యార్లగడ్డ
యర్లగడ్డ, కృష్ణా జిల్లా, చల్లపల్లి మండలానికి చెందిన గ్రామం. ఇది మండల కేంద్రమైన చల్లపల్లి నుండి 10 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన మచిలీపట్నం నుండి 35 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 517 ఇళ్లతో, 1640 జనాభాతో 442 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 830, ఆడవారి సంఖ్య 810. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 740 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 71. గ్రామ జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 589747.[2]
యార్లగడ్డ | |
|---|---|
 | |
.svg)  యార్లగడ్డ | |
| అక్షాంశ రేఖాంశాలు: 16°8′5.784″N 80°53′39.156″E / 16.13494000°N 80.89421000°E | |
| దేశం | భారతదేశం |
| రాష్ట్రం | ఆంధ్రప్రదేశ్ |
| జిల్లా | కృష్ణా |
| మండలం | చల్లపల్లి |
| విస్తీర్ణం | 4.42 కి.మీ2 (1.71 చ. మై) |
| జనాభా (2011) | 1,640 |
| • జనసాంద్రత | 370/కి.మీ2 (960/చ. మై.) |
| అదనపు జనాభాగణాంకాలు | |
| • పురుషులు | 830 |
| • స్త్రీలు | 810 |
| • లింగ నిష్పత్తి | 976 |
| • నివాసాలు | 517 |
| ప్రాంతపు కోడ్ | +91 ( ) |
| పిన్‌కోడ్ | 521126 |
| 2011 జనగణన కోడ్ | 589747 |
విద్యా సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు రెండు, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి.బాలబడి చల్లపల్లిలోను, మాధ్యమిక పాఠశాల పురిటిగడ్డలోనూ ఉన్నాయి. సమీప జూనియర్ కళాశాల, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల, ఇంజనీరింగ్ కళాశాల చల్లపల్లిలో ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల విజయవాడలోను, మేనేజిమెంటు కళాశాల, పాలీటెక్నిక్‌లు మచిలీపట్నంలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల చల్లపల్లిలోను, అనియత విద్యా కేంద్రం మచిలీపట్నంలోను, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల విజయవాడ లోనూ ఉన్నాయి.
సమీప గ్రామాలు
మార్చుఈ గ్రామానికి సమీపంలో చల్లపల్లి, వక్కలగడ్డ, వేములపల్లి, పురిటిగడ్డ, కొత్తపల్లి గ్రామాలు ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
మార్చుప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
మార్చుయార్లగడ్డలో ఉన్న ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ఒకరు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు.
సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. డిస్పెన్సరీ, పశు వైద్యశాల గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, సంచార వైద్య శాల, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
మార్చుగ్రామంలోఒక ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం ఉంది. డిగ్రీ లేని డాక్టరు ఒకరు ఉన్నారు.
తాగు నీరు
మార్చుగ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది.
పారిశుధ్యం
మార్చుగ్రామంలో మురుగునీటి పారుదల వ్యవస్థ లేదు. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
మార్చుయార్లగడ్డలో సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.
గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
ప్రధాన జిల్లా రహదారి, జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతున్నాయి. రాష్ట్ర రహదారి గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. జాతీయ రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
మార్చుగ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం, వారం వారం సంత ఉన్నాయి. వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. రోజువారీ మార్కెట్ గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
మార్చుగ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం ఉంది. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.
