గంపలగూడెం
గంపలగూడెం ఎన్టీఆర్ జిల్లా, గంపలగూడెం మండలం లోని గ్రామం. ఇది సమీప పట్టణమైన తిరువూరు నుండి 16 కి. మీ. దూరంలో ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 2413 ఇళ్లతో, 8256 జనాభాతో 952 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 4175, ఆడవారి సంఖ్య 4081. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 2157 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 80. గ్రామ జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 588956. 2022 లో చేసిన జిల్లాల పునర్వ్యవస్థీకరణకు ముందు ఈ గ్రామం కృష్ణా జిల్లాలో, ఇదే మండలంలో ఉండేది. [2] [3].ఇది సముద్రమట్టానికి 73 మీ. ఎత్తులో ఉంది.
గంపలగూడెం | |
|---|---|
 | |
.svg)  గంపలగూడెం | |
| అక్షాంశ రేఖాంశాలు: 16°59′50.64″N 80°31′15.24″E / 16.9974000°N 80.5209000°E | |
| దేశం | భారతదేశం |
| రాష్ట్రం | ఆంధ్రప్రదేశ్ |
| జిల్లా | ఎన్టీఆర్ |
| మండలం | గంపలగూడెం |
| విస్తీర్ణం | 9.52 కి.మీ2 (3.68 చ. మై) |
| జనాభా (2011) | 8,256 |
| • జనసాంద్రత | 870/కి.మీ2 (2,200/చ. మై.) |
| అదనపు జనాభాగణాంకాలు | |
| • పురుషులు | 4,175 |
| • స్త్రీలు | 4,081 |
| • లింగ నిష్పత్తి | 977 |
| • నివాసాలు | 2,413 |
| ప్రాంతపు కోడ్ | +91 ( ) |
| పిన్‌కోడ్ | 521403 |
| 2011 జనగణన కోడ్ | 588956 |
సమీప గ్రామాలు
మార్చుకనుమూరు 4 కి.మీ, మేడూరు 4 కి.మీ, కొత్తపల్లి 5 కి.మీ, వినగడప 6 కి.మీ, ముష్టికుంట్ల 6 కి.మీ
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
మార్చుగంపలగూడెంలో పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్, ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం, రైల్వే స్టేషన్ మొదలైనవి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతోంది. ప్రధాన జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. జాతీయ రహదారి, రాష్ట్ర రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు, మట్టిరోడ్లూ ఉన్నాయి. పెనుగొలను, కంభంపాడు నుండి రోడ్డు రవాణా సౌకర్యం ఉంది. రైల్వేస్టేషన్; విజయవాడ 61 కి.మీ దూరంలో ఉంది.
విద్యా సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో ఒక ప్రైవేటు బాలబడి ఉంది. ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు ఏడు, ప్రైవేటు ప్రాథమిక పాఠశాలలు మూడు, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి, ప్రైవేటు ప్రాథమికోన్నత పాఠశాలలు మూడు, ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాల ఒకటి, ప్రైవేటు మాధ్యమిక పాఠశాలలు మూడు ఉన్నాయి. ఒక ప్రభుత్వ జూనియర్ కళాశాల ఉంది.సమీప ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల గంపలగూడెంలోను, ఇంజనీరింగ్ కళాశాల తిరువూరులోనూ ఉన్నాయి. సమీప మేనేజిమెంటు కళాశాల తిరువూరులోను, వైద్య కళాశాల, పాలీటెక్నిక్‌లు విజయవాడలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల నూజివీడులోను, అనియత విద్యా కేంద్రం, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాలలు విజయవాడ, విజ్ఞాన్ హైస్కూల్, లా ఇంగ్లీషు మీడియం పబ్లిక్ స్కూల్, జిల్లా పరిషత్ హైస్కూల్, కె.జి.బి.వి బాలికల పాఠశాల, గంపలగూడెంలోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
మార్చుప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
మార్చుగంపలగూడెంలో ఉన్న ఒకప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రంలో ఇద్దరు డాక్టర్లు, 9 మంది పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు. ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. నలుగురు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. ఒక పశు వైద్యశాలలో ఒక డాక్టరు, ఒకరు పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు. ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం ఉంది. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, సంచార వైద్య శాల, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
మార్చుగ్రామంలో12 ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. ఎమ్బీబీయెస్ డాక్టర్లు ముగ్గురు, డిగ్రీ లేని డాక్టర్లు 9 మంది ఉన్నారు.
