భారత విద్యుత్ మంత్రిత్వ శాఖ

విద్యుత్ మంత్రిత్వ శాఖ అనేది భారత ప్రభుత్వ మంత్రిత్వ శాఖ. ప్రస్తుత కేంద్ర కేబినెట్ మంత్రి మనోహర్ లాల్ ఖట్టర్. ఉత్పత్తి, ప్రసారం, డెలివరీ నిర్వహణ ప్రాజెక్టులతో సహా విద్యుత్ ఉత్పత్తి, మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధిని పర్యవేక్షించే బాధ్యత మంత్రిత్వ శాఖపై ఉంది.

భారత విద్యుత్ మంత్రిత్వ శాఖ
మంత్రిత్వ శాఖ
విద్యుత్ మంత్రిత్వ శాఖ
Ministry అవలోకనం
స్థాపనం 2 జూలై 1992; 32 సంవత్సరాల క్రితం (1992-07-02)
పూర్వపు Ministry ఇంధన వనరుల
అధికార పరిధి భారత ప్రభుత్వం
ప్రధాన కార్యాలయం శ్రమ శక్తి భవన్, రఫీ మార్గ్, న్యూఢిల్లీ , భారతదేశం
వార్ర్షిక బడ్జెట్ ₹ 15,046.92 కోట్లు (US$1.8 బిలియన్) (2018-19 అంచనా)[1]
Minister responsible మనోహర్ లాల్ ఖట్టర్
Ministry కార్యనిర్వాహకుడు/ పంకజ్ అగర్వాల్, IAS, పవర్ సెక్రటరీ

మంత్రిత్వ శాఖ కేంద్ర ప్రభుత్వ, రాష్ట్ర విద్యుత్ కార్యకలాపాల మధ్య, అలాగే ప్రైవేట్ రంగానికి మధ్య అనుసంధానకర్తగా పనిచేస్తుంది. గ్రామీణ విద్యుదీకరణ ప్రాజెక్టులను కూడా మంత్రిత్వ శాఖ పర్యవేక్షిస్తుంది.

చరిత్ర

మార్చు

పివి నరసింహారావు ప్రభుత్వ హయాంలో 1992 జూలై 2న విద్యుత్ శాఖ మంత్రిత్వ శాఖగా మారింది.[2] ఆ సమయానికి ముందు ఇది విద్యుత్, బొగ్గు, సాంప్రదాయేతర ఇంధన వనరుల మంత్రిత్వ శాఖలో ఒక శాఖ (విద్యుత్ శాఖ)గా ఉండేది. ఆ మంత్రిత్వ శాఖ విద్యుత్ మంత్రిత్వ శాఖ, బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖ, సాంప్రదాయేతర ఇంధన వనరుల మంత్రిత్వ శాఖగా విభజించబడింది (2006లో కొత్త, పునరుత్పాదక ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖగా పేరు మార్చబడింది).

2012లో విద్యుత్ మంత్రిత్వ శాఖ పుదుచ్చేరిలో స్మార్ట్ గ్రిడ్ ప్రాజెక్టును ప్రారంభించింది.[3]

క్యాబినెట్ మంత్రులు

మార్చు
  • గమనిక: MoS, I/C – రాష్ట్ర మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత)
  • కీ: కార్యాలయంలో మరణించారు
నం. ఫోటో మంత్రి

(జనన-మరణ) నియోజకవర్గం

పదవీకాలం రాజకీయ పార్టీ మంత్రిత్వ శాఖ ప్రధాన మంత్రి
నుండి కు కాలం
పనులు, గనులు మరియు విద్యుత్ శాఖ మంత్రి
1   బొంబాయి కోసం నర్హర్ విష్ణు గాడ్గిల్

(1896–1966) MCA

15 ఆగస్టు

1947

26 డిసెంబర్

1950

3 సంవత్సరాలు, 133 రోజులు భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ నెహ్రూ ఐ జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ
సహజ వనరులు మరియు శాస్త్రీయ పరిశోధన మంత్రి
2   శ్రీ ప్రకాశ

