మౌంట్ అబూ
మౌంట్ అబూ పశ్చిమ భారతదేశంలోని రాజస్థాన్ రాష్ట్రంలోని సిరోహి జిల్లా ఆరావళి శ్రేణి ఉన్న ఒక పర్వత ప్రాంతం. ఈ పర్వతం 22 కిలోమీటర్ల పొడవు, 9 కిలోమీటర్ల వెడల్పుతో రాతి పీఠభూమిని ఏర్పరుస్తుంది. ఈ పర్వతం మీద అత్యంత ఎత్తైన శిఖరం గురు శిఖర్, ఇది సముద్ర మట్టానికి 1,722 మీ. (5,650 అ.) ఎత్తులో ఉంది. నదులు, సరస్సులు, జలపాతాలు, సతతహరిత అడవులకు నిలయం కాబట్టి దీనిని 'ఎడారిలోని ఒయాసిస్' అని పిలుస్తారు. ఇది అనేక హిందూ, జైన దేవాలయాలకు కూడా నిలయం. 28 కిలోమీటర్ల దూరంలోని అబూ రోడ్ రైల్వే స్టేషన్ సమీపంలో ఉన్న రైల్వే స్టేషన్.[2]
| మాంట్ అబూ అబూ పర్వతం |
|
|---|---|
| — హిల్ స్టేషన్ — | |
 |
|
  మాంట్ అబూ  మాంట్ అబూ |
|
| దేశము | భారతదేశం |
| రాష్ట్రం | రాజస్థాన్ |
| జిల్లా | సిరోహి |
| Elevation | Formatting error: invalid input when rounding మీ (Formatting error: invalid input when rounding అ.) |
| జనాభా (2011)[1] | |
| - మొత్తం | 22,943 |
| Time zone | IST (UTC+5:30) |
| PIN | 307501 |
| Telephone code | +02974 |
| ISO 3166 code | RJ-IN |
| Vehicle registration | RJ 38 |
| Nearest city | అబూ రోడ్, ఉదయ్‌పూర్, అహ్మదాబాద్, గాంధీనగర్, |
చరిత్ర
మార్చుమౌంట్ అబూ పురాతన పేరు అర్బుదా.[3] పురాణాలలో, ఈ ప్రాంతాన్ని అర్బుదారణ్యం (అర్బుదా యొక్క అడవి) అని పిలుస్తారు. 'అబూ' ఈ పురాతన పేరుకు హ్రస్వరూపం. విశ్వామిత్ర ఋషితో విభేదాల తరువాత వశిష్ఠ మహర్షి మౌంట్ అబూ వద్ద విశ్రమించినట్లు ప్రజలు నమ్ముతారు. మరొక చరిత్ర కథ ప్రకారం "అర్బుద" అనే పాము నంది (శివుని ఎద్దు) ప్రాణాలను కాపాడింది. ప్రస్తుతం మౌంట్ అబూ అని పిలువబడే పర్వతం మీద ఈ సంఘటన జరిగింది, అందువల్ల ఆ సంఘటన తర్వాత ఈ పర్వతానికి "అర్బుదారణ్యం" అని పేరు పెట్టారు, ఇది క్రమంగా అబూగా మారింది. ఒక పురాణం ప్రకారం, వశిష్ఠ మహర్షి అబూ పర్వతం శిఖరం వద్ద యజ్ఞం చేసి, భూమిపై ధర్మానికి రక్షణ కోసం దేవతల నుండి ఒక ఏర్పాటును కోరుకున్నాడు. ఆయన ప్రార్థనకు సమాధానంగా, అగ్నికుండం నుండి మొదటి అగ్నికుల క్షత్రియుడైన ఒక యువకుడు ఉద్భవించాడు.[4][5] అచల్గఢ్ కోట పర్మార్ రాజులు నిర్మించిన అత్యంత ఆకర్షణీయమైన ప్రదేశాలలో ఒకటి.[6] అరావళి పచ్చని కొండలలో జైన మతానికి దిల్వారా జైన ఆలయం ఒక పుణ్యక్షేత్రం. దిల్వారా జైన ఆలయం మౌంట్ అబూ నుండి రెండున్నర కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉంది. వాస్తుపాల ఈ ఆలయాన్ని రూపొందించాడు. విమల్ షా దీనిని 11వ శతాబ్దం 13వ శతాబ్దాల మధ్య నిర్మించాడు. ఈ ఆలయ సముదాయం మొత్తం తెల్లని పాలరాయిపై చెక్కబడింది. క్రీ. శ. 1311 లో డియోరా-చౌహాన్ రాజవంశానికి చెందిన రావు లుంబా మౌంట్ అబును జయించాడు.[7] ఆయన రాజధాని నగరాన్ని మైదానప్రాంతమైన చంద్రావతికి మార్చాడు. 1405లో చంద్రావతి నాశనం తరువాత, రావు షాస్మల్ సిరోహిని తన రాజధానిగా మార్చుకున్నాడు. తరువాత దీనిని తమ ప్రధాన కార్యాలయంగా ఉపయోగించడానికి బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం సిరోహి మహారాజు నుండి లీజుకు తీసుకుంది.
