చెరువు ద్వారా గ్రామానికి తాగునీరు లభిస్తుంది.
పారిశుధ్యం
మార్చుగ్రామంలో భూగర్భ మురుగునీటి వ్యవస్థ ఉంది. మురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ ఉంది. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ కూడా ఉంది. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
మార్చుకురుపాంలో పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు ఉన్నాయి. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, మొబైల్ ఫోన్, ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది.
గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులుప్రైవేటు బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
ప్రధాన జిల్లా రహదారి, జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతున్నాయి. జాతీయ రహదారి, రాష్ట్ర రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు, మట్టిరోడ్లూ ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
మార్చుగ్రామంలో ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు ఉన్నాయి. గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం, వారం వారం సంత, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ ఉన్నాయి.
వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం ఉంది. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. శాసనసభ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. గ్రంథాలయం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. సినిమా హాలు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
విద్యుత్తు
మార్చుగ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 15 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
మార్చుకురుపాంలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
- వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 15 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 22 హెక్టార్లు
- నికరంగా విత్తిన భూమి: 1082 హెక్టార్లు
- నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 148 హెక్టార్లు
- వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 934 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
మార్చుకురుపాంలో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
- చెరువులు: 334 హెక్టార్లు* వాటర్‌షెడ్ కింద: 500 హెక్టార్లు* ఇతర వనరుల ద్వారా: 100 హెక్టార్లు
శాసనసభా నియోజకవర్గ కేంద్రం
మార్చు2007-08 పునర్వ్యవస్థీకరణ తరువాత విజయనగరంలోని 9 నియోజవర్గాలలో కురుపాం శాసనసభా నియోజకవర్గాన్ని కొత్తగా ఏర్పాటైంది.
ప్రముఖులు
మార్చు- వైరిచర్ల సూర్యనారాయణరాజు
- వైరిచర్ల కిషొర్ చంద్ర సూర్యనారాయణ దేవ్
- ఆదిభట్ల నారాయణదాసు (హరికథా పితామహుడు) (నా యెరుక అనే ఆత్మకథ రాశాడు)
మూలాలు
మార్చు- ↑ 1.0 1.1 2011 ఆంధ్ర ప్రదేశ్ జనగణన డేటా - గ్రామాలు దత్తాంశ సమితి (in ఇంగ్లీష్), భారత రిజిస్ట్రార్ జనరల్, జనగణన కమిషనరు కార్యాలయం, Wikidata Q42501043, archived from the original on 11 July 2017
- ↑ "Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011".
- ↑ "Kurupam Zamindari". Archived from the original on 2002-06-17. Retrieved 2002-06-17.