వికీపీడియా

బెలారస్

(బైలో రష్యా నుండి దారిమార్పు చెందింది)

బెలారస్ లేదా బెలారుస్ (ఆంగ్లం:Belarus) (పాతపేరు: బైలో రష్యా, లేదా బెలో రష్యా) తూర్పు యూరప్లో ఉన్న ఒక భూపరివేష్టిత దేశం,[3] దీని ఉత్తరసరిహద్దు మరియ్ తూర్పుసరిహద్దులలో రష్యా, దక్షిణసరిహద్దులో ఉక్రెయిన్, పశ్చిమసరిహద్దులో పోలాండ్, ఉత్తరసరిహద్దులో లిథువేనియా, లాత్వియా దేశాలు ఉన్నాయి. దీని రాజధాని నగరం, అత్యధిక జనసాంధ్రత కలిగిన దేశం మిన్‌స్క్ నగరం.దేశంలో 40% భూభాగంలో అరణ్యాలు విస్తరించి ఉన్నాయి.[4][5] 20 వ శతాబ్దం వరకు వివిధ సమయాల్లో వివిధ రాజ్యాలు ఆధునిక కాలపు బెలారస్ భూభాగాలను నియంత్రించాయి. వాటిలో పోలోట్స్క్ రాజాస్థానం (11 నుంచి 14 శతాబ్దాలు), గ్రాండ్ డచీ ఆఫ్ లిథువేనియా, పోలిష్-లిథువేనియన్ కామన్వెల్త్, రష్యన్ సామ్రాజ్యం ఉన్నాయి.

Рэспубліка Беларусь
Республика Беларусь
రిపబ్లిక్ ఆఫ్ బెలారస్
Flag of బెలారస్ బెలారస్ యొక్క National emblem
జాతీయగీతం
Мы, беларусы  (Belarusian)
My, Belarusy  (transliteration)
We Belarusians
బెలారస్ యొక్క స్థానం
బెలారస్ యొక్క స్థానం
Location of  బెలారస్  (orange)

on the European continent  (white)  —  [Legend]
రాజధాని
అతి పెద్ద నగరం 		Minsk
53°55′N 27°33′E / 53.917°N 27.550°E / 53.917; 27.550
అధికార భాషలు Belarusian, Russian
ప్రజానామము Belarusian
ప్రభుత్వం Presidential republic
 -  President Alexander Lukashenko
 -  Prime Minister Roman Golovchenko
Independence from the Soviet Union 
 -  Declared July 27, 1990 
 -  Established August 25, 1991 
 -  Completed December 25, 1991 
 -  జలాలు (%) negligible (2.830 km²)1
జనాభా
 -  2008 అంచనా 9,689,800[1] (86th)
 -  1999 జన గణన 10,045,200 
జీడీపీ (PPP) 2008 అంచనా
 -  మొత్తం $117.527 billion[2] (58th)
 -  తలసరి $12,344[2] (IMF) (65th)
జీడీపీ (nominal) 2008 అంచనా
 -  మొత్తం $57.681 billion[2] 
 -  తలసరి $6,058[2] (IMF) 
జినీ? (2002) 29.7 (low) 
మా.సూ (హెచ్.డి.ఐ) (2006) Increase 0.817 (high) (67th)
కరెన్సీ Belarusian ruble (BYR)
కాలాంశం EET (UTC+2)
 -  వేసవి (DST) EEST (UTC+3)
ఇంటర్నెట్ డొమైన్ కోడ్ .by
కాలింగ్ కోడ్ +375
1 "FAO's Information System on Water and Agriculture". FAO. Retrieved 2008-04-04.

1917 రష్యన్ విప్లవం తరువాత బెలారస్ సోవియట్ రష్యా స్వాధీనం చేసుకున్న బెలారస్ పీపుల్స్ రిపబ్లిక్‌గా స్వాతంత్ర్యాన్ని ప్రకటించింది. సోవియట్ రిపబ్లిక్ ఆఫ్ బైలోరుసియా 1922 లో సోవియట్ యూనియన్ స్థాపక రాజ్యాంగా సోవియట్ యూనియన్ రిపబ్లిక్‌లలో ఒకటి అయ్యింది, బైలోరష్యన్ సోవియట్ సోషలిస్ట్ రిపబ్లిక్ (బైలోరియన్స్ ఎస్.ఎస్.ఆర్. ) గా పేరు మార్చబడింది. పోలిష్-సోవియట్ యుద్ధం 1919-1921 తరువాత బెలారస్ తన భూభాగంలో సగభాగాన్ని పోలాండ్‌ స్వాధీనం చేసుకుంది. పోలిష్ సోవియట్ ఆక్రమణ తరువాత రెండో పోలిష్ రిపబ్లిక్ కొన్ని భూములు తిరిగి ఇచ్చిన తరువాత 1939 లో బెలారస్ సరిహద్దుల ఆధునిక ఆకృతి ఏర్పడింది. రెండో ప్రపంచ యుద్ధం తరువాత సరిహద్దులు ఖరారు చేయబడ్డాయి.[6][7][8] రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం సందర్భంగా సైనిక కార్యకలాపాలు బెలారస్‌ను నాశనం చేశాయి.దేశం మూడవ భాగం ప్రజలను, ఆర్థిక వనరులలో సగం కంటే అధికంగా కోల్పోయింది.[9] యుద్ధం తరువాత సంవత్సరాలలో రిపబ్లిక్ పునరభివృద్ధి చేయబడింది. 1945 లో బైలేరియన్స్ ఎస్.ఎస్.ఆర్ సోవియట్ యూనియన్, ఉక్రేనియన్ ఎస్.ఎస్.ఆర్.తో పాటు ఐక్యరాజ్యసమితి స్థాపక సభ్యదేశంగా మారింది.[10] రిపబ్లిక్ పార్లమెంట్ 1990 జూలై 27 న సోవియట్ యూనియన్ రద్దు సమయంలో బెలారస్ సార్వభౌమత్వాన్ని ప్రకటించింది. బెలారస్ 1991 ఆగస్టు 25 న స్వాతంత్ర్యం ప్రకటించింది.[11] 1994 నుండి " అలెగ్జాండర్ లుకాషేంకో " దేశానికి అధ్యక్షుడుగా పనిచేశారు. లుకాషేన్‌కో నిరంకుశ పాలనా శైలి కారణంగా బెలారస్‌ను కొంతమంది పాశ్చాత్య పాత్రికేయులు [12][13] చివరి యురేపియన్ నిరకుశ దేశంగా అభివర్ణిస్తారు.[14][15][16] లుకాషేన్‌కో ఆర్థిక వ్యవస్థలోని పెద్ద వర్గాల రాష్ట్ర యాజమాన్యం వంటి సోవియట్ యుగపు విధానాలను కొనసాగించారు. లుకాషేన్ పాలనలో నిర్వహించబడిన ఎన్నికలు అన్యాయమైనవిగా విమర్శించబడ్డాయి. రాజకీయ వ్యతిరేకత హింసాత్మకంగా అణిచివేయబడిందని అనేక దేశాలు, సంస్థలు భావించాయి. ఐరోపాలో మరణశిక్షను ఉపయోగించిన చివరి దేశం బెలారస్.[17][18][19] 2014 వరకు బెలారస్ ప్రజాస్వామ్య ఇండెక్స్ రేటింగ్ యూరోప్‌లో (ఇది రష్యా ఆమోదించినప్పుడు) అత్యల్పంగా ఉంది. ఫ్రీడమ్ హౌస్ దేశం "స్వేచ్ఛా రహిత"దేశంగా పేర్కొన్నది. ఎకనామిక్ ఫ్రీడమ్ ఇండెక్స్ " అణచివేయబడింది", ఇప్పటివరకు రిపోర్టర్స్ వితౌట్ బోర్డర్స్ ప్రచురించిన 2013-14 ప్రెస్ ఫ్రీడమ్ ఇండెక్స్లో ఐరోపాలో ప్రెస్ స్వేచ్ఛ కోసం అత్యంత ఘోరమైన దేశం, 180 దేశాల్లో బెలారస్ 157 వ స్థానంలో ఉంది.[20]

2000 లో సహకారవిధానంలో బెలారస్, రష్యా యూనియన్ స్టేట్ ఏర్పాటు చేయడానికి ఒక ఒప్పందం మీద సంతకం చేసాయి. పట్టణ ప్రాంతాల్లో బెలారస్ జనాభాలో 70% పైగా ప్రజలు ( 9.49 మిలియన్లు )నివసిస్తున్నారు. జనాభాలో 80% కంటే ఎక్కువ మంది బెలారసియన్ ఉండగా గణీయమైన సంఖ్యలో రష్యన్లు, పోల్స్, ఉక్రైనియన్ మైనారిటీలు ఉన్నారు. 1995 లో ప్రజాభిప్రాయ సేకరణ తరువాత దేశం బెలారసియన్, రష్యన్ భాషలను రెండింటిని అధికారిక భాషలుగా కలిగి ఉంది. దేశంలో ప్రాథమిక మతం తూర్పు సంప్రదాయ క్రిస్టియానిటీ అయినప్పటికీ బెలారస్ రాజ్యాంగం ఏ అధికారిక మతాన్ని ప్రకటించలేదు. రెండవ అత్యంత విస్తృత మతం రోమన్ కాథలిక్కులు ఉన్నారు. ఈమతానుయాయులు సంఖ్యాపరంగా చాలా తక్కువగా ఉన్నారు. అయినప్పటికీ బెలారస్ క్రిస్మస్, ఈస్టర్ సాంప్రదాయ, కాథలిక్ సంస్కరణలను జాతీయ సెలవులుగా జరుపుకుంటుంది.[21] చట్టపరంగా, ఆచారపరంగా రెండింటిలో మరణశిక్షను నిలుపుకున్న ఏకైక యూరోపియన్ దేశం బెలారస్.[22] బెలారస్ ఐక్యరాజ్యసమితిలో ఫండింగ్ సభ్యత్వం పొందినప్పటి నుండి కామన్వెల్త్ ఆఫ్ ఇండిపెండెంట్ స్టేట్స్, సి.ఎస్.టి.ఒ, ఇ.ఇ.యు., అలీన ఉద్యమం. బెలారస్ యూరోపియన్ యూనియన్ చేరడానికి ఎటువంటి ఆశయాలను చూపించలేదు. అయితే సంస్థతో ద్వైపాక్షిక సంబంధాన్ని నిర్వహిస్తుంది. అలాగే యురేపియన్ యూనియన్ ప్రాజెక్టులలో పాల్గొంటుంది. సెంట్రల్ యూరోపియన్ ఇనిషియేటివ్, బాకు ఇనిషియేటివ్.