అర్బుదా పర్వత ప్రాంతం అత్రి, వశిష్ఠుడు వంటి ప్రసిద్ధ ఋషులకు అసలు నివాసంగా చెప్పబడుతుంది. పర్వతం తో ఈ ఋషులకు ఉన్న అనుబంధం ధనపాలుని తిలకమంజరితో సహా అనేక శాసనాలు, శిలాశాసనాలలో గుర్తించబడింది.[8] ఒక సిద్ధాంతం ప్రకారం, ఈ గురుధార లేదా గురువుల భూమి కాలక్రమేణా పాడైపోయి గుర్జరగా మారింది.[9] [need quotation to verify]
1864లో అబూలో ఒక మునిసిపాలిటీ స్థాపించబడింది, ఇందులో గవర్నర్ జనరల్ కు ఏజెంట్ (ఏజీజీ) నామినేట్ చేసిన ఆరుగురు సభ్యులు ఉన్నారు.[10]
పర్యాటకం
మార్చు
రాజస్థాన్ ఏకైక హిల్ స్టేషన్ అయిన మౌంట్ అబూ పట్టణం 1,220 మీ. (4,003 అ.) మీ (4,003 అడుగులు) ఎత్తులో ఉంది. ఇది శతాబ్దాలుగా రాజస్థాన్ , పొరుగున ఉన్న గుజరాత్ రాష్ట్రాలకు ప్రజాదరణ పొందిన వేసవి విడిదిగా ఉంది. ఈ పర్వతం అనేక హిందూ దేవాలయాలకు నిలయం. వీటిలో అధార్ దేవి ఆలయం (అర్బుదా దేవి ఆలయం అని కూడా పిలుస్తారు) ఒకటి. ఇది ఘనమైన రాతితో చెక్కబడింది. ఇంకా శ్రీ రఘునాథ్జీ ఆలయం, గురు శిఖర్ శిఖరం పైన నిర్మించిన దత్తాత్రేయ మందిరం , అచలేశ్వర్ మహాదేవ్ ఆలయం (1412) ఉన్నాయి 14వ శతాబ్దంలో మేవార్కు చెందిన కుంభ చేత నిర్మించబడిన అచల్గఢ్ కోట ఇక్కడికి సమీపంలో ఉంది. దాని మధ్యలో నక్కి సరస్సు ప్రసిద్ధ పర్యాటక ఆకర్షణ ఉంది. సరస్సు సమీపంలో ఒక కొండపై టోడ్ రాక్ ఉంది. కోటకు సమీపంలో ప్రసిద్ధ శివాలయమైన అచలేశ్వర్ మహాదేవ్ ఆలయం ఉంది. అలాగే, అచల్ ఫోర్ట్ జైన ఆలయం, శాంతినాథ్ జైన ఆలయం (1513) సమానంగా ప్రసిద్ధి చెందాయి. మౌంట్ అబూ పట్టణానికి సమీపంలోని జగత్ లో ఒక రాతి చీలికలో దుర్గా అంబికా మాతా ఆలయం ఉంది. ఈ పర్వతం తెల్ల పాలరాయి చెక్కబడిన దేవాలయాల సముదాయమైన దిల్వారా దేవాలయాలతో సహా అనేక జైన దేవాలయాలకు నిలయం. దిల్వారా దేవాలయాలు లేదా దెల్వదా దేవాలయాలు మౌంట్ అబూ పట్టణానికి రెండున్నర కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉన్నాయి. ఈ జైన దేవాలయాలను విమల్ షా నిర్మించాడు. ధోల్కా జైన మంత్రి వాస్తుపాలుడు దీనిని రూపొందించాడు. ఈ ఆలయాలు తెల్ల పాలరాయి, క్లిష్టమైన పాలరాయి చెక్కడాలకు ప్రసిద్ధి చెందాయి.