తెలంగాణలో సాఫ్ట్‌వేర్ పరిశ్రమ
తెలంగాణ రాష్ట్రంలో సాఫ్ట్ వేర్ పరిశ్రమ అభివృద్ధి భారతదేశ ఎగుమతుల్లో తెలంగాణ రాష్ట్రం గణనీయమైన వాటాను కలిగి ఉంది. సాఫ్ట్ వేర్ పరిశ్రమలలో ఎక్కువ భాగం హైదరాబాద్ లో కేంద్రీకృతమై ఉండగా, ఇతర నగరాలు కూడా రాష్ట్రంలో ముఖ్యమైన ఐటి గమ్యస్థానాలుగా మారుతున్నాయి. భారతదేశంలో సాఫ్ట్ వేర్ పరిశ్రమ వృద్ధిలో హైదరాబాద్ ఐటి కంపెనీల పాత్ర ముఖ్యమైనది. 1990 నుంచి హైదరాబాద్ నగరంలో ఐటీ కంపెనీలు తమ కార్యాలయాలను, ప్రధాన కార్యాలయాలను ఏర్పాటు చేసుకోవడం క్రమంగా పెరుగుతోంది. సాఫ్ట్ వేర్ పరిశ్రమ వృద్ధి హైటెక్ సిటీ అనే ఐటీ పార్కు ఏర్పాటుకు దారితీసింది. ఈ ఐటి పార్కులో అనేక పేరొందిన జాతీయ, బహుళజాతి కంపెనీలు హైదరాబాద్ ద్వారా భారతదేశంలో స్థావరం ఏర్పరుచుకున్నాయి.
హైదరాబాద్ లోని ఐటి కంపెనీల రకాలలో మూడు విభాగాలుగా ఉండి, ఐటి కంపెనీలలో ప్రధానంగా వివిధ పారిశ్రామిక రంగాల కోసం వివిధ సాఫ్ట్ వేర్ ప్రోగ్రామ్ ల అభివృద్ధిలో నిమగ్నమై ఉన్నాయి. ఈ విభాగం లోని పరిశ్రమలు భారతీయ, బహుళజాతి సంస్థలు రెండూ భారతదేశంలో ఉన్నాయి. ఈ పరిశ్రమలు దేశీయ, అంతర్జాతీయ మార్కెట్ల డిమాండ్లను తీరుస్తాయి. తద్వారా హైదరాబాద్ ఐటీ కంపెనీల ఈ విభాగం ప్రభుత్వానికి ఎగుమతి ఆదాయాన్ని ఆర్జించడంలో ప్రధాన పాత్రగా ఉంది. రెండవ విభాగం లో ఐటిఇఎస్ కంపెనీలు - ఐటిఇఎస్ ను ఐటి ఎనేబుల్డ్ సర్వీసెస్ గా పిలుస్తారు. వీటిని బీపీవో కంపెనీలు (బిజినెస్ ప్రాసెస్ ఔట్ సోర్సింగ్) అని అంటారు. ఈ కంపెనీలు ప్రధానంగా ఒక నిర్దిష్ట ఉత్పత్తి లేదా సేవతో వ్యవహరించే మాతృ సంస్థ కార్యకలాపాలను నిర్వహిస్తాయి. హైదరాబాద్ ఐటీ కంపెనీల్లో సాఫ్ట్ వేర్ పరిశ్రమలో ఈ విభాగం పెద్ద భాగం. భారతీయ, అంతర్జాతీయ కంపెనీలు రెండూ ఈ ఐటి కంపెనీల సమూహంలో భాగంగా ఉన్నాయి. మూడవదైన విభాగంలో కంప్యూటర్ హార్డ్ వేర్ కంపెనీలు ఉన్నాయి . హైదరాబాద్ ఐటి కంపెనీల్లో భాగమైన కంప్యూటర్ హార్డ్ వేర్ కంపెనీలకు చెందిన అనేక పేరుగాంచిన బ్రాండ్లు ఉన్నాయి.[1]
అవలోకనం (1986-2022)
మార్చు