పేరువెనుక చరిత్ర

మార్చు

బెలారస్ అనే పేరు బెలాయా రస్ అనే పదానికి దగ్గరి సంబంధం ఉంది. అంటే వైట్ రస్ '. వైట్ రస్ అనే పేరుకు అనేక కారణాలు ఉన్నాయి. [23] గ్రాండ్ డచీ ఆఫ్ లిథువేనియాలోని పాత రుథేనియన్ భూభాగాలను వర్ణించడానికి ఉపయోగించే పేరు. జాతి-మత సిద్ధాంతం ప్రకారం మొదట క్రైస్తవ స్లావ్స్ నివసించేవారు. ఇది ప్రధానంగా పాగన్ బాల్ట్స్ నివసించే ఇది బ్లాక్ రూథెనియా వ్యతిరేకించింది.[24] స్థానిక స్లావిక్ ప్రజలు ధరించిన తెల్లని దుస్తుల పేరుతో ఈప్రజలు పేర్కొనబడ్డారు. [23][25] మూడవ సిద్ధాంతం టాటర్స్ స్వాధీనం చేసుకొనబడని పాత రస్'ల భూములు (అంటే, పోటాట్స్క్, విటెస్బ్బ్స్క్, మహాలివో) "తెలుపు"గా సూచించబడ్డాయి. 1267 కు ముందు మంగోల్ చే స్వాధీనం కాని భూమి "వైట్ రస్"గా భావించబడిందని ఇతర ఆధారాలు పేర్కొన్నాయి.[23] రస్ అనే పేరు లాటిన్ రూపాలు రష్యా, రుథేనియాతో తరచుగా కలిపి ఉంటుంది. అందువల్ల బెలారస్ తరచూ వైట్ రష్యా లేదా వైట్ రుతేనియా అని పిలుస్తారు. ఈ పేరు మొదట జర్మన్, లాటిన్ మధ్యయుగ సాహిత్యంలో కనిపించింది. 1381 లో జనవరిలో క్జర్న్‌కొవ్ క్రానికల్స్ లిథువేనియా గ్రాండ్ డ్యూక్ జొగొల, అతని తల్లి ఖైదు గురించి పేర్కొన్నది.[26] జర్మన్, డచ్లతో సహా కొన్ని భాషల్లో ఈ దేశం సాధారణంగా "వైట్ రష్యా"గా పిలవబడుతుంది (వరుసగా వెయిర్రుస్లాండ్ , విట్-రుస్లాండ్). [27][28]

1784 లో ఆరవ పోప్ పియస్ లాటిన్ పదం "ఆల్బా రష్యా" అనే పదాన్ని తిరిగి అక్కడ సొసైటీ అఫ్ జీసస్‌ను గుర్తించటానికి ఉపయోగించాడు.[29] బెలారస్ 16 వ శతాబ్దం చివరిలో ఆంగ్ల రచయిత సర్ జెరోమ్ హర్సీ చేత రాయబడింది. ఇతను రష్యన్ రాయల్ కోర్ట్ తో తన దగ్గరి సంబంధం కలిగి ఉన్నాడు.[30] 17 వ శతాబ్దంలో రష్యన్ నావికులు లిథువేనియా గ్రాండ్ డచీ నుండి సేకరించిన భూములను వివరించడానికి "వైట్ రస్"ను ఉపయోగించారు.[31]

 
1992 నుండి సెయింట్ యుఫ్రోసైన్ యొక్క క్రాస్తో స్టాంప్

రష్యా సామ్రాజ్యం కాలములో బెలారస్సియా (రష్యన్ భాష:ఎనొపిపిక్నర్) రెండోది ఇలాంటిది రష్యా నుండి భిన్నంగా ఉద్ఘాటించింది) , రష్యన్ త్సార్ సాధారణంగా " ది త్సార్ ఆఫ్ ది ఆల్ రష్యాస్ " రష్యా లేదా రష్యన్ సామ్రాజ్యం రష్యా మూడు భాగాలచే ఏర్పడింది- (ది గ్రేట్ రష్యా లిటిల్ రష్యా , వైట్ రష్యా). [32] అన్ని భూభాగాలలో నివసిస్తున్న ప్రజలు అందరు రష్యలనులని ఇది నొక్కి చెప్తుంది.బలారస్ ప్రజలు రష్యన్ ప్రజలలు వ్యత్యాసం ఉంటుంది.[33] 1917 లో బోల్షెవిక్ విప్లవం తరువాత "వైట్ రష్యా" అనే పదంతో కొంత గందరగోళం ఏర్పడింది. రెడ్ బొల్షెవిక్స్ వ్యతిరేకించిన సైనిక బలగాలు కూడా దీనికి కారణమయ్యాయి.[34] బైలేరియన్స్ ఎస్ఎస్ఆర్ కాలంలో, బైలోరెసియా అనే పదం జాతీయ స్మృతిలో భాగమైనది. పోలిష్ నియంత్రణలో ఉన్న పశ్చిమ బెలారస్లో అంతర్యుద్ధ కాలంలో బైలస్టోక్, గ్రోడ్నో ప్రాంతాలు సాధారణంగా బైలౌర్సియా ఉపయోగించబడింది. [35] బైలోరెసియా (రష్యన్ రూపం ఆధారంగా ఇంగ్లీష్ వంటి ఇతర భాషలలో దాని పేర్లు) అనే పదాన్ని అధికారికంగా 1991 వరకు ఉపయోగించారు. బైలేరియన్స్ ఎస్ఎస్ఆర్ సుప్రీం సోవియట్ చట్టం ప్రకారం కొత్త స్వతంత్ర గణతంత్రం రిపబ్లిక్ ఆఫ్ బెలారస్ (రిపబ్లిక్ ఎనాపిస్ రష్యన్‌లో స్పెల్లింగ్) అలాగే దాని సంక్షిప్త రూపంగా "బెలారస్" ఉంది. కొత్త నిబంధన అన్ని రూపాలను వారి బెలారసియన్ భాషల రూపాల నుండి ఇతర భాషలలో లిప్యంతరీకరణ చేయబడాలని చట్టం ఆదేశించింది. బైలేరియన్స్ ఎస్.ఎస్.ఆర్ 1991-93 నుండి అనుమతించబడ్డాయి.[36] నూతనంగా స్వతంత్ర బెలారస్‌లో కన్జర్వేటివ్ దళాలు పేరు మార్పుకు మద్దతు ఇవ్వలేదు. 1991 లో బెలారస్ రాజ్యాంగం ముసాయిదాలో ఇది చేర్చింది.[37] దీని ప్రకారం బైలోరుసియా పేరును ఆంగ్లంలో బెలారస్‌గా భర్తీ చేసింది. [38] అదేవిధంగా బెలారస్ లేదా బైలోరసియన్ అనే పదం బెలలెయన్ ఇంగ్లీష్లో భర్తీ చేయబడింది. బెలరూస్కీ అసలు రష్యన్ పదం బెలరారస్కీకి సమీపంలో ఉంది.[38] స్టాలిన్ శకంలో బెలారసియన్ మేధావులు బైలోరెసియా పేరును రష్యాతో ఉన్న సంబంధం కారణంగా క్రివియాగా మార్చారు.[39] కొంతమంది జాతీయవాదులు అదే కారణాల వలన పేరును ఆక్షేపించారు. [40][41] అనేక స్థానిక వార్తాపత్రికలు వారి పేర్లలో రష్యన్ భాష పాత పేరును ఉంచాయి. ఉదాహరణకి ప్రముఖ రష్యన్ వార్తాపత్రిక ప్రాంతీయ ప్రచురణ అయిన కోమ్సోమోల్స్కాయా ప్రావ్ద్ బై బైలోరుస్సీ. అంతేకాకుండా బెలారస్ను రష్యాతో తిరిగి కలిపించాలని కోరుకునే వారు బెలోరస్సియాని ఉపయోగించుకుంటున్నారు.[41] అధికారికంగా దేశం పూర్తి పేరు "రిపబ్లిక్ ఆఫ్ బెలారస్" (రిపబ్లికా బెలారస్) [36][42]

చరిత్ర

మార్చు

ఆరంభకాల చరిత్ర

మార్చు

క్రీ.పూ. 5000 నుండి 2000 వరకు బ్యాండ్కమిక్ సంస్కృతులు ఆధిక్యత కలిగి ఉన్నాయి. అంతేకాకుండా డ్నీపర్-డోనేట్స్ సంస్కృతి బెలారస్, ఉక్రెయిన్‌ లోని కొన్ని ప్రాంతాలలో కనుగొనబడింది.[43] క్రీ.పూ.1000 నాటికి సిమెరియన్లు, ఇతర పాస్టోలిస్టులు ఈ ప్రాంతంలో సంచరిస్తూ దాటిపోయారు. సా.శ. 500 నాటికి స్లావ్స్ స్థిరపడ్డారు.తరువా ఈ ప్రాంతం పొలిమేరలలో తిరుగుతున్న సిథియన్లచే చుట్టబడి ఉంది. సా.శ. 400-600 లో ఆసియా నుండి వచ్చిన హన్స్, అవార్స్ ఈ ప్రాంతాన్ని ఆక్రమించినప్పటికీ స్లావిక్ ఉనికిని తొలగించలేకపోయారు.[44]

3 వ శతాబ్దంలో ప్రస్తుత బెలారస్ ప్రాంతంలో బాల్కన్ తెగలు మొట్టమొదటిగా స్థిరపడినది. 5 వ శతాబ్దంలో ఈ ప్రాంతాన్ని స్లావిక్ తెగలు స్వాధీనం చేసుకున్నాయి. బాట్ల సైనిక సమన్వయం ఖచ్ఛితంగా లేనందున స్వాదీనం పాక్షికంగా ఉంది. అయినప్పటికీ క్రమంగా స్లావిక్ సంస్కృతిలో బాలెట్ల సంయోగం అనేది శాంతియుతంగా జరిగింది.[45]

 
Principalities of Kievan Rus'

కెవిన్ రుస్

మార్చు

9 వ శతాబ్దంలో ఆధునిక బెలారస్ భూభాగంలో కొన్ని రాజ్యాలు ఏర్పడ్డాయి. వాటిలో ఎక్కువ భాగం పోలట్‌స్‌కు ప్రిన్సిపాలిటీగా అధికకాలం స్వతంత్ర రాజ్యంగా ఉంది. (ఇది 20 సంవత్సరాల కాలం కేవెన్ రస్కు చెందిన వస్సాల్‌గా (జమీన్)ఉంది). బెలారస్ భూభాగంలో స్థాపించబడిన మొట్టమొదటి దేశ రాష్ట్రం పోలట్స్క్ యొక్క ప్రిన్సిపాలిటీ.