[11][12] ఇవి జైనుల పుణ్యక్షేత్రం, ఒక ప్రసిద్ధ సాధారణ పర్యాటక ఆకర్షణగా నెలకొన్నాయి. ఈ దేవాలయాలకు విలాసవంతమైన ప్రవేశ ద్వారం ఉంది, జైన సంస్కృతులను ప్రతిబింబించే విధంగా నిర్మాణంలో సరళత ఉంది.[13] సూక్ష్మంగా చెక్కిన అలంకార వివరాలు పైకప్పులు, తలుపులు, స్తంభాలు పలకలను కలిగి ఉంటాయి. .[14]ఈ ఆలయ సముదాయం అటవీ కొండల శ్రేణుల మధ్యలో ఉంది. మొత్తం ఐదు దేవాలయాలు ఉన్నాయి, ఒక్కొక్కటి దాని స్వంత ప్రత్యేక గుర్తింపును కలిగి ఉన్నాయి. .[15] మొత్తం ఐదు దేవాలయాలు ఒకే ఎత్తైన గోడల ప్రాంగణంలో ఉన్నాయి. ఈ సమూహానికి వారు ఉన్న చిన్న గ్రామం దిల్వారా లేదా దెల్వారా పేరు పెట్టారు. ఈ ఐదు దేవాలయాలు:
.
- విమల్ వాసాహి, మొదటి జైన తీర్థంకరుడు శ్రీ రిషభదేవ్ అంకితం చేయబడింది.
- 22వ జైన తీర్థంకరుడు శ్రీ నేమినాథుడికి అంకితం చేయబడిన లూనా వాసాహి.
- మొదటి జైన తీర్థంకరుడు శ్రీ రిషభదేవునికి అంకితం చేయబడిన పిట్టలార్.
- 23వ జైన తీర్థంకరుడు శ్రీ పార్శ్వనాథ అంకితం చేయబడిన పార్శ్వనాథ్.
- చివరి జైన తీర్థంకరుడు శ్రీ మహావీరస్వామి అంకితం చేసిన మహావీర్ స్వామి.
దిల్వారాలోని మొత్తం ఐదు పురాణ పాలరాయి దేవాలయాలలో విమల్ వాసాహి, లూనా వాసాహి దేవాలయాలు అత్యంత ప్రసిద్ధమైనవి.[16][17] మౌంట్ ఆబులో, బ్రహ్మ కుమారీ విశ్వాస సమాజానికి దాని ఆధ్యాత్మిక ప్రధాన కార్యాలయం ఉంది, ఇవి 110 దేశాలలో దాని స్వంత ఖాతా ద్వారా ప్రాతినిధ్యం వహిస్తున్నాయి.[18] ప్రతి సంవత్సరం సుమారు 25 లక్షల మంది సందర్శకులు ఆ ఆధ్యాత్మిక ఉద్యమం యొక్క విశాలమైన శిబిరాన్ని సందర్శిస్తారు.[18] బ్రహ్మ కుమారీల ఆశ్రమంలో ఒక సంగ్రహాలయం ఉంది, ఇది శివుడు ప్రజాపిత బ్రహ్మకు ఇచ్చిన జ్ఞానాన్ని ప్రదర్శిస్తుంది. ఈ 50 ఎకరాల భూమి ధ్యానం, ఆధ్యాత్మిక అభ్యాసానికి మిమ్మల్ని మీరు అనుసంధానించడానికి తగినంత స్థలాన్ని అందిస్తుంది.
