యర్రగొండపాలెం
యర్రగొండపాలెం ప్రకాశం జిల్లా, యర్రగొండపాలెం మండలం లోని గ్రామం. ఇది మండల కేంద్రం. ఇది సమీప పట్టణమైన మార్కాపురం నుండి 40 కి. మీ. దూరంలో ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 4524 ఇళ్లతో, 19398 జనాభాతో 2949 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 9859, ఆడవారి సంఖ్య 9539. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 3254 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 1389. గ్రామ జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 590531[2].
యర్రగొండపాలెం | |
|---|---|
 | |
.svg)  యర్రగొండపాలెం | |
| అక్షాంశ రేఖాంశాలు: 16°2′24″N 79°18′11″E / 16.04000°N 79.30306°E | |
| దేశం | భారతదేశం |
| రాష్ట్రం | ఆంధ్రప్రదేశ్ |
| జిల్లా | ప్రకాశం |
| మండలం | యర్రగొండపాలెం |
| విస్తీర్ణం | 29.49 కి.మీ2 (11.39 చ. మై) |
| జనాభా (2011)[1] | 19,398 |
| • జనసాంద్రత | 660/కి.మీ2 (1,700/చ. మై.) |
| అదనపు జనాభాగణాంకాలు | |
| • పురుషులు | 9,859 |
| • స్త్రీలు | 9,539 |
| • లింగ నిష్పత్తి | 968 |
| • నివాసాలు | 4,524 |
| ప్రాంతపు కోడ్ | +91 ( 08403  ) |
| పిన్‌కోడ్ | 523327 |
| 2011 జనగణన కోడ్ | 590531 |
విద్యా సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో రెండుప్రైవేటు బాలబడులు ఉన్నాయి. ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు 9, ప్రైవేటు ప్రాథమిక పాఠశాల ఒకటి, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాలలు నాలుగు, ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాలలు నాలుగు ఉన్నాయి. 2 ప్రభుత్వ జూనియర్ కళాశాలలుఒక ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల ఉన్నాయి. ఒక ప్రభుత్వ అనియత విద్యా కేంద్రం ఉంది. సమీప ఇంజనీరింగ్ కళాశాల మార్కాపురంలో ఉంది. సమీప వైద్య కళాశాల గుంటూరులోను, మేనేజిమెంటు కళాశాల, పాలీటెక్నిక్‌లు మార్కాపురంలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల బోయలపల్లిలోను, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల ఒంగోలు లోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
మార్చుప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
మార్చుయర్రగొండపాలెంలో ఉన్న ఒక సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రంలో ముగ్గురు డాక్టర్లు, 9 మంది పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు. ఒకప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రంలో ఇద్దరు డాక్టర్లు, ఆరుగురు పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు. ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ఇద్దరు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. ఒక పశు వైద్యశాలలో ఒక డాక్టరు, ఒకరు పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు. మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, సంచార వైద్య శాల, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
మార్చుగ్రామంలో3 ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. ఎమ్బీబీయెస్ డాక్టర్లు ఇద్దరు, డిగ్రీ లేని డాక్టర్లు ఇద్దరు ఉన్నారు.
తాగు నీరు
మార్చుగ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. కుళాయిల ద్వారా శుద్ధి చేయని నీరు కూడా సరఫరా అవుతోంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది. చెరువు ద్వారా గ్రామానికి తాగునీరు లభిస్తుంది.
పారిశుధ్యం
మార్చుగ్రామంలో భూగర్భ మురుగునీటి వ్యవస్థ ఉంది. మురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
మార్చుయర్రగొండపాలెంలో పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉన్నాయి. పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామం నుండి 50 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్, ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి.
గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులుప్రైవేటు బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. ప్రధాన జిల్లా రహదారి, జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతున్నాయి. జాతీయ రహదారి, రాష్ట్ర రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు, మట్టిరోడ్లూ ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
మార్చుగ్రామంలో ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం ఉన్నాయి. గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం, వారం వారం సంత, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ ఉన్నాయి.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
ప్రాధమిక ఆరోగ్య కేంద్రం
మార్చుప్రపంచ ఆరోగ్య దినోత్సవం సందర్భంగా, ఈ ఆరోగ్య కేంద్రాన్ని జిల్లాలో ఉత్తమ ఆరోగ్య కేంద్రంగా ఎంపికచేసారు. 2017,ఏప్రిల్-7న ఈ కేంద్రం వైద్యాధికారి శ్రీ చంద్రశేఖర్, ప్రకాశం జిల్లా కలెక్టరుగారి చేతులమీదుగా ప్రశంసాపత్రాన్ని అందుకున్నారు. [7]
విద్యుత్తు
మార్చుగ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 14 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
మార్చుయర్రగొండపాలెంలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
- వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 460 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 870 హెక్టార్లు
- శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 208 హెక్టార్లు
- తోటలు మొదలైనవి సాగవుతున్న భూమి: 121 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 102 హెక్టార్లు
- సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 62 హెక్టార్లు
- బంజరు భూమి: 22 హెక్టార్లు
- నికరంగా విత్తిన భూమి: 1104 హెక్టార్లు
- నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 276 హెక్టార్లు
- వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 911 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
మార్చుయర్రగొండపాలెంలో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
- బావులు/బోరు బావులు: 911 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
మార్చుయర్రగొండపాలెంలో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
మార్చుగ్రామ పంచాయతీ
మార్చు2013,జూలైలో ఈ గ్రామ పంచాయతీకి నిర్వహించిన ఎన్నికలలో, సొరకాయల మంగమ్మ, సర్పంచిగా ఎన్నికైనారు.
దేవాలయాలు
మార్చుశ్రీ వృశ్ఛికాల మల్లిఖార్జునస్వామివారి ఆలయం -
మార్చుఈ ఆలయం యర్రగొండపాలెం మండల కేంద్రానికి రెండు కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉంది. ఆ ఆలయాన్ని పురాతనమైనదిగా గుర్తించి, దేవాదాయశాఖ తన ఆధీనంలోనికి తీసుకొనుటకు ప్రయత్నాలు ప్రారంభించింది. యర్రగొండపాలెం పట్టణానికి, వీరాయపాలెం రహదారిలో, రాళ్ళవాగు ప్రక్కన ఒక చిన్న కొండబోడుపై ఉన్న ఈ ఆలయం, విజయనగర రాజుల కాలంలో నిర్మించినట్లు చారిత్రిక ఆధారాలు ఉన్నాయి. ఈ ఆలయానికి యర్రగొండపాలెం రెవెన్యూ పద్దులలో సర్వే నంబరు 824లో ఉన్న 36.10 ఎకరాల మాన్యం భూమి ఆక్రమణలకు గురి అయినది.
పాలంక క్షేత్రం
మార్చుఎటుచూసినా పాలుగారే వృక్షాలతో దట్టమైన అడవి, మైమరపించే ప్రకృతి రమణీయత, అటుగా వెళ్తూ ఈ అందచందాలను చూసి పరవశించి, నల్లమల అందాలను ఆస్వాదించి, జీవాలతో పూజలందుకునేందుకు, పరమశివుడు వీరభద్రుడిగా వెలసిన క్షేత్రమే "పాలంక". ఇది యర్రగొండపాలెం మండలంలో ప్రసిద్ధ పుణ్య క్షేత్రం. ఈ క్షేత్రంలో వీరభద్రుడు, భద్రకాళి కొలువుదీరి ఉన్నారు. తొలిఏకాదశి సందర్భంగా, భక్తులు ఇక్కడ స్వామివారినీ, అమ్మవారినీ దర్శించుకుంటారు. ముఖ్యంగా ఇక్కడ జలపాతం, ప్రకృతి ప్రేమికులకు స్వర్గతుల్యంగా గోచరించుచున్నది. దీనిని సందర్శించేటందుకు ప్రతి సంవత్సరం, అధికసంఖ్యలో తరలివచ్చుచున్నారు. ఈ పాలంక జలపాతం 200 మీటర్ల ఎత్తులో, నల్లమలలోనే పెద్దదిగా గుర్తింపుపొందినది. ప్రతి సంవత్సరం ఆషాఢ శుద్ధ(తొలి)ఏకాదశి పర్వదినం సందర్భంగా తిరునాళ్ళు నిర్వహించెదరు. కృష్ణానది ప్రక్కన, శ్రీశైలానికి ఉత్తర భాగాన, పెద్ద కొండచరియ క్రింద పాలంకస్వామి వెలసినారు. ఈ క్షేత్రంలో సహజంగా ఏర్పడిన ఆదిశేషుని ఆకారం వంటి కొండచరియ క్రింద పాలంకేశ్వరుడితో పాటు గణపతి, పంచముఖబ్రహ్మ, పోతురాజుల ఆలయాలు, పది అడుగుల ఎత్తయిన నాగమయ్య పుట్ట ఉన్నాయి.
