కొఠాలపర్రు
కొఠాలపర్రు, పశ్చిమ గోదావరి జిల్లా, పెనుగొండ మండలానికి చెందిన గ్రామం.ఇది మండల కేంద్రమైన పెనుగొండ నుండి 10 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన తణుకు నుండి 24 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది. సిద్దాంతం నుండి గోదావరి గట్టు మీదుగా 4 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉంది.
కొఠాలపర్రు | |
|---|---|
 | |
.svg)  కొఠాలపర్రు | |
| అక్షాంశ రేఖాంశాలు: 16°37′55.164″N 81°46′23.412″E / 16.63199000°N 81.77317000°E | |
| దేశం | భారతదేశం |
| రాష్ట్రం | ఆంధ్రప్రదేశ్ |
| జిల్లా | పశ్చిమ గోదావరి |
| మండలం | పెనుగొండ |
| విస్తీర్ణం | 2.25 కి.మీ2 (0.87 చ. మై) |
| జనాభా (2011)[1] | 2,327 |
| • జనసాంద్రత | 1,000/కి.మీ2 (2,700/చ. మై.) |
| అదనపు జనాభాగణాంకాలు | |
| • పురుషులు | 1,176 |
| • స్త్రీలు | 1,151 |
| • లింగ నిష్పత్తి | 979 |
| • నివాసాలు | 675 |
| ప్రాంతపు కోడ్ | +91 ( ) |
| పిన్‌కోడ్ | 534320 |
| 2011 జనగణన కోడ్ | 588682 |
ఊరిపేరు
మార్చుకుఠారం అనగా గొడ్డలి. అడవిగా ఉన్న ఈ ప్రాంతం కేశవుని ఆలయ నిర్మాణం తర్వాత ఊరుగా మారింది. గొడ్డళ్ళతో నరికి బాగుచేయగా ఏర్పడిన పురం కనుక కుఠారపర్రుగా ఆ గ్రామానికి పేరొచ్చిందని చెబుతారు. క్రమేణా కొఠాలపర్రు అనడం వాడుకగా మారింది. ఈ గ్రామం వశిష్టా నదీ తీరంలో ఉంది.
కేశవాలయం, చరిత్ర
మార్చుఇక్కడి కేశవాలయం పంచ కేశవాలయాలులో ఒకటి.[2]
ఇక్కడ కల ఆలయంలోని మూర్తిని నారదుడు ప్రతిష్ఠించినట్టుగా చెపుతారు. నారదుడు ప్రతిష్ఠించిన తదనంతరం కాలంలో దేవాలయం, కేశవమూర్తి కాలక్రమేణా మరుగున పడగా, వశిష్ట నదీతీరంలో సంచరిస్తున్న పరాశర మహర్షికి దొరికితే దానికి పునప్రతిష్ఠ చేశాడు. స్వామి సేవకోసం తన శిష్యులను కొందరిని అక్కడవుంచి తపస్సుకు వెళ్లిపోయాడు. వరదలు ఆ ప్రాంతాన్ని ముంచెత్తి ఆలయం కొట్టుకొనిపోయింది. ఆ ప్రాంతమంతా అడవిగా మారింది. ఇప్పటికి 250 సంవత్సరాల క్రితం వంగపురి సీతారామాచార్యులు పాలకొల్లు ప్రాంతానికి తహసిల్దారుగా వచ్చారు. వీరి ధర్మపత్ని లక్ష్మీనర్సమ్మ కేశవుని భక్తురాలు. ఒకనాడు కేశవుడు ఆమెకి కలలో కనిపించి సమీపంలోని అడవిలో ఒకచోట భూమిలో తన విగ్రహం వున్నదని వెదికితీసి ప్రతిష్ఠించమని ఆనతిచ్చాడు. ఆప్రాంతంలో తవ్వించినా విగ్రహం దొరకలేదు. కానీ అదే కల ఆమెకు పదే పదే రావడంతో ఆమె మాట కాదనలేక తిరిగి మరింత లోతుగా తవ్వించగా విగ్రహం దొరికింది. తహసీల్దారు గారు దేవాలయం కట్టించి విగ్రహ ప్రతిష్ఠ చేయించారు. నిత్య పూజలకై లక్ష్మీనరసమ్మ గారు తనకున్న ఆస్తి, బంగారం స్వామికి కైంకర్యం చేసింది. కేశవ భక్తులైన ఆచార్యులవారి కుమారుల్లో ఒకరు 70 ఎకరాల ఆస్తిని స్వామిపేర సమర్పించారు.
విశేషాలు
మార్చు- గర్భగుడిలోని కేశవుడు రెండు చేతులతో దర్శనమిస్తాడు.
