వికీపీడియా

1996 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు

భారతదేశంలో పదకొండవ లోక్‌సభ సభ్యులను ఎన్నుకోవడానికి 1996 ఏప్రిల్ 27, మే 2 మే 7 తేదీలలో సార్వత్రిక ఎన్నికలు జరిగాయి. ఈ ఎన్నికల్లో ఏ పార్టీకి స్పష్టమైన మెజారిటీ రాకపోవడంతో హంగ్ పార్లమెంట్ ఏర్పడింది. అత్యధిక స్థానాలు గెలుచుకున్న భారతీయ జనతా పార్టీ ప్రధానమంత్రి అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి నేతృత్వంలో స్వల్పకాలిక ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేసింది. అయితే, రెండు వారాల తర్వాత యునైటెడ్ ఫ్రంట్ కూటమి పార్లమెంటరీ మెజారిటీని సాధించగలిగింది. జనతాదళ్‌కు చెందిన హెచ్‌డి దేవెగౌడ ప్రధానమంత్రి అయ్యాడు. గౌడ తర్వాత 1997లో యునైటెడ్ ఫ్రంట్ నుండి ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్ ప్రధానమంత్రి అయ్యాడు. అస్థిరత కారణంగా 1998లో ముందస్తు ఎన్నికలు జరిగాయి. 1980 తర్వాత ఒకే ఎన్నికల వ్యవధిలో ప్రతి రాష్ట్రంలోని స్థానాలకు ఎన్నికలు జరగడం ఇదే తొలిసారి.

1996 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు
← 1991 1996 ఏప్రిల్ 27, మే 2, మే 7 1998 →
545 లో 543 స్థానాలకు
మెజారిటీ కోసం 272 సీట్లు అవసరం
నమోదైన వోటర్లు592,572,288
వోటింగు57.94% (Increase 1.21pp)
  First party Second party
 
Atal Bihari Vajpayee (crop 2).jpg
P. V. Narasimha Rao.JPG
Leader అటల్ బిహారీ వాజపేయి పి.వి.నరసింహారావు
Party భాజపా కాంహ్రెస్
Last election 20.07%, 120 స్థానాలు 36.40%, 244 seats
Seats won 161 140
Seat change Increase 41 Decrease 92
Popular vote 6,79,50,851 9,64,55,493
Percentage 20.29% 28.80%
Swing Increase 0.18pp Decrease 7.46pp
  Third party Fourth party
 
H. D. Deve Gowda BNC.jpg
Surjith-6.JPG
Leader దేవెగౌడ హరికిషన్ సింగ్ సూర్జిత్
Party జనతా దళ్ సిపిఐ (ఎం)
Alliance యునైటెడ్ ఫ్రంట్ యునైటెడ్ ఫ్రంట్
Last election 11.73%, 59 స్థానాలు 6.16%, 35 స్థానాలు
Seats won 46 32
Seat change Decrease 13 Decrease 3
Popular vote 2,70,70,340 2,04,96,810
Percentage 8.08% 6.12%
Swing Decrease 3.76pp Decrease 0.04pp
Results by constituency
ఎన్నికలకు ముందు ప్రధాన మంత్రి

పి.వి.నరసింహారావు
కాంగ్రెస్

ఎన్నికల తరువాత ప్రధాని

అటల్ బిహారీ వాజపేయి
భాజపా

నేపథ్యం మార్చు

ప్రధానమంత్రి పివి నరసింహారావు నేతృత్వం లోని భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఇందిర) ప్రభుత్వం అనేక ప్రభుత్వ కుంభకోణాల ఆరోపణల నేపథ్యంలో ఈ ఎన్నికలు జరిగాయి. గత పదవీ కాలంలో ఏడుగురు కేబినెట్ సభ్యులు రాజీనామా చేశారు. రావు స్వయంగా అవినీతి ఆరోపణలను ఎదుర్కొన్నాడు. కాంగ్రెస్(ఐ) పార్టీ ఇటీవలి సంవత్సరాలలో అనేక చీలికలు, సమస్యలతో పాటు, వివిధ కీలక ప్రాంతీయ పార్టీలు, ప్రముఖులు పార్టీని విడిచిపెట్టడం వంటి వివాదాలతో బాధపడుతోంది. ప్రత్యేకించి, అర్జున్ సింగ్, నారాయణ్ దత్ తివారీలు 1995 మేలో పార్టీని వీడి కొత్త ఆల్ ఇండియా ఇందిరా కాంగ్రెస్ (తివారీ) పార్టీని స్థాపించడం కాంగ్రెస్ లోని అంతర్గత విభేదాలను నొక్కిచెప్పింది.

