వాయల్పాడు
వాయల్పాడు (వాల్మీకిపురం), ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రంలోని అన్నమయ్య జిల్లా, వాల్మీకిపురం మండలం లోని గ్రామం. తిరుపతి మదనపల్లి మార్గ మధ్యలో తిరుపతికి 90 కి.మీ. దూరంలో వాయల్పాడు ఉంది.ఇది వాల్మీకిపురం మండలానికి కేంద్రం. ఇది సమీప పట్టణమైన మదనపల్లె నుండి 22 కి. మీ. దూరంలో ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 4298 ఇళ్లతో, 17535 జనాభాతో 2395 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 8576, ఆడవారి సంఖ్య 8959. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 2119 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 252. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 596086[2].పిన్ కోడ్: 517299.
వాయల్పాడు | |
|---|---|
 వాయల్పాడు సాయిబాబా ఆలయం | |
 | |
.svg)  వాయల్పాడు | |
| అక్షాంశ రేఖాంశాలు: 13°41′N 78°40′E / 13.683°N 78.667°E | |
| దేశం | భారతదేశం |
| రాష్ట్రం | ఆంధ్రప్రదేశ్ |
| జిల్లా | అన్నమయ్య |
| మండలం | వాల్మీకిపురం |
| విస్తీర్ణం | 23.95 కి.మీ2 (9.25 చ. మై) |
| జనాభా (2011)[1] | 17,535 |
| • జనసాంద్రత | 730/కి.మీ2 (1,900/చ. మై.) |
| అదనపు జనాభాగణాంకాలు | |
| • పురుషులు | 8,576 |
| • స్త్రీలు | 8,959 |
| • లింగ నిష్పత్తి | 1,045 |
| • నివాసాలు | 4,298 |
| ప్రాంతపు కోడ్ | +91 ( ) |
| పిన్‌కోడ్ | 517277 |
| 2011 జనగణన కోడ్ | 596086 |
2022 లో చేసిన జిల్లాల పునర్వ్యవస్థీకరణకు ముందు ఈ గ్రామం చిత్తూరు జిల్లాలో, ఇదే మండలంలో ఉండేది. [3]
స్థలపురాణం
మార్చుపూర్వం వాల్మీకి మహర్షి ఇక్కడ నూరుకొప్పుల కొండదరిలో ఆశ్రమం నిర్మించుకొని తపం ఆచరించాడని ప్రతీతి. అందుకే అ గ్రామానికి వాల్మీకిపురం అని పేరు కూడా ఉంది. త్రేతా యుగంలో జాంబవంతుడు ఇక్కడ శ్రీరామచంద్రమూర్తిని ప్రతిష్ఠించాడని, అదే ఇప్పటి శ్రీపట్టాభి రామాలయం అని చెబుతారు. స్థలపురాణాన్నీ, సాంప్రదాయమైన పేరునీ శాశ్వతం చేసేందుకు ఈ మధ్యనే అధికారికంగా వాయల్పాడు గ్రామాన్ని ‘వాల్మీకి పురంగా’ మార్చడం జరిగింది.
ఈ గ్రామంలో "వావిలి" చెట్లు ఎక్కువ ఉండడంతో దీనికి వావిలిపాడూ అని పేరు, అది కాలక్రమంలో ముస్లింల పాలనలో వావిల్ కా పహాడ్, ఆ తరువాత ఆంగ్లేయుల పాలనలో వాయల్పాడూగా మారింది . ఈ పట్టణంలో ఉన్న శ్రీ పట్టాభిరామాలయం చాలా ప్రసిద్ధి ఉంది. ఇక్కడ రైల్వే స్టేషను ఉంది. ఇది పాకాల - ధర్మవరం మార్గంలో ఉంది.
పట్టాభి రామస్వామి ఆలయం
మార్చు
ప్రధాన ఆలయమైన పట్టభిరామలయంలోకి ప్రవేశిస్తే వరుసగా మహామంటపం, ముఖమంటపం, అంతరాలయం, గర్భగుడి వస్తాయి. ఆలయంలో విజయనగర సామ్రజ్య, చోళ రాజ్య శిల్ప కళా చాతుర్యం తేటతెల్లం అవుతాయి. మహామంటపం పైకప్పుపై అధ పద్మం ఉంటుంది. వీరాంజనేయస్వామి విగ్రహం పశ్చిమ వైపుగా ప్రతిష్ఠించబడి ఉంటుంది.
దేవతా మూర్తులు
మార్చు- శ్రీరాముడు ప్రధాన దైవం స్వామికి కుడి వైపు సీత, వామ భాగంలో ధనుర్బాణ్ములతో లక్ష్మణుడు ఉంటారు. వింజామరలో భరతశత్రుఘ్నులు ఉంటారు. శ్రీరామచంద్రమూర్తి ఒకే మాట, ఒకే బాణం, ఒకే పత్ని అని తన వ్రతాన్ని చాటుతున్నట్లు కుడి చూపుదు వేలు పైకెత్తి సూచీముఖ హస్తముద్రతో శసక ముద్రతో, సంహార ముద్రతో కనిపిస్తాడు. సాధారణంగా సీతమ్మ తల్లి స్వామికి వామ భాగంలో ఉంటుది కాని ఇక్కడ కుడివైపు ఉండడం విశేషం. సీతరామభరతశత్రుఘ్నులు ప్రత్యేక విగ్రహాలైతే ఆంజనేయస్వామి వారు ముఖ మంటపంలో ప్రత్యేక మార్తిగా ఉబ్బు శిల్పంగా ఉంటారు. జాంబవంతుడు సీతారామచంద్రులను శ్రీరామపట్టాభిషేకం సమయంలో ఈ విధంగానే దర్శనం చేసుకొన్నారని చెబుతారు.