తాగు నీరు
మార్చుగ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. బావుల నీరు కూడా అందుబాటులో ఉంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది. కాలువ/వాగు/నది ద్వారా, చెరువు ద్వారా కూడా గ్రామానికి తాగునీరు లభిస్తుంది.
పారిశుధ్యం
మార్చుమురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
గ్రామ పంచాయతీ
మార్చు2013 జూలైలో ఈ గ్రామ పంచాయతీకి జరిగిన ఎన్నికలలో, శ్రీ కొత్తగుండ్ల విశ్వేశరరావు 1470 ఓట్లతో సర్పంచిగా ఎన్నికైనారు.
దర్శనీయ ప్రదేశాలు/దేవాలయాలు
మార్చుశ్రీ సీతారామచంద్రస్వామివారి ఆలయం
మార్చుఈ ఆలయంలో ప్రతి సంవత్సరం, శ్రీరామనవమి వేడుకలు, ఐదు రోజులపాటు అత్యంత వైభవంగా నిర్వహించెదరు. ఐదవరోజూన స్వామివారికి పవళింపుసేవ నిర్వహించెదరు. అనంతరం భక్తులకు ఆశీర్వచనాలు, తీర్ధప్రసాదాలు అందించెదరు. ఈ ఆలయంలో ప్రతి సంవత్సరం ధనుర్మాసోత్సవాలు కన్నులపండువగా నిర్వహించెదరు. ఈ ఉత్సవాలలో భాగంగా వృతాభివృద్ధి, అర్ధమండలి దీక్ష, సింహాసనం పాట్, పాయసోత్సవం, ఆండాళ్ రంగనాయకి కళ్యాణం, స్వామివారి నగరోత్సవం తదితర కార్యక్రమాలు నెలరోజులూ వైభవంగా నిర్వహించెదరు.
శ్రీ షిర్డీ సాయిబాబా ఆలయం
మార్చుశ్రీ వేణుగోపాల స్వామి ఆలయం, నెమలి
మార్చుగంపలగూడెం మండలంలోని నెమలి గ్రామంలో ఉన్న శ్రీ వేణుగోపాల స్వామి ఆలయం, పుణ్య క్షేత్రంగా పరిగణించబడుతుంది. ఈ ఆలయంలోని వేణుగోపాలుడు మహిమాన్వితుడుగా విశ్వసిస్తున్నారు. అందువలన ఇక్కడికి విశేష సంఖ్యలో భక్తులు తరలివస్తుంటారు. మానసిక ప్రశాంతత లేనివారు, అంతుచిక్కని వ్యాధుల బారిన పడినవారు, సంతానలేమితో బాధపడేవారు ఇక్కడికి ఎక్కువగా వస్తుంటారు. ఆలయ ప్రాంగణంలో గణాచారి వ్యవస్థ కనిపిస్తుంది. అరోగ్య పరమైన సమస్యలకి గల కారణాలను, పరిష్కార మార్గాల గురించి భక్తులు వారి ద్వారా తెలుసుకుని, స్వామివారి దర్శనం చేసుకుని వెళుతూ వుంటారు.
ఆలయచరిత్ర
మార్చుఇక్కడ వేణుగోపాలుడు అవతరించిన తీరును తెలిపే స్థానిక కథనం అనుసరించి, 1953 ప్రాంతంలో నెమలి గ్రామానికి చెందిన ఒక వ్యక్తి, అదే గ్రామానికి చెందిన మరో వ్యక్తికి తన భూమిని అమ్మేశాడు. ఆ భూమిని కొనుగోలు చేసిన వ్యక్తి సాగుచేయిస్తుండగా, శ్రీ వేణుగోపాలస్వామి విగ్రహం బయటపడింది. అయితే స్వామివారి చిటికిన వ్రేలు దెబ్బతినడంతో దానిని సరిచేసి ప్రతిష్ఠకి ఎలాంటి లోపాలు లేకుండా చూసుకున్నారు. మొదట స్వామివారిని ఓ తాటాకు పందిరిలో వుంచి పూజలు నిర్వహిస్తూ వుండేవారు. ఆ తరువాత గ్రామస్తులంతా కలిసి విరాళాలు వేసుకుని దేవాలయాన్ని నిర్మించారు. కాలక్రమంలో ఆలయాన్ని అభివృద్ధి పరుస్తూ వచ్చారు. ఈ నేపథ్యంలో రాజగోపురం, కళ్యాణ మంటపం, అద్దాల మంటపం, అన్నదాన సత్రం, రథశాల, కల్యాణకట్ట మొదలైనవి రూపుదిద్దుకున్నాయి. ఆలయ అభివృద్ధితో పాటు స్వామివారి మహిమలు కూడా వెలుగు చూశాయి.