విద్యుత్తు
మార్చుగ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 15 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
మార్చుయార్లగడ్డలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
- వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 65 హెక్టార్లు
- నికరంగా విత్తిన భూమి: 375 హెక్టార్లు
- వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 375 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
మార్చుయార్లగడ్డలో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
- కాలువలు: 375 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
మార్చుయార్లగడ్డలో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
మార్చుగ్రామ చరిత్ర
మార్చుఆంధ్ర ప్రదేశ్ రాజధాని ప్రాంత అభివృద్ధి ప్రాధికార సంస్థ (సీఆర్‌డీఏ) పరిధిలోకి వస్తున్న మండలాలు, గ్రామాలను ప్రభుత్వం విడిగా గుర్తిస్తూ ఉత్తర్వులు జారీచేసింది. ప్రస్తుతం గుర్తించిన వాటిలోని చాలా గ్రామాలు వీజీటీఎం పరిధిలో ఉన్నాయి. గతంలో వీజీటీఎం పరిధిలో ఉన్న వాటితోపాటుగా ఇప్పుడు మరిన్ని కొన్ని గ్రామాలు చేరాయి. సీఆర్‌డీఏ పరిధిలోకి వచ్చే గుంటూరు, కృష్ణా జిల్లాల్లోని మండలాలు, గ్రామాలను గుర్తిస్తూ పురపాలక శాఖ ముఖ్య కార్యదర్శి ద్వారా ఉత్తర్వులు జారీ అయ్యాయి.[3]
కృష్ణా జిల్లాలోని మండలాలు, గ్రామాలు
మార్చువిజయవాడ రూరల్ మండలం పరిధితో పాటు, పట్టణ పరిధిలోకి వచ్చే ప్రాంతం. విజయవాడ అర్బన్ మండలం పరిధిలోని మండలం మొత్తంతో పాటు అర్బన్ ఏరియా కూడా. ఇబ్రహీంపట్నం మండలం మొత్తంతో పాటు అర్బన్ ప్రాంతం, పెనమలూరు మండలం పరిధితో పాటు అర్బన్ ఏరియా, గన్నవరం మండలంతో పాటు అర్బన్ ఏరియా, ఉంగుటూరు మండలంతో పాటు అర్బన్ ఏరియా, కంకిపాడుతో పాటు అర్బన్ ఏరియా, ఉయ్యూరుతో పాటు అర్బన్ ఏరియా, జి.కొండూరు మండలంతో పాటు అర్బన్ ఏరియా, కంచికచర్ల మండలంతో పాటు అర్బన్ ఏరియా, వీరుళ్లపాడు మండలంతో పాటు అర్బన్ ఏరియా, పెనుగంచిప్రోలు మండల పరిధిలోని కొంతభాగంతో పాటు శనగపాడు గ్రామం ఉన్నాయి.
చల్లపల్లి మండలం
మార్చుచల్లపల్లి మండలంలోని చల్లపల్లి, చిడెపూడి, పాగోలు , నడకుదురు, నిమ్మగడ్డ, యార్లగడ్డ, వక్కలగడ్డ, వెలివోలు, పురిటిగడ్డ, లక్ష్మీపురం, గ్రామాలు ఉన్నాయి.
గ్రామపంచాయతీ
మార్చు- 2013 జూలైలో ఈ గ్రామపంచాయతీకి జరిగిన ఎన్నికలలో యార్లగడ్డ సాయిభార్గవి సర్పంచిగా 186 ఓట్ల ఆధిక్యంతో గెలుపొందారు.
- కేంద్ర ప్రభుత్వం అమలుచేస్తున్న నిర్మల్ పురస్కారానికి, ఈ గ్రామం ఎంపికై, అధికారుల తుది పరిశీలనలో ఉన్నట్లు, నిర్మల్ పురస్కార్ నోడల్ అధికారులు చెప్పారు. 2013లో నిర్మల్ పురస్కారానికి జిల్లాలో 56 గ్రామాలను పరిశీలించి, 2 గ్రామాలను ఎంపిక చేయగా, 2 గ్రామాలలో, ఈ గ్రామం ఒకటి.
- ఈ గ్రామం 2013 సంవత్సరానికి నిర్మల్ పురస్కారానికి ఎంపికైనది. ఈ పురస్కారాన్ని, ఈ గ్రామ పంచాయతీ సర్పంచి, కార్యదర్శి, 2015,ఆగస్టు-22వ తెదీనాడు, విశాఖపట్నంలోని ఆంధ్రా విశ్వవిద్యాలయంలోని వై.వి.ఎస్.మూర్తి ఆడిటోరియంలో, రాష్ట్రమంత్రి చింతకాయల అయ్యన్నపాత్రుడుగారి చేతులమీదుగా ఈ పురస్కారాన్ని అందుకుంటారు.