13 వ శతాబ్దంలో ఒక పెద్ద మంగోల్ దండయాత్ర ప్రారంభంలో అనేక పురాతన రష్యన్ రాజ్యాలు వాస్తవంగా నాశనం చేయబడ్డాయి లేదా తీవ్రంగా ప్రభావితమయ్యాయి, కానీ బెలారస్ భూభాగాలు ఆ దండయాత్రను తీవ్రంగా అడ్డుకున్నాయి, చివరకు గ్రాండ్ డచీ ఆఫ్ లిథువేనియాచే విలీనం చేయబడ్డాయి.[46]

 
15 వ శతాబ్దంలో గ్రాండ్ డచీ ఆఫ్ లిథువేనియా యొక్క చిహ్నం. బెలారస్ దాని సరిహద్దులలో పూర్తిగా ఉంది.

లిథువేనియా రాజ్యం (కింగ్ మిండౌగాస్ 1253) నుండి గ్రాండ్ డచీ అభివృద్ధి చేయబడింది. ఇది నెమ్యూనాస్, నెరిస్ నదుల మధ్య ఉనికిని ప్రారంభించి. 13 వ -18 వ శతాబ్దాలలో ఐరోపా మధ్యలో సమకాలీన బెలారస్, ఉక్రెయిన్, పాక్షికంగా పోలాండ్, లిథువేనియా, లాట్వియా, బాల్టిక్ సముద్రం నుండి నల్ల సముద్రం వరకు వ్యాపించాయి.

బెలారసియన్ భూభాగాల ఆర్థిక, రాజకీయ, జాతి-సాంస్కృతిక ఏకీకరణ చేసినదానికి ఫలితంగా లిథియనియా గ్రాండ్ డచీలో చేరింది.[47] డచీ నిర్వహించిన రాజ్యం తొమ్మిది రాజ్యాలు ప్రజలస్ఖ్యాధిఖ్యతతో విలీనం చేయబడ్డారు.చివరికి వారు బెలాసియన్ ప్రజలుగా గుర్తించబడ్డారు.[48]

1410 లో గ్రున్వాల్డ్ యుద్ధంలో ట్యుటోనిక్ నైట్స్‌కు వ్యతిరేకంగా పోలాండ్కు మద్దతుగా పోరాడడంతో సహా పలు సైనిక ప్రచారాలలో డచీ పాల్గొన్నది.ఉమ్మడి విజయం డచీకి తూర్పు యూరోప్ వాయవ్య సరిహద్దులను నియంత్రించడానికి అనుమతి ఇచ్చింది.[49] 1486లో మాస్కోవిటీలు మూడవ ఇవాన్ నాయకత్వంలో కీవన్ రస్ బెలారస్, రష్యా, యుక్రెయిన్ మొదలైన కీవన్ ర్స్ భూభాగాలను చేర్చుకోవటానికి సైనిక ప్రయత్నం ప్రారంభించింది.[50]

పోలిష్ - కామంవెల్త్

మార్చు 
1386 ఫిబ్రవరి 2 ఫిబ్రవరి 2 న గ్రాండ్ డచీ ఆఫ్ లిథువేనియా, పోలాండ్ రాజ్యం తమ పాలకులు వివాహం ద్వారా " పర్సనల్ యూనియన్ " చేరాయి.

[51] 1569 లో యూనియన్ ఆఫ్ లుబ్లిన్‌ ఈ యూనియన్‌ను చివరకు పోలాండ్-లిథువేనియన్ కామన్వెల్త్ ఏర్పాటుకు దారితీసింది. ఇది సృష్టించబడింది. యూనియన్ తరువాత సంవత్సరాలలో క్రమంగా పాలినిజేషన్ ప్రక్రియ ద్వారా అభివృద్ధి చెందింది.సాంస్కృతిక, సాంఘిక జీవితంలో పోలిష్ భాష, కాథలిక్కులు రెండూ ప్రాబల్యం పొందాయి. 1696 లో అధికారిక భాషగా బెలారసియన్‌ భాషకు బదులుగా పోలిష్ భాషకు అధికార హోదా ఇవ్వబడింది. బెలారుషియన్ భాష పరిపాలనా ఉపయోగం నుండి నిషేధించబడింది.[52] అయినప్పటికీ స్థానిక రుథేనియన్ రైతులు వారి స్వంత భాషను మాట్లాడటం కొనసాగిస్తూ తూర్పు సంప్రదాయ చర్చికి విశ్వాసంగా ఉన్నారు.పోలిష్-లిథువేనియన్ పాలన అధికభాగం పోలిష్ లేదా లిథువేనియన్ (పోలోనైజ్డ్) సంతతికి చెందిన స్థానిక స్లాచ్టా (ఉన్నతవర్గం) ద్వారా నిర్వహించబడింది. వాణిజ్యం ప్రధానంగా యూదులు చేత చేపట్టబడ్డాయి. [ఆధారం చూపాలి] పట్టణ జనాభాలో పోలిష్ ప్రజలకు సమానమైన సంఖ్యాబలం కలిగిన యూదులు ప్రభుత్వ అధికార, నిర్వహణా బాధ్యతలు వహించారు.

రష్యన్ సాంరాజ్యం

మార్చు

1795 లో పోలాండ్‌ను ఇంపీరియల్ రష్యా, ప్రస్సియా,, ఆస్ట్రియాతో విభజించడంతో పోలాండ్, లిథువేనియా మధ్య యూనియన్ ముగింపుకు వచ్చింది.[53] రెండవ కాథరిన్ పాలనలో రష్యా బొలరాసియ భూభాగాలను కోరింది.[54] రెండవ కాథరీన్ పాలనలో రష్యన్ సామ్రాజ్యంచే తీసుకున్న బెలారసియన్ భూభాగాలు 1796 లో బెలారస్ గవర్నైట్‌లోకి చేర్చబడ్డాయి. మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం సమయంలో జర్మనీ సామ్రాజ్యం వారి ఆక్రమణ వరకు ఈప్రాంతం రష్యాలో భాగంగా కొనసాగాయి.[55] మొదటి నికోలస్, మూడవ అలెగ్జాండర్ లలో జాతీయ సంస్కృతులు డి-పోలనిజేషన్ విధానాల కారణంగా అణచివేయ్యబడ్డాయి, ఇందులో బెలారస్యు యూనియన్ల ఆర్థోడాక్స్ క్రిస్టియానిటీ తిరిగి వచ్చింది.[56], రస్సిఫికేషన్ [57] విధానాల కారణంగా అణచివేయ్యబడ్డాయి. ఇందులో బెలారస్ యూనియన్ ఆర్థోడాక్స్ క్రిస్టియానిటీ తిరిగి వచ్చింది.

1840 లలో ఒక రౌసిఫికల్ డ్రైవ్లో నికోలస్ బెలరెన్ భాషలను ప్రభుత్వ పాఠశాలల్లో వాడటం నిషేధించింది. బెలారుషియన్ ప్రచురణలకు వ్యతిరేకంగా ప్రచారం చేసింది., పోలీస్ సాయంతో కాథలిక్కులగా మార్చినవారిని ఆర్థడాక్స్ విశ్వాసానికి తీసుకువచ్చేందుకు ఒత్తిడి తెచ్చింది. 1863 లో ఆర్థిక, సాంస్కృతిక వత్తిడి కాలినోవ్‌స్కీ నేతృత్వంలోని తిరుగుబాటుగా మారింది. తిరుగుబాటు విఫలమైన తరువాత. 1864 లో రష్యన్ ప్రభుత్వం బెలరిక్‌లో సిరిల్లిక్‌ తిరిగి ప్రవేశపెట్టింది.1905 వరకు బెలారసియన్‌లో పత్రాలు రష్యన్ ప్రభుత్వం అనుమతించబడలేదు.[58] బ్రెస్ట్-లిటోవ్స్క్ ఒప్పందం చర్చల సందర్భంగా బెలారస్ మొదట 1918 మార్చి 25 న జర్మనీ ఆక్రమణ సమయంలో స్వాతంత్ర్యాన్ని ప్రకటించి బెలారసియన్ పీపుల్స్ రిపబ్లిక్ను ఏర్పాటు చేసింది.[59][60] తర్వాత వెంటనే పోలిష్-సోవియట్ యుద్ధం ఫలితంగా బెలారస్ భూభాగం పోలాండ్, సోవియట్ రష్యా మధ్య విభజించబడింది[61]

బెలారసియన్ సోవియట్ సోషలిస్ట్ రిపబ్లిక్

మార్చు

రష్యన్ పాలనలో బెలారస్ భాగాన్ని 1919 లో బైలోరష్యన్ సోవియట్ సోషలిస్ట్ రిపబ్లిక్ (బైలోరష్యన్ ఎస్ఎస్ఆర్)గా వెలుగులోకి తెచ్చింది. ఆ తరువాత కొద్దికాలానికి ఇది లిథువేనియన్-బైలెరోరియన్ ఎస్ఎస్ఆర్‌ను రూపొందించడానికి విలీనం అయ్యాయి. 1921 లో యుద్ధం ముగిసిన తరువాత పోలండ్, సోవియట్ యూనియన్ మధ్య పోటీ భూములు విభజించబడ్డాయి, 1922 లో సోవియట్ సోషలిస్ట్ రిపబ్లిక్స్ యూనియన్ స్థాపక సభ్యదేశంగా ఎస్.ఎస్.ఆర్. అయింది. [59][62] విభజనలో ఆధునిక బెలారస్ పశ్చిమ ప్రాంతం పోలాండ్లో భాగంగా ఉంది.[63][64][65]

1920 లు, 1930 లలో సోవియట్ వ్యవసాయ, ఆర్థిక విధానాలు సంస్కరణలు, జాతీయ ఆర్థిక వ్యవస్థ కోసం ఐదు సంవత్సరాల ప్రణాళికలు కరువు ఏర్పడడానికి, రాజకీయ అణచివేతలకు దారితీసింది.[66]

దస్త్రం:Soviet guerilla.jpg
1943 లో బెలారస్లో జర్మన్ ఫ్రంట్ లైన్స్ వెనుక సోవియట్ పార్టిసియన్ యుద్ధ విమానాలు

1939 లో నాజీ జర్మనీ, సోవియట్ యూనియన్ రెండో ప్రపంచ యుద్ధం ప్రారంభంలో పోలాండ్‌ను ఆక్రమించాయి. " రిగా పీస్ " నుండి దేశంలోని భాగమైన తూర్పు పోలాండ్లో చాలా సోవియట్ యూనియన్లను ఆక్రమించి, స్వాధీనం చేసుకుంది. ఈ ప్రాంతం ఉత్తర భాగంలో ఎక్కువ భాగం బైలేరోరియన్ ఎస్ఎస్ఆర్లో చేర్చబడింది.అదిఇప్పుడు వెస్ట్ బెలారస్‌గా ఉంది.[6][7][8][67]