ఫలితాలు మార్చు

బాబ్రీ మసీదు కూల్చివేత తర్వాత ఏర్పడిన మతపరమైన ధ్రువణాన్ని ఎల్‌కె అద్వానీ, బిజెపి అధ్యక్షుడిగా దూకుడుగా ప్రచారం చేయడంతో ఆ పార్టీ ఈ ఎన్నికలలో లాభం పొందింది. 161 లోక్‌సభ స్థానాలను గెలుచుకుని, పార్లమెంటులో అతిపెద్ద పార్టీగా అవతరించింది.[1] ఎన్నికల్లో స్పష్టమైన మెజారిటీ ఎవరికీ లభించనందున హంగ్ పార్లమెంటు ఏర్పడింది. కాంగ్రెస్ (ఇందిర) ఓట్ షేర్ పరంగా ఏకైక అతిపెద్ద పార్టీగా కొనసాగినప్పటికీ, మొదటి సాధారణ ఎన్నికల తర్వాత మొదటిసారిగా జాతీయ స్థాయిలో కాంగ్రెస్ ఓట్‌షేర్ 30% కంటే తక్కువగా పడిపోయింది. ఈ ఫలితం కాంగ్రెస్ పార్టీ చరిత్రలో అత్యంత చెత్త ఫలితంగా పరిగణించబడింది. ప్రధానమంత్రి రావుకు ఉన్న వ్యక్తిగత ప్రజావ్యతిరేకత, పార్టీని దెబ్బతీసిన అనేక అంతర్గత విభేదాలే ఇందుకు కారణమని వ్యాఖ్యానాలు వచ్చాయి. రామ్ లఖన్ సింగ్ యాదవ్, జగన్నాథ్ మిశ్రా, సత్యేంద్ర నారాయణ్ సిన్హా వంటి అనేక మంది దిగ్గజాలు ఉన్న ఉత్తరప్రదేశ్, బీహార్‌లలో కాంగ్రెస్ (ఐ) దాని సాంప్రదాయక కోటలలో దాదాపుగా తుడిచిపెట్టుకుపోయింది, జనతాదళ్ & బిజెపి రెండూ ఎన్నికలలో ఎదురుదెబ్బలు చవిచూశాయి.[2] లోక్‌సభలో బిజెపి అతిపెద్ద పార్టీగా అవతరించింది. అయితే, ఓట్లలో గానీ, సీట్లలో గానీ గణనీయమైన పెరుగుదల లేనందున పార్లమెంటరీ మెజారిటీని సాధించడానికి తగినన్ని సీట్లు పొందలేకపోయింది.[3]

వెస్ట్‌మినిస్టర్ ఆచారాన్ని అనుసరించి, భారత రాష్ట్రపతి శంకర్ దయాళ్ శర్మ బిజెపి నాయకుడైన అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయిని ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేయడానికి ఆహ్వానించాడు. మే 15న ప్రమాణస్వీకారం చేసిన కొత్త ప్రధానమంత్రికి పార్లమెంటులో మెజారిటీ మద్దతును నిరూపించుకోవడానికి రెండు వారాల సమయం ఇచ్చారు. మే 31న జరిగిన మొదటి విశ్వాస ఓటింగ్‌కు కొన్ని వారాల ముందు, ప్రాంతీయ, ముస్లిం పార్టీల నుండి మద్దతును పొందేందుకు స్థానాలను నియంత్రించడం ద్వారా సంకీర్ణాన్ని నిర్మించడానికి భాజపా ప్రయత్నించింది. అయితే మతపరమైన సమస్యలు, భాజపా అవలంబించే కొన్ని జాతీయవాద విధానాల పట్ల ఉన్న భయాలు ఈ ప్రయత్నాలకు ఆటంకం కలిగించాయి. మే 28న, వాజ్‌పేయి 545 మంది పార్లమెంటు సభ్యులలో 200 మంది కంటే ఎక్కువ మంది మద్దతును పోందలేకపోయానని అంగీకరిస్తూ, విశ్వాస తీర్మానాన్ని ఎదుర్కోవడానికి బదులుగా రాజీనామా చేశాడు. తన 13 రోజుల ప్రభుత్వానికి ముగింపు పలికారు.[4]