(1890–1971)

26 డిసెంబర్

1950

13 మే

1952

1 సంవత్సరం, 139 రోజులు భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ నెహ్రూ ఐ జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ
3   మౌలానా అబుల్ కలాం ఆజాద్

(1888–1958) రాంపూర్ ఎంపీ

13 మే

1952

6 జూన్

1952

24 రోజులు నెహ్రూ II
నీటిపారుదల మరియు విద్యుత్ శాఖ మంత్రి
4   గుల్జారీలాల్ నందా

(1898–1998) సబర్‌కాంత ఎంపీ

6 జూన్

1952

17 ఏప్రిల్

1957

4 సంవత్సరాలు, 315 రోజులు భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ నెహ్రూ II జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ
5   SK పాటిల్

(1898–1981) ముంబై సౌత్ ఎంపీ

17 ఏప్రిల్

1957

2 ఏప్రిల్

1958

350 రోజులు నెహ్రూ III
6   హఫీజ్ మొహమ్మద్ ఇబ్రహీం

(1889–1968) ఉత్తరప్రదేశ్‌కు రాజ్యసభ ఎంపీ

2 ఏప్రిల్

1958

10 ఏప్రిల్

1962

5 సంవత్సరాలు, 85 రోజులు
10 ఏప్రిల్

1962

26 జూన్

1963

నెహ్రూ IV
7   OV అళగేశన్

(1911–1992) చెంగల్పట్టు MP (MoS)

26 జూన్

1963

19 జూలై

1963

23 రోజులు
8 కానూరి లక్ష్మణరావు

(1902–1986) విజయవాడ ఎంపీ (MoS)

19 జూలై

1963

27 మే

1964

326 రోజులు
27 మే

1964

9 జూన్

1964

నంద ఐ గుల్జారీలాల్ నందా
9   HC దాసప్ప

(1894–1964) బెంగళూరు ఎంపీ

9 జూన్

1964

19 జూలై

1964

40 రోజులు శాస్త్రి లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి
(8) కానూరి లక్ష్మణరావు

(1902–1986) విజయవాడ ఎంపీ (MoS)

19 జూలై

1964

11 జనవరి

1966

1 సంవత్సరం, 189 రోజులు
11 జనవరి

1966

24 జనవరి

1966

నందా II గుల్జారీలాల్ నందా
10   ఫకృద్దీన్ అలీ అహ్మద్

(1905–1977) బార్పేట ఎంపీ

24 జనవరి

1966

13 నవంబర్

1966

293 రోజులు ఇందిరా ఐ ఇందిరా గాంధీ
11 కానూరి లక్ష్మణరావు

(1902–1986) విజయవాడ ఎంపీ (MoS)

13 నవంబర్

1966

13 మార్చి

1967

6 సంవత్సరాలు, 361 రోజులు
13 మార్చి

1967

18 మార్చి

1971

ఇందిరా II
18 మార్చి

1971

9 నవంబర్

1973

భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఆర్) ఇందిరా II
12   KC పంత్

(1931–2012) నైనిటాల్ (MoS) ఎంపీ

9 నవంబర్

1973

10 అక్టోబర్

1974

335 రోజులు
ఇంధన మంత్రి
(12)   KC పంత్

(1931–2012) నైనిటాల్ (MoS) ఎంపీ

10 అక్టోబర్

1974

24 మార్చి

1977

335 రోజులు భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఆర్) ఇందిరా II ఇందిరా గాంధీ
13 పి. రామచంద్రన్

(1921–2001) చెన్నై సెంట్రల్ ఎంపీ

26 మార్చి

1977

28 జూలై

1979

2 సంవత్సరాలు, 124 రోజులు జనతా పార్టీ దేశాయ్ మొరార్జీ దేశాయ్
14   KC పంత్

(1931–2012) ఉత్తరప్రదేశ్‌కు రాజ్యసభ ఎంపీ

30 జూలై

1979

14 జనవరి

1980

168 రోజులు భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (Urs) చరణ్ చరణ్ సింగ్
15   ABA ఘనీ ఖాన్ చౌదరి

