జోగులాంబ బ్యారేజీ
జోగులాంబ బ్యారేజీ అనేది తెలంగాణ రాష్ట్రం, వనపర్తి జిల్లా, పెద్దమందడి మండలం, వెల్టూర్ గ్రామంలో 274 మీటర్లతో కృష్ణానది మీదు ప్రతిపాదించబడిన బ్యారేజీ.[1][2][3][4] పాలమూరు-రంగారెడ్డి లిఫ్ట్ ఇరిగేషన్ ప్రాజెక్టులో భాగంగా నిర్మిస్తున్న ఏదుల రిజర్వాయర్‌కు 3 టీఎంసీల నీటిని లిఫ్ట్ ద్వారా మళ్ళించేందుకు ఈ బ్యారేజీ ప్రతిపాదించారు. ఈ బ్యారేజీ నుండి డిండి లిఫ్ట్ ఇరిగేషన్ ప్రాజెక్ట్, మహాత్మా గాంధీ కల్వకుర్తి లిఫ్ట్ ఇరిగేషన్ స్కీమ్‌లకు కూడా నీరు అందించబడుతుంది.
| జోగులాంబ బ్యారేజీ | |
|---|---|
  వెల్టూర్ గ్రామంలోని జోగులాంబ బ్యారేజీ  జోగులాంబ బ్యారేజీ (India) | |
| అధికార నామం | జోగులాంబ బ్యారేజీ |
| దేశం | భారతదేశం |
| ప్రదేశం | వెల్టూర్, పెద్దమందడి మండలం, వనపర్తి జిల్లా, తెలంగాణ |
| అక్షాంశ,రేఖాంశాలు | 15°57′49″N 78°8′47″E / 15.96361°N 78.14639°E |
| ఆవశ్యకత | సాగునీరు |
| స్థితి | నిర్మాణంలో ఉంది |
| నిర్మాణ వ్యయం | ప్రతిపాదిత |
| యజమాని | తెలంగాణ ప్రభుత్వం |
| నిర్వాహకులు | తెలంగాణ ప్రభుత్వ నీటి పారుదల శాఖ |
| ఆనకట్ట - స్రావణ మార్గాలు | |
| ఆనకట్ట రకం | బ్యారేజీ |
| నిర్మించిన జలవనరు | కృష్ణానది |
| Height | 274 మీటర్లు |
| పొడవు | 3.82 కిలోమీటర్లు |
| Elevation at crest | 256 మీటర్లు |
| జలాశయం | |
| సృష్టించేది | జోగులాంబ జలాశయం |
| మొత్తం సామర్థ్యం | 55.3 టిఎంసి |
| ఉపరితల వైశాల్యం | 161,766 చదరపు కిలోమీటర్లు |
చరిత్ర
మార్చు2014కు ముందు, పూర్వపు ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రం కృష్ణా బేసిన్‌లో అత్యంత దిగువన ఉన్న రాష్ట్రంగా ఉన్న కృష్ణా జల వివాదాల ట్రిబ్యునల్ రాష్ట్రానికి 800 టిఎంసిల నీటిని కేటాయించింది. మిగులు/వరద జలాల కేటాయింపు 80+ టిఎంసిల వరకు ఉంటుందని అంచనా.
2014 జూన్ 2న[5] ఆంధ్ర ప్రదేశ్ పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 2014 అమలులోకి రావడంతో పూర్వపు ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రం విడిపోయి తెలంగాణ, ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రాలుగా ఏర్పాటయింది. ఈ చట్టం రెండు బేసిన్ రాష్ట్రాల మధ్య నీటిని పంపిణీ చేయడానికి ఇప్పటికే ఉన్న ట్రిబ్యునల్ (కృష్ణా నీటి వివాదాల ట్రిబ్యునల్ - II) పదవీకాలాన్ని కూడా పొడిగించింది. విభజన కారణంగా రాష్ట్రాల మధ్య కృష్ణా నది పరీవాహక ప్రాంతం కూడా విడిపోయింది. తెలంగాణ ఎగువ నదీతీర రాష్ట్రంగా, ఆంధ్రప్రదేశ్ దిగువ నదీతీర రాష్ట్రంగా మారాయి. పొడిగించిన ట్రిబ్యునల్ నీటిని పంపిణీ చేసే వరకు కృష్ణా బేసిన్‌లో ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణల మధ్య తాత్కాలిక నీటి ఏర్పాటుకి[6] అంగీకరించబడింది. ఈ ఏర్పాటు ద్వారా 811 టీఎంసీల నీటిని తెలంగాణకు 298.96 టీఎంసీలు, ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు 512.04 టీఎంసీలుగా పంచుకున్నారు.