- శ్రీరంగనాధుడు పట్టాభిరామాలయనికి పశ్చిమ దిశలో దక్షిణముఖంగా శ్రీరంగనాధుని ఆలయం ఉంది. రంగనాధుడు శ్రీదేవి,భుదేవి సమెతుడై శయనమూర్తుడై ఉంటాడు.
- విఠలేశ్వరుడు ఆలయానికి వెలుపల పశ్చిమముఖంగా ఉంటాదు.
- పుష్కరిణి తూర్పు దిక్కున కొద్ది దూరంలోనే ఉంది.ఇక్కడే స్వామి తెప్పోత్సవాలు జరుగుతాయి.
పండుగలు విశేషాలు
మార్చువిద్యా సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో రెండుప్రైవేటు బాలబడులు ఉన్నాయి. ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు 15, ప్రైవేటు ప్రాథమిక పాఠశాలలు నాలుగు, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాలలు నాలుగు , ప్రైవేటు ప్రాథమికోన్నత పాఠశాలలు మూడు, ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాలలు నాలుగు, ప్రైవేటు మాధ్యమిక పాఠశాలలు రెండు ఉన్నాయి. ఒక ప్రభుత్వ జూనియర్ కళాశాల, ఒక ప్రైవేటు జూనియర్ కళాశాల ఒక ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల ఉన్నాయి. ఒక ప్రైవేటు వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల ఉంది. ఒక ప్రభుత్వ అనియత విద్యా కేంద్రం ఉంది. సమీప ఇంజనీరింగ్ కళాశాల, మేనేజిమెంటు కళాశాల, పాలీటెక్నిక్‌లు సమీప దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల మదనపల్లె లో ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల తిరుపతిలోను ఉంది.
వైద్య సౌకర్యం
మార్చుప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
మార్చువాల్మీకిపురంలో ఉన్న మూడు ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రాల్లో డాక్టర్లు లేరు. ఆరుగురు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. ఒక ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రిలో ఇద్దరు డాక్టర్లు, ఆరుగురు పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు. ఒక డిస్పెన్సరీలో ఒక డాక్టరు, ఐదుగురు పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు. ఒక పశు వైద్యశాలలో ఒక డాక్టరు, ఒకరు పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు. ఒక సంచార వైద్య శాలలో డాక్టర్లు లేరు. ముగ్గురు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
మార్చుగ్రామంలో10 ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. ఎమ్బీబీయెస్ డాక్టర్లు ఇద్దరు, ఎమ్బీబీయెస్ కాకుండా ఇతర డిగ్రీలు చదివిన డాక్టర్లు 8 మంది ఉన్నారు. 10 మందుల దుకాణాలు ఉన్నాయి.
తాగు నీరు
మార్చుగ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా శుద్ధి చేయని నీరు సరఫరా అవుతోంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది.
పారిశుధ్యం
మార్చుగ్రామంలో భూగర్భ మురుగునీటి వ్యవస్థ ఉంది. మురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
మార్చువాల్మీకిపురంలో సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్, ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులుప్రైవేటు బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. రైల్వే స్టేషన్ ఉంది. జాతీయ రహదారి, ప్రధాన జిల్లా రహదారి, జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతున్నాయి. రాష్ట్ర రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు, మట్టిరోడ్లూ ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
మార్చుగ్రామంలో ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం ఉన్నాయి. గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం, వారం వారం సంత, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ ఉన్నాయి.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో ఆటల మైదానం, సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ స్టేషన్, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి.
విద్యుత్తు
మార్చుగ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 18 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
మార్చువాల్మీకిపురంలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
- అడవి: 404 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 300 హెక్టార్లు
- శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 175 హెక్టార్లు
- తోటలు మొదలైనవి సాగవుతున్న భూమి: 109 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 99 హెక్టార్లు
- సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 375 హెక్టార్లు
- బంజరు భూమి: 537 హెక్టార్లు
- నికరంగా విత్తిన భూమి: 392 హెక్టార్లు
- నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 1129 హెక్టార్లు
- వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 176 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
మార్చువాల్మీకిపురంలో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
- బావులు/బోరు బావులు: 176 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
మార్చువాల్మీకిపురంలో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
మార్చుపారిశ్రామిక ఉత్పత్తులు
మార్చుబెల్లం.
ప్రముఖ వ్యక్తులు
మార్చు- చింతల రామచంద్రా రెడ్డి -ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రానికి చెందిన రాజకీయ నాయకుడు. ఆయన 2019లో జరిగిన అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లో పీలేరు నియోజకవర్గం నుండి ఎమ్మెల్యేగా గెలిచాడు.[4]
మూలాలు
మార్చు- ↑ 1.0 1.1 2011 ఆంధ్ర ప్రదేశ్ జనగణన డేటా - గ్రామాలు దత్తాంశ సమితి (in ఇంగ్లీష్), భారత రిజిస్ట్రార్ జనరల్, జనగణన కమిషనరు కార్యాలయం, Wikidata Q42501043, archived from the original on 11 July 2017
- ↑ "Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011".
- ↑ "ఆంధ్రప్రదేశ్ రాజపత్రము" (PDF). ahd.aptonline.in. Archived from the original (PDF) on 2022-09-06. Retrieved 2022-09-06.
- ↑ Sakshi (2019). "MLA Candidates Winners LIST in Andhra Pradesh Elections 2019". Archived from the original on 8 November 2021. Retrieved 8 November 2021.