సోవియట్-నియంత్రిత " బైలెరోసియన్ పీపుల్స్ కౌన్సిల్ " అధికారికంగా భూభాగాలను నియంత్రించింది.1939 అక్టోబరు 29న బియాలిస్టోక్ దేశజనాభాలో పోలిష్, ఉక్రైనియన్లు, బెలారస్, యూదుల మిశ్రమప్రజలను కలిగి ఉంది. 1941 లో నాజీ జర్మనీ సోవియట్ యూనియన్‌ను ఆక్రమించింది. 1939 లో అనుబంధించబడిన బ్రెస్ట్ కోట ఈ సమయంలో రెండవ ప్రపంచ యుద్ధ సమయంలో జరిగే అత్యంత విధ్వంసకర ప్రాంతాలలో ఒకటిగా ఉంది. గణాంకపరంగా రెండో ప్రపంచ యుద్ధంలో సోవియట్ రిపబ్లిక్లో బైలేరోరియన్ ఎస్ఎస్ఆర్ అత్యంత హింసాత్మక చర్యలు జరిగిన ప్రాంతంగా భావించబడింది. ఇది 1944 వరకు నాజీ చేతుల్లోనే కొనసాగింది. ఆ సమయంలో జర్మనీ రిపబ్లిక్లో 290 నగరాల్లో 209 నగరాలు రిపబ్లిక్ పరిశ్రమలో 85%, ఒక మిలియన్ కన్నా ఎక్కువ భవనాలను నాశనం చేసింది.[9] నాజీ జనరల్పాన్ ఓస్ట్ జర్మన్లను తూర్పులో ప్రాంతంలో ఎక్కువ మందికి జీవనోపాధి కల్పించే ఉద్దేశంతో చాలామంది లేదా అందరు బెలారస్ పౌరుల నిర్మూలనచేసి బహిష్కరణ లేదా బానిసలుగా మార్చాడు.[68] మరణాలు 2, 3 మిలియన్లు (మొత్తం జనాభాలో మూడింట ఒక వంతు వరకు) హొలోకాస్ట్ సమయంలో నాశనమైన బెలారస్ యూదు జనాభా, తిరిగి కోలుకోలేదు.[9][69] 1971 వరకు బెలారస్ జనాభా దాని పూర్వ యుద్ధ స్థాయిని తిరిగి పొందలేదు.[69] స్టాలిన్ బెలారస్ భూభాగాలను ఇటీవల లిథువేనియా విలీనం చేయబడిన తరువాత ఆధునిక బెలారస్ సరిహద్దులు నిర్ణయించబడ్డాయి.[67]

యుద్ధం తరువాత బెలారస్ ఐక్యరాజ్యసమితి చార్టర్ 51 స్థాపక దేశాలలో ఒకటిగా ఉంది. సోవియట్ యూనియన్ ఓటు పైన యు.ఎన్.లో అదనపు ఓటు వేయబడింది. తీవ్రమైన యుద్ధం ముగిసిన తరువాత యుద్ధానంత పునర్నిర్మాణం చురుకుగా సాగింది., పశ్చిమ సోషల్ యూనియన్‌లోని బైలేరోరియన్ ఎస్ఎస్ఆర్ తయారీలో ప్రధాన కేంద్రంగా మారింది. జాబ్స్ సృష్టించడం ద్వారా, సంప్రదాయ రష్యన్లను ఆకర్షించింది.[70] బైలేరియన్స్ ఎస్ఎస్ఆర్, పోలండ్ సరిహద్దులు పునర్నిర్వహించబడి కర్జోన్ లైన్‌గా పిలువబడ్డాయి.[55] బైలేరియన్స్ ఎస్.ఎస్.ఆర్.ను పాశ్చాత్య ప్రభావాల నుండి వేరుపర్చడానికి సోవియటైజేషన్ విధానాన్ని జోసెఫ్ స్టాలిన్ అమలుచేశారు.[69] ఈ విధానం సోవియట్ యూనియన్ వివిధ ప్రాంతాల నుండి రష్యన్లను పంపించి, బైలేరియన్స్ ఎస్ఎస్ఆర్ ప్రభుత్వానికి కీలక స్థానాల్లో ఉంచింది. 1953 లో స్టాలిన్ మరణం తరువాత, నికితా క్రుష్చెవ్ తన పూర్వీకుల సాంస్కృతిక ఆధిపత్యం కార్యక్రమాన్ని కొనసాగించాడు. "మేము త్వరలో రష్యన్ మాట్లాడటం మొదలుపెట్టి మనం వేగవంతంగా కమ్యునిజం నిర్మిద్దాం."[69] 1986 లో బైలెరోరియన్ ఎస్.ఎస్.ఆర్. పొరుగున ఉన్న ఉక్రేనియన్ ఎస్.ఎస్.ఆర్.లోని చెర్నోబిల్ పవర్ ప్లాంట్ వద్ద పేలుడు కారణంగా ముఖ్యమైన అణు ప్రవాహానికి గురైంది.[71] 1988 జూన్‌లో సమీపంలోని కురపతి వద్ద 1937-41లో మరణించిన బాధితుల సామూహిక సమాధులను బి.పి.ఎఫ్. జియనాన్ పనియాక్ క్రిస్టియన్ కన్జర్వేటివ్ పార్టీకి చెందిన పురాతత్వవేత్త, నాయకుడు కనుగొన్నాడు.[71] Some nationalists contend that this discovery is proof that the Soviet government was trying to erase the Belarusian people, causing Belarusian nationalists to seek independence.[72]

 
Leaders of Russia, Ukraine and Belarus signed the Belavezha Accords, dissolving the Soviet Union, 8 December 1991

స్వతంత్రం

మార్చు

1990 మార్చిలో బైలేరియన్స్ ఎస్ఎస్ఆర్ సుప్రీం సోవియట్లోని స్థానాలకు ఎన్నికలు జరిగాయి. స్వాతంత్ర్య-వ్యతిరేకత బెలారుస్ పాపుల్ ఫ్రంట్ కేవలం 10% స్థానాలలో మాత్రమే విజయం సాధించినప్పటికీ ప్రతినిధులను ఎంపిక చేయటంతో ప్రజల మెప్పును సాధించారు.[73] 1990 జూలై 27 లో బెలారస్ సోవియట్ సోషలిస్ట్ రిపబ్లిక్ సార్వభౌమాధికార ప్రకటనను జారీ చేయడం ద్వారా తనకు తాను సార్వభౌమాధికార దేశంగా ప్రకటించింది. కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ మద్దతుతో 1991 ఆగస్టు 25 న దేశం పేరు రిపబ్లిక్ ఆఫ్ బెలారస్‌గా మార్చబడింది.[73] బెలారస్ సుప్రీం సోవియెట్ ఛైర్మన్ " స్టానిస్లవ్ షష్కేవిచ్ " సోవియట్ యూనియన్ రద్దు, స్వతంత్ర రాష్ట్రాల కామన్వెల్త్ ఏర్పాటును అధికారికంగా ప్రకటించటానికి 1991 డిసెంబరు 8 న రష్యాకు చెందిన బోరిస్ యెల్ట్సిన్‌, ఉక్రెయిన్‌కు చెందిన లియోనిడ్ క్రావ్చక్స్‌ను బియాలోయిజాలో కలుసుకున్నారు.[73] 1994 మార్చిలో ఒక జాతీయ రాజ్యాంగం స్వీకరించబడింది. ప్రధాన మంత్రి విధులు బెలారస్ అధ్యక్షుడికి ఇవ్వబడ్డాయి.

స్వతంత్రం తరువాత

మార్చు
 
Alexander Lukashenko has ruled Belarus since 1994, and is Europe's longest currently ruling head of state.

అధ్యక్ష పదవికి రెండు-రౌండ్ ఎన్నికలు (1994 1994 జూన్ 24జూలై 10) [74] గతంలో తెలియని అలెగ్జాండర్ లుకాషేన్‌ను జాతీయ ప్రాముఖ్యత కలిగిన వ్యక్తిగా ఆకర్షించాడు. అతను మొదటి రౌండ్లో 45% ఓట్లను పొందగా రెండో రౌండ్లో 80%[73] గెలిచాడు వీచెస్లావ్ కెబిచ్‌నును 14% ఓట్ల తేడాతో ఓడించారు. లూకాషెంకో 2001 లో, 2010 లో, తిరిగి 2015 లో తిరిగి ఎన్నికయ్యాడు. పశ్చిమ ప్రభుత్వాలు, [75] అమ్నెస్టీ ఇంటర్నేషనల్ [16], హ్యూమన్ రైట్స్ వాచ్ [15] లుకాషేన్ అధికారవాద ప్రభుత్వ విధానాన్ని విమర్శించారు.

2014 నుండి దేశాన్ని రష్యన్ విధానాలు ప్రభావితం చేసిన తరువాత లుకాషేన్‌కో బెలారసియన్ గుర్తింపు పునరుద్ధరణ చేయాలని నొక్కిచెప్పాడు. రష్యన్ క్రిమియా విలీనం, తూర్పు యుక్రెయిన్‌లో సైనిక జోక్యం తరువాత మొట్టమొదటిసారిగా అతను బెలారసియన్ భాషలో మాట్లాడాడు (చాలామంది ప్రజలు దీనిని ఉపయోగించుకున్నారు) అతను ఇలా చెప్పాడు. "మేము రష్యన్ కాదు-మేము బెలారస్‌కు చెందినవారని", తరువాత బెలారసియన్ వాడకాన్ని ప్రోత్సహించింది. వాణిజ్య వివాదాలు, సరిహద్దు వివాదం, అసంతృప్తికర స్పందనలు విశేషమైన అధికారిక వైఖరి రష్యాతో దీర్ఘకాలం అనుకూల సంబంధాన్ని బలహీనపరిచే భాగంగా ఉన్నాయి.[76]

భౌగోళికం , వాతావరణం

మార్చు
 
విట్బ్స్క్ రీజియన్లోని స్ట్రాస్టా లేక్

బెలూరస్ 51 డిగ్రీల నుండి 57 ° ఉత్తర అక్షాంశ, 23 ° నుండి 33 ° తూర్పురేఖాంశం మద్య ఉంటుంది. మీదుగా 23 ° నుండి 33 ° తూర్పుగా ఉత్తరం నుండి దక్షిణానికి 560 కిమీ (350 మైళ్ళు) పశ్చిమం నుండి తూర్పుకు 650 కిలోమీటర్లు (400 మైళ్ళు) మధ్య విస్తరించి ఉంటుంది.[77]

ఇది భూపరివేష్టితమైనదిగా చదునైనదిగా, చిత్తడి భూభాగం పెద్ద మార్గాలను కలిగి ఉంది.[78] బెలారస్‌లో సుమారు 40% అడవులు ఉన్నాయి.[79][80]

బెలారస్లో అనేక ప్రవాహాలు, 11,000 సరస్సులు ఉన్నాయి.[78] దేశంలో మూడు ప్రధాన నదులు ప్రవహిస్తున్నాయి: నెమాన్, ప్రియాపట్, దినీపర్. నెమాన్ పడమటి వైపున బాల్టిక్ సముద్రం వైపు ప్రవహిస్తుంది, ప్రీయట్ తూర్పువైపు దినీపర్కు ప్రవహిస్తుంది; ద్నీపర్ దక్షిణ దిశగా నల్ల సముద్రం వైపు ప్రవహిస్తుంది.[81]

