తూప్రాన్
తూప్రాన్, తెలంగాణ రాష్ట్రం, మెదక్ జిల్లా, తూప్రాన్ మండలానికి చెందిన గ్రామం.[1] ఇది సమీప పట్టణమైన హైదరాబాదు నుండి 43 కి. మీ. దూరంలో ఉంది. 2016 అక్టోబరు 11 న చేసిన తెలంగాణ జిల్లాల పునర్వ్యవస్థీకరణకు ముందు ఈ గ్రామం పాత మెదక్ జిల్లా లోని ఇదే మండలంలో ఉండేది.[2] హైదరాబాదుకు సుమారు 55 కి.మీ. దూరంలో 7 వ నెంబరు జాతీయ రహదారిలో ఇది ఉంది.తెలంగాణ ప్రభుత్వం చేసిన పురపాలక సవరణ బిల్లులో భాగంగా 2018, ఆగస్టు 2న తూప్రాన్ పురపాలకసంఘంగా ఏర్పడింది.[3]
| తూప్రాన్ | |
| — రెవెన్యూ గ్రామం — | |
  తూప్రాన్ |
|
| రాష్ట్రం | తెలంగాణ |
|---|---|
| జిల్లా | మెదక్ |
| మండలం | తూప్రాన్ |
| ప్రభుత్వం | |
| - సర్పంచి | |
| జనాభా (2011) | |
| - మొత్తం | 14,401 |
| - పురుషుల సంఖ్య | 7,247 |
| - స్త్రీల సంఖ్య | 7,157 |
| - గృహాల సంఖ్య | 3,152 |
| పిన్ కోడ్ | 502334 |
| ఎస్.టి.డి కోడ్ | |
గ్రామ జనాభా మార్చు
2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 3152 ఇళ్లతో, 14401 జనాభాతో 1406 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 7247, ఆడవారి సంఖ్య 7154. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 2133 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 150. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 573594[4].పిన్ కోడ్: 502334.
తూప్రాన్ గ్రామం పేరు వెనుక చరిత్ర మార్చు
తూప్రాన్ గ్రామానికి ఈ పేరు రావడానికున్న నేపథ్యం:- తూపు అనగా కొండ /గుట్ట, రాణి అనగా వాగు/నది ( తెలుగుభాషలో పర్యాయ పదాలు). తూపురాణి అనగా కొండవాగు. ఉపనది అయిన హల్డీ వాగును హరిద్రానది, పసుపులేరు, తూపురాణి, కొండవాగు మొదలగు పేర్లతో కూడా పిలుస్తారు. సిద్ధిపేట జిల్లా వర్గల్ మండలంలోని సుప్రసిద్ధ నాచగిరిగుట్ట (శ్రీ శ్రీ శ్రీ లక్ష్మీనరసింహస్వామి వారి పుణ్య క్షేత్రం ) సమీప పరిసర ప్రాంత తూపులలోంచి బయలుదేరిన హల్దీవాగు / కొండవాగు ( తూపురాణి) తూప్రాన్ గ్రామం తూర్పు వైపు ప్రక్క నుండి ప్రవహిస్తూ కొంత దూరం తర్వాత పడమర వైపుకు తన ప్రవాహ గమనాన్ని మార్చి చివరకు మెదక్ దగ్గర మంజీరా నదిలో కలుస్తుంది. పూర్వం తూప్రాన్ గ్రామం హల్దినది/ తూపురాణి ప్రక్కన వెలసిల్లేది. గ్రామం మధ్యలో ప్రసిద్ధ రామాలయం, ఒక రాతి గుహలో శ్రీ శ్రీ శ్రీ నరసింహస్వామివారి గుడి కూడా ఉండేది. (ఇప్పుడున్న ఊరికి తూర్పు దిశన కొద్ది దూరంలో హల్దినది దగ్గరలో ఆ పురాతన ఆలయాల అవశేషాలు నేటికీ దర్శనమిస్తయి).Toopran గ్రామం నిజాం పరిపాలనలో మేడ్చల్ తాలూకాలో భాగంగా వుండి స్వాతoత్ర్యానంతరం గజ్వేల్ తాలూకాకు మార్చబడింది. వాణిజ్య వ్యాపార అభివృద్ధి పరంగా గ్రామం జాతీయ రహదారి - 44 వైపు పడమర దిశకు క్రమేణా విస్తరించి నేడు తూప్రాన్ ప్రముఖ పట్టణంగా, మేజర్ గ్రామ పంచాయతీ నుండి ప్రస్తుతం పురపాలక సంఘం గా అవతరించింది . అయితే ఈ పురపాలక సంఘంలో హుసేన్ పూర్ అనేది నిర్జన గ్రామం. "తూపురాణి" ఊరి పేరు కూడా కాలక్రమేణ తూప్రాన్ గా రూపాంతరం చెందింది-హరిశంకర్ గౌడ్ రామునిగారి
విద్యా సౌకర్యాలు మార్చు