రెండవ అతిపెద్ద పార్టీ అయిన ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (ఇందిర) కూడా ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేయడానికి నిరాకరించింది. జనతాదళ్ నాయకుడు VP సింగ్ రెండవ సారి ప్రధానమంత్రి కావడానికి నిరాకరించడంతో, CPI(M) నాయకుడు & ప్రస్తుత పశ్చిమ బెంగాల్ ముఖ్యమంత్రి జ్యోతిబసును నేషనల్ ఫ్రంట్ తన ప్రధాన మంత్రి పదవిని చేపట్టమని సంప్రదించింది. కానీ పార్టీ పొలిట్‌బ్యూరో దానిని ఆమోదించలేదు (ఆ తరువాత దీన్నే బసు ఒక "చారిత్రక తప్పిదం" అని విమర్శించాడు). ప్రధానమంత్రి అభ్యర్థిగా జనతాదళ్ నాయకుడు & కర్ణాటక ముఖ్యమంత్రి హెచ్‌డి దేవెగౌడ పేరును బసు ప్రతిపాదించాడు. కాంగ్రెసు బయటి మద్దతుతో జనతాదళ్, చిన్న పార్టీల కూటమి యునైటెడ్ ఫ్రంట్ ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేసింది.[3] కాంగ్రెస్‌తో సత్సంబంధాలు కొనసాగించిన IK గుజ్రాల్‌కు మార్గం సుగమం చేసేందుకు భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ [a] తన మద్దతు ఉపసంహరించుకోవడంతో గౌడ, 1997 ఏప్రిల్ 21 న రాజీనామా చేశాడు.

అయితే దాణా కుంభకోణం ఫలితంగా అనేక మంది యునైటెడ్ ఫ్రంట్ సభ్యులు కూటమి భాగస్వామి, బీహార్ ముఖ్యమంత్రి అయిన లాలూ ప్రసాద్ యాదవ్‌ను రాజీనామా చేయాలని డిమాండ్ చేశారు. యాదవ్, జనతాదళ్ నుండి విడిపోయి 1997 జూలై 3 న రాష్ట్రీయ జనతాదళ్ (RJD)ని ఏర్పాటు చేసాడు. పార్లమెంటులోని 45 మంది జనతాదళ్ సభ్యులలో 17 మంది పార్టీని వీడి యాదవ్‌కు మద్దతు ఇచ్చారు. అయితే, కొత్త పార్టీ యునైటెడ్ ఫ్రంట్‌కు మద్దతు ఇవ్వడం కొనసాగించింది. గుజ్రాల్ ప్రభుత్వం తక్షణ ప్రమాదం నుండి బయటపడింది. డిఎంకెను ప్రభుత్వం నుండి బహిష్కరించడానికి గుజ్రాల్ నిరాకరించడంతో కాంగ్రెస్, ప్రభుత్వానికి మద్దతును ఉపసంహరించుకోవడంతో గుజ్రాల్, 11 నెలల తర్వాత రాజీనామా చేశాడు. దాంతో దేశం 1998 లో తిరిగి ఎన్నికలకు వెళ్లింది.

