భారత వాహన రిజిస్ట్రేషన్ ప్లేట్

భారతదేశంలోని అన్ని మోటారు వాహనాలను నమోదు లేదా అనుమతి సంఖ్యతో గుర్తింపు చేస్తారు. రహదారులపై ప్రయాణించటానికి ప్రధాన అధికారపత్రంగా వాహన నమోదు ఫలకం (సాధారణంగా సంఖ్యా ఫలకం అని అంటారు) సంఖ్యను ఆయా రాష్ట్రాల జిల్లాస్థాయి, ప్రాంతీయ రవాణా కార్యాలయాలు (ఆర్టీఓ) జారీ చేస్తాయి.సంఖ్యా ఫలకాలు వాహనం ముందు, వెనుక భాగంలో అమర్చబడతాయి. చట్టం ప్రకారం అన్ని ఫలకాలు లాటిన్ అక్షరాలతో ఆధునిక హిందూ-అరబిక్ అంకెల్లో ఉంటాయి.^[1] భారతదేశ అంతర్జాతీయ వాహనాల రిజిస్ట్రేషన్ కోడ్ ఐ.ఎన్.డి.

వరసక్రమంలో రంగు గుర్తింపులు

తమిళనాడులోని కాల్ టాక్సీ ముందు నంబర్ ప్లేట్

తమిళనాడులో కాల్ టాక్సీ వెనుక నంబర్ ప్లేట్, భారతదేశ వాహనాల రిజిస్ట్రేషన్ ప్లేట్లు

శాశ్వత నమోదు

అప్రమేయ వాహనాలు:
- అప్రమేయంగా అనధికార వాహనాలు, తెల్లనినేపథ్యంలో నలుపు అక్షరాలను కలిగిఉంటాయి. - (ఉదా: ఎపి 02 బికె 1084)
- పూర్తిగా విద్యుత్తుతో నడిచే వాహనాలు ఆకుపచ్చ నేపథ్యంలో తెలుపు అక్షరాలను కలిగిఉంటాయి.- (ఉదా: కెఎ 01 ఇఎచ్ 4923)
వాణిజ్య వాహనాలు:
- టాక్సీలు, బస్సులు, ట్రక్కులు వంటి వాణిజ్యవాహనాలు అప్రమేయంగా పసుపు నేపథ్యంలో నలుపు అక్షరాలను కలిగిఉంటాయి. - (ఉదా:యుపి 19 డి 0343)
- వ్యక్తిగత అవసరాలకోసం అద్దెకులభించే వాహనాలు నలుపురంగు మీద పసుపు అక్షరాలను కలిగిఉంటాయి. -(ఉదా: కెఎ 08 జె 9192)
- పూర్తిగా విద్యుత్తుతో నడిచేవాహనాలు ఆకుపచ్చ నేపథ్యంలో పసుపు అక్షరాలను కలిగిఉంటాయి. - (ఉదా: ఎంఎచ్ 12 ఆర్.ఎన్ 1289)
విదేశీ సంస్థలకు చెందిన వాహనాలు:
- ఒక రాయబార కార్యాలయానికి లేదా ఐక్యరాజ్యసమితిలో నమోదు చేయబడిన వాహనాలు లేతనీలం నేపథ్యంలో తెలుపు అక్షరాలను కలిగిఉంటాయి. - (ఉదా:వరుసగా 199 సిడి 1, 23 యుఎన్ 1 ^[2]
- దౌత్యకార్యాలయంలో నమోదు చేసుకున్న వాహనాలు పసుపు నేపథ్యంలో నలుపు అక్షరాలను కలిగిఉంటాయి. - (ఉదా.199 సిసి 999)
భారతీయ సాయుధదళాలచే నమోదు చేయబడిన వాహనాలు నల్లని నేపథ్యంలో బాణంతో ప్రారంభమయ్యే తెల్ల అక్షరాలను కలిగిఉంటాయి. - (ఉదా: D 03డి 153874ఎచ్)

తాత్కాలిక నమోదు

వాహన తయారీదారు లేదా అమ్మక ప్రతినిధికి చెందిన అమ్ముడుపోని వాహనాలు ఎరుపు నేపథ్యంలో తెలుపు అక్షరాలను కలిగిఉంటాయి. - (ఉదా: ఎచ్.ఆర్. 26 టిసి 7174)
శాశ్వత రిజిస్ట్రేషన్ కోసం ఎదురుచూస్తున్న అమ్మిన వాహనాలు పసుపు నేపథ్యంలో ఎరుపు అక్షరాలను కలిగిఉంటాయి. - (ఉదా:టిఎస్ 07 డి టిఆర్ 2020)

శాశ్వత నమోదు ఆకృతి

రిజిస్ట్రేషన్ సూచిక ఆకృతి 4 భాగాలను కలిగిఉంటుంది, అవి:

మొదటి రెండు అక్షరాలు వాహనం నమోదు చేయబడిన రాష్ట్రం లేదా కేంద్రపాలిత ప్రాంతాన్ని సూచిస్తాయి.
తదుపరి రెండు అంకెల సంఖ్యలు జిల్లా వరుస సంఖ్యను సూచిస్తాయి. వాహనాల నమోదుభారీగా ఉన్నందున,ఈ సంఖ్యలు నమోదు ప్రక్రియ ప్రాంతీయ రవాణా అధికారి కార్యాలయాలకు ఇవ్వబడ్డాయి.
మూడవ భాగంలో ఒకటి, రెండు లేదా మూడు అక్షరాలు ఉంటాయి.లేదా అక్షరాలు లేకపోవచ్చును.ఇది ఆర్.టి.ఒ.కొనసాగుతున్న శ్రేణిని చూపిస్తుంది (అలాగే నమోదు చేసిన వాహనాల సంఖ్యకు లెక్కగా) లేదా వాహన వర్గీకరణగా ఉంటుంది.
నాల్గవభాగం 1 నుండి 9999 వరకు ఉన్న సంఖ్య,ప్రతి ఫలకానికి ప్రత్యేకమైంది.4 అంకెల సంఖ్య అయిపోయినప్పుడు ఒక అక్షరం ఉపసర్గ తరువాత రెండు అక్షరాలు మొదలైతాయి.

ఈ సంఖ్యా కేటాయింపు పథకం కొన్ని ప్రయోజనాలను కలిగి ఉంది:

ఒక నిర్దిష్ట వాహనం రిజిస్ట్రేషన్ రాష్ట్రం లేదా జిల్లా.
ప్రమాదం లేదా వాహన సంబంధిత నేరంపై పోలీసు దర్యాప్తు విషయంలో, సాక్షులు సాధారణంగా ప్రారంభ ప్రాంతీయ సంకేత అక్షరాలను గుర్తుంచుకుంటారు.పూర్తి సమాచారం తెలియకుండానే సమాచార వివరాలు తనిఖీ చేయడం ద్వారా అనుమానిత వాహనాలను చాలా తక్కువ సంఖ్యలో తగ్గించడం చాలా సులభం.

ప్రత్యేక ఆకృతులు

కొన్ని రాష్ట్రాల్లో (ఢిల్లీ రాష్ట్రం, గతంలో గుజరాత్, బీహార్ వంటివి) జిల్లా సంకేత గుర్తు ప్రారంభ 0 తొలగించబడింది.అందువల్ల ఢిల్లీ జిల్లా 2 సంఖ్యలు డిఎల్ 2 కాదు డిఎల్ 02 గా కనిపిస్తాయి. ఢిల్లీ కేంద్ర భూభాగం నమోదు సంకేత గుర్తు అదనపు కోడ్‌ను కలిగి ఉంది. డిఎల్ 9 సిఎఎ 1111, ఇక్కడ డిఎల్ ఢిల్లీ (డిఎల్) కోసం రెండు అక్షరాల కోడ్. అదనపు సి (వాహన వర్గానికి) ద్విచక్ర వాహనాల కోసం ఎస్, కార్లు, ఎస్‌యూవీల కోసం సి విద్యుత్ వాహనాల కోసం ఇ (కొన్ని సందర్భాల్లో మాత్రమే), బస్సులు వంటి ప్రభుత్వ ప్రయాణీకుల వాహనాలకు పి, మూడు చక్రాల రిక్షాలకు ఆర్, పర్యాటక లైసెన్స్ వాహనాలకు, టాక్సీలు, పికప్ ట్రక్కులు, వ్యాన్లు, కిరాయి వాహనాలు కోసం వై ఫర్ వెండెట్టా కోసం టి కేటాయించబడ్డాయి ఈ వ్యవస్థ ఇతర రాష్ట్రాల్లో కూడా వర్తిస్తుంది.(ఉదాహరణకు, రాజస్థాన్, ఇక్కడ ఆర్జే రెండు అక్షరాల కోడ్, పి ప్రయాణీకుల వాహనాలకు, కార్లకు సి, స్కూటర్లకు ఎస్ వస్తువుల వాహనాలకు జి.) అలాగే, ఎ ఫర్ అంబులెన్స్, ఎం ఫర్ మిల్క్ వాన్, పి ఫర్ పోలీస్ వాహనాలకు కేటాయించబడ్డాయి.

రాష్ట్రాలు

భారతదేశం రెండు అక్షరాల రాష్ట్ర సంకేతాలు

అన్నిభారత రాష్ట్రాలు, కేంద్రపాలితప్రాంతాలకు వారి స్వంత రెండుఅక్షరాల సంకేతం ఉంది. ఈ రెండు అక్షరాల ప్రస్తావన 1980 లలో అమలులోకి వచ్చింది.దీనికి ముందు ప్రతి జిల్లా లేదా ప్రాంతీయ రవాణా అధికారి కార్యాలయంలో మూడు అక్షరాల సంకేతం ఉంటుంది.దానిలో రాష్ట్రం గురించి ప్రస్తావించలేదు.ఇది బలమైన గందరగోళానికి దారితీసింది. ఉదాహరణకు, ఎంఎంసి 8259 దేశంలో ఎక్కడైనా సరిపోతుంది.ఈ అస్పష్టతను నివారించడానికి జిల్లా లేదా ఆర్టీఓ కార్యాలయంతో పాటు రాష్ట్ర సంకేతం చేర్చబడింది. మహారాష్ట్ర వంటి కొన్ని రాష్ట్రాల్లో 1960 కి ముందు అనుమతి ఫలకాలు, రాష్ట్రాన్ని బొంబాయి ప్రెసిడెన్సీగా పిలిచేటప్పుడు, బిఎంసి వంటి సంకేతాలను కలిగి ఉంది.