హైదరాబాద్ కు 'సాఫ్ట్ వేర్ ట్రైనింగ్ క్యాపిటల్ ఆఫ్ ఇండియా' అనే బిరుదు లభించింది. దేశంలోని వివిధ ప్రాంతాలకు, ప్రపంచవ్యాప్తంగా వివిధ ప్రాంతాలకు పంపే సాఫ్ట్ వేర్ నిపుణులకు శిక్షణ ఇవ్వడంలో హైదరాబాద్ పేరుగాంచినది. హైదరాబాద్‌లోని మొదటి ఐటీ టవర్‌ను ఇంటర్‌గ్రాఫ్ పేరుతో బేగంపేటలో 1986లో ఏర్పాటు చేశారు.[2] 1990 నుండి, హైదరాబాద్ లో అనేక దేశీయ సంస్థలు, బహుళజాతి కంపెనీలు ఈ నగరంలో తమ ప్రధాన కార్యాలయాలను స్థాపించి సమైక్య ఆంధ్రప్రదేశ్ లో తృతీయ రంగం స్థిరమైన వృద్ధికి దోహదపడ్డాయి. సాఫ్ట్ వేర్ పరిశ్రమ విజృంభణ హైటెక్ సిటీ, మైండ్ స్పేస్ సైబరాబాద్ పేరురావడానికి,ఐటీ పార్కుల అభివృద్ధికి దారితీసింది. హైదరాబాద్ లో ఐటీ పరిశ్రమ అభివృద్ధి కి సమైక్య రాష్ట్రము లో ఉన్న ప్రభుత్వాలు, విభజన తర్వాత తెలంగాణ ప్రభుత్వం ఎంతో కృషి చేసాయి. నగరంలో తొలి ఐటీ పార్కు హైటెక్ సిటీ నిర్మాణంతో అనేక కంపెనీలు లబ్ధి పొందాయి. భూమి కేటాయింపు సహాయంతో పాటు, దేశీయ, అంతర్జాతీయ కంపెనీలు ఆధునిక కార్యాలయాలు, అంతర్జాతీయ శైలి ఆర్కిటెక్చర్తో అత్యాధునిక సౌకర్యాలను కలిగి ఉన్నాయి.
బెంగళూరు తర్వాత భారతదేశంలోని రెండవ సిలికాన్ వ్యాలీగా కూడా హైదరాబాద్ ప్రసిద్ధి చెందింది. విస్తృతమైన పెట్టుబడులు, డిజిటల్ మౌలిక సదుపాయాలు, శిక్షణ కేంద్రాలు నగరం చుట్టూ ఐటి పార్కుల సంఖ్య పెరుగుదలకు తోడ్పడుతున్నాయి. ఫ్యాబ్ సిటీ అని పిలువబడే భారతదేశపు మొట్టమొదటి సిలికాన్ అభివృద్ధి సదుపాయాన్ని కలిగి ఉండటానికి ఈ నగరం ఎంపిక చేయబడి, హైదరాబాద్ ను నిజమైన భారతదేశ హైటెక్ నగరంగా మార్చింది.
విస్తారమైన ఆర్థికాభివృద్ధి కారణంగా, హైదరాబాద్ తెలంగాణ రాష్ట్ర ఆర్థిక, ఆర్థిక రాజధానిగా ఉంది. స్థూల దేశీయోత్పత్తి (జి.డి.పి) అలాగే రాష్ట్ర పన్ను,ఎక్సైజ్ ఆదాయాలకు రాష్ట్రం అతిపెద్ద దోహదకారిగా ఉంది. 1990 దశకం నుండి, దాని ఆర్థిక సరళి ప్రధానంగా సేవా-ఆధారితం నుండి రవాణా, వాణిజ్యం, కమ్యూనికేషన్లతో సహా విస్తృతమైన, మరింత వైవిధ్యభరితమైన స్పెక్ట్రమ్ కలిగినదిగా మారింది.ఇప్పటి వరకు పలు సాఫ్ట్ వేర్, బిజినెస్ ప్రాసెస్ ఔట్ సోర్సింగ్ (బీపీవో), కాల్ సెంటర్ సంస్థలు హైదరాబాద్ లో కార్యాలయాలను చేపట్టాయి. ఐబీఎం, డెల్, ఒరాకిల్, జనరల్ ఎలక్ట్రిక్ వంటి అమెరికన్ ఐటీ దిగ్గజాలకు ఈ నగరం నిలయంగా మారింది. భవిష్యత్తులో, అమెరికా, ఐరోపా, ఆసియాల మధ్య హైదరాబాద్ ఒక ప్రధాన రవాణా కేంద్రంగా మారుతుందని భావిస్తున్నారు. తెలంగాణ రాష్ట్ర వాతావరణం పెట్టుబడిదారులకు చాలా స్నేహపూర్వకంగా మారడంతో, భారతదేశంలో పెట్టుబడులకు ఇది అత్యంత ఆకర్షణీయమైన ఎంపికలలో ఒకటిగా మారింది.[3]
