వికీపీడియా

బి.టి. లలితా నాయక్

 

బి.టి. లలితా నాయక్
పుట్టిన తేదీ, స్థలంబాలాజీ తంగలి లలితా నాయక్
(1945-04-04) 1945 ఏప్రిల్ 4 (వయసు 79)
కడూర్, కర్ణాటక, భారతదేశం
వృత్తిరచయిత్రి, రాజకీయవేత్త, సామాజిక కార్యకర్త
జాతీయతభారతీయురాలు
విషయంsబండయ ఉద్యమం
గుర్తింపునిచ్చిన రచనలుగతి (1986)
బంజారా హెజ్జెగురుతులు (2009)
పురస్కారాలుకర్ణాటక సాహిత్య అకాడమీ అవార్డు: 1991
కర్ణాటక రాజ్యోత్సవ అవార్డు: 1991
జీవిత భాగస్వామిచంపా నాయక్
బంధువులుకె. వెంకటలక్షమ్మ (తాత)
బి.టి. లలితా నాయక్
కర్ణాటక కన్నడ, సంస్కృతి & స్త్రీ, శిశు సంక్షేమ శాఖ మంత్రి
In office
1996–1998
వ్యక్తిగత వివరాలు
రాజకీయ పార్టీఆల్ ఇండియా మహిళా ఎంపవర్‌మెంట్ పార్టీ (ఫిబ్రవరి 2018 - ప్రస్తుతం)
ఇతర రాజకీయ
పదవులు		జనతాదళ్ (యునైటెడ్) (ఫిబ్రవరి 2018 వరకు)

బాలాజీ తంగలి లలితా నాయక్ (జననం 4 ఏప్రిల్ 1945) ఒక భారతీయ సామాజిక కార్యకర్త, రాజకీయవేత్త, రచయిత్రి, సినీ నటి, ఆమె కన్నడ, సంస్కృతి, కర్ణాటక మహిళా, శిశు సంక్షేమ శాఖ మంత్రి. [1] నాయక్ ఎంఎల్సి(1986-1992), ఎంఎల్ఎ (1994-1999)గా కూడా పనిచేశారు. ఆమె 1991లో కర్ణాటక సాహిత్య అకాడమీ అవార్డును గెలుచుకుంది. బండయా ఉద్యమం, గోకాక్ ఆందోళన వంటి ముఖ్యమైన సాహిత్య, సామాజిక, భాష-హక్కుల ఉద్యమాలకు కూడా ఆమె నాయకత్వం వహించారు.

వ్యక్తిగత జీవితం

మార్చు

లలితా నాయక్ 4 ఏప్రిల్ 1945న లంబానీ కుటుంబంలో [2] తంగలి తండాలో చిక్కమగళూరులోని కడూర్‌లోని ఒక చిన్న గ్రామం, (చివరి) బాలాజీ నాయక్, గంగా బాయి దంపతులకు జన్మించారు.

నాయక్ 60వ దశకం చివరిలో చంప్లా నాయక్‌ను వివాహం చేసుకున్నది, 1996లో మరణించే వరకు అతనితో వివాహం జరిగింది. వివాహం నుండి ఆమెకు ముగ్గురు కుమారులు ఉన్నారు. [3] [4]

లలితా నాయక్ ప్రఖ్యాత భరతనాట్య నృత్య కళాకారిణి కె. వెంకటలక్షమ్మకు మేనకోడలు. [5]