(1927–2006) మాల్దా ఎంపీ

14 జనవరి

1980

2 సెప్టెంబర్

1982

2 సంవత్సరాలు, 231 రోజులు భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (I) ఇందిర IV ఇందిరా గాంధీ
16   పి. శివ శంకర్

(1929–2017) సికింద్రాబాద్ ఎంపీ

2 సెప్టెంబర్

1982

31 అక్టోబర్

1984

2 సంవత్సరాలు, 120 రోజులు
31 అక్టోబర్

1984

31 డిసెంబర్

1984

రాజీవ్ ఐ రాజీవ్ గాంధీ
17   వసంత్ సాఠే

(1925–2011) వార్ధా ఎంపీ

31 డిసెంబర్

1984

3 సెప్టెంబర్

1988

3 సంవత్సరాలు, 247 రోజులు రాజీవ్ II
18   మఖన్ లాల్ ఫోతేదార్

(1932–2017) ఉత్తరప్రదేశ్‌కు రాజ్యసభ ఎంపీ

3 సెప్టెంబర్

1988

19 సెప్టెంబర్

1988

16 రోజులు
(17)   వసంత్ సాఠే

(1925–2011) వార్ధా ఎంపీ

19 సెప్టెంబర్

1988

2 డిసెంబర్

1989

1 సంవత్సరం, 74 రోజులు
19   ఆరిఫ్ మొహమ్మద్ ఖాన్

(జననం 1951) బహ్రైచ్ ఎంపీ

6 డిసెంబర్

1989

10 నవంబర్

1990

339 రోజులు జనతాదళ్ విశ్వనాథ్ వీపీ సింగ్
20   కళ్యాణ్ సింగ్ కల్వి

(జననం 1933) బార్మర్ ఎంపీ

21 నవంబర్

1990

21 జూన్

1991

212 రోజులు సమాజ్‌వాదీ జనతా పార్టీ (రాష్ట్రీయ) చంద్ర శేఖర్ చంద్ర శేఖర్
విద్యుత్ శాఖ మంత్రి
21 కల్పనాథ్ రాయ్

(1941–1999) ఘోసీ కోసం MP (MoS, I/C)

21 జూన్

1991

18 జనవరి

1993

1 సంవత్సరం, 211 రోజులు భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (I) రావు పివి నరసింహారావు
22 NKP సాల్వే

(1921–2012) మహారాష్ట్రకు రాజ్యసభ ఎంపీ

18 జనవరి

1993

16 మే

1996

3 సంవత్సరాలు, 119 రోజులు
  అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి

(1924–2018) లక్నో ఎంపీ (ప్రధాని)

16 మే

1996

1 జూన్

1996

16 రోజులు భారతీయ జనతా పార్టీ వాజ్‌పేయి ఐ అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి
  HD దేవెగౌడ

(జననం 1933) కర్ణాటక రాజ్యసభ ఎంపీ (ప్రధాన మంత్రి)

1 జూన్

1996

21 ఏప్రిల్

1997

324 రోజులు జనతాదళ్ దేవెగౌడ హెచ్‌డి దేవెగౌడ
  ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్

(1919–2012) బీహార్ రాజ్యసభ ఎంపీ (ప్రధాన మంత్రి)

21 ఏప్రిల్

1997

9 జూన్

1997

49 రోజులు గుజ్రాల్ ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్
23   యోగిందర్ కె అలగ్

(1939–2022) గుజరాత్‌కు రాజ్యసభ ఎంపీ (MoS, I/C)

9 జూన్

1997

19 మార్చి

1998

283 రోజులు
24   రంగరాజన్ కుమారమంగళం

(1952–2000) తిరుచిరాపల్లి ఎంపీ

19 మార్చి

1998

13 అక్టోబర్

1999

2 సంవత్సరాలు, 157 రోజులు భారతీయ జనతా పార్టీ వాజ్‌పేయి II అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి
13 అక్టోబర్

1999

23 ఆగస్టు

2000 [†]