ఒక ప్రాథమిక పాఠశాల, ఒక జిల్లా పరిషత్ ఉన్నత పాఠశాల బాల బాలికలకు ప్రత్యేకంగా కలదు ఒక ప్రభుత్వ గురుకుల పాఠశాల ఉంది.సుమారు 15 ప్రయివేటు పాఠశాలలు ఉన్నాయి. ఒక ప్రభుత్వ జునియర్ కళాశాల, 3 ప్రయివేటు జునియర్ కళాశాలలు, 2 ప్రయివేటు డిగ్రి కళాశాలలు, ఒక ప్రయివేటు బిఎడ్, ఒక ప్రయివేటు బిఫార్మసి, 3 ప్రయివేటు పిజి కళాశాలలు ఉన్నాయి.గ్రామంలో ఒక ప్రైవేటు బాలబడి ఉంది. ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు 18, ప్రైవేటు ప్రాథమిక పాఠశాలలు 13, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాలలు ఐదు, ప్రైవేటు ప్రాథమికోన్నత పాఠశాలలు 9, ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాలలు రెండు, ప్రైవేటు మాధ్యమిక పాఠశాలలు 8 ఉన్నాయి. ఒక ప్రభుత్వ జూనియర్ కళాశాల, ఒక ప్రైవేటు జూనియర్ కళాశాల ఒక ప్రైవేటు ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల ఉన్నాయి.సమీప ఇంజనీరింగ్ కళాశాల గజ్వేల్లో ఉంది. సమీప వైద్య కళాశాల, మేనేజిమెంటు కళాశాల హైదరాబాదులోను, పాలీటెక్నిక్ గజ్వేల్లోనూ ఉన్నాయి.సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల మేడ్చల్లోను, అనియత విద్యా కేంద్రం, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాలలు హైదరాబాదులోనూ ఉన్నాయి.
చరిత్ర, సంస్కృతి మార్చు
ఈ గ్రామం కాకతీయుల కాలము నాటిదని ప్రశస్తి. ఈ గ్రామం తదనంతర కాలంలో దొంతి సంస్థానములో భాగంగా ఉండేది. దొంతి సంస్థానముకు, వడ్డేపల్లి సంస్థానముకు సరిహద్దు గ్రామముగా విలసిల్లింది. ఆ కాలంలోనే మంచి వ్యాపార కేంద్రంగా భాసిల్లింది .హిందు ముస్లిం సమైక్యత, హోలి నాడు జరిగే సంబరాల్లో పిడితాడు లాగే సంప్రదాయం ఉంది. మహంకాళి జాతర తెలంగాణలో ముగిసిన తరువాత శ్రావణ మాసంలో ఘనంగా జరుగుతుంది, కుల, మత భేద రహితంగా అన్ని మతాల వారు ఇందులో పాల్గొంటారు. గ్రామములోని స్వయంభువు రామాలయములో ఏటా శ్రీరామనవమి ఉత్సవాలు తొమ్మిది రోజుల పాటు ఘనంగా జరుగుతాయి.
వైద్య సౌకర్యం మార్చు
ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం మార్చు
ప్రభుత్వ ఆయుర్వేద వైద్యశాల, ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రము 8 ప్రయివేటు వైద్యశాలలు ఉన్నాయి. తూప్రాన్లో ఉన్న ఒకప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రంలో ఇద్దరు డాక్టర్లు, నలుగురు పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు. ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ఇద్దరు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. ఒక డిస్పెన్సరీలో ఇద్దరు డాక్టర్లు, నలుగురు పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు. ఒక పశు వైద్యశాలలో ఒక డాక్టరు, ఒకరు పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు. ఒక సంచార వైద్య శాలలో డాక్టర్లు లేరు. ముగ్గురు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం మార్చు
గ్రామంలో8 ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. ఎమ్బీబీయెస్ డాక్టర్లు నలుగురు, డిగ్రీ లేని డాక్టర్లు నలుగురు ఉన్నారు. ఆరు మందుల దుకాణాలు ఉన్నాయి.
తాగు నీరు మార్చు
గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది.
పారిశుధ్యం మార్చు
మురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు మార్చు
తూప్రాన్లో పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు, ఉన్నాయి. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్, ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి.