345 మీటర్లు (1,132 అడుగులు) ఎత్తులో డిజీర్జైన్కాయ హరా (డిజార్జిన్స్క్ హిల్) దేశంలో అత్యధిక ఎత్తైన ప్రాంతంగా భావించబడుతుంది. 90 మీ (295 అడుగులు) వద్ద నెమ్యాన్ నదిలోయ అత్యల్ప స్థానంగా ఉంది.[78] బెలారస్ సగటు ఎత్తు సముద్ర మట్టానికి 160 మీ (525 అడుగులు).[82] నైరుతి (బ్రెట్స్ట్) -8 ° సె (17.6 ° ఫా) నుండి ఈశాన్య (విట్బ్స్క్) లో -4 ° సె (24.8 ° ఫా) వరకు సగటు జనవరి కనీస ఉష్ణోగ్రతలు ఉంటాయి. ఈశాన్య (విట్బ్స్క్), చల్లని, తేమతో కూడిన వేసవి సగటు ఉష్ణోగ్రత 18 ° సె (64.4 ° ఫా) తో ఉంటుంది.[83] బెలారస్ సగటు వార్షిక వర్షపాతం 550 నుండి 700 మి.మీ (21.7 నుండి 27.6 అం).[83] ఈ దేశం ఖండాంతర వాతావరణాల్లో, సముద్ర వాతావరణం మధ్య పరివర్తనా జోన్లో ఉంది.[78]

సహజ వనరులు పీట్ డిపాజిట్లు చిన్న పరిమాణంలో చమురు, సహజ వాయువు, గ్రానైట్, డోలమైట్ (సున్నపురాయి), మార్ల్, సుద్ద, ఇసుక, కంకర, మట్టి ఉన్నాయి.[78] పొరుగున ఉన్న ఉక్రెయిన్ 1986 చెర్నోబిల్ అణు విపత్తు నుండి 70% రేడియోధార్మికత బెలారసియన్ భూభాగంలోకి ప్రవేశించింది. బెలారసియన్ భూభాగంలో (ప్రధానంగా వ్యవసాయ భూములను, ఆగ్నేయ ప్రాంతాల్లోని అడవులు) ఐదవ భాగం ప్రాంతంలో రేడియేషన్ ఫాల్ ఔట్ ద్వారా ప్రభావితమైంది.[84] ఐక్యరాజ్యసమితి, ఇతర సంస్థలు ప్రభావిత ప్రాంతాల్లో రేడియేషన్ స్థాయిని తగ్గించటాన్ని లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నాయి. ప్రత్యేకించి సీసియం బైండర్లు, రాప్సీడ్ సాగును ఉపయోగించడం ద్వారా, సీసియం-137 మట్టి స్థాయిలను తగ్గించడానికి ఉద్దేశించినవి.[85][86]

బెలారస్‌కుబ్ఐదు దేశాల సరిహద్దులు ఉన్నాయి: ఉత్తరసరిహద్దున లాట్వియా, వాయవ్యసరిహద్దులో లిథువేనియా, పశ్చిమసరిహద్దులో పోలాండ్, ఉత్తర, తూర్పుసరిహద్దున రష్యా, దక్షిణసరిహద్దులో ఉక్రెయిన్ ఉన్నాయి. 1995, 1996 లో ఒప్పందాలలో బెలారస్ సరిహద్దులను లాట్వియా, లిథువేనియా, బెలారస్ లతో విభజించారు. 1997 లో బెలారస్-ఉక్రెయిన్ సరిహద్దును 1997 ఒప్పందాన్ని ఆమోదించింది.[87] 2007 ఫిబ్రవరిలో బెలారస్, లిథువేనియా తుది సరిహద్దు డిమారరేషన్ పత్రాలను ఆమోదించాయి.[88]

Average daily maximum and minimum temperatures for the six largest cities in Belarus[89]
Location July (°C) July (°F) January (°C) January (°F)
Minsk 23/14 74/57 −2/−6 28/20
Gomel 25/15 77/58 −2/−7 28/19
Mogilev 23/12 74/55 −1/−6 30/21
Vitebsk 23/13 74/56 −3/−7 26/18
Grodno 24/12 75/55 −1/−6 30/21
Brest 25/14 83/61 −0/−5 31/23

ఆర్ధికం

మార్చు
 
A graphical depiction of Belarus's product exports in 28 colour-coded categories
 
Belarusian annual GDP and CPI rates 2001–2013

పరిశ్రమ

మార్చు

2014 లో జి.డి.పి.లో ఉత్పత్తి వాటా 37% ఈ మొత్తంలో మూడింట రెండు వంతుల కంటే ఎక్కువ ఉత్పాదక పరిశ్రమల నుండి లభిస్తుంది. పరిశ్రమలో ఉద్యోగం చేసే వ్యక్తుల శాతం 32.7% ఉంది. వృద్ధిరేటు మొత్తం ఆర్థిక వ్యవస్థ కంటే చాలా తక్కువగా ఉంది - 2014 లో 1.9%.

1991 లో సోవియెట్ యూనియన్ రద్దు సమయంలో బెలారస్ అత్యధిక సంపన్నమైన సి.ఐ.ఎస్ సభ్య-దేశాలకు సమానమైన జి.డి.పి. ప్రపంచంలోని అత్యంత పారిశ్రామికంగా అభివృద్ధి చెందిన దేశాలలో ఒకటిగా ఉంది.[90] 2015 లో 39.3% మంది బెలారసియన్లు ప్రభుత్వ నియంత్రిత సంస్థలలో నియమించబడ్డారు.వీరు 57.2% ప్రైవేటు కంపెనీలు (ఇందులో ప్రభుత్వం 21.1% వాటాను కలిగి ఉంది), 3.5% విదేశీ సంస్థలచే నియమించబడ్డారు.[91] దేశం పెట్రోలియంతో సహా వివిధ దిగుమతుల కోసం రష్యాపై ఆధారపడుతుంది.[92][93] ముఖ్యమైన వ్యవసాయ ఉత్పత్తులలో బంగాళాదుంపలు, పశువులు, మాంసం ఉత్పత్తులు ఉన్నాయి.[94] 1994 లో బెలారస్ ప్రధాన ఎగుమతులలో భారీ యంత్రాలు (ముఖ్యంగా ట్రాక్టర్లు) వ్యవసాయ ఉత్పత్తులు, శక్తి ఉత్పాదనలు ఉన్నాయి. [95] ఆర్థికంగా బెలారస్ సి.ఐ.ఎస్. యురేషియా ఎకనామిక్ కమ్యూనిటీ, రష్యాతో యూనియన్లో పాల్గొంది.

అయితే 1990 లలో పారిశ్రామిక ఉత్పత్తి వ్యాపార భాగస్వాముల నుండి దిగుమతి, పెట్టుబడి,, బెలారసియన్ ఉత్పత్తులకు డిమాండ్ తగ్గుదల కారణంగా పడిపోయింది.[96] జి.డి.పి. 1996 నుండి మాత్రమే పెరగడం ప్రారంభమైంది;[97] దేశం ఆర్థిక పరంగా అత్యంత వేగంగా పునరుద్ధరించే మాజీ సోవియట్ రిపబ్లిక్గా ఉంది. [98] 2006 లో జి.డి.పి. మొత్తం $ 83.1 బిలియన్ల అ.డా.తలసరి కొనుగోలు శక్తి $ 8,100 అ.డా .[94] 2005 లో జి.డి.పి. 9.9% పెరిగింది; ద్రవ్యోల్బణ రేటు సగటున 9.5% ఉంది.[94]

2006 లో బెలారస్ అతి పెద్ద వాణిజ్య భాగస్వామి రష్యా మొత్తం వర్తకంలో సగ భాగాన్ని కలిగి ఉండి యూరోపియన్ యూనియన్ తరువాత అతిపెద్ద వాణిజ్య భాగస్వామిగా విదేశీ వాణిజ్యంలో మూడింట ఒక వంతుకు భాగస్వామ్యం వహిస్తుంది.[99][100] 2015 నాటికి బెలారసియన్ ఎగుమతి వస్తువులలో 38% రష్యాకు వెళ్లి, 56% దిగుమతి చేసుకున్న వస్తువులు రష్యా నుండి వస్తాయి.[91]

నిరుద్యోగం నిషేధించడం లేదా ప్రభుత్వ నియంత్రిత రంగాలు వెలుపల పనిచేయడం వంటి చట్టాలను ఆమోదించడంతో[101] బెలారస్ 2007 జూన్ 21 న యు.యూ సారళీకరించిన విధానాల ప్రాధాన్యత స్థాయిని కోల్పోయింది.[100] 1993లో వరల్డ్ ట్రేడ్ ఆర్గనైజేషన్లో సభ్యదేశంగా బెలారస్ దరఖాస్తు చేసుకుంది.[102]

కార్మిక శక్తిలో నాలుగు మిలియన్లకు పైగా ప్రజలు ఉంటారు. వీరిలో స్త్రీలు పురుషుల కంటే కొంచెం ఎక్కువ ఉద్యోగాలను కలిగి ఉన్నారు. [91] 2005 లో దాదాపుగా పావు జనాభా పారిశ్రామిక కర్మాగారాలలో పనిచేస్తున్నారు. వ్యవసాయం,తయారీ అమ్మకాలు, వ్యాపార వస్తువులు, విద్యలో ఉపాధి ఎక్కువగా లభిస్తుంది. ప్రభుత్వ గణాంకాల ప్రకారం నిరుద్యోగం రేటు 2005 లో 1.5%. 6,79,000 మంది నిరుద్యోగులైన బెలారుషియన్లు ఉన్నారు. వీరిలో మూడింట రెండు వంతు మంది మహిళలు ఉన్నారు. 2003 నుండి నిరుద్యోగం రేటు తగ్గుముఖం పడుతోంది. 1995 లో గణాంకాలు తొలిసారిగా సంకలనం చేయబడినప్పటి నుంచి మొత్తం ఉపాధి రేటు అత్యధికం అయింది.[91]