అభివృద్ధి
మార్చుతెలంగాణలో ఐటీ రంగంలో ఉద్యోగుల సంఖ్య 2014లో 3.23 లక్షల నుంచి 2022 నాటికి 8.7 లక్షలకు, ఐటీ ఎగుమతులు రూ.57 వేల కోట్ల నుంచి 1.83 లక్షల కోట్లుగా ఉన్నదని హైదరాబాద్ సాఫ్ట్ వేర్ ఎంటర్ ప్రైజెస్ అసోసియేషన్ (హైస్ ఈఏ) ఆధ్వర్యంలో ఐటీ పారిశ్రామిక వేత్తలతో నిర్వహించిన ముఖాముఖి కార్యక్రమంలో పాల్గొన్న ఐ టి పరిశ్రమల మంత్రి కె. తారక రామారావు గత ఎనిమిదేళ్లలో(2014-2022) సాధించిన ఫలితాలను సంబంధిత శాఖకు, పరిశ్రమకు వివరించాడు. నాస్కామ్ నివేదికను తెలుపుతూ , గత ఏడాది భారతదేశంలో ఐటి రంగంలో సృష్టించిన 4.5 లక్షల ఉద్యోగాలలో 1.5 లక్షలు లేదా మొత్తం ఉద్యోగాలలో మూడింట ఒక వంతు హైదరాబాద్ లోనే రావటం జరిగిందని, 1.46 లక్షల ఉద్యోగాలతో ఉన్న బెంగళూరు నగరం కంటే ముందజలో ఉన్నదని నాస్కామ్ నివేదిక తెలుపుతుంది.
రాబోయే సంవత్సరాల్లో భారతదేశంలో రెండు మిలియన్ల ఉద్యోగాల అవకాశాలు ఉన్నవని, దానికి తెలంగాణ రాష్ట్ర ప్రభుత్వం పరిశ్రమతో సన్నిహిత సహకారాన్ని కొనసాగిస్తుందని, హైదరాబాద్ ను దాటి రాష్ట్రంలోని ద్వితీయ శ్రేణి పట్టణాల్లో తమ కార్యకలాపాలను విస్తరించాలని, కొత్త అవకాశాలు, భావి పెట్టుబడిదారుల గురించి ప్రభుత్వం కృషి చేస్తుందని పేర్కొన్నాడు. దీనితో స్థానిక యువతకు ఎక్కువ ఉద్యోగాలు లభించే విధంగా రాష్ట్ర ప్రభుత్వానికి మార్గనిర్దేశం చేయాలని పరిశ్రమ పెద్దల సహాయం తీసుకోవడం, పరిశ్రమలు, విద్యా సంస్థల మధ్య భాగస్వామ్యం ఎలా ఏర్పడుతుందో చూడటానికి తెలంగాణ కృషి చేస్తున్నది. దీనితో పాటు మీసేవ ద్వారా అందిస్తున్న తలసరి ఈ-లావాదేవీల్లో తెలంగాణ అగ్రస్థానంలో ఉందని, పెన్షనర్ల జీవిత ధ్రువీకరణ పత్రాలను రెన్యువల్ చేయడానికి, స్థానిక సంస్థల ఎన్నికల్లో ఫేస్ రికగ్నిషన్ ను ఉపయోగించిన తొలి రాష్ట్రం తెలంగాణ ఉన్నది.[4]
హైదరాబాద్ లో ఐటీ పరిశ్రమలు