రచనా వృత్తి

మార్చు

ఆమె వివాహం తర్వాత, నాయక్, స్థానిక ఆకాశవాణి స్టేషన్‌లో మధ్యతరగతి జీవితంలోని కష్టాలు, కష్టాల గురించి రేడియో నాటకాలు రాయడం ప్రారంభించింది. ప్రజాదరణతో ప్రోత్సహించబడిన ఆమె సుధ, ప్రజావాణి, తరంగ వంటి ప్రముఖ కన్నడ పత్రికలకు కవితలు, చిన్న కథలు, వ్యాసాలు రాయడం, అందించడం ప్రారంభించింది. సుధ మ్యాగజైన్ నిర్వహించిన వార్షిక నవల పోటీలో ఆమె నవల, నెలే బేలే, అవార్డు గెలుచుకున్నప్పుడు, రచయిత పి. లంకేష్ ఆమెను కొత్తగా ప్రారంభించిన టాబ్లాయిడ్ లంకేష్ పత్రికకు సహకరించమని ఆహ్వానించారు. నాయక్ టాబ్లాయిడ్ కోసం క్రమం తప్పకుండా రాయడం ప్రారంభించింది, ఆమె సున్నితత్వం, సామాజిక నిబద్ధత, ప్రగతిశీల దృక్పథాలకు త్వరలోనే గుర్తింపు పొందారు. రచయిత్రిగా, జర్నలిస్టుగా ఆమెకున్న ప్రజాదరణ ఆమెను అప్పటి ముఖ్యమంత్రి రామకృష్ణ హెగ్డే కర్ణాటక లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ (MLC) సభ్యురాలిగా నామినేట్ చేసేలా చేసింది. [6] నాయక్ చిన్న కథా సంకలనం హబ్బా మట్టు బలి ("పండుగ, త్యాగం"), నవల గతి ("ఫేట్"), కవితా సంకలనాలు, ఇదే కూగు మట్టే మట్టే ("మళ్లీ మళ్లీ అదే ఏడుపు వంటి చిరస్మరణీయమైన పుస్తకాలను వ్రాయడం, ఉత్పత్తి చేయడం కొనసాగించారు. "), బిదిరు మేలే కాంతియాలి ("వెదురు గుట్టలో"). పదహారు పుస్తకాల రచయిత్రి, ఆమె తన నాటకాలు, పిల్లల కల్పనలు, వ్యాసాలకు కూడా ప్రసిద్ధి చెందింది. ఆమె 1991లో కర్ణాటక సాహిత్య అకాడమీ అవార్డును గెలుచుకుంది [6] ఆమె నవల గతి ఆంగ్లంలోకి అనువదించబడింది, ఆమె కథలు, కవితలు ఇంగ్లీష్, హిందీ, మరాఠీ, తెలుగు భాషలలోకి అనువదించబడ్డాయి. ఆమె రచనలు కర్ణాటకలోని అనేక విశ్వవిద్యాలయాలలో సిలబస్‌లో భాగంగా ఉన్నాయి. [7]

రాజకీయ జీవితం

మార్చు

నాయక్ ఎంఎల్సి (1986 – 1992)గా పనిచేస్తున్నప్పుడు శాంతవేరి గోపాల గౌడ, జయప్రకాష్ నారాయణ్‌ల సోషలిస్ట్ ఆదర్శాల నుండి స్ఫూర్తి పొంది జనతాదళ్‌లో చేరారు. [8] 1994లో ఆమె దేవదుర్గ నియోజకవర్గం, రాయచూర్ నుండి జనతాదళ్ టిక్కెట్‌పై ఎమ్మెల్యేగా ఎన్నికయ్యారు, జె.హెచ్ పటేల్ క్యాబినెట్‌లో కన్నడ, సంస్కృతి, స్త్రీ, శిశు సంక్షేమ శాఖ మంత్రిగా చేశారు. ఆమె మంత్రిగా పనిచేసిన రెండేళ్లకే, ఆమె కుమారుడు విశ్వజిత్ బెంగళూరులోని డాక్టర్ బిఆర్ అంబేద్కర్ మెడికల్ కాలేజీలో బిఆర్ అంబేద్కర్ విగ్రహాన్ని అపవిత్రం చేశారని ఆరోపించారు. [9] తదుపరి పరిశోధనలు ఆరోపణలు నిరాధారమైనవని వెల్లడించినప్పటికీ, ఆ సమయంలో ఆమె పదవీవిరమణ చేయవలసి వచ్చింది, విమలాబాయి దేశ్‌ముఖ్ ఆమె తర్వాత కర్ణాటకలోని మహిళా, శిశు సంక్షేమ శాఖ మంత్రిగా బాధ్యతలు చేపట్టారు. [10] మహిళా జనతాదళ్ అధ్యక్షురాలిగా కూడా పనిచేశారు. 1999లో జనతాదళ్ జనతాదళ్ (సెక్యులర్), జనతాదళ్ (యునైటెడ్) గా విడిపోయిన తర్వాత, ఆమె హెచ్‌డి దేవెగౌడ నేతృత్వంలోని జనతాదళ్ (సెక్యులర్)లో చేరారు. ఆమె దాని నేషనల్ ఎగ్జిక్యూటివ్ సభ్యురాలిగా ఉన్నారు. తర్వాత భారతీయ జనతా పార్టీతో పొత్తు పెట్టుకోవాలనే గౌడ నిర్ణయంపై ఆమె జనతాదళ్ (సెక్యులర్) నుండి వైదొలిగారు. [11] ఆమె తరువాత జనతా పార్టీలో చేరారు, కానీ [12] లో దానిని విడిచిపెట్టారు. తదనంతరం, ఆమె వెల్ఫేర్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియాలో చేరారు, దాని జాతీయ ఉపాధ్యక్షురాలిగా పనిచేశారు. [13] 2014 లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో ఆమె గుల్బర్గా నియోజకవర్గం నుంచి ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ టిక్కెట్‌పై పోటీ చేసి మల్లికార్జున్ ఖర్గే చేతిలో ఓడిపోయారు. [14] [15] [16]