మౌంట్ అబూ వన్యప్రాణుల అభయారణ్యం 1960లో స్థాపించబడింది. ఇది 290 చదరపు కిలోమీటర్ల పర్వతాన్ని కలిగి ఉంది. ఈ అభయారణ్యం పట్టణానికి చుట్టూ ఉంది. అభయారణ్యం నుండి స్లోత్ ఎలుగుబంట్లు ఏడాది పొడవునా బహిరంగ చెత్త డబ్బాలలోని హోటల్ వ్యర్థాలకోసం నగరం లోపలకి తరచూ వస్తుంటాయి.[19]
సాహిత్యంలో
మార్చుఅర్బుద పర్వతాలు మహాభారత ఇతిహాసంలో వర్ణించబడిన పర్వత శ్రేణి. ఇది మౌంట్ అబూ అని గుర్తించబడింది. అర్జునుడు తన పన్నెండు సంవత్సరాల తీర్థయాత్రలో చేసిన ప్రయాణాలలో ఈ పర్వతం ప్రస్తావించబడింది.[20] 1839 లో ఫిషర్స్ డ్రాయింగ్ రూమ్ స్క్రాప్ బుక్ ప్రచురించబడిన లెటిటియా ఎలిజబెత్ లాండన్ కవిత హిందూ టెంపుల్స్ ఆన్ ది మౌంటైన్-లేక్ ఆఫ్ అబూ, ఈ ప్రాంతాన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది.[21]
వాతావరణం
మార్చుమౌంట్ అబూ యొక్క సగటు వార్షిక వర్షపాతం 1554 మిమీ.[22]
రుతుపవనాలు
మార్చుభౌగోళిక పరిస్థితుల కారణంగా, రుతుపవనాల సమయంలో మౌంట్ అబులో వర్షాలు కురుస్తాయి. వర్షాకాలంలో ఉష్ణోగ్రతలు తక్కువగా ఉంటాయి. సాధారణ వేసవి దుస్తులు ఇక్కడ పనిచేస్తాయి. వర్షంలో చిక్కుకోకుండా ఉండటానికి గొడుగు తీసుకెళ్లడం తెలివైన పని.
శీతాకాలం
మార్చుమౌంట్ ఆబులో శీతాకాలం చల్లగా ఉంటుంది, ఉష్ణోగ్రత 13 °C నుండి 22 °C వరకు ఉంటుంది. రాత్రులు చల్లగా ఉంటాయి. సగటు రాత్రి ఉష్ణోగ్రత 3 నుండి 12 °సి ఉంటుంది. .[23] భారీ శీతాకాల దుస్తులు ధరించడం ఉత్తమం. పగటిపూట, తేలికపాటి దుస్తులు సరిపోతాయి.
సంస్కృతి
మార్చు- మౌంట్ అబూ లో శీతాకాల పండుగ
జనాభా గణాంకాలు
మార్చు2011 భారత జనాభా లెక్కల ప్రకారం, మౌంట్ అబూ జనాభా 22,943, ఇందులో పురుషులు 54.7% , స్త్రీలు 45.3% ఉన్నారు. ఇది జాతీయ సగటు 74.04% కంటే ఎక్కువగా 81.15% సగటు అక్షరాస్యతను కలిగి ఉంది. పురుషుల అక్షరాస్యత 90.12%, మహిళల అక్షరాస్యత 70.23%. మౌంట్ అబులో, జనాభాలో 12.34% మంది 6 సంవత్సరాల కంటే తక్కువ వయస్సు గలవారు.[24]జనాభాలో, 89.31% హిందువులు, 7.69% ముస్లింలు, 1.45% క్రైస్తవులు.[24]
గ్యాలరీ
మార్చు-
దిల్వారా ఆలయ సమూహంలోని పార్శ్వనాథ ఆలయం -
మార్బుల్ శిల్పందిల్వారా దేవాలయాలు -
కల్పవృక్షలేదా దిల్వాడా జైన ఆలయంలో కల్పవృక్ష పేజీ -
సూర్యాస్తమయం తరువాత నక్కి సరస్సు -
మౌంట్ అబూ వద్ద బ్రహ్మ కుమారి ఫౌండేషన్ ప్రధాన కార్యాలయం -
మౌంట్ అబూ వన్యప్రాణుల అభయారణ్యం290 కవర్లు పర్వతాలు, అడవులు సరస్సుల కిమీ 2. -
నక్కి సరస్సు సమీపంలో తాబేలు ఆకారంలో ఉన్న రాతి. -
నక్కి సరస్సు సమీపంలో ఒక కొండపై టోడ్ రాక్. -
భారతదేశంలోని రాజస్థాన్లోని మౌంట్ అబూ సమీపంలో ఉన్న కోతులు -
వర్షాకాలంలో మౌంట్ అబూ
.jpg)
ఇవి కూడా చూడండి
మార్చు- భారతదేశంలోని పవిత్ర పర్వతాలు
సూచనలు
మార్చు- ↑ "Census of India: Search Details". censusindia.gov.in. Archived from the original on September 24, 2015. Retrieved 10 May 2015.