పోలవరం ప్రాజెక్ట్ (ఎడమ ప్రధాన కాలువ), పట్టిసీమ లిఫ్ట్ ఇరిగేషన్ ప్రాజెక్ట్ పూర్తయితే, ప్రకాశం బ్యారేజీ ఆయకట్టకు గోదావరి నీరు అందుతుంది కాబట్టి ఇకపై నాగార్జున సాగర్ డ్యామ్, పులిచింతల ప్రాజెక్టుపై ఆధారపడదు. ప్రకాశం బ్యారేజీకి అవసరమైన 80 టీఎంసీల నీటిని ఎగువ నదీతీర రాష్ట్రాల మధ్య పునఃపంపిణీ చేయాల్సి ఉంటుంది, తెలంగాణ వాటా పెరుగుతుంది.
2020లో,[7] ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం రాయలసీమ లిఫ్ట్ ఇరిగేషన్ ప్రాజెక్ట్ కొరకు నిర్మాణ పనులను చేపట్టింది,[8] తెలుగు గంగ ప్రాజెక్ట్ (ఇంటర్ బేసిన్) ప్రస్తుత కాలువలను ఆధునికీకరించడం ద్వారా శ్రీశైలం డ్యామ్ నుండి రోజుకు 8 టిఎంసీ నీటిని లిఫ్ట్ ద్వారా మళ్ళిస్తుంది. పెన్నా బేసిన్‌కి బదిలీ చేయడం అంటే సోమశిల ఆనకట్ట, కండలేరు ఆనకట్ట; తమిళనాడులోని పూండి జలాశయం నుండి చెన్నై నగరానికి 15 టిఎంసీ త్రాగునీరు, శ్రీశైలం రైట్ బ్యాంక్ కెనాల్ (గాలేరు నగరి సుజల స్రవంతి ప్రాజెక్ట్ ద్వారా పెన్నా బేసిన్‌కు అంతర్-బేసిన్ బదిలీ)కు పంపబడుతోంది. శ్రీశైలం డ్యాం నుంచి ఇప్పటికే ఉన్న కాల్వల ద్వారా రోజుకు 4 టీఎంసీల నీరు వస్తుంది. 2021 జూన్ నాటికి, ఈ ప్రాజెక్ట్‌కు కేంద్ర జల సంఘం, పర్యావరణ మంత్రిత్వ శాఖ, అటవీ, వాతావరణ మార్పు మొదలైన వాటితో సహా అన్ని సంబంధిత అధికారుల నుండి ఎటువంటి అనుమతులు రాలేదు.
2021లో,[9] ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం కూడా 160 కి.మీ.ల నిర్మాణ పనులను ప్రారంభించింది. కృష్ణానదికి ఉపనది అయిన తుంగభద్ర నది నుండి 5 టిఎంసీ నీటిని మళ్ళించడానికి రాజోలిబండ డైవర్షన్ పథకం కుడి కాలువ నిర్మించబడింది. ఇది కర్నాటక, తెలంగాణ ప్రాంతాలలో ప్రవహించే ఎడమ కాలువ ద్వారా నీటి ఉపసంహరణపై ప్రభావం చూపడంతోపాటు 15 టిఎంసీల నీటి కేటాయింపులు జరిగింది. 2021 జూన్ నాటికి, ఈ ప్రాజెక్ట్‌కు కేంద్ర జల సంఘం, పర్యావరణ మంత్రిత్వ శాఖ, అటవీ, వాతావరణ మార్పు మొదలైన అన్ని సంబంధిత అధికారుల నుండి ఎలాంటి అనుమతులు రాలేదు.