2016లో, 2016 రాజ్యసభ ఎన్నికల్లో వివిధ పార్టీల అభ్యర్థులకు క్రాస్ ఓటింగ్ వేసినందుకు సస్పెండ్ చేయబడిన 7 మంది JD(S) ఎమ్మెల్యేలలో నాయక్ ఒకరు. నాయక్ చివరికి 29 జనవరి 2017న భారత జాతీయ కాంగ్రెస్‌లో చేరారు [17]

సామాజిక క్రియాశీలత, సినిమాలు

మార్చు

లలితా నాయక్ 1980లలో బండయా ఉద్యమం, సామాజిక సమానత్వం, న్యాయం కోసం నిరసన ఉద్యమం, గోకాక్ ఆందోళనలతో సహా అనేక సామాజిక-సాహిత్య ఉద్యమాలలో పాల్గొన్నారు. [18] ప్రముఖ స్త్రీవాది లలితా నాయక్ కేంద్ర, రాష్ట్ర శాసనసభలలో మహిళా రిజర్వేషన్ బిల్లును ఆమోదించాలని గట్టిగా విజ్ఞప్తి చేశారు [19], ప్రబలంగా ఉన్న అత్యాచార సంస్కృతిలో తమను తాము రక్షించుకోవడానికి మహిళలు మార్షల్ ఆర్ట్స్ నేర్చుకోవాలని కోరారు. [20] బినాయక్ సేన్ వంటి న్యాయం కోసం పోరాడుతున్న అమాయక ముస్లిం యువకులు, సామాజిక కార్యకర్తలను బలిపశువులకు గురిచేయడంపై ఆమె తన తీవ్ర నిరసనను వ్యక్తం చేసింది. పాఠశాలల్లో భగవద్గీత బోధించడంపై ఆమె నిరసన వ్యక్తం చేశారు. [21] పురుషులపై పెరుగుతున్న అఘాయిత్యాలు, IPC 498(A) యొక్క అసాంఘిక వినియోగం నిరోధించడానికి మహిళా అయోగ్ తరహాలో జాతీయ పురుషుల కమిషన్‌ను ఏర్పాటు చేయాలని కూడా ఆమె డిమాండ్ చేసింది, ఇది ఆమె ఆరోపిస్తున్న వరకట్న వేధింపుల నిరోధక చట్టం. మనుష్యులను బ్లాక్ మెయిల్ చేయడానికి, దోపిడీ చేయడానికి ఒక సాధనం. [22] రిజర్వేషన్లు శాశ్వతం కాకూడదని ఆమె అభిప్రాయపడ్డారు. [23]

నాయక్ 1996లో బంజారా భాషా చిత్రం జాడేరో పంఖేరు ("ఫారెస్ట్ బర్డ్")లో నటించింది, డైలాగ్స్ రాసింది [24] ఆమె ప్రియ-ఓ-ప్రియ, అశాంతి, ముక్త ముక్త అనే టెలి-సీరియల్, ఓండు హెన్నినా కథే అనే టెలిఫిల్మ్‌లో కూడా నటించింది. [25] నాయక్ కర్ణాటక రాష్ట్ర బాల భవన సొసైటీకి అధ్యక్షుడిగా ఉన్నారు, కొన్ని ఇతర కమ్యూనిటీ సంఘాలు, సొసైటీలలో ఇతర పదవులను నిర్వహించారు. [26] ఆమె కర్ణాటక ఫిల్మ్ ఛాంబర్స్ సభ్యురాలిగా ఉన్నారు. [24]