- ↑ Agarwal, Deepesh. "How to reach Mount Abu by Road, Air Or Rail". www.mountabu.com. Retrieved 2017-06-22.
- ↑ Ganga Ram Garg, ed. (1992). Encyclopaedia of the Hindu World (Ar-Az). Vol. 3. Concept. p. 587. ISBN 9788170223733.
- ↑ The State at War in South Asia. University of Nebraska Press. 2005. p. 24. ISBN 9780803213449.
- ↑ Series-16 Indian History–Medieval India. Upkar Prakashan. p. 6.
- ↑ Naravane, M. S. (1999). The Gurjar & Gujjar: A Glimpse of Medieval Rajasthan. APH Publishing. ISBN 978-81-7648-118-2.
- ↑ "Welcome to Jaipur Junction". www.jaipurjunction.in. Archived from the original on 2024-06-10. Retrieved 2024-06-10.
- ↑ Sudarśana Śarmā (2002). Tilakamañjarī of Dhanapāla: a critical and cultural study. Parimal Publications. p. 214.
- ↑ Ramesh Chandra Majumdar; Achut Dattatrya Pusalker; A. K. Majumdar; Dilip Kumar Ghose; Vishvanath Govind Dighe; Bharatiya Vidya Bhavan (1977). The History and Culture of the Indian People: The classical age. Bharatiya Vidya Bhavan. p. 153.
- ↑ Rima Hooja (2006). A History of Rajasthan. Rupa. p. 1166. ISBN 9788129108906.
- ↑ "IMAGES OF NORTHERN INDIA". Archived from the original on 2009-04-10. Retrieved 2009-03-13.
- ↑ Shah 1995, p. 17.
- ↑ Kumar 2001, p. 9.
- ↑ Jain 2009, p. 271.
- ↑ Coolidge 1880, p. 149.
- ↑ Balfour 1885, p. 948.
- ↑ Kumar 2001, p. 67.
- ↑ 18.0 18.1 "Brahma Kumaris - Introduction". brahmakumaris.org. Retrieved 2013-11-20.
- ↑ (2021). "Vulnerable sloth bears are attracted to human food waste: a novel situation in Mount Abu town, India". Cambridge University Press.
- ↑ Vaidya, Chintaman Vinayak (1907). Epic India: India as Described in the Mahabharata and the Ramayana. Asian Educational Services. p. 299. ISBN 9788120615649.
- ↑ Landon, Letitia Elizabeth (1838). "picture". Fisher's Drawing Room Scrap Book, 1839. Fisher, Son & Co.
- ↑ "floodsHow have the floods affected Mount Abu?". The Hindu. 29 July 2022.
- ↑ "राजस्थान में पारा माइनस 7 डिग्री पर पहुंचा:नल का पानी जमा; लद्दाख से भी ठंडा माउंट आबू, 28 साल का रिकॉर्ड टूटा". Dainik Bhaskar. Jan 15, 2023.
- ↑ 24.0 24.1 "Mount Abu City Population Census 2011 - Rajasthan". www.census2011.co.in. Retrieved 2017-06-22.
మూలాలు
మార్చు- Adams, W. J. (1864), Bradshaw's hand-book to the Bombay presidency and North-western provinces of India, Oxford University
- Balfour, Edward (1885), The Cyclopædia of India and of Eastern and Southern Asia, vol. 1, B. Quartitc
- Coolidge, Archibald Cary (1880), The Rajputana Gazetteer, vol. 3, Government Central Branch Press.
- Jain, Arun Kumar (2009), Faith & Philosophy of Jainism, Gyan Publishing House, ISBN 9788178357232
- Kumar, Sehdev (2001), A Thousand Petalled Lotus: Jain Temples of Rajasthan : Architecture & Iconography, Abhinav Publications, ISBN 9788170173489
- Shah, Umakant Premanand (1995), Studies in Jaina Art and Iconography and Allied Subjects, Abhinav Publications, ISBN 9788170173168
- White, David Gordon (1996), The Alchemical Body: Siddha Traditions in Medieval India, University of Chicago Press, ISBN 9780226894973
బాహ్య లింకులు
మార్చు