దర్శనీయ ప్రదేశాలు/దేవాలయాలు
మార్చుశ్రీ గంగా పార్వతీ సమేత నాగమల్లి కోటేశ్వరస్వామివారి ఆలయం
మార్చు- ఈ ఆలయంలో ప్రతి సంవత్సరం, మహాశివరాత్రి మహోత్సవాలు వైభవంగా నిర్వహించెదరు. ఉదయం నుండియే ఆలయంలో స్వామివారికి అఖండ దీపారాధన, అభిషేకం, కుంకుమర్చన, ఊరేగింపు మొదలగు కార్యక్రమాలు నిర్వహించెదరు. ఈ ఉత్సవానికి గ్రామస్థులు, చుట్టు ప్రక్కల గ్రామాలనుండియే గాక, భక్తులు, జిల్లా నలుమూలలనుండి తరలివచ్చి, స్వామివారిని దర్సించుకుని పూజలు నిర్వహించెదరు. ఈ సందర్భంగా రాత్రికి పలు సాంస్కృతిక కార్యక్రమాలు నిర్వహించెదరు. ఎడ్లబండ్లకు ప్రత్యేక అలంకరణలు, ప్రభలతో గ్రామోత్సవం నిర్వహించెదరు. మహాశివరాత్రి సందర్భంగా ఈ ఆలయంలో పశువులను తోలుకొనివచ్చి ఆలయం చుట్టూ ప్రదక్షిణలు చేయించడం ఇక్కడి ప్రత్యేకం.
- ఈ ఆలయానికి ఒక భక్తుడు ఒక కంచు గంటను సమర్పించాడు. ఈ గంట ఒకసారి కొడితే, 30 సార్లు ఓంకారణాదం శబ్దాలు వెలువడుతవి.
నాగేంద్రుని పుట్ట
మార్చుఈ ఆలయం ఎదురుగా నాగేంద్రుని పుట్ట ఉంది. యార్లగడ్డ గ్రామంలో నాగేంద్రుని నివాసం, దేవుని పుట్ట గా పేరొంది, గొప్ప పుణ్యక్షేత్రమై, కృష్ణా జిల్లాలో ప్రాశస్తమైనది. నాగులచవితి పర్వదినాన ఈ పుట్టలో పాలుపోసి, నివేదనలు సమర్పించిన యెడల, సకల కోరికలు సిద్ధించునని భక్తుల విశ్వాసం. మహాశివరాత్రిని పురస్కరించుకుని, భక్తులు నాగేంద్రస్వామికి పూజలు నిర్వహించెదరు. [2]&[7]
శ్రీ రేణుకమ్మ అమ్మవారి ఆలయం
మార్చు- యార్లగడ్డలోని భక్తులు, మార్గాని వంశీకులు పూజలు నిర్వహించే ఈ పురాతన ఆలయం శిథిలావస్థకు చేరటంతో, పలువురు దాతలు, గ్రామస్థుల ఆర్థిక సహకారంతో, రు. 8 లక్షల వ్యయంతో, ఆలయ పునర్నిర్మాణం నిర్వహించారు. పునర్నిర్మించిన ఈ ఆలయంలో, అమ్మవారి విగ్రహంతోపాటు, ఆలయ ప్రవేశం, 2015,మే నెల-13వ తేదీ, బుధవారంనాడు నిర్వహించారు. [4]
- ఈ ఆలయంలో అమ్మవారి జాతర మహోత్సవన్ని, 2015,జూన్-8వ తేదీనుండి 14వ తేదీ ఆదివారంవరకు, ఘనంగా నిర్వహించారు. ఈ ఉత్సవాలలో భాగంగా, ఘనాచార్యులు అమ్మవారి ఘటంబిందెలను శిరస్సుపై ధరించి, గ్రామోత్సవం నిర్వహించారు. భక్తులు కృష్ణానదిలో పవిత్ర స్నానాలాచరించి, ఆలయంవద్ద పసుపు, కుంకుమలతో ప్రత్యేకపూజలు నిర్వహించారు. గ్రామాన్నీ ప్రజలనూ కాపాడుచున్న రేణుకమ్మ అమ్మవారికి, భక్తులు మొక్కుబడులు చెల్లించుకున్నారు. [5]
గణాంకాలు
మార్చు2001 వ.సంవత్సరం జనాభా లెక్కల ప్రకారం గ్రామ జనాభా 1811. ఇందులో పురుషుల సంఖ్య 907, స్త్రీల సంఖ్య 904, గ్రామంలో నివాస గృహాలు 538 ఉన్నాయి. గ్రామ విస్తీర్ణం 442 హెక్టారులు.
మూలాలు
మార్చు- ↑ 2011 ఆంధ్ర ప్రదేశ్ జనగణన డేటా - గ్రామాలు దత్తాంశ సమితి (in ఇంగ్లీష్), భారత రిజిస్ట్రార్ జనరల్, జనగణన కమిషనరు కార్యాలయం, Wikidata Q42501043, archived from the original on 11 July 2017
- ↑ "Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011".
- ↑ "ఆర్కైవ్ నకలు". Archived from the original on 2016-08-18. Retrieved 2016-08-22.