మార్చుహైదరాబాద్ లో ఉన్న పేరొందిన సాఫ్ట్ వేర్ పరిశ్రమలలో ఐటీ/సాఫ్ట్ వేర్ కంపెనీలలో మైక్రోసాఫ్ట్, వాల్యూ లాబ్స్, కెల్ టాన్ టెక్, ప్రోగ్రాంర్సియో, సి ఎ టెక్నాలజీస్, కోనీ ,క్యాప్ జెమిని, దాటాడాట్ లాబ్స్, అమేజాన్, సి జి ఐ , బీటెరిడ్జ్, ఒరాకిల్ ,క్సిలినీస్, సైయెంట్ లిమిటెడ్,[5] టాటా కన్సల్టెన్సీ సర్వీసెస్, ఇన్ఫోసిస్, డెలా ఇట్ , కాగ్నిజెంట్ టెక్నాలజీ సొల్యూషన్స్, యాక్సెంచర్,విప్రో,టెక్ మహీంద్రా, ఐ బి ఎం ,యునైటెడ్ హెల్త్ గ్రూప్,క్వాల్ కామ్,వర్త్యుసా, మహీంద్రా సత్యం,హెచ్ ఎస్ బీసీ హోల్డింగ్స్, హెచ్ సి ఎల్ టెక్నాలజీస్ మొదలైన పరిశ్రమలు ఉన్నాయి.[6]
ఎగుమతులలో వాటా
మార్చుఐటీ/ ఐటీఈఎస్ ఉద్యోగుల్లో నైపుణ్యం కోసం భారత్ 1.6 బిలియన్ డాలర్లు ఖర్చు చేస్తోంది. భారతీయ ఐటి పరిశ్రమలో 17,000 కంటే ఎక్కువ సంస్థలు ఉన్నాయి, వీటిలో 1,000 కి పైగా పెద్ద సంస్థలు, భారతదేశంలో 50 కి పైగా డెలివరీ ప్రదేశాలు ఉన్నాయి. అమెరికా కంటే దాదాపు 3-4 రెట్లు ఎక్కువ ఖర్చుతో కూడిన ఐటి సేవలను అందించడంలో దేశం గ్లోబల్ సోర్సింగ్ మార్కెట్లో దాని ప్రత్యేకమైన అమ్మకాల ప్రతిపాదనగా కొనసాగుతోంది. గ్లోబల్ సర్వీసెస్ ఔట్ సోర్సింగ్ రంగంలో, 2019 ఆర్థిక సంవత్సరం నాటికి 185-190 బిలియన్ డాలర్ల వ్యాపారంలో భారతదేశం ప్రపంచంలో అత్యధిక మార్కెట్ వాటాను (55%) ఉన్నది. దేశ జీడీపీలో ఐటీ పరిశ్రమ వాటా 7.7 శాతంగా ఉందని, 2025 నాటికి భారత జీడీపీకి 10 శాతం దోహదం చేస్తుందని అంచనా వేసింది. 2019 ఆర్థిక సంవత్సరం నాటికి ఐటీ పరిశ్రమ 4.1 మిలియన్ల మందికి ఉపాధి కల్పించింది. డిజిటల్ ఇండియా క్యాంపెయిన్ భారతదేశం అంతటా మొబైల్ కనెక్టివిటీని కవర్ చేసే 20 బిలియన్ డాలర్ల పెట్టుబడి కూడా ఈ వృద్ధిని నడిపిస్తోంది.
తెలంగాణలో అత్యంత వేగంగా అభివృద్ధి చెందుతున్న రంగాల్లో ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ ఒకటి హైదరాబాద్, భారత్ ను ప్రపంచ పటంలో నిలబెట్టడంలో ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ (ఐటీ), ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ ఎనేబుల్డ్ సర్వీసెస్ (ఐటీఈఎస్) రంగం కీలక పాత్ర పోషించాయి. ఎక్స్ పోర్ట్ ఓరియెంటెడ్ యూనిట్లు (ఈవోయూ), సాఫ్ట్ వేర్ టెక్నాలజీ పార్కులు (ఎస్టీపీ), స్పెషల్ ఎకనామిక్ జోన్లు (సెజ్ )లను ఏర్పాటు చేసి, మరిన్ని ఐటీ, ఐటీఈఎస్ పెట్టుబడులను ఆకర్షించేందుకు తెలంగాణ ప్రభుత్వం ముమ్మరంగా కృషి చేస్తోంది.
తెలంగాణ ఐటీ, ఐటీఈఎస్ ఎగుమతులు జాతీయ సగటు 8.09 శాతం, మిగతా రాష్ట్రాల సగటు 6.92 శాతంతో పోలిస్తే 17.93 శాతం పెరిగాయి.