ఫలితాలు మార్చు

 
PartyVotes%Seats
Indian National Congress (Indira)9,64,55,49328.80140
Bharatiya Janata Party6,79,50,85120.29161
Janata Dal2,70,70,3408.0846
Communist Party of India (Marxist)2,04,96,8106.1232
Bahujan Samaj Party1,34,53,2354.0211
Samajwadi Party1,09,89,2413.2817
Telugu Desam Party99,31,8262.9716
Tamil Maanila Congress73,39,9822.1920
Samata Party72,56,0862.178
Dravida Munnetra Kazhagam71,51,3812.1417
Communist Party of India65,82,2631.9712
Shiv Sena49,89,9941.4915
All India Indira Congress (Tiwari)49,03,0701.464
NTR Telugu Desam Party (Lakshmi Parvathi)32,49,2670.970
Asom Gana Parishad25,60,5060.765
Shiromani Akali Dal25,34,9790.768
All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam21,30,2860.640
Revolutionary Socialist Party21,05,4690.635
Republican Party of India14,54,3630.430
Jharkhand Mukti Morcha12,87,0720.381
All India Forward Bloc12,79,4920.383
Marumalarchi Dravida Munnetra Kazhagam12,35,8120.370
Haryana Vikas Party11,56,3220.353
Communist Party of India (Marxist–Leninist) Liberation8,08,0650.240
Indian Union Muslim League7,57,3160.232
Janata Party6,31,0210.190
Karnataka Congress Party5,81,8680.171
Pattali Makkal Katchi5,71,9100.170
Peasants and Workers Party of India4,37,8050.130
Indian Congress (Socialist)4,04,2610.120
Kerala Congress (M)3,82,3190.111
All India Majlis-e-Ittehadul Muslimeen3,40,0700.101
Shiromani Akali Dal (Simranjit Singh Mann)3,39,5200.100
Madhya Pradesh Vikas Congress3,37,5390.101
Bharipa Bahujan Mahasangh3,29,6950.100
Kerala Congress3,20,5390.100
Jharkhand Mukti Morcha (Mardi)2,99,0550.090
United Minorities Front, Assam2,44,5710.070
Apna Dal2,22,6690.070
Autonomous State Demand Committee1,80,1120.051
Forward Bloc (Socialist)1,72,6850.050
Gujarat Adijati Vikash Paksh1,66,0030.050
Maharashtrawadi Gomantak Party1,29,2200.041
Sikkim Democratic Front1,24,2180.041
Federal Party of Manipur1,20,5570.040
Marxist Co-ordination Committee1,14,4060.030
Krantikari Samajwadi Manch1,13,9750.030
Mizo National Front1,11,7100.030
United Goans Democratic Party1,09,3460.031
Jharkhand Party (Naren)1,02,1110.030
Jammu & Kashmir Panthers Party99,5990.030
Savarn Samaj Party84,7250.030
Jharkhand Party78,9070.020
Majlis Bachao Tahreek78,3350.020
Nag Vidarbha Andolan Samiti66,0650.020
Peoples Democratic Party65,6410.020
Amra Bangali65,5950.020
Mahabharat People's Party64,2660.020
Chhattisgarh Mukti Morcha60,3610.020
Jharkhand People's Party58,1320.020
Bahujan Samaj Party (Ambedkar)52,5850.020
Tripura Upajati Juba Samiti52,3000.020
Akhil Bharatiya Jan Sangh49,9780.010
Satya Marg Party48,0560.010
Sikkim Sangram Parishad42,1750.010
Lok Hit Party37,1270.010
United Tribal Nationalist Liberation Front34,8030.010
Pavitra Hindustan Kaazhagam34,1470.010
Marxist Communist Party of India (S.S. Srivastava)33,9000.010
Kannada Chalevali Vatal Paksha31,1360.010
Akhil Bharatiya Bhrastachar Normoolan Sena30,9700.010
Hul Jharkhand Party30,2200.010
Bhoomijotak Samooh29,8740.010
Proutist Sarva Samaj Samiti26,4030.010
Akhil Bhartiya Loktantra Party25,1310.010