- నాలుగువైపులా నాలుగు ద్వారాలు ఉండే ఈ ఆలయానికి దక్షిణంగా మహా ద్వారా గోపురం ఉంది. దాని వెలుపుల ఆంజనేయస్వామి సన్నిధి ఉంది.
- ఇక్కడ ఆలయం నాలుగువైపుల ఎనిమిది చిన్నచిన్న గుడులు ఉన్నాయి. ప్రదక్షిణపథంగా ఉండే ఈ గుళ్ళలో సీతారాములు, లక్ష్మీనరసింహుడు, లక్ష్మీనారాయణుడు, శెల్వపిళ్లై, వరదరాజస్వామి, వెంకటేశ్వర, రంగనాయక, వేణుగోపాలస్వామి విగ్రహాలు ఉన్నాయి. గర్భగుడి వెలుపల ఎడమవైపుకు పన్నెండుగురు ఆళ్వారుల సన్నిధి, కుడివైపుకు మణవాళమహాముని ఉన్నారు.
- శ్రీ భూదేవులు విగ్రహం ప్రక్కనే ఉండగా తొరంగంలో తుంబుర, నారదులు ఉన్నారు. గర్బగుడికి ఎడమవైపు యతిరాజవల్లి సన్నిధి ఉండగా, కుడివైపున గోదాదేవి సన్నిధి ఉంది. ప్రక్కనే గోదాగ్రజ అని పిలువబడే భాష్యకారుల సన్నిధి ఉంది.
గణాంకాలు
మార్చు2001 వ.సంవత్సరం జనాభా లెక్కల ప్రకారం గ్రామ జనాభా 2415. ఇందులో పురుషుల సంఖ్య 1208, మహిళల సంఖ్య 1207, గ్రామంలో నివాసగృహాలు 643 ఉన్నాయి.
2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 675 ఇళ్లతో, 2327 జనాభాతో 225 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 1176, ఆడవారి సంఖ్య 1151. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 553 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 8. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 588682.[3]
విద్యా సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో ఒక ప్రైవేటు బాలబడి ఉంది. ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు మూడు, ప్రైవేటు ప్రాథమిక పాఠశాల ఒకటి, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి. సమీప మాధ్యమిక పాఠశాల దేవలో ఉంది.సమీప జూనియర్ కళాశాల, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల, అనియత విద్యా కేంద్రం, పెనుగొండలోను, ఇంజనీరింగ్ కళాశాల, పాలీటెక్నిక్‌, సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల తణుకు లోను, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల, సమీప వైద్య కళాశాల, ఏలూరు లోనూ, మేనేజిమెంటు కళాశాల భీమవరం లోనూ ఉన్నాయి. ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
మార్చుప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
మార్చుకొత్తలపర్రులో ఉన్న ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ఒకరు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. ఒక సంచార వైద్య శాలలో డాక్టర్లు లేరు. ముగ్గురు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. పశు వైద్యశాల, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
మార్చుగ్రామంలో2 ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. డిగ్రీ లేని డాక్టర్లు ఇద్దరు ఉన్నారు.
తాగు నీరు
మార్చుగ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది. కాలువ/వాగు/నది ద్వారా, చెరువు ద్వారా కూడా గ్రామానికి తాగునీరు లభిస్తుంది.
పారిశుధ్యం
మార్చుమురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
మార్చుకొత్తలపర్రులో సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి.
సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సు సౌకర్యం, ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం మొదలైనవి గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతోంది. రాష్ట్ర రహదారి, ప్రధాన జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. జాతీయ రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
మార్చుగ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం ఉన్నాయి. ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. రోజువారీ మార్కెట్, వారం వారం సంత, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ.లోపు దూరంలో ఉన్నాయి.
విద్యుత్తు
మార్చుగ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 18 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
మార్చుకొత్తలపర్రులో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
- వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 30 హెక్టార్లు
- సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 19 హెక్టార్లు
- నికరంగా విత్తిన భూమి: 176 హెక్టార్లు
- నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 19 హెక్టార్లు
- వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 176 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
మార్చుకొత్తలపర్రులో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
- కాలువలు: 176 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
మార్చుకొత్తలపర్రులో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
మార్చుమూలాలు
మార్చు- ↑ 1.0 1.1 2011 ఆంధ్ర ప్రదేశ్ జనగణన డేటా - గ్రామాలు దత్తాంశ సమితి (in ఇంగ్లీష్), భారత రిజిస్ట్రార్ జనరల్, జనగణన కమిషనరు కార్యాలయం, Wikidata Q42501043, archived from the original on 11 July 2017
- ↑ పంచ కేశవాలయాలు, బి. కమలాదేవి, మాతల్లి గోదావరి, 2003, పేజీలు: 110-1.
- ↑ "Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011".