ప్రాచుర్యం
మార్చుభక్తులు అధికంగా ఈ క్షేత్రానికి, సంతానప్రాప్తికోసం దర్శించుకుంటారు. ఇక్కడి కొండ చరియలపై నుండి పంచలింగాలపై జాలువారే నీటిబిందువుల కోసం, సంతానం లేనివారు దోసిఉళ్ళు పడతారు. దోసెళ్ళలో నీటిబిందువులు పడితే సంతానం కలుగుతుందని భక్తుల విశ్వాసం. ఇలా సంతానం, కలిగినవారి పిల్లలకు పాలంకయ్య, వీరయ్య అనే పేర్లు పెట్టుకుంటారు. భక్తులు ఇక్కడి పవిత్ర నీటిగుండంలో స్నానమాచరించి దేవేరులకు పూజలు చేస్తారు. మహిళలు పొంగళ్ళతో నైవేద్యం సమర్పించుకుంటారు. పాలంక ఉత్సవాలకు గుంటూరు, మహబూబ్ నగర్, ప్రకాశం కర్నూలు జిల్లాల నుండియేగాక, విజయవాడ, హైదరాబాదు తదితర పట్టణాలనుండి గూడా భక్తులు తరలి వచ్చెదరు.
ప్రయాణమార్గాలు
మార్చుపాలంక వెళ్ళు భక్తులకోసం, పండుగ ముందురోజున యర్రగొండపాలెం నుండి లారీలు ఏర్పాటు చేసెదరు. కాలినడకన వెళ్ళాలనుకొనేవారు, ముందురోజు ఉదయం 5 గంటలకు వెంకటాద్రిపాలెం చేరుకుంటే అక్కడ నుండి దాదాపు 40 కిలోమీటర్లు నడచి వెళ్ళాలి.
ప్రధాన వృత్తులు
మార్చువ్యవసాయం, వ్యవసాయాధారిత పనులు
ప్రముఖులు
మార్చుశ్రీ శాఖమూరి శ్రీనివాస్
మార్చుఉత్తర అమెరికా తెలుగు సంఘం (తానా) ఆధ్వర్యంలో జనవరి/2017 లో నిర్వహించిన బాలసాహిత్య రచనా పోటీలలో, యర్రగొండపాలేనికి చెందిన బాల సాహితీవేత్త, ఉపాధ్యాయులు అయిన వీరు ప్రథమస్థానంలో నిలిచారు. ఈ పోటీలలో 100 మంది రచయితలు పాల్గొనగా, 12 మందికి ఉత్తమ బహుమతులు ప్రకటించారు. 2017/మేనెలలో, హైదరాబాదులో నిర్వహించు తానా సభలలో వీరికి, పదివేల రూపాయల నగదు బహుమతితోపాటు, వీరు రచించిన నల్లమల పుస్తకాన్ని గూడా అందుకోనున్నారు.
- తాటిపర్తి చంద్రశేఖర్ యర్రగొండపాలెం ఎమ్మెల్యే 2024
మూలాలు
మార్చు- ↑ 1.0 1.1 2011 ఆంధ్ర ప్రదేశ్ జనగణన డేటా - గ్రామాలు దత్తాంశ సమితి (in ఇంగ్లీష్), భారత రిజిస్ట్రార్ జనరల్, జనగణన కమిషనరు కార్యాలయం, Wikidata Q42501043, archived from the original on 11 July 2017
- ↑ "Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011".