2021 జూన్ 19న కృష్ణా బేసిన్‌లో జరిగిన ఈ పరిణామాల దృష్ట్యా,[10] తెలంగాణ ప్రభుత్వ క్యాబినెట్ సమావేశంలో, ఈ రెండు అక్రమ ప్రాజెక్టులు తెలంగాణలోని నీటి ప్రాజెక్టుల ప్రయోజనాలకు విఘాతం కలిగిస్తాయని మంత్రివర్గం వ్యక్తం చేసింది.[10][11] 2021 నాటికి, తెలంగాణ తన హామీ ఇచ్చిన ~ 300 టిఎంసీ నీటి నుండి ఇప్పటివరకు 150 టిఎంసీ కంటే ఎక్కువ ఉపయోగించలేదు.[12]
అదే రోజు, వనపర్తి జిల్లాలో 55.3 టీఎంసీల నిల్వతో జోగుళాంబ బ్యారేజీని నిర్మించి, పాలమూరు-రంగారెడ్డి లిఫ్ట్ ఇరిగేషన్ ప్రాజెక్టు, డిండి లిఫ్ట్ ఇరిగేషన్ ప్రాజెక్ట్, మహాత్మాగాంధీ కల్వకుర్తి ఎత్తిపోతల పథకాల ద్వారా 3 టీఎంసీల నీటిని మళ్ళించడానికి మంత్రివర్గం ఆమోదించింది. శ్రీశైలం బ్యాక్ వాటర్ ఈ ప్రతిపాదిత బ్యారేజీకి తాకుతుంది, దాని బ్యాక్ వాటర్ దిగువ జూరాల హైడ్రో ఎలక్ట్రిక్ ప్రాజెక్ట్ దగ్గర వరకు విస్తరించి ఉంటుంది.
వివరణాత్మక ప్రాజెక్ట్ నివేదికను సిద్ధం చేయడానికి ప్రతిపాదిత బ్యారేజీ సర్వే కోసం తెలంగాణ ప్రభుత్వం 2021 జూన్ 24న[13][14] ప్రభుత్వ ఉత్తర్వును జారీ చేసింది.
మూలాలు
మార్చు- ↑ "Telangana's new irrigation projects from November". The New Indian Express. Retrieved 2023-05-16.
- ↑ "ఏపీ ప్రభుత్వం దూకుడు తగ్గించాలే." Namasthe Telangana. 2021-06-23. Retrieved 2023-05-16.
- ↑ "కృష్ణానదిపై ఆనకట్ట". Namasthe Telangana. 2021-06-19. Retrieved 2023-05-16.
- ↑ Babu, Patan Afzal (2021-06-22). "Telangana out to torpedo AP water projects plan". www.thehansindia.com (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2023-05-16.
- ↑ Desk, Internet (2016-06-01). "The story of India's 29th State — Telangana". The Hindu. ISSN 0971-751X. Retrieved 2023-05-16.
- ↑ "Krishna River Management Board 2018-19 Report" (PDF). Krishna River Management Board. p. 22. Retrieved 25 June 2021.
{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link) - ↑ "Andhra Pradesh confident of getting nod to Rayalaseema Lift Irrigation Scheme". The New Indian Express. Retrieved 2023-05-16.
- ↑ Samdani MN (Feb 26, 2021). "Rayalaseema lift irrigation project DPR in final stages | Vijayawada News - Times of India". The Times of India (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2023-05-16.
- ↑ "Water wars: Telangana terms Andhra Pradesh's canal works 'illegal'". The New Indian Express. Retrieved 2023-05-16.
- ↑ 10.0 10.1 "Chief Minister's Office, Telangana - Cabinet Resolutions on June 19, 2021". Chief Minister's Office, Telangana - Facebook Account.
{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link) - ↑ "రాయలసీమ లిఫ్ట్, ఆర్‌డీఎస్ కుడి కాల్వ నిర్మాణాల‌ను తీవ్రంగా నిర‌సించిన కేబినెట్‌". Namasthe Telangana. 2021-06-19. Retrieved 2023-05-16.
- ↑ Babu, Patan Afzal (2021-06-22). "Telangana out to torpedo AP water projects plan". www.thehansindia.com (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2023-05-16.
- ↑ Today, Telangana (24 June 2021). "Telangana to take up survey on new irrigation schemes". Telangana Today. Retrieved 2023-05-16.
- ↑ జోగులాంబ సర్వే | Telangana Govt Plans 6 Projects Across Krishna River | T News (in ఇంగ్లీష్), retrieved 2021-06-25