వాజ్‌పేయి III
  అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి

(1924–2018) లక్నో ఎంపీ (ప్రధాని)

23 ఆగస్టు

2000

30 సెప్టెంబర్

2000

38 రోజులు
25   సురేష్ ప్రభు

(జననం 1953) రాజాపూర్ ఎంపీ

30 సెప్టెంబర్

2000

24 ఆగస్టు

2002

1 సంవత్సరం, 328 రోజులు శివసేన
  అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి

(1924–2018) లక్నో ఎంపీ (ప్రధాని)

24 ఆగస్టు

2002

26 ఆగస్టు

2002

2 రోజులు భారతీయ జనతా పార్టీ
26   అనంత్ గీతే

(జననం 1951) రత్నగిరి ఎంపీ

26 ఆగస్టు

2002

22 మే

2004

1 సంవత్సరం, 270 రోజులు శివసేన
27   PM సయీద్

(1941–2005) ఢిల్లీ NCT కొరకు రాజ్యసభ MP

23 మే

2004

18 డిసెంబర్

2005 [†]

1 సంవత్సరం, 209 రోజులు భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ మన్మోహన్ ఐ మన్మోహన్ సింగ్
  మన్మోహన్ సింగ్

(జననం 1932) అస్సాంకు రాజ్యసభ ఎంపీ (ప్రధాని)

18 నవంబర్

2005

29 జనవరి

2006

72 రోజులు
28   సుశీల్ కుమార్ షిండే

(జననం 1941) మహారాష్ట్రకు రాజ్యసభ ఎంపీ , 2009 నుంచి షోలాపూర్ ఎంపీగా 2009 వరకు ఎంపీగా ఉన్నారు.

29 జనవరి

2006

22 మే

2009

3 సంవత్సరాలు, 113 రోజులు
28 మే

2009

31 జూలై

2012

3 సంవత్సరాలు, 64 రోజులు మన్మోహన్ II
29   వీరప్ప మొయిలీ

(జననం 1940) చిక్కబల్లాపూర్ ఎంపీ

31 జూలై

2012

28 అక్టోబర్

2012

89 రోజులు
30   జ్యోతిరాదిత్య సింధియా

(జననం 1971) గుణ (MoS, I/C) ఎంపీ

28 అక్టోబర్

2012

26 మే

2014

1 సంవత్సరం, 210 రోజులు
31   పీయూష్ గోయల్

(జననం 1964) మహారాష్ట్రకు రాజ్యసభ ఎంపీ

27 మే

2014

3 సెప్టెంబర్

2017

3 సంవత్సరాలు, 99 రోజులు భారతీయ జనతా పార్టీ మోదీ ఐ నరేంద్ర మోదీ
32   రాజ్ కుమార్ సింగ్

(జననం 1952) అర్రా (MoS, I/C 7 జూలై 2021 వరకు) ఎంపీ

3 సెప్టెంబర్

2017

30 మే

2017

6 సంవత్సరాలు, 276 రోజులు
31 మే

2019

5 జూన్ 2024 మోడీ II
33   మనోహర్ లాల్ ఖట్టర్

(జననం 1964) కర్నాల్ ఎంపీ

10 జూన్ 2024 అధికారంలో ఉంది 24 రోజులు మోడీ III

సహాయ మంత్రులు

మార్చు
నం. ఫోటో మంత్రి

(జనన-మరణ) నియోజకవర్గం (విభాగం)

పదవీకాలం రాజకీయ పార్టీ మంత్రిత్వ శాఖ ప్రధాన మంత్రి
నుండి కు కాలం
రాష్ట్ర నీటిపారుదల మరియు విద్యుత్ శాఖ మంత్రి
1   OV అళగేశన్

(1911–1992) చెంగల్పట్టు ఎంపీ

8 మే

1962

19 జూలై

1963

1 సంవత్సరం, 72 రోజులు భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ నెహ్రూ IV జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ
2 కానూరి లక్ష్మణరావు

(1902–1986) విజయవాడ ఎంపీ

9 జూన్

1964

19 జూలై

1964

40 రోజులు శాస్త్రి లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి
24 జనవరి