కొత్తగా సృష్టించిన ఉత్తరాఖండ్, ఛత్తీస్‌గఢ్, జార్ఖండ్, తెలంగాణ (వరుసగా ఉత్తర ప్రదేశ్, మధ్యప్రదేశ్, బీహార్, ఆంధ్రప్రదేశ్) రాష్ట్రాలు వారి కొత్త రెండు అక్షరాల సంకేతాల క్రింద వాహనాలను నమోదు చేస్తున్నాయి.పాత సంఖ్యలు ఈ రాష్ట్రాల ఆర్టీఓ కార్యాలయాల్లో నమోదు చేయబడ్డాయి. మాతృ రాష్ట్ర ఆర్.టి.ఒ. సంకేతం క్రింద ఇప్పటికీ చెల్లుబాటులో ఉంటుంది. 2007లో ఉత్తరాంచల్ రాష్ట్రాన్ని ఉత్తరాఖండ్ రాష్ట్రంగా పేరు మార్చారు. ఈ విధంగా రాష్ట్ర కోడ్ యుఎ నుండి యుకె కు మారింది. 2011లో, ఒరిస్సా రాష్ట్రం ఒడిశాగా పేరు మార్చబడింది.తద్వారా రాష్ట్ర సంకేత గుర్తు ఒఆర్ నుండి ఒడి గా మార్చబడింది.

భారతప్రభుత్వం నోడల్ మంత్రిత్వ శాఖ, రహదారి రవాణా - రహదారుల మంత్రిత్వ శాఖ, కొత్త హై సెక్యూరిటీ రిజిస్ట్రేషన్ ప్లేట్ల (కొత్త నంబర్ ప్లేట్లు) కోసం కఠినమైన లక్షణాలతో కూడిన అమలు నియమాలను రూపొందించింది. రాష్ట్రాలు ఇటీవల వాటిని దశలవారీగా పరిచయం చేయడం ప్రారంభించాయి.ఈ ప్రామాణీకరణ, కఠినమైన అమలుతో పాటు, చట్ట అమలులో, దేశంలో వాహనాల నమోదు ప్రక్రియలో పెను మార్పులు వస్తాయని భావిస్తున్నారు.

ప్రస్తుత సంకేతాలు

రెండు అక్షరాల రాష్ట్ర సంకేతాలు, కేంద్ర పాలిత సంకేతాల జాబితా ఈ క్రింది విధంగా ఉంది:^[3]

వ.సంఖ్య	రాష్ట్ర లేదా కేంద్రపాలిత ప్రాంతం	కోడ్	చిత్రం
1	అండమాన్, నికోబార్ దీవులు	ఎఎన్
2	ఆంధ్రప్రదేశ్	ఎపి	విశాఖపట్నం
3	అరుణాచల్ ప్రదేశ్	ఎఆర్
4	అస్సాం	ఎఎస్
5	బీహార్	బిఆర్	పాట్నా
6	చండీగఢ్	సిహెచ్ / పిబి
7	ఛత్తీస్‌గఢ్	సిజి	జంజ్‌గిర్-చంపా
8	దాద్రా నాగర్ హవేలి, డామన్ డయ్యూ	డిడి ^[4]
9	ఢిల్లీ	డిఎల్
10	గోవా	జిఎ
11	గుజరాత్	జి.జె.	సూరత్
12	హర్యానా	హెచ్.ఆర్
13	హిమాచల్ ప్రదేశ్	ఎచ్.పి
14	జమ్మూ కాశ్మీర్	జెకె
15	జార్ఖండ్	జెహెచ్
16	కర్ణాటక	కె.ఎ.	మంగుళూరు
17	కేరళ	కె.ఎల్
18	లడఖ్	ఎల్ఎ^[5] ^[6]
19	లక్షద్వీప్	ఎల్.డి.
20	మధ్యప్రదేశ్	ఎంపీ
21	మహారాష్ట్ర	ఎంఎచ్
22	మణిపూర్	ఎంఎన్
23	మేఘాలయ	ఎంఎల్
24	మిజోరం	ఎంజడ్
25	నాగాలాండ్	ఎన్.ఎల్
26	ఒడిశా	ఒడి ^[7]
27	పుదుచ్చేరి	పివై
28	పంజాబ్	పిబి
29	రాజస్థాన్	ఆర్జే
30	సిక్కిం	ఎస్.కె.
31	తమిళనాడు	టిఎన్
32	తెలంగాణ	టిజి^[8] ^[9] ^[10]
33	త్రిపుర	టిఆర్
34	ఉత్తర ప్రదేశ్	యుపి
35	ఉత్తరాఖండ్	యుకె
36	పశ్చిమ బెంగాల్	డబ్ల్యుబి