Republican Party of India (Athawale)22,6400.010
Uttar Pradesh Republican Party22,5150.010
Anaithinthiya Thamizhaga Munnetra Kazhag19,3940.010
New India Party19,1350.010
Bhatiya Krishi Udyog Sangh17,7440.010
Indian National League15,9540.000
Jan Parishad15,1120.000
Rashtriya Nayay Party13,1600.000
Lokdal11,9570.000
Shoshit Samaj Dal11,9370.000
Bahujan Kranti Dal (JAI)11,7350.000
Mahakushal Vikas Party11,1520.000
Jansatta Party10,9010.000
Bharatiya Minorities Suraksha Mahasangh10,6570.000
Republican Party of India (Democratic)10,0720.000
Gondwana Ganatantra Party9,9850.000
Pragtisheel Manav Samaj Party9,9740.000
Akhil Bharatiya Berozgaar Party9,8130.000
Janhit Morcha9,4040.000
Hindustan Janata Party9,2080.000
Rashtriya Samajwadi Party 'pragatisheel'8,7790.000
Lok Party8,7580.000
Pachim Banga Rajya Muslim League8,6240.000
Republican Party of India (Khobragade)8,4910.000
Akhil Bhartiya Janata Vikas Party7,7260.000
Arya Sabha7,5630.000
Bharatiya Jan Sabha7,3380.000
Republican Presidium Party of India7,2980.000
Bahujan Kranti Dal6,9680.000
Political Party of National Management Service6,6670.000
Rashtriya Surajya Parishad6,0000.000
Samajwadi Janata Party (Maharashtra)5,7840.000
Maharashtra Pradesh Krantikari Party5,7650.000
Akhil Bartiya Manav Seva Dal5,6730.000
National Republican Party5,2710.000
Indian Democratic Party5,0840.000
Bharatiya Lok Tantrik Mazdoor Dal5,0750.000
Surajya Party4,9170.000
Hindu Mahasabha4,7200.000
Rashtriya Aikta Manch4,5740.000
National Democratic Peoples Front4,4620.000
Bolshevik Party of India4,3450.000
Bharatiya Lok Panchayat4,0180.000
Bharatiya Rashtriya Party3,7240.000
Rashtriya Kisan Party3,6350.000
Akhil Bharatiya Mahasand Sarvahara Krantikari Party3,5520.000
Bharatiya Labour Party3,5500.000
Rashtriya Unnatsheel Das3,4760.000
Rashtriya Samdarshi Party3,3600.000
Vijeta Party3,3280.000
Satyayug Party3,3190.000
Bharatiya Rashtriya Morcha3,1810.000
Rashtriya Mazdoor Ekta Party3,1760.000
Marxist Engelist Leninist Proletariat Health Commune3,1550.000
Akhil Bharatiya Rashtriya Azad Hind Party3,1520.000
Bahujan Samaj Party (Raj Bahadur)3,1140.000
Socialist Party (Lohia)3,0060.000
Kannada Paksha2,8830.000
Bharatiya Manav Raksha Dal2,7960.000
Akhil Bharatiya Dalit Utthan Party2,6540.000
Akhil Bharatiya Desh Bhakt Morcha2,2950.000
Indian Secular Congress2,1360.000
Bira Oriya Party2,0880.000
Republican Party of India (Sivaraj)2,0810.000
Bharathiya Nethaji Party2,0240.000
Bharatiya Rajiv Congress1,9670.000
Bharatiya Jantantrik Parishad1,8670.000
Ekta Samaj Party1,8520.000
Congress Of People1,8500.000
Revolutionary Communist Party Of India (Rasik Bhatt)1,8030.000
Bhartiya Ekta Party1,8010.000
Shoshit Samaj Party1,6840.000
Samajwadi Dal1,6370.000
Akhil Bharatiya Shivsena Rashtrawadi1,4770.000
Bharatiya Kranti Sena1,4390.000
Indian Democratic People's Party1,4380.000
Ekta Krandi Dal U.P.1,4090.000
Indian Bahujan Samajwadi Party1,3760.000
Sarvadharam Party (Madhya Pradesh)1,3270.000
People's Democratic League of India1,2760.000
Punjab Vikas Party (Punjab)1,1850.000
Desh Bhakt Party1,1480.000