1966

13 నవంబర్

1966

293 రోజులు ఇందిరా ఐ ఇందిరా గాంధీ
ఇంధన శాఖ సహాయ మంత్రి
3   బెత్తయ్యకు ఫజ్లూర్ రెహమాన్

ఎంపీ

14 ఆగస్టు

1977

26 జనవరి

1979

1 సంవత్సరం, 165 రోజులు జనతా పార్టీ దేశాయ్ మొరార్జీ దేశాయ్
4 జనేశ్వర్ మిశ్రా

(1933–2010) ప్రయాగ్‌రాజ్ ఎంపీ

26 జనవరి

1979

15 జూలై

1979

170 రోజులు
5 విక్రమ్ చంద్ మహాజన్

(1933–2016) కాంగ్రా ఎంపీ

8 జూన్

1980

29 జనవరి

1983

2 సంవత్సరాలు, 235 రోజులు భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (I) ఇందిర IV ఇందిరా గాంధీ
6 గార్గి శంకర్ మిశ్రా

(జననం 1919) సియోని (బొగ్గు) ఎంపీ

15 జనవరి

1982

2 సెప్టెంబర్

1982

230 రోజులు
7 చౌదరి దల్బీర్ సింగ్

(1926–1987) సిర్సా ఎంపీ

2 సెప్టెంబర్

1982

29 జనవరి

1983

149 రోజులు
8 చంద్ర ప్రతాప్ నారాయణ్ సింగ్

MP Padrauna (సాంప్రదాయేతర ఇంధన వనరులు)