గ్రామానికి బస్సు సౌకర్యం ఉంది. హైదరాబాదు నుండి, హైదరాబాదుకు ప్రతి 15 నిముషాలకు ఒకసారి బస్సులు ఉన్నాయి. సమీపాన 2 రైల్వేస్టేషన్లు ఉన్నాయి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులుప్రైవేటు బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది.
జాతీయ రహదారి, రాష్ట్ర రహదారి, ప్రధాన జిల్లా రహదారి, జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతున్నాయి. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు, మట్టిరోడ్లూ ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు మార్చు
గ్రామంలో ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం ఉన్నాయి. గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం, వారం వారం సంత ఉన్నాయి.వివిధ రంగాలకు సంబంధించిన బహు వ్యాపార సంస్థలు ఉన్నాయి. వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు మార్చు
గ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో ఆటల మైదానం, సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. శాసనసభ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి.ఒక సినిమా హాలు ఉంది..
విద్యుత్తు మార్చు
గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 10 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
గ్రామ ప్రముఖులు మార్చు
- గద్దర్ :గద్దర్ గా అందరికీ సుపరిచితమైన గుమ్మడి విఠల్ రావు ప్రముఖ విప్లవ కవి.ఇతనికి గద్దర్ అను పేరును స్వాతంత్ర్యం రాకముందు బ్రిటిష్ రాజ్యాన్ని వ్యతిరేకించిన "గదర్ పార్టీ" కు గుర్తుగా తీసుకోవడం జరిగింది. తూప్రాన్ గ్రామంలో లచ్చమ్మ, శేషయ్యలకు 1949లో దళిత కుటుంబంలో జన్మించాడు.
- రాముని గారి రామస్వామి గౌడ్ (స్వాతంత్ర్య సమరయోధులు)
- రాముని గారి సత్యనారాయణ గౌడ్
- చీదు గోపాల్ రెడ్డి
- సంగ రామకృష్ణ
భూమి వినియోగం మార్చు
తూప్రాన్లో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
- వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 17 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 24 హెక్టార్లు
- శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 10 హెక్టార్లు
- తోటలు మొదలైనవి సాగవుతున్న భూమి: 12 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 91 హెక్టార్లు
- సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 334 హెక్టార్లు
- బంజరు భూమి: 744 హెక్టార్లు
- నికరంగా విత్తిన భూమి: 172 హెక్టార్లు
- నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 642 హెక్టార్లు
- వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 608 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు మార్చు
తూప్రాన్లో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
- బావులు/బోరు బావులు: 225 హెక్టార్లు* చెరువులు: 382 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి మార్చు
తూప్రాన్లో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు మార్చు
పారిశ్రామిక ఉత్పత్తులు మార్చు
విత్తనాలు
ఆర్థికం మార్చు
గ్రామానికి ప్రధాన నీటి వనరు పెద్ద చెరువు, ఇదే కాక మేడక్క చెరువు, కొత్త చెరువు, వీటితో పాటు గ్రామానికి కిలోమీటరు దూరంలోని పసుపులేరు వాగుకు వెళ్ళే లింక్ కాల్వ కూడా వ్యవసాయానికి, త్రాగునీటికి ప్రధాన జల వనరులు, వరి, చెరుకు, మొక్కజొన్న ప్రధాన పంటలు, కూరగాయల సాగు కుడా జరుగుతుంది. సాధారణ గ్రామీణ వృత్తులు అన్ని యధావిధిగా కొనసాగుతున్నాయి. అదే విదంగా ప్రొ ఆగ్రొ, టాటా కాఫీ కంపెనిలు ఉన్నాయి., కాళ్ళకళ్ పెద్ద పారిశ్రామిక వాడ, పాడి పరిశ్రమ చాలా పెద్దది, సుగుణ కోళ్ళ దాణా కేంద్రము ఆసియాలోనే పెద్దది .
ఆలయాలు మార్చు
ప్రాచీన రామాలయం ఊరికి చివర కలదు, ఉజ్జయిని మహంకాళీ దేవాలయం కూడా ప్రాచీనమైనదే. అయితే ఉజ్జయిని మహంకాళీ దేవాలయానికి ఒక ప్రాముఖ్యత ఉంది. పట్టణానికి 55 కి.మీ. దూరంలో ఉన్న హైదరబాద్ లస్కర్ ఉజ్జయిని మహంకాళీ దేవాలయంలో అమ్మవారి ప్రతిష్ఠ గురించి అప్పటి పూజారులు మహారాష్ట్ర ఉజ్జయిని పట్టణం నుంచి గంఢ ద్వీపాన్ని తీసుకువస్తుండగా మార్గమధ్యంలో తూప్రాన్ పట్టణానికి చేరుకొగానే చీకటి పడడంతో వారు ఆ ద్వీపాన్ని, అక్కడ ద్వీపాన్ని వెలిగించి మరుసటి రోజు హైదరబాద్‌కు చేరుకున్నారు. గ్రామంలోని శ్రీ బాలాంజనేయ స్వామి దేవాలయం 500 సంవత్సరాల నాటిది. ప్రాచీన బాలాంజనేయ స్వామి దేవాలయమును 1994లో పునర్నిర్మాణము చేయడము జరిగింది. కప్పర నరసింహ స్వామి దేవాలయం ఉంది. ఇవేకాక 2 హనుమాన్ దేవాలయాలు, ఒక శివాలయము, ఒక అయ్యప్ప దేవాలయం, ఒక సాయిబాబా దేవాలయం, ఒక గీతా మందిరం ఉంది.