2016 జూలై 1 వరకు బెలారస్ కరెన్సీ బెలారస్ రూబుల్ (బి.వై.ఆర్.). సోవియట్ రూబుల్ స్థానంలో 1992 మేలో బెలారస్ కరెన్సీ ప్రవేశపెట్టబడింది. బెలారస్ రిపబ్లిక్ మొదటి నాణేలు 1996 డిసెంబరు 27 న విడుదలయ్యాయి.[103] 2000 లో రూబుల్ కొత్త విలువలతో తిరిగి ప్రవేశపెట్టబడింది, అప్పటినుండి ఉపయోగంలో ఉంది.[104] రష్యా, బెలారస్ యూనియన్‌లో భాగంగా ఈ రెండు దేశాలు యూరో మాదిరిగా ఒకే విధమైన కరెన్సీని ఉపయోగించడం గురించి చర్చిందింది. ఇది 2008 జనవరి 1 ప్రారంభంలోనే బెలారస్ రూబుల్ (రూబ్) స్థానంలో రష్యన్ రూబుల్ ప్రవేశపెట్టాలన్న ప్రతిపాదనకు దారితీసింది. 2007 ఆగస్టులో రష్యన్ రుబెల్కు రష్యన్ రుబెల్కు పెగ్గింగ్ను నేషనల్ బ్యాంక్ ఆఫ్ బెలారస్ వదిలివేసింది.[105]

ఒక కొత్త కరెన్సీ, కొత్త బెలారెల్ రూబుల్ [106] 2016 జూలైలో ప్రవేశపెట్టబడింది. ఇది 1: 10,000 (10,000 పాత రూబిళ్లు = 1 కొత్త రూబుల్) రేటుతో బెలూన్ రూబుల్ స్థానంలో ఉంది. 1 జూలై నుండి 2016 డిసెంబరు 31 వరకు పాత, కొత్త కరెన్సీలు సమాంతర ప్రసరణ, సిరీస్ 2000 నోట్స్, నాణేలను సిరీస్ను 2009 జనవరి 1 నుంచి 2021 డిసెంబరు 31 వరకు మార్చవచ్చు.[106] అధికార ద్రవ్యోల్బణ రేటును పోరాడటానికి ఈ పునఃస్థాపనను ప్రయత్నంగా పరిగణించవచ్చు.[107][108][109]

బెలారస్ బ్యాంకింగ్ వ్యవస్థ రెండు స్థాయిలను కలిగి ఉంది: సెంట్రల్ బ్యాంక్ (నేషనల్ బ్యాంక్ ఆఫ్ రిపబ్లిక్ ఆఫ్ బెలారస్), 25 వాణిజ్య బ్యాంకులు.[110] 2011 మే 23 న బెలారస్ రూబుల్ యునైటెడ్ స్టేట్స్ డాలర్‌లో 56% క్షీణించింది. నల్లధనంకూడా కోలుకోలేదు., ఆర్థిక విచ్ఛిన్నత పౌరులు డాలర్లు, యూరోలు, మన్నికైన వస్తువుల, తయారుగా ఉన్న వస్తువుల కొరకు వారి రూపులను మార్పిడి చేసుకోవటానికి ముమ్మరం చేశాయి.[111] 2011 జూన్ 1 న బెలారస్ ఇంటర్నేషనల్ మానిటరీ ఫండ్ నుండి ఒక ఆర్థిక సహాయ ప్యాకేజీని అభ్యర్థించింది.[112][113]

గణాంకాలు

మార్చు

నేషనల్ స్టాటిస్టికల్ కమిటీ ప్రకారం 2016 జనవరి నాటికి జనసంఖ్య 9.49 మిలియన్లు ఉంది.[114] బెలారుస్ మొత్తం జనాభాలో 83.7% మంది సంప్రదాయ బెలారుషియన్లు ఉన్నారు.[114] తరువాతి అతిపెద్ద జాతి సమూహాలు: రష్యన్లు (8.3%), పోల్స్ (3.1%), ఉక్రైనియన్లు (1.7%) ఉన్నారు.[114] బెలారస్ చదరపు కిలోమీటరుకు సుమారు 50 మంది జనాభా (చదరపు మైలుకు 127) జనాభా సాంద్రత కలిగి ఉంది; మొత్తం జనాభాలో 70% పట్టణ ప్రాంతాలలో కేంద్రీకృతమై ఉంది.[115] దేశం రాజధాని, అతిపెద్ద నగరం మిన్స్క్ ప్రాంతం 2015 లో 19,37,900 నివాసితులకు నివాసంగా ఉంది.[116] గోమేల్ జనాభా 4,81,000 రెండవ అతిపెద్ద నగరం, హోమియల్ వొబ్లాస్ట్ రాజధానిగా పనిచేస్తుంది. ఇతర పెద్ద నగరాలుగా మోగిలేవ్ (3,65,100), విట్బ్స్క్ (3,42,400), హ్రోడ్నా (3,14,800), బ్రెస్ట్ (2,98,300) ఉన్నాయి.[117]

అనేక ఇతర తూర్పు యూరోపియన్ దేశాల వలె బెలారస్ జనాభా పెరుగుదల క్షీణిదశ మొదలైంది.2007 లో బెలారస్ జనాభా 0.41% క్షీణించింది, దాని ఫలదీకరణ రేటు 1.22,[118] బాగా భర్తీ రేటు కంటే తక్కువగా ఉంది. దాని నికర వలస రేటు 1,000 కు +0.38 ఉంది. బెలారస్ వలసల కంటే కొంచం ఎక్కువ ఇమ్మిగ్రేషన్ అనుభవిస్తున్నట్లు సూచిస్తుంది. 2015 నాటికి బెలారస్ జనాభాలో 69.9% 14 నుండి 64 సంవత్సరాల వయస్సు కలిగిన వారు ఉన్నారు. 15.5% 14 కంటే తక్కువ వయసు కలిగిన వారు ఉన్నారు. 14.6% 65 కంటే ఎక్కువ వయస్సు కలిగిన వారు ఉన్నారు. 30-34 యొక్క మధ్యస్థ వయస్సు 2050 నాటికి 60 నుండి 64 వరకు పెరుగుతుందని అంచనా వేయబడింది.2050 నాటికి సంతానోత్పత్తి వయసు 30-40 నుండి 60-64 చేరవచ్చని అంచనా వేస్తున్నారు.[119] బెలారస్లో ఒక మహిళకు 0.87 మంది పురుషుల నిష్పత్తిలో ఉన్నారు.[118] సగటు ఆయుర్ధాయం 72.15 సంవత్సరాలు. (పురుషులకు 66.53 సంవత్సరాలు, మహిళలకు 78.1 సంవత్సరాలు).[118] 15, అంత కంటే ఎక్కువ వయస్సు ఉన్న బెలారుషియన్లలో 99% మంది అక్షరాస్యులు ఉన్నారు.[118]

భాషలు

మార్చు

బెలారస్ రెండు అధికారిక భాషలు రష్యన్, బెలారసియన్; [120] జనాభాలో 72% మంది రష్యన్లకు ప్రధాన భాషగా రష్యన్ భాష వాడుక భాషా ఉంది. బెలారస్ మొదటి అధికారిక భాషగా 11.9% మాట్లాడుతున్నారు.[121] అల్పసంఖ్యాక ప్రజలు పోలిష్, ఉక్రేనియన్, ఈస్ట్రన్ యిడ్డిష్ భాషలను కూడా మాట్లాడుతున్నారు. [122] రష్యన్ భాష విస్తృతంగా ఉపయోగించినప్పటికీ బెలారసియన్ జనాభాకు 53.2% మాతృభాషగా ఉంది. రష్యన్ మాత్రం 41.5% మాత్రమే మాతృ భాషగా ఉంది.[123]

మతం

మార్చు
Religion in Belarus (2011)[124]
Eastern Orthodoxy
  
 48.3%
Irreligion
  
 41.1%
Roman Catholicism
  
 7.1%
Other religions
  
 3.3%
 
Saint Sophia Cathedral in Polotsk

2011 నవంబరు నాటి లెక్కల ప్రకారం బెలారుషియన్లలో 58.9% ఏదో ఒక విధమైన మతానికి కట్టుబడి ఉంటారు. వీటిలో ఈస్ట్రన్ ఆర్థోడాక్సీ (రష్యన్ ఆర్థోడాక్స్ చర్చి బెలారస్ ఎక్స్టర్చేట్)కి చెందిన వారు. 82% మంది ఉన్నారు.[124] రోమన్ కాథలిక్కులు ఎక్కువగా పశ్చిమ ప్రాంతాలలో ఉన్నారు. ప్రొటెస్టంట్ల వేర్వేరు వర్గాలుగా ఉన్నారు.[125][126]

అల్పసంఖ్యాక ప్రజలలో గ్రీక్ కాథలిక్కులు, జుడాయిజం, ఇస్లాం, నియోపాగనిజం ఆచరిస్తున్న వారు ఉన్నారు. మొత్తంమీద 48.3% జనాభా సాంప్రదాయ క్రిస్టియన్, 41.1% ప్రత్యేక మతము లేని వారు, 7.1% కాథలిక్, 3.3% ఇతర మతాలు అనుసరిస్తున్న ప్రజలు ఉన్నారు.[124]

బెలారస్ క్యాథలిక్ అల్పసంఖ్యాక ప్రజలు దేశంలోని పశ్చిమ భాగంలో కేంద్రీకృతమై ఉన్నారు. ప్రత్యేకించి హ్రోడ్నా, బెలారస్ పౌరులు, పోలిష్ పౌరులు, లిథువేనియన్ అల్పసంఖ్యాక ప్రజలు ఉన్నారు.[127] బెలారుషియన్-వాటికన్ సంబంధాల గురించి ప్రసార మాధ్యమాలు ఒక ప్రకటనలో అధ్యక్షుడు లుకాషేన్కో మాటలలో " ఆర్థడాక్స్ , కాథలిక్ విశ్వాసులు " మా దేశంలో రెండు ప్రధాన మతాలు" అని పేర్కొన్నారు.[128]

బెలారస్ ఒకప్పుడు ఐరోపా యూదుల ప్రధాన కేంద్రంగా ఉంది. జనాభాలో 10% మంది యూదులుగా ఉన్నారు. కానీ 20 వ శతాబ్దం మధ్యకాలం నుంచి హోలోకాస్ట్ బహిష్కరణ, వలసల ద్వారా యూదుల సంఖ్య తగ్గింది. తద్వారా ఇది చాలా తక్కువ అల్పసంఖ్యాక వర్గంగా (1%) ఒక శాతం కంటే తక్కువగా ఉంది.[129] 15,000 పైగా ఉన్న లిప్కా టాటార్స్ ప్రధానంగా ముస్లింలు ఉన్నారు. రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 16 ప్రకారం బెలారస్కు అధికారిక మతం లేదు. అదే వ్యాసంలో ఆరాధన స్వేచ్ఛను మంజూరు చేస్తూనే ప్రభుత్వానికి, సామాజానికి హానికరమని భావించే మతపరమైన సంస్థలు నిషేధించబడతాయి.[130]

బయటి లింకులు

మార్చు
Belarus గురించిన మరింత సమాచారం కొరకు వికీపీడియా సోదర ప్రాజెక్టులు అన్వేషించండి