భారత్ లో తెలంగాణ ఎగుమతులు 10.6 శాతం నుంచి 11.6 శాతానికి పెరిగాయని, జాతీయ ఎగుమతుల వృద్ధిలో తెలంగాణ వాటా 23.5 శాతంగా ఉంది.[7]
విస్తరణ
మార్చు
హైదరాబాద్ లో విస్తరించన సాఫ్ట్ వేర్ పరిశ్రమను తెలంగాణ రాష్ట్రము లోని ద్వితీయ శ్రేణి పట్టణాల్లో యూనిట్ల ఏర్పాటుకు ఐటీ కంపెనీలను ప్రభుత్వం దృష్టి పెట్టి, ప్రోత్సహించడం ద్వారా, అనేక జిల్లాల్లో ఆర్థిక కార్యకలాపాలను ప్రగతికి నాంది పలుకుతూ, వరంగల్ లో 1,400 సీట్ల సామర్థ్యంతో ఇంక్యుబేషన్ సెంటర్,2020 జూలైలో కరీంనగర్ లో 80 వేల చదరపు అడుగుల స్థలంతో 556 సీట్ల ఐటీ టవర్ ను, ఇతర ప్రాంతాలైన నిజామాబాద్, మహబూబ్ నగర్, సిద్దిపేటలో ఇలాంటి ఐటి టవర్లు ప్రారంభించారు. ఖమ్మంలో ఐటీ టవర్లను పూర్తి చేయగా, నల్గొండలో కూడా రాబోతున్నాయి. రాష్ట్ర ప్రభుత్వం టీ-హబ్ ఇంక్యుబేషన్ సెంటర్ ద్వారా స్టార్టప్ లకు 2015 నుంచి పెట్టుబడులు పెట్టేందుకు దోహదపడింది.[8]
టీ-హబ్ ఫేజ్-2ను ముఖ్యమంత్రి కె. చంద్రశేఖర్ రావు 2022 జూన్ 28న ప్రారంభించాడు. ఫేజ్ 2 మొత్తం విస్తీర్ణం 5,82,689 చదరపు అడుగుల తో 2,000 స్టార్టప్ లకు ఒకే గొడుగు కింద ఉంటాయి. ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద ఇన్నోవేషన్ క్యాంపస్ గా మారుతుంది. యువ భారతీయులు తమ స్టార్టప్ లను సహకార ఇన్నోవేషన్ ఎకోసిస్టమ్ తో ప్రారంభించడానికి టి-హబ్ దోహదపడుతుంది.[9] ప్రపంచంలోనే అతిపెద్దదిగా, రెండవ అతిపెద్దది ఫ్రాన్స్ కేంద్రముగా ఉన్నస్టేషన్ ఎఫ్.[10]
ఐటీ/ఐటీఈఎస్ రంగంలో ప్రపంచ దిగ్గజాల నుంచి పెద్ద ఎత్తున పెట్టుబడులకు పారిశ్రామిక వేత్తలను ఆకర్షించడం తో పాటు ఆపిల్, గూగుల్, అమెజాన్ వంటి దిగ్గజ కంపెనీలు కూడా తెలంగాణలో ఉన్నాయి. వీటితో పాటు సేల్స్ఫోర్స్, గోల్డ్మన్ శాక్స్, ఫియట్ క్రిస్లర్ ఆటోమొబైల్స్, ఒప్పో, మాస్ముట్యూల్, నేషనల్ పేమెంట్స్ కార్పొరేషన్ ఆఫ్ ఇండియా వంటి సంస్థలు రాష్ట్రంలో పెట్టుబడులు పెట్టనున్నట్లు ప్రకటించాయి. ఈ పరిశ్రమలు తెలంగాణ రాష్ట్రంలో యువతకు ఉద్యోగాల అవకాశాలు రావడం, ఆర్థికం గా ద్వితీయ స్థాయిలో ఉన్న నగరాలు కూడా అభివృద్ధి జరిగే అవకాశం ఉన్నది.[11]
మూలాలు
మార్చు- ↑ "Role of the Information Technology in India". mapsofindia.com. 7 March 2023. Retrieved 7 March 2023.
- ↑ "Unlike Haryana, Telangana stable, paved way for 44% of country's tech jobs: KT Rama Rao".
- ↑ "Economy : Hyderabad, Andhra Pradesh, India". Archived from the original on 2023-03-07. Retrieved 2023-03-07.
- ↑ India, Press Trust of (2023-01-10). "Telangana IT exports grow over 3-fold to Rs 1.83 trn in 8 years: Rama Rao". www.business-standard.com (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2023-03-07.
- ↑ "IT Companies in Hyderabad - Top 15 Best IT/Software Companies". Stanza Living. Retrieved 2023-03-07.
- ↑ "Top Software Companies in Hyderabad, Telanagana, India". eCommerce Website Design and Development Services Hyderabad | iBase Solutions (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). 2018-03-23. Retrieved 2023-03-07.
- ↑ "IT/ITES Sector – Invest Telangana" (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2023-03-07.
- ↑ "RocketReach - Find email, phone, social media for 450M+ professionals". RocketReach (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2023-03-07.
- ↑ Today, Telangana (2022-06-28). "T-Hub 2.0, world's largest innovation centre inaugurated in Hyderabad". Telangana Today (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2023-03-07.
- ↑ www.ETGovernment.com. "T-Hub 2.0 opens with a capacity to house 4000 start-ups, world's largest facility - ET Government". ETGovernment.com (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2023-03-07.
- ↑ "Telangana emerges as a 'Challenger' in the IT sector | Software Technology Park of India | Ministry of Electronics & Information Technology Government of India". noida.stpi.in. Retrieved 2023-03-07.