బహమనీ సామ్రాజ్యం

బహమనీ సామ్రాజ్యము దక్షిణ భారత దేశమున దక్కన్‌ యొక్క ఒక ముస్లిం రాజ్యము. ఈ సల్తనత్‌ను 1347లో టర్కిష్ గవర్నర్ అల్లాద్దీన్‌ హసన్‌ బహ్మన్‌ షా, ఢిల్లీ సుల్తాన్‌, ముహమ్మద్ బిన్ తుగ్లక్కు వ్యతిరేకముగా తిరుగుబాటు చేసి స్థాపించాడు. అతని తిరుగుబాటు సఫలమై, ఢిల్లీ సామ్రాజ్యము యొక్క దక్షిణ ప్రాంతాలతో దక్కన్‌లో ఒక స్వతంత్ర రాజ్యాన్ని ఏర్పరచాడు. 1347 నుండి దాదాపు 1425 వరకు బహమనీల రాజధాని ఎహసానాబాద్‌ (గుల్బర్గా). ఆ తరువాత రాజధాని, మహమ్మదాబాద్‌ (బీదర్‌) కు తరలించారు. బహమనీలు దక్కన్‌ మీద ఆధిపత్యానికై దక్షిణాన ఉన్న హిందూ ఓరుగల్లు ముసునూరి చక్రవర్తులపై, విజయనగర వారిపై పోటీ పడేవారు. ఈ సల్తనత్ యొక్క అధికారము మహమూద్‌ గవాన్ యొక్క వజీరియతులో (1466–1481) ఉచ్ఛస్థాయి చేరుకొన్నది. 1518 తర్వాత అంతఃకలహాల వలన బహమనీ సామ్రాజ్యము ఐదు స్వతంత్ర రాజ్యాలుగా విచ్ఛిన్నమైనది. ఆ ఐదు రాజ్యములు అహ్మద్‌నగర్, బీరార్, బీదర్, బీజాపూర్, గోల్కొండ సల్తనత్, దక్కన్‌ సల్తనత్ లుగా పేరు పొందాయి.

బహమనీ సామ్రాజ్యం
1347–1518
బహమనీ సామ్రాజ్యం, 1470లో
రాజధాని	గుల్బర్గా, తర్వాత బీదర్
ప్రభుత్వం	Monarchy
చరిత్ర
• స్థాపన	1347
• పతనం	1518
Preceded by Succeeded by ఢిల్లీ సుల్తానులు కుతుబ్ షాహీ వంశము