చర్చిలు, మసీదులు మార్చు
ఇతర విశేషాలు మార్చు
1998-2004 కాలంలో చెక్ డ్యాంల నిర్మాణము జరిగింది.గ్రామం అంతటా సిసి రోడ్లు వేయడము జరిగింది .బైర్రాజు ఫౌండేషన్ వారి సహకారంతో మినరల్ వాటర్ ఫ్లాంట్‌ను గ్రామ పంచాయతి వారు నిర్మించడం జరిగింది. రీడ్స్ అనే స్వచ్ఛంద సంస్థ బాల కార్మికుల విద్యాభీవృద్దికై ఒక పాఠశాలను నిర్వహిస్తోంది .
- తూప్రాన్‌కు సరిహద్దులుగా తూర్పున నాచారం లక్ష్మినరసింహ స్వామి వారు
- పశ్చిమాన దొంతి వేణుగోపాల స్వామి వారు
- దక్షిణాన బొజ్జమ్మ గుట్ట రాజరాజెశ్వర స్వామి వారు
- ఉత్తరాన రామప్ప గుట్ట రామలింగేశ్వర స్వామి వార్లు వెలసి ఉన్నారు.
- కాళ్ళకల్ వనదుర్గా మాత ఆలయము కలదు,
- వెంకటాపురము (పిటి) లో లలితా పరమేశ్వరి దేవాలయం నిర్మాణంలో కలదు
- గజ్వెల్ నియోజకవర్గములో తూప్రాన్ అతి పెద్ద మండలం
- తూప్రాన్ మండలం క్రింద 132 పల్లెలు ఉన్నాయి.
ఇక్కడికి దగ్గరలోని నాచారం నరసింహస్వామి దేవస్థానం చాలా ప్రసిద్ధి. ఈ గ్రామంలో ప్రాచీన రామాలయము, మహంకాళి దేవాలయము, బాలాంజనేయ స్వామి దేవాలయము ఉన్నాయి.
వెజ్, నాన్ వెజ్ మార్కెట్‌ మార్చు
ప్రజలకు నాణ్యమైన ఆహార పదార్థాలను అందించాలనే ఉద్దేశంతో తూఫ్రాన్ మున్సిపల్ కేంద్రంలో 11 కోట్ల రూపాయలతో ఏర్పాటుచేసిన వెజ్, నాన్ వెజ్ మార్కెట్లను తెలంగాణ రాష్ట్ర వైద్యారోగ్య శాఖమంత్రి టి. హరీశ్‌ రావు ప్రారంభించాడు. ఈ కార్యక్రమంలో మున్సిపల్ చైర్‌పర్సన్‌ బొంది రవిందర్ గౌడ్, వైస్ చైర్‌పర్సన్‌ నందాల శ్రీనివాస్, స్థానిక వార్డు కౌన్సిలర్లు, అధికారులు పాల్గొన్నారు.[5]
మూలాలు మార్చు
- ↑ తెలంగాణ ప్రభుత్వ ఉత్తర్వు సంఖ్య GO Ms No 238 Revenue (DA-CMRF) Department, Dated: 11-10-2016
- ↑ "Wayback Machine" (PDF). web.archive.org. Archived from the original on 2021-12-24. Retrieved 2023-11-28.
{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link) - ↑ నమస్తే తెలంగాణ (28 March 2018). "రాష్ట్రంలో కొత్త పురపాలికలు ఇవే..." Archived from the original on 13 September 2018. Retrieved 19 April 2021.
- ↑ "Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011".
- ↑ telugu, NT News (2022-09-02). "తూప్రాన్లో వెజ్, నాన్ వెజ్ మార్కెట్‌ను ప్రారంభించిన మంత్రి హరీశ్‌ రావు". Namasthe Telangana. Archived from the original on 2022-09-03. Retrieved 2022-09-08.