2 సెప్టెంబర్

1982

2 ఫిబ్రవరి

1983

153 రోజులు
(6) గార్గి శంకర్ మిశ్రా

(జననం 1919) సియోని ఎంపీ

6 సెప్టెంబర్

1982

29 జనవరి

1983

1 సంవత్సరం, 32 రోజులు
(7) చౌదరి దల్బీర్ సింగ్

(1926–1987) సిర్సా (బొగ్గు) ఎంపీ

29 జనవరి

1983

31 అక్టోబర్

1984

1 సంవత్సరం, 276 రోజులు
(6) గార్గి శంకర్ మిశ్రా

(జననం 1919) సియోని (పెట్రోలియం) ఎంపీ

29 జనవరి

1983

31 అక్టోబర్

1984

1 సంవత్సరం, 276 రోజులు
9 చంద్రశేఖర్ సింగ్

(1927–1986) బంకా (పవర్) ఎంపీ

29 జనవరి

1983

14 ఆగస్టు

1983

197 రోజులు
10   ఆరిఫ్ మొహమ్మద్ ఖాన్

(జననం 1951) బహ్రైచ్ ఎంపీ

7 ఫిబ్రవరి

1984

31 అక్టోబర్

1984

267 రోజులు
(7) చౌదరి దల్బీర్ సింగ్

(1926–1987) సిర్సా (బొగ్గు) ఎంపీ

4 నవంబర్

1984

31 డిసెంబర్

1984

57 రోజులు రాజీవ్ ఐ రాజీవ్ గాంధీ
(6) గార్గి శంకర్ మిశ్రా

(జననం 1919) సియోని (పెట్రోలియం) ఎంపీ

4 నవంబర్

1984

31 డిసెంబర్

1984

57 రోజులు
(10)   ఆరిఫ్ మొహమ్మద్ ఖాన్

(జననం 1951) బహ్రైచ్ ఎంపీ

12 నవంబర్

1984

31 డిసెంబర్

1984

49 రోజులు
11 అరుణ్ నెహ్రూ

(1944–2013) రాయ్‌బరేలి (పవర్) ఎంపీ

31 డిసెంబర్

1984

25 సెప్టెంబర్

1985

268 రోజులు రాజీవ్ II
(10)   ఆరిఫ్ మొహమ్మద్ ఖాన్

(జననం 1951) బహ్రైచ్ (పవర్) ఎంపీ

25 సెప్టెంబర్

1985

26 ఫిబ్రవరి

1986

154 రోజులు
12   సుశీల రోహత్గి

(1921–2011) ఉత్తర ప్రదేశ్ (రాజ్యసభ) (అధికారం) కొరకు MP

12 మే

1986

9 మే

1988

1 సంవత్సరం, 363 రోజులు
13 కల్పనాథ్ రాయ్

(1941–1999) ఘోసీ (పవర్) కొరకు MP

25 జూన్

1988

2 డిసెంబర్

1989

1 సంవత్సరం, 160 రోజులు
14   సికె జాఫర్ షరీఫ్

(1933–2018) బెంగళూరు నార్త్ ఎంపీ

14 ఫిబ్రవరి

1988

2 డిసెంబర్

1989

1 సంవత్సరం, 291 రోజులు
15 బాబాన్‌రావ్ ధాక్నే

(జననం 1937) బీడ్ ఎంపీ

21 నవంబర్

1990

21 జూన్

1991

212 రోజులు సమాజ్‌వాదీ జనతా పార్టీ (రాష్ట్రీయ) చంద్ర శేఖర్ చంద్ర శేఖర్
రాష్ట్ర విద్యుత్ శాఖ మంత్రి
16   పీవీ రంగయ్య నాయుడు

(జననం 1933) ఖమ్మం ఎంపీ

18 జనవరి

1993

10 ఫిబ్రవరి

1995

2 సంవత్సరాలు, 23 రోజులు భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ రావు పివి నరసింహారావు
17   ఊర్మిలాబెన్ చిమన్‌భాయ్ పటేల్

(1932–2016) గుజరాత్ (రాజ్యసభ) ఎంపీ

10 ఫిబ్రవరి

1995

16 మే

1996

1 సంవత్సరం, 96 రోజులు
18   సముద్రాల వేణుగోపాల్ చారి

(జననం 1959) ఆదిలాబాద్ ఎంపీ

1 జూన్

1996

21 ఏప్రిల్

1997

1 సంవత్సరం, 8 రోజులు తెలుగుదేశం పార్టీ దేవెగౌడ హెచ్‌డి దేవెగౌడ
21 ఏప్రిల్

1997

9 జూన్

1997

గుజ్రాల్ ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్
19   జయవంతిబెన్ మెహతా

(1938–2016) ముంబై సౌత్ ఎంపీ

13 అక్టోబర్

1999

22 మే

2004

4 సంవత్సరాలు, 222 రోజులు భారతీయ జనతా పార్టీ వాజ్‌పేయి III అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి
20   జైరాం రమేష్

(జననం 1954) ఆంధ్ర ప్రదేశ్ (రాజ్యసభ) ఎంపీ

6 ఏప్రిల్

2008

25 ఫిబ్రవరి

2009

325 రోజులు భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ మన్మోహన్ ఐ మన్మోహన్ సింగ్
21   భరత్‌సిన్హ్ సోలంకి

(జననం 1953) ఆనంద్ ఎంపీ

28 మే

2009

19 జనవరి

2011

1 సంవత్సరం, 236 రోజులు మన్మోహన్ II
22   కె.సి. వేణుగోపాల్

(జననం 1963) అలప్పుజ ఎంపీ

19 జనవరి

2011

28 అక్టోబర్

2012

1 సంవత్సరం, 283 రోజులు
23   కృష్ణన్ పాల్ గుర్జార్

(జననం 1957) ఫరీదాబాద్ ఎంపీ

7 జూలై

2021

అధికారంలో ఉంది 2 సంవత్సరాలు, 362 రోజులు భారతీయ జనతా పార్టీ మోడీ II నరేంద్ర మోదీ

మూలాలు

మార్చు
  1. "Budget data" (PDF). www.indiabudget.gov.in. 2019. Archived from the original (PDF) on 4 March 2018. Retrieved 15 September 2018.
  2. About ministry, Ministry of Power (India), archived from the original on 26 అక్టోబరు 2012
  3. "Smart grid project inaugurated". Puducherry. The Hindu. 2012-10-20. Retrieved 2012-10-23.