Sabjan Party1,1200.000
Akhil Bharatiya Lok Tantrik Alp-Sankhyak Jan Morcha1,1110.000
Kisan Vyawasayee Mazdoor Party1,0560.000
Pratap Shiv Sena1,0490.000
Adarsh Lok Dal1,0370.000
Gareebjan Samaj Party9620.000
Akhil Bharatiya Dharmnirpeksh Dal8940.000
All India Azad Hind Mazdur & Jan Kalyan Party8830.000
Bahujan Loktantrik Party8570.000
Socialist Party (Ramakant Pandey)8480.000
Manav Sewa Sangh8410.000
Bharatiya Samajwadi Vikas Party8050.000
Akhil Bhartiya Rajarya Sabha7870.000
Indian Union Muslim League (IUML)7860.000
Akhil Bharatiya Ram Rajya Parishad7240.000
Ambedkar Kranti Dal6670.000
Bhartiya Jan Kisan Party6330.000
Mahabharath Mahajan Sabha5720.000
Bharatiya Samaj Sangathan Morcha5350.000
Rashtriya Bharat Nav Nirman Sangathan5280.000
Samajik Kranti Dal5220.000
Rashtriya Krantikari Dal5200.000
Bharat Jan Party5050.000
Hind National Party4960.000
Sachet Bharat Party4700.000
Bhartiya Azad Party4570.000
Bhrishtachar Virodhi Dal4340.000
Akhil Bharatiya Ram Rajya Parishad (Prem Ballabh Vyas)4280.000
Tamil Nadu Hindu Vellalar Youth Kazhagam4220.000
Pragati Sheel Party4070.000
Socialist League of India3840.000
United Indian Democratic Council3740.000
Rashtriya Samaj Sevak Dal3480.000
Akhil Bhartiya Kisan Mazdoor Morcha3450.000
Hindu Praja Party3320.000
Janata Kranti Congress3240.000
Mukt Bharat2950.000
Jan Swarajya Party2780.000
Gujarat Janta Parishad2660.000
Bharat Pensioner's Front2310.000
Bharatiya Parivartan Morcha2310.000
All India Democratic People Federation1950.000
Akhil Bharatiya Jagrook Nagrik Dal1760.000
Federation of Sabhas1420.000
Hind Kisan Mazdoor Party1310.000
Poorvanchal Rashtriya Congress1240.000
Kranti Dal1120.000
Jan Ekata Morcha940.000
Bharatiya Sarvkalyan Krantidal890.000
Manav Samaj Party740.000
Labour Party of India (V.V. Prasad)680.000
Bharatiya Rashtrawadi Dal530.000
Independents2,10,41,5576.289
Nominated Anglo-Indians2
Total33,48,73,286100.00545
చెల్లిన వోట్లు33,48,73,28697.54
చెల్లని/ఖాళీ వోట్లు84,34,8042.46
మొత్తం వోట్లు34,33,08,090100.00
నమోదైన వోటర్లు/వోటు వేసినవారు59,25,72,28857.94
మూలం: ECI

ఇవి కూడా చూడండి మార్చు

గమనికలు మార్చు

  1. ↑ After 1996, the Indian National Congress (Indira) dropped the suffix 'Indira' from its name, thereby becoming known as Indian National Congress

మూలాలు మార్చు

  1. ↑ Guha, Ramachandra (2007), India after Gandhi: the history of the world's largest democracy, India: Picador, p. 633, ISBN 978-0-330-39610-3
  2. ↑ Elections 1996: 11th Lok Sabha elections saw eclipse of the National Constituency syndrome Archived 18 ఆగస్టు 2016 at the Wayback Machine India Today, 31 May 1996
  3. ↑ 3.0 3.1 Hardgrave, Robert (1996). "1996 Indian Parliamentary Elections: What Happened? What Next?". University of Texas. Archived from the original on 7 August 2008. Retrieved 12 December 2008.
  4. ↑ "India's prime minister resigns after 13 days". CNN. 28 May 1996. Archived from the original on 25 August 2004. Retrieved 12 December 2008.
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=1996_భారత_సార్వత్రిక_ఎన్నికలు&oldid=4179477" నుండి వెలికితీశారు