  నిఘంటువు విక్షనరీ నుండి
  పాఠ్యపుస్తకాలు వికీ పుస్తకాల నుండి
  ఉదాహరణలు వికికోట్ నుండి
  వికీసోర్సు నుండి వికీసోర్సు నుండి
  చిత్రాలు, మీడియా చిత్రాలు, మీడియా నుండి
  వార్తా కథనాలు వికీ వార్తల నుండి

వార్తలు, మీడియా
ప్రభుత్వం


మూలాలు

మార్చు
  1. ↑ "The Ministry of Statistics and Analysis of the Republic of Belarus". Archived from the original on 2008-04-08. Retrieved 2008-04-08.
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 "Report for Selected Countries and Subjects".
  3. ↑ UN Statistics Division (2007-08-28). "Standard Country and Area Codes Classifications (M49)". United Nations Organization. Retrieved 2007-12-07.
  4. ↑ "Contents". Belstat.gov.by. Archived from the original on 18 జనవరి 2013. Retrieved 3 డిసెంబరు 2017.
  5. ↑ "Belarus: Window of Opportunity (see Table 15, page 66)" (PDF) (in English). United Nations. Archived from the original (PDF) on 2015-01-10. Retrieved 2009-04-08.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  6. ↑ 6.0 6.1 Abdelal, Rawi (2001). National purpose in the world economy: post-Soviet states in comparative perspective. Cornell University Press. ISBN 978-0-8014-3879-0.
  7. ↑ 7.0 7.1 Taylor & Francis Group (2004). Europa World Year, Book 1. Europa publications. ISBN 978-1-85743-254-1.
  8. ↑ 8.0 8.1
    • Клоков В. Я. Великий освободительный поход Красной Армии. (Освобождение Западной Украины и Западной Белоруссии).-Воронеж, 1940.
    • Минаев В. Западная Белоруссия и Западная Украина под гнетом панской Польши.—М., 1939.
    • Трайнин И.Национальное и социальное освобождение Западной Украины и Западной Белоруссии.—М., 1939.—80 с.
    • Гісторыя Беларусі. Том пяты.—Мінск, 2006.—с. 449–474
  9. ↑ 9.0 9.1 9.2 Axell, Albert (2002). Russia's Heroes, 1941–45. Carroll & Graf Publishers. p. 247. ISBN 0-7867-1011-X.
  10. ↑ "United Nations member States – Growth in United Nations membership, 1945–present". Archived from the original on 12 జూలై 2014. Retrieved 3 డిసెంబరు 2017.
  11. ↑ "The World Factbook". cia.gov. Archived from the original on 15 అక్టోబరు 2015. Retrieved 4 March 2016.
  12. ↑ Rausing, Sigrid (7 October 2012). "Belarus: inside Europe's last dictatorship". The Guardian. London. Retrieved 7 August 2014.
  13. ↑ "Belarus's Lukashenko: "Better a dictator than gay"". Berlin. Reuters. 4 March 2012. Archived from the original on 6 అక్టోబరు 2015. Retrieved 3 డిసెంబరు 2017. ...German Foreign Minister's branding him 'Europe's last dictator'
  14. ↑ "Profile: Alexander Lukashenko". BBC News. BBC. 9 January 2007. Retrieved 7 August 2014. '..an authoritarian ruling style is characteristic of me [Lukashenko]'
  15. ↑ 15.0 15.1 "Essential Background – Belarus". Human Rights Watch. 2005. Archived from the original on 15 జనవరి 2005. Retrieved 26 March 2006.
  16. ↑ 16.0 16.1 "Human rights by country – Belarus". Amnesty International Report 2007. Amnesty International. 2007. Archived from the original on 12 December 2007. Retrieved 22 December 2007.
  17. ↑ "Office for Democratic Institutions and Human Rights – Elections – Belarus". Retrieved 28 December 2010.
  18. ↑ "Belarus's election: What should the EU do about Belarus?". 27 December 2010. Retrieved 28 December 2010.
  19. ↑ "Foreign Secretary expresses UK concern following Belarus elections". Archived from the original on 13 మే 2011. Retrieved 3 డిసెంబరు 2017.
  20. ↑ Press Freedom Index 2013/2014, Reporters Without Borders, జనవరి 2014, archived from the original on 14 ఫిబ్రవరి 2014, retrieved 6 మార్చి 2014
  21. ↑ "The official Internet portal of the President of the Republic of Belarus. RusPDAVersion for Visually Impaired People".
  22. ↑ James Crisp. "Belarus and Ukrainan rebels keep death penalty alive in Europe". EurActiv. Retrieved 4 March 2016.
  23. ↑ 23.0 23.1 23.2 Zaprudnik 1993, p. 2
  24. ↑ Аб паходжанні назваў Белая і Чорная Русь (Eng. "About the Origins of the Names of White and Black Ruthenia"), Язэп Юхо (Joseph Juho), 1956.
  25. ↑ Minahan 1998, p. 35
  26. ↑ Vauchez, Dobson & Lapidge 2001, p. 163
  27. ↑ "Belarus: Reise- und Sicherheitshinweise". Auswärtiges Amt.
  28. ↑ "Reisadvies Belarus (Wit-Rusland)".
  29. ↑ de Courson 1879, p. 281
  30. ↑ Bely, Alies (2000). The chronicle of the White Russia: an essay on the history of one geographical name. Minsk, Belarus: Encyclopedix. ISBN 985-6599-12-1.
  31. ↑ Plokhy 2001, p. 327
  32. ↑ Philip G. Roeder (15 December 2011). Where Nation-States Come From: Institutional Change in the Age of Nationalism. ISBN 978-0-691-13467-3.
  33. ↑ Handbook of Language and Ethnic Identity: The Success-Failure Continuum in Language and Ethnic Identity Efforts. 13 April 2011. ISBN 978-0-19-983799-1.
  34. ↑ Richmond 1995, p. 260
  35. ↑ Ioffe, Grigory (25 February 2008). Understanding Belarus and How Western Foreign Policy Misses the Mark. Rowman & Littlefield Publishers, Inc. p. 41. ISBN 0-7425-5558-5.
  36. ↑ 36.0 36.1 "Law of the Republic of Belarus—About the name of the Republic of Belarus" (in Russian). Pravo—Law of the Republic of Belarus. 19 September 1991. Retrieved 6 October 2007.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  37. ↑ Ryder 1998, p. 183
  38. ↑ 38.0 38.1 Zaprudnik 1993, pp. 4–5
  39. ↑ Treadgold & Ellison 1999, p. 230
  40. ↑ "Swedish government urged to change Belarus' official name". European Radio for Belarus. 13 July 2009. Retrieved 2 February 2010.
  41. ↑ 41.0 41.1 Levy & Spilling 2009, p. 95
  42. ↑ "Belarus – Government". The World Factbook. Central Intelligence Agency. 13 December 2007. Archived from the original on 15 అక్టోబరు 2015. Retrieved 3 డిసెంబరు 2017.
  43. ↑ Shaw, Ian; Jameson, Robert (2008). A Dictionary of Archaeology. Wiley. pp. 203–04. ISBN 978-0-470-75196-1.
  44. ↑ John Haywood, Historical Atlas, Ancient and Classical World (1998).
  45. ↑ Zaprudnik 1993, p. 7
  46. ↑ Robinson, Charles Henry (1917). The Conversion of Europe. Longmans, Green. pp. 491–92.
  47. ↑ Ermalovich, Mikola (1991). Pa sliadakh adnago mifa (Tracing one Myth). Minsk: Navuka i tekhnika. ISBN 978-5-343-00876-0.
  48. ↑ Zaprudnik 1993, p. 27
  49. ↑ Lerski, George Jan; Aleksander Gieysztor (1996). Historical Dictionary of Poland, 966–1945. Greenwood Press. pp. 181–82. ISBN 0-313-26007-9.
  50. ↑ Nowak, Andrzej (1 January 1997). "The Russo-Polish Historical Confrontation". Sarmatian Review XVII. Rice University. Archived from the original on 18 December 2007. Retrieved 22 December 2007.
  51. ↑ Rowell, S.C. (2005). "Baltic Europe". In Jones, Michael (ed.). The New Cambridge Medieval History (Vol. 6). Cambridge University Press. p. 710. ISBN 0-521-36290-3.
  52. ↑ "Belarusian": UCLA Language Materials Project Archived 2015-12-22 at the Wayback Machine, ucla.edu; accessed 4 March 2016.
  53. ↑ Scheuch, E.K.; David Sciulli (2000). Societies, Corporations and the Nation State. BRILL. p. 187. ISBN 90-04-11664-8.
  54. ↑ Birgerson 2002, p. 101
  55. ↑ 55.0 55.1 Olson, Pappas & Pappas 1994, p. 95
  56. ↑ (in Russian) Воссоединение униатов и исторические судьбы Белорусского народа (Vossoyedineniye uniatov i istoričeskiye sud'bi Belorusskogo naroda), Pravoslavie portal
  57. ↑ Żytko, Russian policy ..., p551.
  58. ↑ D. Marples (1996). Belarus: From Soviet Rule to Nuclear Catastrophe. Palgrave Macmillan UK. p. 26. ISBN 978-0-230-37831-5.
  59. ↑ 59.0 59.1 Birgerson 2002, pp. 105–106
  60. ↑ Ioffe, Grigory (25 February 2008). Understanding Belarus and How Western Foreign Policy Misses the Mark. Rowman & Littlefield Publishers, Inc. p. 57. ISBN 0-7425-5558-5.
  61. ↑ "The Reconstruction of Nations".
  62. ↑ Marples, David (1999). Belarus: A Denationalized Nation. Routledge. p. 5. ISBN 90-5702-343-1.
  63. ↑ Sorge, Arndt (2005). The global and the local: understanding the dialectics of business systems. Oxford University Press. ISBN 9780191535345.
  64. ↑ Minahan, James (1998). Miniature empires: a historical dictionary of the newly independent states. Greenwood Press. ISBN 978-0-313-30610-5.
  65. ↑ Nick Baron; Peter Gatrell (10 August 2004). "War, Population Displacement and State Formation in the Russian Borderlands 1914–1924". Homelands. Anthem Press. p. 19. ISBN 978-1-84331-385-4. Retrieved 18 September 2015.
  66. ↑ "Belarus history". Official website of the Republic of Belarus. Archived from the original on 4 మే 2017. Retrieved 16 డిసెంబరు 2017.
  67. ↑ 67.0 67.1 Andrew Wilson (2011). Belarus: The Last European Dictatorship. ISBN 978-0-300-13435-3.
  68. ↑ Snyder, Timothy (2010). Bloodlands: Europe Between Hitler and Stalin. Basic Books. p. 160. ISBN 0465002390
  69. ↑ 69.0 69.1 69.2 69.3 Fedor, Helen (1995). "Belarus – Stalin and Russification". Belarus: A Country Study. Library of Congress. Retrieved 26 March 2006.
  70. ↑ "Belarus History and Culture". iExplore.com. Retrieved 26 March 2006.
  71. ↑ 71.0 71.1 Fedor, Helen (1995). "Belarus- Perestroika". Belarus: A Country Study. Library of Congress. Retrieved 26 March 2007.
  72. ↑ Birgerson 2002, p. 99
  73. ↑ 73.0 73.1 73.2 73.3 Fedor, Helen (1995). "Belarus – Prelude to Independence". Belarus: A Country Study. Library of Congress. Retrieved 22 December 2007.