గుంటుపల్లి (కామవరపుకోట) వద్ద ఉన్న బౌద్ధ స్తూపాలు
ఆంధ్ర ప్రదేశ్ చరిత్ర కాలరేఖ
చరిత్ర పూర్వ యుగము	క్రీ.పూ.1500వరకు
పూర్వ యుగము	క్రీ.పూ.1500-క్రీ.శ.650
• మౌర్యులకు ముందు	క్రీ.పూ.1500-క్రీ.పూ.322
• మౌర్యులు	క్రీ.పూ.322 - క్రీ.పూ. 184
• శాతవాహనులు	క్రీ.పూ.200 - క్రీ.త.200
• కళింగులు	క్రీ.పూ.180? - క్రీ.త.400?
• ఇక్ష్వాకులు	210 – 300
• బృహత్పలాయనులు	300 – 350
• ఆనంద గోత్రీకులు	295 – 620
• శాలంకాయనులు	320 – 420
• విష్ణుకుండినులు	375 – 555
• పల్లవులు	400 – 550
పూర్వమధ్య యుగము	650 – 1320
• మహాపల్లవులు
• రేనాటి చోడులు
• చాళుక్యులు
• రాష్ట్రకూటులు
• తూర్పు చాళుక్యులు	624 – 1076
• పూర్వగాంగులు	498 – 894
• చాళుక్య చోళులు	980 – 1076
• కాకతీయులు	750 – 1323
• అర్వాచీన గాంగులు
ఉత్తరమధ్య యుగము	1320–1565
• ముసునూరి నాయకులు	1333–1368
• ఓఢ్ర గజపతులు	1513
• రేచెర్ల పద్మనాయకులు	1368–1461
• కొండవీటి రెడ్డి రాజులు	1324–1424
• రాజమహేంద్రవరం రెడ్డి రాజులు	1395–1447
• బహమనీ రాజ్యము
• విజయనగర సామ్రాజ్యము	1336–1565
ఆధునిక యుగము	1540–1956
• అరవీటి వంశము	1572–1680
• పెమ్మసాని నాయకులు	1423–1740
• కుతుబ్ షాహీ యుగము	1518–1687
• నిజాము రాజ్యము	1742–1948
• బ్రిటిషు రాజ్యము
• స్వాతంత్ర్యోద్యమము	1800–1947
• ఆంధ్ర రాష్ట్రం ఏర్పాటు	1912–1953
• హైదరాబాదు రాష్ట్రం ఏర్పాటు	1948–1952
• ఆంధ్ర ప్రదేశ్‌ అవతరణ	1953–1956
• ఏకీకృత ఆంధ్ర ప్రదేశ్ చరిత్ర	1956–2014
• ఆంధ్ర ప్రదేశ్ చరిత్ర	2014-
తెలుగు సాహిత్యం నన్నయకు ముందు నన్నయ యుగము • శివకవి యుగము తిక్కన యుగము • ఎఱ్ఱన యుగము శ్రీనాథ యుగము • రాయల యుగము దాక్షిణాత్య యుగము • క్షీణ యుగము ఆధునిక యుగము • 21వ శతాబ్ది
చారిత్రక నగరాలు పిఠాపురం • భట్టిప్రోలు • వేంగి • ధాన్యకటకము కొలనుపాక • ఓరుగల్లు • విజయపురి • రాజమహేంద్రవరం కళింగపట్నం • హంపి • సింహపురి • హైదరాబాదు
చారిత్రక వ్యక్తులు గణపతిదేవుడు • రుద్రమదేవి • కృష్ణదేవరాయలు శాలివాహనుడు •

సామ్రాజ్య స్థాపకుడి చరిత్రపై కథనం

బహమనీ సామ్రాజ్య స్థాపకుడు హసన్ గంగు గురించి ఒక కథనం ప్రచారంలో ఉంది. సన్ గంగు ఒక బ్రాహ్మణుడి వద్ద పొలం పనులు చేస్తూండేవాడు. ఒకరోజు పొలం దున్నుతూండగా, అతడికి ఒక నిధి దొరికింది. ఆ నిధిని తీసుకువెళ్ళి బ్రాహ్మణునికి ఇచ్చాడు. అతడి నిజాయితీకి సంతోషించిన బ్రాహ్మణుడు, అతణ్ణి, రాజు కొలువులో పని ఇప్పించాడు. తిరుగుబాటు తరువాత, అతడు రాజైనపుడు, . అయితే ఈ కథనాన్ని ధ్రువపరచే చారిత్రిక ఆధారాలు దొరకలేదు.

బహమనీ సుల్తానుల జాబితా

• అల్లాద్దీన్‌ హసన్‌ బహ్మన్‌ షా 1347 - 1358
• మహమ్మద్‌ షా I 1358 - 1375
• అల్లాద్దీన్‌ ముజాహిద్‌ షా 1375 - 1378
• దావూద్‌ షా 1378
• మహమ్మద్‌ షా II 1378 - 1397
• ఘియాతుద్దీన్‌ 1397
• షంషుద్దీన్‌ 1397
• తాజుద్దీన్ ఫిరోజ్‌ షా 1397 - 1422
• అహ్మద్‌ షా I వలీ 1422 - 1436
• అల్లాద్దీన్‌ అహ్మద్‌ షా II 1436 - 1458
• అల్లాద్దీన్‌ హుమాయున్‌ జాలిమ్‌ షా 1458 - 1461
• నిజాం షా 1461 - 1463
• మహమ్మద్‌ షా III లష్కరి 1463 - 1482
• మహమ్మద్‌ షా IV (మెహమూద్‌ షా) 1482 - 1518
• అహ్మద్‌ షా III 1518 - 1521
• అల్లాద్దీన్‌ 1521 - 1522
• వలీ అల్లా షా 1522 - 1525
• కలీమల్లా షా 1525 - 1527

బయటి లింకులు

దక్కన్‌ పాలకుల కాలక్రమము