ప్రత్యేక పూజలు
మార్చుసోమవారం, శుక్రవారంల్లో ఆలయానికి భక్తులు అధిక సంఖ్యలో వస్తుంటారు. ప్రతి యేట ఫాల్గుణ మాసంలో ఆరు రోజుల పాటు రుక్మిణీ - సత్యభామ సమేతుడైన స్వామికి బ్రహ్మోత్సవాలు ఘనంగా నిర్వహిస్తుంటారు. ఈ వైభవాన్ని తిలకించడానికి వివిధ ప్రాంతాల నుంచి భక్తులు వేల సంఖ్యలో ఇక్కడికి తరలి వస్తుంటారు. భక్తులు తమకి తోచిన రీతిలో స్వామివారికి కానుకలు ముడుపులు సమర్పించుకుంటూ వుంటారు.
శ్రీ వల్లీ దేవసేన సమేత శ్రీ సుబ్రహ్మణ్యస్వామివారి ఆలయం
మార్చుమండలంలోని తోటమూల సాయినగరులో వేంచేసియున్న ఈ ఆలయంలో, 2015, ఫిబ్రవరి-9, సోమవారం నాడు, ఆలయ 15వ వార్షికోత్సవం కన్నులపండువగా నిర్వహించారు.
శ్రీ ముత్యాలమ్మ అమ్మవారి ఆలయం
మార్చుమార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
మార్చుగ్రామంలో వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం ఉన్నాయి. గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ ఉన్నాయి. రోజువారీ మార్కెట్ గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. ఏటీఎమ్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. వారం వారం సంత గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో ఆటల మైదానం, సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి.
విద్యుత్తు
మార్చుగ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 15 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
మార్చుగంపలగూడెంలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
- వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 293 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 25 హెక్టార్లు
- శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 7 హెక్టార్లు
- తోటలు మొదలైనవి సాగవుతున్న భూమి: 40 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 28 హెక్టార్లు
- సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 19 హెక్టార్లు
- బంజరు భూమి: 21 హెక్టార్లు
- నికరంగా విత్తిన భూమి: 516 హెక్టార్లు
- నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 526 హెక్టార్లు
- వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 31 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
మార్చుగంపలగూడెంలో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
- బావులు/బోరు బావులు: 8 హెక్టార్లు
- చెరువులు: 23 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
మార్చుగంపలగూడెంలో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
మార్చుపారిశ్రామిక ఉత్పత్తులు
మార్చుఇటుకలు, సిమెంటు ఉత్పత్తులు, ఫర్నిచర్
చేతివృత్తులవారి ఉత్పత్తులు
మార్చులోహపు వస్తువులు, బుట్టలు, చాపలు
ప్రముఖులు
మార్చు- కోటగిరి వేంకట కృష్ణారావు
- కోట రామయ్య, ఎం.ఎల్.ఏ:- ఇతను 1970-77 మధ్యకాలంలో రెండు పర్యాయాలు తిరువూరు ఎస్.సి. నియోజకవర్గం నుండి కాంగ్రెస్ పార్టీ తరఫున ఎం.ఎల్.ఏ.గా ఎన్నికైనాడు.
మూలాలు
మార్చు- ↑ 2011 ఆంధ్ర ప్రదేశ్ జనగణన డేటా - గ్రామాలు దత్తాంశ సమితి (in ఇంగ్లీష్), భారత రిజిస్ట్రార్ జనరల్, జనగణన కమిషనరు కార్యాలయం, Wikidata Q42501043, archived from the original on 11 July 2017
- ↑ "ఆంధ్రప్రదేశ్ రాజపత్రము" (PDF). ahd.aptonline.in. Archived from the original (PDF) on 2022-09-06. Retrieved 2022-09-06.
- ↑ "Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011".