  74. ↑ "World Factbook: Belarus". Central Intelligence Agency. 20 October 1994. Archived from the original (TXT) on 26 జూలై 2013. Retrieved 21 December 2007.
  75. ↑ "Standing up for Free and Fair Elections in Belarus". Government of Canada. 25 September 2012. Retrieved 7 January 2013. {{cite web}}: Cite uses deprecated parameter |authors= (help)
  76. ↑ The Strange Death of Russia's Closest Alliance, Global Voices, 21 February 2017
  77. ↑ "Coordinates of the extreme points of the state frontier. Main Geographic Characteristics of the Republic of Belarus". Land of Ancestors. the Scientific and Production State Republican Unitary Enterprise "National Cadastre Agency" of the State Property Committee of the Republic of Belarus. 2011. Archived from the original on 21 సెప్టెంబరు 2013. Retrieved 11 September 2013.
  78. ↑ 78.0 78.1 78.2 78.3 78.4 "Belarus – Geography". The World Factbook. Central Intelligence Agency. 2007. Archived from the original on 15 అక్టోబరు 2015. Retrieved 3 డిసెంబరు 2017.
  79. ↑ ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని <ref> ట్యాగు; key facts అనే పేరుగల ref లలో పాఠ్యమేమీ ఇవ్వలేదు
  80. ↑ "Belarus: Window of Opportunity (see Table 15, page 66)" (PDF). United Nations. Archived (PDF) from the original on 1 October 2008. Retrieved 22 September 2008.
  81. ↑ Bell, Imogen (2002). Eastern Europe, Russia and Central Asia 2003. Taylor & Francis. p. 132. ISBN 1-85743-137-5.
  82. ↑ Zaprudnik 1993, p. xix
  83. ↑ 83.0 83.1 Fedor, Helen (1995). "Belarus – Climate". Belarus: A Country Study. Library of Congress. Retrieved 22 December 2007.
  84. ↑ Rainsford, Sarah (26 April 2005). "Belarus cursed by Chernobyl". BBC News. Archived from the original on 24 April 2006. Retrieved 26 March 2006.
  85. ↑ "The United Nations and Chernobyl – The Republic of Belarus". United Nations. 2004. Archived from the original on 6 May 2008. Retrieved 4 October 2007.
  86. ↑ Smith, Marilyn. "Ecological reservation in Belarus fosters new approaches to soil remediation". International Atomic Energy Agency. Retrieved 19 December 2007.
  87. ↑ Larissa Titarenko (2011). "Country Report: Belarus Borders: Borders and policy in Belarus". University of Eastern Finland. p. 14. Retrieved 9 February 2017.
  88. ↑ "Lithuania's Cooperation with Belarus". Lithuanian Ministry of Foreign Affairs. Archived from the original on 31 డిసెంబరు 2010. Retrieved 19 December 2007.
  89. ↑ "Belarus climate information". Weatherbase. Archived from the original on 2 జనవరి 2016. Retrieved 2 February 2016.
  90. ↑ World Bank. "Belarus: Prices, Markets, and Enterprise Reform," p. 1. World Bank, 1997; ISBN 0-8213-3976-1
  91. ↑ 91.0 91.1 91.2 91.3 "Belarus in Figures, 2016". Archived from the original on 2017-03-31. Retrieved 2018-03-30.
  92. ↑ Kaare Dahl Martinsen (2002). "The Russian-Belarusian Union and the Near Abroad" (PDF). Norwegian Institute for Defence Studies. NATO. Archived (PDF) from the original on 27 November 2007. Retrieved 7 November 2007.
  93. ↑ "Russia may cut oil supplies to ally Belarus – Putin". Reuters. 25 October 2006. Archived from the original on 24 డిసెంబరు 2013. Retrieved 8 October 2007.
  94. ↑ 94.0 94.1 94.2 "The World Factbook – Belarus – Economy". Central Intelligence Agency. 2006. Archived from the original on 15 అక్టోబరు 2015. Retrieved 3 డిసెంబరు 2017.
  95. ↑ Library of Congress (1994). "Belarus – Exports". Country Studies. Retrieved 4 November 2007.
  96. ↑ "Belarus – Industry". Country Studies. Library of Congress. 1995. Retrieved 8 October 2007.
  97. ↑ World Bank (2006). "Belarus – Country Brief 2003". Archived from the original on 10 డిసెంబరు 2007. Retrieved 30 మార్చి 2018.
  98. ↑ Transition: The First Decade.
  99. ↑ Foreign trade in goods and services in Belarus up by 11.5% in January–October, Council of Ministers Archived 4 జనవరి 2009 at the Wayback Machine
  100. ↑ 100.0 100.1 The EU's Relationship With Belarus – Trade Archived 25 మార్చి 2009 at the Wayback Machine
  101. ↑ "No Job? Pay Up. Belarus Imposes Fines for Being Unemployed – News". The Moscow Times.
  102. ↑ "Accessions – Belarus". Wto.org. Retrieved 29 April 2013.
  103. ↑ "Banknotes and Coins of the National Bank of the Republic of Belarus". National Bank of the Republic of Belarus. Archived from the original on 2014-06-27. Retrieved 2018-03-30.
  104. ↑ "History of the Belarusian ruble". National Bank of the Republic of Belarus. Retrieved 29 April 2013.
  105. ↑ "Belarus abandons pegging its currency to Russian ruble". English.pravda.ru. 23 August 2007. Retrieved 29 April 2013.
  106. ↑ 106.0 106.1 "ISO 4217 AMENDMENT NUMBER 161" (DOC). Currency-iso.org. Retrieved 31 March 2016.
  107. ↑ "Международное обозначение белорусского рубля меняется на BYN после деноминации – Новости республики – Минский район-Минск-Новости Минска-Новости Минского района-Минский райисполком". Archived from the original on 2016-03-25. Retrieved 2018-03-30.
  108. ↑ "Указ Президент РБ 450 О проведении деноминации официальной денежной единицы Республики Беларусь от 04.11.2015 – Законодательство Беларуси 2016 год". Archived from the original on 2018-02-15. Retrieved 2018-03-30.
  109. ↑ "Новости – Официальный интернет-портал Президента Республики Беларусь".
  110. ↑ "Heritage Foundation's Index of Economic Freedom – Belarus". Archived from the original on 23 ఫిబ్రవరి 2007. Retrieved 30 మార్చి 2018.
  111. ↑ YURAS KARMANAU (25 May 2011). "Belarus devaluation spreads panic". Seattle Times. Retrieved 27 May 2011.
  112. ↑ With economy in tatters, Belarus appeals to IMF for rescue loan of up to $8 billion Archived 14 జనవరి 2014 at the Wayback Machine, Associated Press, 1 June 2011; retrieved 2 June 2011
  113. ↑ Belarus Appeals To IMF For $8bln Rescue Loan. Archived 7 మార్చి 2016 at the Wayback Machine Associated Press, 1 June 2011; retrieved 2 June 2011
  114. ↑ 114.0 114.1 114.2 "Changes in the populations of the majority ethnic groups". Belstat.gov.by. Archived from the original on 28 July 2016. Retrieved 28 July 2016.
  115. ↑ "About Belarus – Population". United Nations Office in Belarus. 2003. Archived from the original on 17 అక్టోబరు 2007. Retrieved 11 మే 2018.
  116. ↑ "О демографической ситуации в январе-марте 2015 г." [About demographic situation in January–March 2015] (in Russian). Archived from the original on 17 మే 2015. Retrieved 11 మే 2018.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  117. ↑ "Largest Cities of Belarus (2007)". World-gazetteer.com. Archived from the original on 1 అక్టోబరు 2007. Retrieved 11 మే 2018.
  118. ↑ 118.0 118.1 118.2 118.3 "CIA World Factbook (2007) – Belarus – People". Archived from the original on 15 అక్టోబరు 2015. Retrieved 3 డిసెంబరు 2017.
  119. ↑ "International Programs: International Data Base". U.S. Census Bureau. Archived from the original on 8 ఫిబ్రవరి 2017. Retrieved 11 మే 2018.
  120. ↑ "Languages across Europe". Bbc.co.uk. Retrieved 29 April 2013.
  121. ↑ "Tres de cada cuatro bielorrusos emplean en su vida cotidiana el ruso (Three of every four Belarusians use Russian in their daily lives)" (in Spanish). Archived from the original on 7 సెప్టెంబరు 2015. Retrieved 25 October 2009. According to results announced today from an investigation by The Center for Information and Analysis of the Presidency of Belarus ... [f]or 72% of the population, Russian in the primary language used in everyday life ... According to the study, only 11.9% of inhabitants primarily speaks Belarusian, while the rest uses a mix of Russian and Belarusian. 29.4% ... speaks, reads, and writes in Belarusian, while 52.5% only speaks and reads it ... [O]ne in ten does not understand Belarusian [at all]. (quote translated){{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  122. ↑ Gordon, Raymond G., Jr. (ed.), 2005. Ethnologue: Languages of the World, Fifteenth edition. Dallas, TX: SIL International. Online version: Ethnologue.com.
  123. ↑ "Population classified by knowledge of the Belarusian and Russian languages by region and Minsk City". Belstat.gov.by. Archived from the original on 3 ఆగస్టు 2017. Retrieved 3 August 2017.
  124. ↑ 124.0 124.1 124.2 "Religion and denominations in the Republic of Belarus" (PDF). Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Belarus. Archived from the original (PDF) on 14 అక్టోబరు 2017. Retrieved 17 February 2013.
  125. ↑ "Understanding Belarus and how Western Foreign Policy Misses the Mark".
  126. ↑ "Belarusian Religion statistics, definitions and sources". Nationmaster.com. Retrieved 29 April 2013.
  127. ↑ "Belarus – Religion". countrystudies.us.
  128. ↑ "Belarus, Roman Catholic Church may ink cooperation agreement – President". News.belta.by. 25 ఏప్రిల్ 2009. Archived from the original on 26 మార్చి 2012. Retrieved 11 మే 2018.
  129. ↑ Minsk Jewish Campus Jewish Belarus Archived 24 ఆగస్టు 2013 at Archive.today; retrieved 9 July 2007.
  130. ↑ ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని <ref> ట్యాగు; s1 అనే పేరుగల ref లలో పాఠ్యమేమీ ఇవ్వలేదు


"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=బెలారస్&oldid=4377036" నుండి వెలికితీశారు