అవార్డులు, సన్మానాలు

మార్చు
  • 'బెస్ట్ లెజిస్లేటర్' గౌరవం (1987)
  • కర్ణాటక రాజ్యోత్సవ అవార్డు (1991)
  • గతికి కర్ణాటక సాహిత్య అకాడమీ అవార్డు (1991)
  • రాజీవ్ గాంధీ జాతీయ ఐక్యత అవార్డు (1995)
  • మహిళా రత్న అవార్డు (2003)
  • కర్ణాటక ప్రభుత్వంచే దాన చింతామణి అత్తిమబ్బే అవార్డు (2007)
  • కన్నడ శ్రీ అవార్డు (2010)
  • అల్వాస్ నుడిసిరి అవార్డు (2011) [27]
  • కర్ణాటక చూడామణి (2011). [28] [29]
  • 2009-10లో కువెంపు విశ్వవిద్యాలయం నుండి గౌరవ డాక్టరేట్. [30]

గ్రంథ పట్టిక

మార్చు
  • చంద్రపరభవ, రేడియో నాటకాల సేకరణ, 1972
  • భట్టన కనసు, పిల్లల కోసం కథలు, 1979. (1995లో పునర్ముద్రించబడింది)
  • నెలే-బేలే, నవల, 1982, 1995
  • గతి, నవల, 1986, 1995
  • హబ్బా మట్టు బలి, కథలు, 1989, 1995
  • నమ్రుప్లి, కవిత్వం, 1983
  • ఇదే కూగు మాటే మాట, కవిత్వం, 1996
  • ఓడలా బేగే, కవిత్వం, 1996
  • బిదిరు మలే కంటియాలి, 1983-1997 కవితలను సేకరించారు
  • దేవదుర్గ తాలూకు దర్శనం, 1986
  • సవా-సేరు, కవిత్వం, 2005
  • బి.టి.లలిత నాయక్ చూపులు, 2005
  • కై హిడిడు నాడేసెన్నాను, శతాధిక వృద్ధులతో ముఖాముఖి, 2006
  • గాడి కన్నడిగర కథే-వ్యతే, సం. , 2006
  • బంజారా హెజ్జెగురుతులు, 2009

అనువదించిన రచనలు

మార్చు
  • గతి/మొమెంటం (2013) ఆంగ్లంలోకి హెచ్ఎస్ఎం ప్రకాష్ అనువదించారు. బెంగళూరు: సిరివర ప్రకాశన.

మూలాలు

మార్చు
  1. ↑ "AAP springs a surprise in Gulbarga". The Hindu. 12 March 2014.
  2. ↑ Chandra Dutt, Kartik (1999). Who's Who of Indian Writers 1999: A–M. New Delhi: Sahitya Akademi. p. 665. ISBN 9788126008735.
  3. ↑ Chandra Dutt, Kartik (1999). Who's Who of Indian Writers 1999: A–M. New Delhi: Sahitya Akademi. p. 665. ISBN 9788126008735.
  4. ↑ "Profile of B.T. Lalitha Naik". Welfare Party of India. Archived from the original on 2016-03-04. Retrieved 2024-02-18.
  5. ↑ ನಾಯಕ್ [Naik], ಬಿ.ಟಿ. ಲಲಿತಾ [B.T. Lalitha] (2009). ಬಂಜಾರ ಹೆಜ್ಜೆಗುರುತುಗಳು [Banjara Hejjegurutugalu]. Bangalore: ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಪತ್ರಾಗಾರ ಇಲಾಖೆ [Karnataka Rajya Patragara Ilakhe]. p. 142. ISBN 978-81-908438-1-2.
  6. ↑ 6.0 6.1 Gundurao, Y.N. "B.T. Lalitha Naik". Kanaja: Kannada Internet Encyclopaedia (in Kannada). Kanaja Project, Karnataka Knowledge Commission. Archived from the original on 15 October 2014. Retrieved 2 September 2014.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  7. ↑ "Profile of B.T. Lalitha Naik". Welfare Party of India. Archived from the original on 2016-03-04. Retrieved 2024-02-18.
  8. ↑ "ಸಮಾಜವಾದದ ಅನುಷ್ಠಾನವೇ ವೆಲ್ಫೇರ್ ಪಾರ್ಟಿಯ ಉದ್ದೇಶ: ಲಲಿತಾ ನಾಯಕ್" [Aim of Welfare Party is implementation of socialism: Lalitha Naik]. Vijaya Karnataka (in Kannada). 24 March 2013.{{cite news}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  9. ↑ Rajesh, Y.P (13 December 1995). "Avenging Ambedkar". Outlook magazine.
  10. ↑ Former minister Vimalabai Deshmukh no more https://www.deccanherald.com/state/former-minister-vimalabai-682790.html
  11. ↑ "Welfare Party is the Answer for a Better India: Lalita Naik". Karnataka Muslims. 2 July 2011. Retrieved 2 September 2014.
  12. ↑ "Lalitha Naik quits JP". Times of India. 13 July 2004.
  13. ↑ "Lalitha Naik inaugurates Udupi unit of the Welfare Party of India". megamedia News. 26 March 2013. Archived from the original on 3 September 2014. Retrieved 2 September 2014.
  14. ↑ "AAP springs a surprise in Gulbarga". The Hindu. 12 March 2014.
  15. ↑ Sivanandan, T. V. (17 May 2014). "Kharge repeats victory with a resounding margin". The Hindu. Gulbarga, Karnataka. Retrieved 7 October 2014.
  16. ↑ "Aam Aadmi Party's (AAP) Loksabha Candidate, Gulbarga, Karnataka". Aam Aadmi Party. Archived from the original on 3 September 2014. Retrieved 31 August 2014.
  17. ↑ Khajane, Muralidhara (2017-01-29). "JD(S) rebels preparing ground to join Cong.?". The Hindu.
  18. ↑ Puttappa, Dr.Patila (2005). ಕನ್ನಡ ನಾಡು ನುಡಿ [The Kannada Land and Language] (in Kannada) (Chapter 9 : Gokak Movement ed.). Directorate of Publications, Kannada University. Archived from the original on 3 September 2014. Retrieved 2 September 2014.{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  19. ↑ Naik, B.T. Lalitha (29 March 2014). "ಮಹಿಳಾ ರಾಜಕಾರಣದ ಸವಾಲು: ಹೊಸ ಗಾಳಿ..." [The Challenge of Women's Politics: A New Wave...]. Prajavani (in Kannada).{{cite news}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  20. ↑ "Panel Discussion on Gang Rape". Raj News Kannada. September 2013.
  21. ↑ "Bhagavad Gita Abhiyan in schools challenged". The Hindu. 13 July 2011.
  22. ↑ "ಕರ್ನಾಟಕ ಪುರುಷ ಆಯೋಗ ರಚನೆಯಾಗಬೇಕು : ಬಿ.ಟಿ.ಲಲಿತಾ ನಾಯಕ್" [Karnataka Men's Commission Should be formed: B.T. Lalitha Naik]. Bangalore Waves (in Kannada). 7 December 2012. Archived from the original on 15 ఏప్రిల్ 2023. Retrieved 18 ఫిబ్రవరి 2024.{{cite news}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  23. ↑ "Reservation should not be permanent: Lalitha Naik". The Hindu. 4 July 2013.
  24. ↑ 24.0 24.1 "Profile of B.T. Lalitha Naik". Welfare Party of India. Archived from the original on 2016-03-04. Retrieved 2024-02-18.
  25. ↑ "AAP springs a surprise in Gulbarga". The Hindu. 12 March 2014.
  26. ↑ Chandra Dutt, Kartik (1999). Who's Who of Indian Writers 1999: A–M. New Delhi: Sahitya Akademi. p. 665. ISBN 9788126008735.
  27. ↑ "ಹತ್ತು ಮಂದಿ ಹಿರಿಯರಿಗೆ ಆಳ್ವಾಸ್ ನುಡಿಸಿರಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ" [Alvas Nudisiri Award to Ten Writers]. Kannada Net (in Kannada). 20 October 2011.{{cite news}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  28. ↑ Gundurao, Y.N. "B.T. Lalitha Naik". Kanaja: Kannada Internet Encyclopaedia (in Kannada). Kanaja Project, Karnataka Knowledge Commission. Archived from the original on 15 October 2014. Retrieved 2 September 2014.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  29. ↑ "ಡಾ.ಲಲಿತಾ ನಾಯಕ್‌ಗೆ 'ಕರ್ನಾಟಕ ಚೂಡಾಮಣಿ' ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪ್ರದಾನ" ['Karnataka Chudamani' Awarded to Dr.B.T.Lalitha Naik]. Varta Bharati (in Kannada). 24 October 2011. Archived from the original on 3 September 2014.{{cite news}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  30. ↑ "Profile of B.T. Lalitha Naik". Welfare Party of India. Archived from the original on 2016-03-04. Retrieved 2024-02-18.
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=బి.టి._లలితా_నాయక్&oldid=4372006" నుండి వెలికితీశారు